Presidenti Trump dhe Zonja e Parë vizitojnë në Florida zonat e prekura nga stuhia /

Gjatë një vizite të enjten në Floridën e shkatërruar nga uragani, Presidenti Donald Trump vlerësoi punën e personelit të emergjencës dhe të ushtrisë, si përgjigje ndaj uraganit Irma, që shkaktoi dëme të mëdha ndërsa goditi javën e kaluar shtetin jugor amerikan.

By Keze Kozeta Zylo/

-You are Arbereshe, please describe your roots and how you keep the Albanian language alive?

I come from a long line of Arbreshe dating as far as its history goes. Both my parents were of Arbreshe descent, they spoke the language and taught us children to speak it as well. For all Arbreshe people, keeping the language alive was a matter of choice and they did so by singing, telling stories, and speaking it every day. For us it’s a way of life.  The people of all the Arbreshe communities for years kept petitioning elected officials to have the language protected by law and now it is.

What lessons have you learned from your parents, church, community?

First and foremost I learned to to remain true to my Albanian roots. The Arbershe are were very strong in their Christian faith and they instilled in me a real reverence for God, His power and His mercy. “ It was God’s mercy and the determination of our Albanian hero George Kastrioti Skanderbeg that saved our live!” they said! I was taught to always help anyone who needed my help, to be respectful and caring to the less fortunate, and that everything we do will return to us.

–Can you sing some song in the Arbreshe dialect?

After my 35 years of living in the States I had really forgotten not only to speak but all the songs I used to sing when I was a child back in Acquaformosa-Firmoza. Now that I am listening to the group Bilte e Firmozes more, I am remembering and re-learning some of them. I’m going back in my mind to when momma and nana used to sing them while they would sit on the steps outside knitting or sewing. It is such a sweet thing to reconnect that way, those were awesome memories!

How strong is your desire to speak in the Arbereshe dialect? Can you elaborate?

You know? I always felt that if I only spoke English it would be more acceptable in the American society and I would be fitting in better. I am glad I learned the English language and it was my sole responsibility doing so. It was the least I could do for the newfound land that accepted me with such an open heart. But later on I realized that my Arbereshe language didn’t have to suffer and I needed to rethink the fact that I needed to start speaking again or else I would forget completely. It wasn’t until I started using Social Media outlets, when I reconnected with many of my friends overseas and even family members that I realized how ban both my Italian and Albanian really were, and it very difficult to carry an intelligent conversation with them. So it would be very fair to say that only the last 3 years, with the help of Bilte e Firmozes I got back on the horse so to speak, and I’m well on my way to speaking much better. Seeing my family in the group be so strong in keeping our culture alive through their costumes, songs, and working so hard to teach on the Arbereshe/Albanian heritage made me feel as if I was an outsider, looking through a glass window yet I am one of them. I realized that I had thrown away everything moma and tata taught me. So, I am determined to re-learn and get back to basics and rejoice to that joyful sound of the Arbereshe language.

What were some of the initial difficulties experienced as an immigrant?

The only difficulty I experienced as an immigrant coming to the States was the language barrier of course. I did not know one word in English but I was blessed enough to have come to a city in NJ where there was a number of Arbereshe people that came from my hometown in Italy. They knew my parents and my dad had a cousin also living here for over 60 years and she was just a wonderful person, one I will always cherish in my heart. They all helped me get around and make all the necessary adjustments so I could integrate easily in the wonderful American way of living. I loved America the moment I stepped out of the plane…I knew I was home even though I was in a foreign land. America had chosen me…I felt! So to help with the language barrier I was enrolled at a nearby high school where they were giving English teaching classes in the evening.

I would attend class twice a week for two hours each class. I also visited the library every other day taking out bilingual books and video tapes to help me learn English when I had no class. So, I studied English on a daily basis and within two months of me living in the states I was able to carry on a conversation, go shopping and just getting around without anyone’s help. English had become like second nature to me.

Describe the social-political aspect of Italy at that time and what were some reasons for leaving the country?

When I left Italy in 1983 there was very little to be offered to a young person as myself but I. Continuing education here was very costly even for those who had the financial stability. Those who did attend college and got their degree could not find any jobs. Unfortunately, the Government had bees very corrupt for decades, and unless you paid ridiculous amounts of money or knew somebody in the higher ups you had no job. But I don’t know if that would have really impacted me because from a very early age I knew I wanted to come to America following the steps of my grandfather ( tatmathi ) who had come to the States in the late 1930s.

Tell me something Interesting about your family in America?

What is interesting about my family in America is the fact that here we had the opportunity to follow our dreams in becoming who we were born to be. In America we were given the opportunities we were not given in Italy. Even though we were intelligent, e could have never pursued our dreams there for the reasons I explained earlier. But in America we did. My son went to Med School and is now a Doctor, I pursued my dream in working in Nursing and Healthcare, my husband holds a degree in Agricultural Sciences and various certifications and is LPDM for a major Pharmaceutical Company and my daughter wants to study Law, and I have absolutely no doubt that she will! In America no one crushes your dreams regardless of your economical status or belief system. Here in America, everyone has a fair chance and opportunity to create and built his or her own life however they chose. God bless America!

And when did you do your research about the Albanian diaspora in America?

I actually knew about it at a very early age. When mom and dad talked about my grandfather and massive people immigrated to the States looking for work. It is estimated that more than 300 thousand Arbereshe immigrated to the States between 1920 -1960 and most of them located in NY, NJ, and PA. There are many descendants of my family who live in the States and most of them are located in PA. It was always an Albanian- Arbereshe petitioning and applying for Visas for their family members so they could come here. They also stayed within their communities and that helped them with the culture shock, find jobs, and start a new life.

What is your vision about your future, some of your goals, and what do you hope to achieve by you reconnecting with the Albanian language?

My vision, desire, and goal, is to be able to connect at a spiritual level with both Arbereshe and Albanian people everywhere, after all, they are all my family. It is truly my dream, and it has been for many years, to visit Albania and in considering myself as a messenger of the Gospel of Jesus Christ, I just want to share the love, compassion, and forgiveness with everyone. I don’t want to try and convert people, I just want to share the love and energy I carry inside my heart. Perhaps as was born for such a time as this!

Tell us about your life as a child and also now as an adult?

I was born in 1965 in Acquaformosa ( Firmoza ) in the province of Cosenza, in the region of Calabria, Italy, a small Arbereshe village. I came from a very loving and hardworking family. Both my parents were of Arbereshe origins. They spoke both Italian and Arbreshe and taught us kids the same. Early on I learned the importance of family, community, and respect for our culture. Mom was a homemaker and took care of us 6 kids as well as my grandparents. She cooked and cleaned and treated my dad like a king…She loved him so much!My dad immigrated to Germany and France, then a little closer to home in the south of Italy for work. He worked for a Textile company and many times he worked the night shift. He was a very smart man my dad, he loved to read, politics, and he loved the young people, in fact, he was called the man of the youth and was loved by all. He was a very talented accordion player and we always had music in our house creating an atmosphere that was relaxed and happy and we always smiled. As an adult, I carry my parent’s lifestyle still today. When things get tough I remind myself that there is always a silver lining to every cloud. I am rich within in with a culture that keeps on giving , great happy memories, and a very blessed life here in the USA. The most rewarding and significant achievement for me as an adult is the ability to lead and keep my kids on the right track. Becoming a parent was for sure the greatest journey I have ever been on, one filled with awe and wonder, and with great rewards. Remembering where I came from and keeping what I was taught by both my parents and the Arbereshe culture, helped me persevere through some tough times. Always remembering that there is a much higher power who directs my steps every day, He is at work always, and I need not to lose my sleep because He is always awake. I mastered some skills in nursing and healthcare and work in a Hospital.

What is something you can bring today that most people may not think of?

In my experience most people today do not think that every gesture, every action we do gets noticed. There is the natural law of the universe that has a way of rewarding everything we do, say, and even think. Everything we da has a consequence being good or bad. To receive one must first give, to live one must not kill, to gain one must work and so on.It seems to me at times that most people just go through the emotions, doing something just for the sake of doing, not ever considering or anticipating how it might affect someone else. We live in a society that acts on impulse not out of kindness. I believe that reflecting even if for just a little while before I do or say something, or approaching a situation , giving it the attention it needs before it matures into an action is far more productive and it’s rewarding for both the receiver and myself with long term benefits. I feel so blessed having such a wonderful upbringing because my wisdom is unconventional and people often look up to me and value my opinion, this I awe to my parents, grandparents, my Arbereshe ancestors who truly lived this way!

Can you describe in short the story behind Arbereshe?

The Arbereshe are an ethnic Albanian community living mostly in the southern parts of Italy. Mostly scattered in Calabria, Sicily, Puglia, Molise and Basilicata just to mention a few. They are descendants of mostly Tosk Albanian refugees who fled Albania between he 15th and 18th centuries as a result of the Ottoman Empire’s invasion of the Balkans. They settled in Italy in several waves of migration, following the death of our national Albanian hero George Kastrioti Skanderbeg. The Arbereshe adhere to the Italo-Albanian Church, an Eastern Catholic Church. They speak Arbereshe, which is an old variant of Albanian spoken in Southern Albania also known as Tosk Albanian. When the Arbereshe speak of their community as a whole , they use the term Arberia, or Nation of the Arbereshe and are very proud of their Albanian ethnicity, identity, and culture.

What is the message of the Arbereshe people for the Albanian diaspora?  

Our message is simply this;-While the world and humanity is in constant chaos and division, let us remember that we as a people are linked to each other not by political or religious views but rather we are linked by blood.  Always be ready to uphold one another’s values and be ready to take a stand one for another in unity. We the Arbereshe people, even though did not live or were born in the same mother land, we never forgot where we came from, and we are proud to be your family. We hold up the same flag, we act and do the same things you do, when we pray we pray for you also. We want to encourage you to keep all your traditions and way of life intact, don’t give up under pressure. We fought a great fight for over 500 years and will continue to do so till the day the good Lord calls us home. We can be citizens of any country but we will always remain Arbereshe/Albanian in our heart and spirit. Encourage unity so we never have to be divided neither in flesh nor in spirit, because our spirit is one 1.

God bless you!

Elena Busciacco

Shtator, 2017

Pennsylvania

( Homazh në 105-vjetorin e pushkatimit)

NGA URAN BUTKA*/

Sabiha Kasimati, një nga gratë e shquara intelektuale, shkencëtarja e parë shqiptare, u pushkatua vetëm pse ishte e tillë. Ajo vjen jo rastësisht nga një familje e njohur intelektuale  libohovite. I ati i saj, Abdurrahman Kasimati, i kishte kryer studimet universitare për mjekësi në Turqi, ku punoi si mjek dhe jetoi me gjithë familje deri në vitin 1927. Në këtë vit u kthye në Shqipëri, ku fillimisht u vendos në Korçë, mandej në Elbasan, tek shërbeu si mjek dhe gëzoi respektin dhe mirënjohjen e qytetarëve, por edhe vlerësimin e miqësinë e  personaliteteve të këtij qyteti: Aqif pashë Elbasanit, Lef Nosit, Visarion Xhuvanit, Ethem Haxhiademit, Sotir Paparistos, Aleksandër Xhuvanit e të tjerë.

Sabiha Kasimati lindi në Edërne (Adrianopojë) të Turqisë më 15.09.1912. Atje kaloi fëmijërinë, e ushqyer nga prindërit me dashuri për Shqipërinë, por edhe për kulturën evropiane. Kur u kthye familja në atdhe, ajo u vendos tek i vëllai në qytetin e Korçës, ku filloi studimet në Liceun Francez të këtij qyteti. Ajo qe e para femër që e mbaroi këtë shkollë perëndimore, në vitin 1930. Qysh nxënëse, ajo zotëronte disa gjuhë të Perëndimit dhe të Lindjes, në mënyrë të shkëlqyer frëngjishten, aq sa habiste edhe profesorët francezë të Liceut.

Vajzat korçare, por edhe qytetarët e Korçës e kujtojnë edhe sot Sabihanë si dallëndyshen e parë të Liceut, si çupën e emancipuar, të kulturuar dhe me temperament burrëror, që mbeti si një shëmbëlltyrë  e pashlyer për vajzërinë dhe djelmërinë shqiptare.

Mbas mbarimit të Liceut të Korçës, ajo punoi disa kohë në si mësuese në shkollën normale femërore të Korçës, duke dhënë lëndët e Edukatës morale dhe të gjuhës frënge. Më vonë u transferua si pedagoge në shkollën shqiptaro-amerikane në Kavajë, ku jepte biologji.

Në vitin 1936 mundi të plotësonte dëshirën e zjarrtë për studime të larta. Shteti shqiptar i akordoi bursë studimi në Universitetin e Torinos, në Fakultetin e Shkencave Biologjike, të cilin e përfundoi me sukses  me notat 30’/30’, me lavdërim ( trenta su trenta con lode). Në verën e vitit 1941 mbrojti edhe doktoraturën. Katedra i ofroi vendin e asistentes në ihtiologjinë fluviale, por ajo nuk pranoi dhe u kthye në atdhe.

Në Shqipëri punoi me entusiazmin e një vajze të re e të kulturuar, por edhe me vullnetin e një shkencëtareje të re që kërkonte t’i shërbente vendit të saj në nevojë. U emërua pedagoge në Institutin Femëror “ Nëna Mbretneshë” në Tiranë. Mbas disa vjetësh pune me pasion, u detyrua të shkonte në Itali për kurë shëndetsore në një sanatorium të Torinos. Pas shërimit, aty nga viti 1945, u kthye në atdhe. Tek kthehej nga Italia, në aeroport takoi Ali Koprenckën, që ikte nga Shqipëria. Ai i tha:

– Si vete në Shqipëri? Nuk e di se ç’po bëhet atje, hataja po bëhet ! Ne, andaj po ikim. Po vendoset diktatura e kuqe.”

Sabihaja iu përgjigj: “ Atje janë gjithë shokët e shoqet dhe bashkërisht do të përpiqemi që ajo gjë të mos ndodhë dhe Shqipëria të përparojë.”

Nisi punën në Institutin e Shkencave, siç quhej atëherë bërthama e parë shkencore, që drejtohej nga prof. Selaudin Toto, i cili më pas u pushkatua nga regjimi.

Sabihaja punoi me zell dhe përkushtim në specialitetin e ihtiologjisë ( disiplinë shkencore që studion peshqit). Për rezultatet e saj për studimin e peshqve në ujrat e vendit tonë si edhe për vlerën ushqimore dhe ekonomike  të tyre, ajo punoi 10 vjet me radhë.

Dr. Namik Kasimati, nipi i Sabihasë, kujton: “Sabihaja si ihtiologe përfundoi në vitin 1948 një studim shkencor mbi peshqit në ujrat shqiptare. E entusiazmuar, shkoi në Durrës dhe i tha shoqes së saj, Durie Hulusi: “ Jam e gëzuar që mbarova një studim mbi peshqit që do t’i shërbejë jo vetëm Shqipërisë, por edhe shteteve  të tjerë që janë në kufi me Shqipërinë”.

Dr.Sabiha Kasimati ishte emëruar shefe e sektorit të zoologjisë, por u mor vetëm me ihtologji. Atë fushë e kishte hulumtuar që nga koha e studimeve universitare, ndaj kur u kthye, hulumtoi, gjurmoi e studioi gjithë faunën ihtiologjike detare dhe liqenore të ujrave shqiptare dhe përfundoi monografinë ”Peshqit e Shqipërisë”.

Sabihaja ishte një intelektuale e kompletuar, që kishte studiuar në Perëndim, një filozofe dhe biologe që e njihte mirë thelbin dhe shfaqjen e panatyrshme e çnjerëzore të sistemit totalitar komunist, i cili po vendosej në Shqipëri. Ajo u dëshpërua thellësisht nga goditjet e rënda që po u jepeshin  intelektualëve të vendit, veçanërisht atyre që kishin studiuar në Perëndim, mjaft nga të cilët ishin kolegët e saj. Gjyqet ushtarake dënonin me pushkatime dhe burgime të rënda elitën shqiptare.  Ajo u trondit veçanërisht nga pushkatimi i drejtorit të saj, shkencëtarit Selaudin Toto si edhe i intelektualëve opozitarë Gjergj Kokoshi, Suad Asllani, Sulo Klosi,  Shefqet Beja, prof. Stanislav Zuberit etj, veçanërisht nga dënimi i shkrimtares së parë shqiptare, Musine Kokalari. Kështu Sabihaja filloi të shprehte pakënaqësinë për regjimin dhe për Enver Hoxhën, shokun e saj të klasës në Liceun e Korçës.

Këto pakënaqësi të saj, si edhe prejardhja  nga një familje e madhe, tërësisht intelektuale dhe demokratike, bënë që emri i Sabihasë të futej në listat e zeza të Sigurimit të Shtetit si “kundërshtare e regjimit”.

Dr. Namik Kasimati, rrëfen: “Duke qenë se Sabihaja kishte mbaruar Liceun Francez bashkë me Enver Hoxhën dhe e njihte mirë, i kërkoi një takim.

Sabihaja: Kam ardhur të të them se ti po vret gjithë intelektualët. Dua të të pyes se me cilët ke ndërmend ta ndërtosh Shqipërinë, me teneqexhinjtë apo me këpucarët?

Enveri: Boll lexove iluministët francezë, të këshilloj të lexosh Marksin dhe Leninin.

Pas dy ditësh, Nako Spiru, të cilin Sabihaja e kishte shok, e thirri Sabihanë për një kafe  dhe në bisedë e sipër i tha: “Sabiha, duhet ta qepësh gojën, jo me karficë, por me babushkë”.

Këto biseda Sabihaja ia kallëzoi të vëllait, Dr. Hivzi Kasimatit, babait tim, që banonte në Korçë dhe me të cilin Sabihaja takohej shpesh.”( Dr.Namik Kasimati, kujtime)

Sabihaja ishte e çiltër, e shkujdesur dhe nuk mendonte se i ishte qepur pas vdekja. Ajo kishte kurajon t’ia përplaste të vërtetën në sy Enver Hoxhës, por, nga ana tjetër,  të takonte pa droje edhe shoqet, shokët e miqtë që ishin goditur pa të drejtë nga diktatura. Një herë ajo shkoi në kampin e internimit në Jubë, ku punonin si të burgosur shokët e saj Tika Tezha, Felatun Vila etj. Mirëpo Tika i tha: “Sabi, mos shkel më këtu, sepse je në rrezik. Ne e dimë se ç’ka hequr kurrizi ynë që të detyroheshim të depononim kundër teje, në mënyrë që edhe ti  të hyje në burg”.

Ing. Viktor Kasimati, i biri i Refiut, kujton: “Një ditë, aty nga fund i vitit 1948, Sabihaja ndodhej në shtëpinë tonë. Im atë u vonua pak atë ditë se kishin pasur një mbledhje me rëndësi në shkollën Politeknike, ku punonte si pedagog. Ishte koha kur PKSH kishte dënuar Koci Xoxen dhe grupin e tij, duke ia ngarkuar atij të gjitha kimet që kishte bërë pushteti komunist mbi shqiptarët, sidomos mbi elitën intelektuale.

Im atë i tregoi Sabihasë kur po hanim drekën: “Na foli një personalitet komunist, Tuk Jakova, i cili na tha që janë kryer shumë shkelje të ligjeve dhe janë dënuar shumë njerës pa faj. Por në të ardhmen  nuk do të ndodhin më gjëra të tilla”

Sabihaja e dëgjoi me vëmendje dhe ia kthey aty për aty:

“Refi, mos i beso këto! Kjo është taktika e tyre, shtrëngo, liro pak dhe prapë shtrëngo më fort se më parë për të mbajtur pushtetin. Mbaje mend që pas pak kohe, do të rifillojnë përsëri terrorin.”

Në fakt, rifillimi i terrorit masiv në vitin 1951 mori edhe kokën e Sabihasë.

Vendimi për të realizuar këtë masakër, u mor jo në sallën e gjyqit, por në Byronë Politike e PPSH, saktësisht në mbledhjen e datës 20.02.1951, me pretekstin e hedhjes të një sasie të vogël dinamiti në oborrin e Ambasadës Sovjetike, që theu vetëm disa xhama në mbrëmjen e datës 19.02.1951, ora 19.15. Urgjentisht u mblodh kupola e partisë-shtet dhe me propozim të ministrit të Brendshëm, Mehmet Shehut, u vendos të merreshin masa të jashtëzakonshme represive “pa marrë parasysh ligjet në fuqi”.(Të gjithë anëtarët e Byrosë, përfshirë edhe E. Hoxhën : Jemi dakord me këto masa. ( Proces verbali i mbledhjes së Byrosë Politike, 20 shkurt 1951)

Shfaqet lakuriq një pushtet kriminal terrorist, që nuk respektonte as kushtetutën dhe legjislacionin që kishte hartuar e miratuar vetë. Ministri i Brendshëm kërkoi nga Byroja Politike që arrestimet të bëheshin qysh atë natë. “Një masë të tillë e kemi marrë edhe kur u vra Bardhok Biba, dmth kemi pushkatuar edhe jashtë ligjeve në fuqi. Listat i kemi gati. Po të jeni dakord ju, veprojmë që sonte”. Ai kërkoi që të arrestoheshin menjëherë 100 ose 150 vetë, nga të cilët 10 ose 15 më të rëndësishmit, të pushkatoheshin pa gjyq.

Pra, ishte vetë Partia, vetë pushteti politik, me Enver Hoxhén në krye, që shkelnin ligjet dhe urdhëronin  një krim shtetëror, një terrorizëm shtetëror, një genocid shtetëror me përmasa të mëdha, për motive politike e pushtetore. Në vendimin e Byrosë politike, përveç pushkatimeve e burgimeve pa gjyq, u vendos që të bëhej një operacion masiv spastrimi, të persekutoheshin e të internoheshin persona e familje “reaksionare” në tërë hapësirën shqiptare.

Shqipëria komuniste ishte në një kapërcyell kohësh, po kalonte nga dominanca jugosllave në atë sovjetike, ndaj duheshin kurbanë të tjerë për të mbajtur pushtetin si edhe kurbanë të rinj në themelet e miqësisë me BS dhe në vijën staliniste të PPSH. “Duhen vrarë njerëz të tjerë për të mbajtur pushtetin” -thoshte Mehmet Shehu.

Arrestimet që u bënë menjëherë sipas vendimit të Byrosë Politike më datën 20-23 shkurt 1951, ishin të paligjshme, sepse u kryen pa ndonjë urdhër-arresti té prokurorit dhe  pa ndonjë vendim gjykate. (Vetëm më vonë u plotësuan urdhër-reshtimet dhe procesverbalet e “gjykimit”)

Arrestimet u bënë mbi listat e vdekjes, të parapërgatitura nga Sigurimi i Shtetit në Ministrinë e Brendshme.( Arkivi i Ministrisë së Brendshme)

Sabihaja u arrestua më 20.02.1951 me pretekstin e “bombës” nw Ambasadwn Sovjetike.

Ajo bënte pjesë në listën e Sektorit të Dytë të Drejtorisë së Sigurimit të Shtetit, të përpiluar nga kapiten Rasim Dedja. Përbri emrit të saj ishte vënë një kryq, që do të thoshte se ajo do të pushkatohej. Përpilues  i listave të zeza, rrëfen: “Vlerësimi për personat që do të pushkatoheshin dhe që janë pushkatuar në fakt, është bërë direkt nga udhëheqja e Ministrisë, që në atë kohë ka qenë Mehmet Shehu me  zëvendësministrin e tij – Kadri Hazbiu, që mbulonte Sigurimin e Shtetit”.

Mehmet Shehu ishte ministër i Brendshëm, direkt i interesuar për ngjarjen. Ai propozoi në mbledhjen e Byrosë Politike që të pushkatoheshin pa gjyq 10-15 persona dhe  byroja ia miratoi njëzëri, bashkë me komandantin (E. Hoxhën), pra, i kishte duart e lira. Pa miratimin e diktatorit nuk bëhej asgjë. Enver Hoxha i miratoi të gjitha veprimet dhe emrat e viktimave, që ishin përzgjedhur, duke iu vwnw nga njw kryq pwrpwra. Por Enveri shtoi nga ana e tij emrat e Sabiha Kasimatit,  Reiz Selfos, Manush Peshkëpisë, Qemal Kasoruhos, të cilët ishin nga treva e Gjirokastrës dhe ai i njihte personalisht. Bie fjala, emri i Reiz Selfos nuk ishte në asnjë  nga listat. Dikur Reiz Selfo kishte pasur kurajon t’ia përplaste të vërtetën në fytyrë E. Hoxhës, i cili u hakmor ndaj tij, ashtu siç u hakmor ndaj Sabiha Kasimatit, e cila i kishte thënë ish-shokut të klasës: “Kam ardhur të të them se ti po vret gjithë intelektualët. Dua të të pyes se me cilët ke ndërmend ta ndërtosh Shqipërinë, me teneqexhinjtë apo me këpucarët?”

Kryqet i kishin vënë udhëheqësit e lartë të partisë e shtetit. Për pushkatimin e saj dhe njëzet e dy intelektualëve të tjerë kishte vendosur Byroja Politike e KQ të PPSH, me vendimin e datës 20 shkurt 1951. Nuk ka shembull në gjithë vendet e Lindjes komuniste, që të vendoste për të vrarë njerëz Byroja Politike e Partisë, madje, pa gjyq dhe duke shkelur edhe ligjet e asaj kohe!

Akuza e Prokurorit ushtarak Siri Çarçani, mban datën 25.2.1951 dhe përmban absurditete: “Janë vënë në shërbim të spiunazheve të huaja imperialiste; janë bërë anëtarë të një organizate terroriste. Kanë propoganduar rrëzimin me dhunë të Pushtetit popullor  dhe kanë hedhur parrulla  pro shpërthimit të një lufte të re nga ana e imperialistëve  amerikano – anglezë e satelitëve të tyre”. (Arkivi  MB, dosja e bombes ne Ambasaden Sovjetike)

Është një akuzë kolektive për terrorizëm, e pa mbështetur në asnjë provë.

Të akuzuarit, nuk kishin asnjë lidhje apo bashkëpunim me njëri tjetrin; nuk ishin pjesëtarë të ndonjë organizate politike apo terroriste të cilësuar, asnjërit nuk i përmendet në akuzë pjesëmarrja në hedhjen e    bombës në Ambasadën  Sovjetike – për shkak të së cilës ata u arrestuan! Siç dihet botërisht, ata persona që hodhën dinamitin, si Qazim Laçi, Hysen Lulla  etj, anëtarë të organizatës “Bashkimi Kombëtar”, u arrestuan po ato ditë, u mbajtën fshehtas në hetuesi për tetë muaj dhe u dënuan për hedhjen e dinamitit në Ambasadën Sovjetike me vdekje dhe burgime të rënda. Pra ishin të tjerë ata që e hodhën dinamitin si një akt antisovjetik, antistalinist.

Siri Çarçani dëshmon: “Për dijeninë time, Gjykata e Lartë Ushtarake nuk ka zhvilluar gjyq ndaj këtyre të pandehurve.” Po ashtu, drejtori i Sigurimit té Shtetit, Rasim Dedja, dëshmon: “Për pushkatimin e këtyre personave, nuk është bërë gjyq dhe këtë e them, sepse nga zyrat e Ministrisë së brendshme ata janë çuar direkt në vendin e pushkatimit” (Proces-verbal i mbajtur nga Prokuroria e Përgjithshme, v.1992)

Me qenë se ekzekutimi pa gjyq bëri bujë, brenda dhe jashtë Shqipërisë, atéhere Gjykata e Lartë Ushtarake në bashkëpunim me Sigurimin e Shtetit, pasi ishin pushkatuar 22 të arrestuarit, nisën procedurat përpilimit  të procesverbaleve të rreme, fiktive, sikur gjyqi ishte zhvilluar. Ekzistojnë dy procesverbale gjyqësore të falsifikuara të Gjykatës së Lartë. Njëri mban datën 26.2.1951:

“Gjykata Ushtarake me kryetar nënkolonel Shuaip Panariti, anëtar kapiteni i parë Vangjel Kocani dhe kapiten i parë Nonda Papuli, e sekretar Hidaji Bejo e ka filluar shqyrtimin e çështjes më 26.02.1951 dhe është shprehur për dënimin e të gjithë të akuzuarve me vdekje – me pushkatim, duke u bazuar  në ligjin 372 datë 12.2.1946. Ky  vendim gjykate është i formës së prerë dhe i ekzekutueshëm menjëherë.” Në fund ka firmosur  kryetari i gjykatës së Lartë Ushtarake Shuaip Panariti  dhe anëtari Vangjel Kocani; nuk është firmosur nga anëtari tjetër Nonda Papuli dhe sekretari Hidaji Bejo. ( Procesverbali i datës 26.02.1941)

Anëtari i trupit gjykues të Gjykatës së Lartë Ushtarake dhe nënkryetar i saj, Vangjel Kocani, dëshmon:

“E kujtoj mirë se në vitin 1951 ka ndodhur një ngjarje në Tiranë dhe konkretisht u fol se ishte hedhur një bombë në Ambasadën Sovjetike…Pas ca ditësh të kësaj ngjarjeje, apo me kalimin e një jave, unë jam thirrur nga kryetari i Gjykatës së Lartë Ushtarake, Shuaip Panariti dhe më tha se ti e di që është hedhur një bombë në Ambasadën Sovjetike, sigurimi ka arrestuar  dhe një pjesë  nga të arrestuarit, 22 veta janë pushkatuar pa u bërë gjyq, prandaj duhet që të firmosim një vendim gjyqësor penal formal , pasi gjyq nuk mund të bëjmë, se Sigurimi i ka pushkatuar pa gjyq personat… Shuaipi më tha se vendimi i gjykatës është formal, nuk ka asnjë pasojë dhe duhet ta bëjmë këtë pasi është urdhër i udhëheqjes së shtetit dhe në atë kohë kryeministër ishte Enver Hoxha. Shuaipi më tha: “Ti, Vangjel mos u shqetëso, derisa vendimi është formal dhe ne në fakt nuk gjykojmë njeri”. Më porositi që për këtë vendim penal fiktiv, “duhet të mbyllësh gojën e të mos i thuhet asnjë njeriu se është sekret i madh shtetëror”. Pas kësaj  kemi shkuar me Shuaipin në zyrat e Ministrisë së Brendshme. Shuaipi  më paraqiti vendimin gjyqësor të daktilografuar  dhe unë e kam firmosur. Kur ma dha vendimin për ta firmosur , Shuaipi nuk më ka treguar ndonjë dosje hetimore , nuk kam parë asnjë lloj materiali hetimor”.( Procesverbal i mbajtur në Prokurorinë e Përgjithshsme, v.1992)

Sekretari i Gjykatës së Lartë, Hydai Bejo, dëshmon: “Nuk e firmosa kur ma sollën vendimin, sepse nuk mora vesh, u bë apo nuk u bë gjyq. S’mund të hidhja firmë, pa qenë në gjykim Po ashtu, refuzoi të firmoste edhe Nonda Papuli, S’kishim si të bënim ndryshe.” (Dëshmi e Hydai Bejos, sipas proc.verbalit)

Por nuk mungojnë vetëm firmat e anëtarëve të trupit gjykues, mungojnë edhe të dhënat e tjera që shënohen zakonisht në procesverbalet, gjithashtu datat janë ngatërruar, pra, gjithçka është kundërthënëse, hartuar në nxitim e sipër. Njëri procesverbal i falsifikuar mban datën  27.2.51, kur të akuzuarit  nuk ekzistonin më, ata ishin vrarë në mesnatën e datës 26.2.1951 dhe ishin varrosur. Madje, njëri prej tyre, Jonuz Kaceli ishte vrarë nga torturat  në birucat e Sigurimit të Shtetit dhe e kishin hedhur nga dritarja, duke thënë se kishte bërë vetëvrasje!

Të gjitha këto manovrime e shkelje juridike, nuk e mbuluan dhe nuk e fshehën dot masakrën e kryer pa gjyq dhe pa asnjë fajësi të provuar.

Sabihaja nuk e pranoi akuzën për akte terroriste, për pjesëmarrje në organizata terroriste, për vënie në shërbim të agjenturave të huaja, por pranoi me burrëri se, si intelektuale, ishte kundër pushtetit totalitar dhe ideologjisë së tij komuniste:

“ Kam qenë kundër pushtetit popullor, sepse nuk pajtohet me ideologjinë time. Unë nuk kam qenë kurrë e mendimit se me akte revolucionare të arrihej në socializëm. Jam lidhur me një grup shokësh, të cilët edhe ata kanë qenë armiq të Partisë Komuniste…”

Sabihaja ishte një demokrate e vërtetë evropiane.

Zonja Didi Biçaku, nga familja e Aqif pashë Elbasanit, e cila u arrestua në një kohë me Sabihanë dhe qëndroi në një birucë me të në burg, ka dëshmuar: “Më kujtohet çasti kur Sabihaja u kthye nga hetuesia. Ishte e qetë. Hë? – e pyeta shkurt. – Më akuzuan si terroriste, m’u përgjigj ajo. U thashë: Unë kam studiuar për biologji dhe jam evolucioniste. Evolucioni është në natyrën e gjërave. Me dhunë nuk shkohet dot as në socializëm, as në demokraci ; shkohet drejt shkatërrimit.»

E vranë pa gjyq intelektualen, pedagogen, shkencëtaren, demokraten e shquar, martiren Sabiha Kasimati! Në mesnatën e datës 26 shkurt 1951, të lidhur me tela me gjemba, bashkë me 21 burra nga e gjithë Shqipëria, i pushkatuan dhe i hodhën në një gropë të përbashkët, pranë Urës së Beshirit. Fshatarët kanë dëgjuar britmat e saj, deri sa dha shpirt. Eshtrat e saj sot prehen në varrezat e dëshmorëve të kombit, në një varr të përbashkët me 22 martirët e pushkatuar atë natë të përgjakshme.

Xha Kadriu nga Mëniku, që zbuloi varrin, rëfen: “Më vonë , kur ai vend, ku u pushkatuan, filloi të shpyllëzohej,  një traktoristi që po punonte aty, i ra të fikët tek pa që traktori tërhiqte zvarrë një kufomë gruaje, të cilën e mbuluan përsëri. Ishte trupi i patretur ende i Sabiha Kasimatit!”

• Derguar per Diellin nga autori

*KOLË RODHE,VATRANI, DEPUTETI, PREFEKTI, LUFTËTARI I LIRISË U SHUA NË BURGUN BURRELIT…./

* Atdhetari vatran Kolë Rodhe, që la Amerikën për të bërë Shqipërinë, u akuzua si armik i popullit dhe u mbyll në burgun e Burrelit, ku u shua dhe sot nuk ka as varr…

Foto 1-Grupi i Besa-Besën me uniformat 1909, ku shkruhej shqip:”Liri a Vdekje”. 2- Ne krye te  degës nr. 19 të  në Marlboro( i dyti majtas) 3-Gazeta e tij”Vullnetari” 4- Kur Noli u dorezua Dhespot 5-Vajza e Koles Eleni me te shoqin Genc Leka, pushkatuar nga dikttaura komuniste/

* Vajza e Kolës, mësuesja Eleni Leka(Rodhe), e martuar me poetin e pushkatuar Genc Leka, do të persekutohej e flakej rrugëve…

NGA DALIP GRECA

Në radhën e vatranëve, që ndriçojnë në rrugëtimin më shumë se një shekullor të Federatës Panshqiptare të Amerikës ”VATRA”, qëndron edhe Kolë Rodhe, luftëtari i lirisë kundër bandave greke, ish kryetari i Besa-Besë, Kryetari i Shoqatës”Arsimi” në SHBA, vatrani i përkushtuar, botuesi i së përdyjavshmes kombëtare ”Vullnetari”, deputeti i Korçës, prefekti i Beratit, Gjirokastrës, Shkodrës, martiri që u burgos nga turqit, grekët dhe komunistët, i cili pati një fund tragjik duke u shuar në burgun famkeq të Burrelit. Më kot kërkova me ngulm kronikat e viteve 1946, 47, 48 të gazetës Dielli, për arrestimin, burgosjen, dhe vdekjen tragjike të vatranit Kolë Rodhe. Nuk e gjeta, shkaku merret me mend: Në atë kohë Vatra mendonte se Qeveria e Enver Hoxhës ishte demokratike dhe në faqet e Diellit botoheshin fjalimet, biografia e Hoxhës, reportazhet dhe sukseset e qeverisë komuniste, lëvdohej Enver Hoxha, madje shahej dhe Amerika e mbrohej Bashkimi Sovjetik. Edhe kur shkruhej ndonjë fjalë për arrestimet e nacionalistëve, qofshin edhe vatranë, kalohej me ndonjë fjali të thatë, ku lajmi mbetej i dyshimtë. Kështu kur u arrestuan intelektualë e nacionalistë të Korçës, në fund të kronikës shkruhej:”Thonë se me këtë grup armiqsor është arrestuar edhe Kristo Kirka e Kolë Rodhja…”

Ndërsa në Diellin e Prill-Maj 1955, gjuha e Diellit është e mprehtë, therëse, kritike. Kupa e helmit është mbushur.Vatranët e Amerikës e kanë mësuar të vërtetën. Që në faqen e parë botohet kronika e vdekjes në burgun e Burrelit: “Kriminelët komunistë bëjnë kërdinë… Vazhdon pamëshirë çfarosja sistematike e patriotëve në Shqipërinë e Kuqe….Edhe Kristo Kirka vdiq në burg….”

Shkrimi vijon:” Pas Kolë Rodhes, Bahri Omarit, Kol Tromarës, Akile Tasit, Hito Sadikut, dhe shumë shqiptaro-amerikanë  e vatranë të tjerë, u vranë nga komunistët  e Shqipërisë ose vdiqën në burgjet e tyre të tmerrshme…Kristo Kirka vdiq në burgun e”Kryetrimave”, ku kishin vdekë dhe vatranë të tjerë, si Kolë Rodhja”

Shqiptari i Amerikës ndjen dhimbje.Vatranët vajtojnë për vatranët që po i grinte diktatura…

***

… Kolë Rodhe është ndër ata vatranë, që u nderua vonë nga shteti shqiptar, ndërkohë që shteti komunist e pat shpallë armik, luftëtarin e Lirisë, që luftoi gjithë jetën kundër armiqëve të Shqipërisë. Etaloni i demokratëve, vuajti në burgun e Burrelit, ku u shua dhe ende nuk i dihet varri as sot. Nuk mjaftoi vetëm dënimi i tij, por dhe familja u përndoq e u end dhimbshëm në Kalvarin e vuajtjeve. Përveç bashkshortes, edhe vajza e tij do të kalonte në ferrin e vuajtjeve për shkakun se ishte e bija e armikut të Partisë, Kolë Rodhes, që kishte vdekur në burg, por ishte edhe e shoqja e poetit, “armikut të rrezikshëm të partisë”, që u pushkatua me akt-akuzë për poezitë dhe përkthimet, Genc Bardh Leka.

Me propozim të Vatrës, Kolë Rodhe u nderua nga presidenti Bujar Nishani me Urdhërin e Artë të Shqiponjës, në nëntor 2015.

Po kush ishte Kolë Rodhe?

Kolë Rodhe lindi me 25 Korrik 1883 në qytetin e Korçës. Familja i mundësoi shkollimin bazë, gjimnazin. Ndjenja e shqiptarizmit e burrëroi herët, e rreshtoi me armë në dorë në radhët e çetave të Lirisë, por edhe e përplasi herët në qelitë e burgjeve. Ishte 18 vjeç, kur u burgos nga Xhonturqit, si njeri që trazonte Perandorinë. Pas 9 muajësh burg lirohet, por nuk mundi të jetonte më në Korçën e dashur, pasi emri i tij ishte vendosur në rreth. Ndjenja e patriotizmit e çon në Odesë të Rusisë me qëllim që të mbledhë ndihma për familjen e dëshmorit Papa Kristo Negovani, të masakruar nga grekomanët. Më pas kontribuon për mbledhjen e fondeve për gazetën e Sotir Pecit”Kombi” që botohej në Boston. Atdheari është i kudondodhur në vorbullën e Lëvizjes Kombëtare. Gjendet në Sofje dhe në Bukuresht, ku ka vendosë lidhje me patriotët shqiptarë të atjeshëm, ka kontakte me priftin patriot At Naum Çere e të tjerë. Më 1908 është me taborrin  e shqiptarëve që kërkojnë organizimin e Lëvizjes Kombëtare, mbështetës i patriotëve shqiptarë në Amerikë. Lëvizja e këtushme(SHBA) i jep pjekuri guximit dhe shpirtit të tij atdhetar. Fillimisht me Nolin e më pas dhe më Konicën, Kristo Kirkën, Kolë Tromarën, e patriotët e tjerë, bëhet një nga shtyllat e lëvizjes shqiptare në SHBA. Është në taborin mbështetës,kur Noli themeloi Kishën Ortodokse Shqiptare, gjendet aty kur u dha mesha e parë. Zgjidhet Kryetar i Shoqatës Besa–Besën, është kryetar i pleqësisë për degën e Vatrës në Marlboro, është ithtar i përgatitjes së Trupave vullnetare me djemtë e shqiptaro-amerikënve dhe i oficerave shqiptarë, për t’i dërguar më pas në Shqipëri për t’u mbrojtë nga fqinjët grabitqarë të tokave arbërore.

***

Që kur ishte tek shoqata Besa-Besën, Kol Rodhe kreu një akt që pakëkush do ta bënte. Shoqata Besën e kishte në programin e saj mbrojtjen e Atdheut. Ata kishin krijuar edhe uniformat ushtarake për të qenë të gatshëm kur t’i kërkonte Atdheu. Në kapelat e uniformës shkruhej në gjuhën shqipe”Liri a Vdekje”. Kur Kol Rodhe ishte në krye të Besa-Besë, si kryetar i saj, dha shembullin për të tjerët: Unë i pari,- tha ai. Pastaj bëri ftësën:

-Të tjerët pas meje t’i ndihim Atdheut që po rënkon!

Dhe u nisën drejt Shqipërisë. Kur mbërritën në Korfuz, u zbuluan dhe u arrestua nga Xhonturqit. E dërgojnë në burgun e Janinës, më pas në kalanë e Gjirokastrës. Gazeta “Koha” e Mihal Gramenos në numrin e saj të 17 majit 1917, jepte këtë kronikë:” Si vetëtimë u përhap kushtrimi prej Gjirokastre, që përcillte lajmin e bukur që atdhetarët Nikolla(Kolë) Rodhe dhe Vasil Tromara, pas 8 muajësh burg në Delvinë, Janinë e Gjirokastër, muarën berarët dhe u liruan nga burgu. Këta atdhetarë vuanin si martirë për çështjen kombëtare, se vjet në verë ardhë nga Amerika e i burgosën në Delvinë pas Kryengritjës.”

Sapo fiton lirinë, kthehet në qytetin e tij dhe vendos lidhje me luftëtarët e lirisë. Krijon grupimin e tij me një masë të konsiderushme luftëtarësh të lirisë nga Gora, Opari dhe me ta çliron Bërzeshtën, Pogradecin etj. Sërish kthehet në Korçë dhe merr pjesë në çlirimin e saj. Kapet prapë nga xhonturqit dhe burgoset në bodrumet e Mitropolisë së bashku me shokët e tij. Sapo u përhap lajmi, fshatarët e fushës së Korçës mësyjnë dhe shpërthejnë burgun. Kola lirohet dhe bashkohet me çetën e Sali Butkës dhe Kajo Babienit, sulmojnë Kolonjën e çlirojnë dhe nisën drejt Beratit.

Kudo ku luftohej për liri atje ishte Kol Rodhja. Mori pjesë në Luftën e Çifligut përkrah shokut të armëve Spiro Ballkameni. Shokë armësh e idealesh me Themistokli Gërmenjin, Çerçiz e Bajo Topullin, mori pjesë në Luftën e Mashkullorës, ku merr plagë dhe e nisin drejt Vlorës.

Nëse do të vazhdonim të shfletonim kronikat e bëmave atdhetare të këtij luftëtari të Lirisë, do të shënonim:Kolë Rodhen me 1 dhe 2 prill 1914, e gjejmë shef të Xhandarmërisë në Korçë. Në krye të forcave të mbrojtjes së qytetit ai shtyp kryengritjen e grupimeve të komitëve grekë, të ndihmuar nga ushtarët grekë, e ashtquajtur kryengritja e Vorio Epirit.

Më 1915 kthehet sërish në Amerikë. Si përherë aktiv. Në shkurt 1916 është ndër krijuesit e shoqatës “Arsimi Kombëtar” dhe në krye të saj, si kryetar.

Me gazetën e tij”Vullnetari”, që nisi botimin me 1916, u bë një avokat i aftë i Vatrës dhe i Lëvizjes Kombëtare në SHBA.

Numri i parë i Vullnetarit është publikuar me 18 Shkurt 1916 në Natick-Massachusetts. Botohej dy herë në muaj.Ishte gazetë politike e satirike.Që në numrin e parë gazeta botoi programin, ku spikaste qëllimi i botuesit dhe mbështetësve të gazetës: Gazeta ka si qëllim të mbrojë vetëqeverimin dhe tërësinë e Shqipërisë, të forcojë Lëvizjen Kombëtare, të godasë çdo kundërshtar, që pengon Lëvizjen Kombëtare, të demaskojë publikisht para shqiptarëve intrigantët, provokatorët, dhe përçarësit, të mbajë lart nderin e atdhetarëve të shkëlqyer dhe shqiptarëve Kombëtarë etj. Vullnetari, që në numrin e parë denonconte masakrat e grekëve në Jug të Shqipërisë dhe vajtonte fatin e popullit të masakruar, ndërkohë që godiste fort përçarjet mes shqiptarëve, përfshi dhe tek shqiptarët e Amerikës.

***

Si shumë atdhetarë të tjerë përkrahës dhe dishepuj të Fan S.Nolit, edhe Kol Rodhja, kthehet në Atdhe për të”bërë Shqipërinë”. Korça e vlerësoi kontributin e birit të vet duke e zgjedhur deputet të të parit Parlament Shqiptar më 21 prill 1921.

Gazeta “Posta e Korçës” e datës 9 mars 1922 shkruante: “Votoni për kandidatët e pandarë të Im Zot Nolit, zotin Kolë Rodhe dhe Faslli Frashëri…”.

Ndërsa më 11 Mars 1922, e njëjta gazetë shkruante:”Populli e tregoi me fakte besimin e tij, duke i dhënë votat zotit Kolë Rodhe për postin e deputetit.”

Studiuesi Teki Selenica do të shkruante në librin e tij statistikor”Shqipëria më 1927”: I zgjedhur për trimërinë dhe respektin që krijoi Korça e mrekullueshme, Korça shqiptare midis Banush, Hamdi, e Estref Frashërit, Loni Kristos, Pandeli Calës, Kristo Kirkës, Pandeli Evangjelit, Sejfi Vllamasit, Sotir Pecit, …vuri edhe Kol Rodhen.”

Në shtypin e kohës gjenden gjurmët e veprimtarisë së vlerësuar atdhetare të Kolë Rodhes. Gazeta e Vatrës, që dilte në Korçë nën drejtimin e Hasan Bitinckës”Shqiptari i Amerikës”, në artikullin me titull”Deputeti i Korçës” botuar në numrin e 24 marsit 1923, ku jepet një kronikë nga punimet e Parlamentit të 22 marsit, shkruan:” Pardje(22 mars), doli Qeveria para Parlamentit për shkoqitje e votëbesim.Fjala e Kryeministrit u karakterizua prej opozitës si konferencë premtimesh e shpresash për të ardhmen…prej opozitës folën Isuf Benga, Luigj Gurakuqi, Ali Këlcyra, Bahri Omari, Koço Tasi, Kol Rodhe e Medi Frashëri.”

Kol Rodhe përveçse deputet aktiv, kreu dhe detyra të tjera shtetërore, paçka se ishte kundërshtar i hapur i Monarkisë, Mbreti Zog, e ngarkoi me detyra qeveritare si Prefekt në Shkodër, Berat, Fier, Gjirokastër. Kundërshtarët politik ia vlerësonin atdhetarizmin dhe përkushtimin Kombëtar. Ai kishte dhënë prova me armë në dorë për mbrojtjen e Atdheut. Pushtimin fashist të Shqipërisë e priti me revoltë, ashtu siç kishte pritë të gjithë pushtuesit. Në ditëpushtimin fashist ai dha dorëheqjen nga detyra shtetërore. Edhe pse e përkrahu luftën kundër pushtuesit Kolë Rodhe nuk pranoi thirrjet për të marrë pjesë në Konferencën e Pezës, Kongresin e Përmetit, Konferencën e Beratit etj. Kola kishte përvetësuar demokracinë amerikane- ishte për një pluralizëm e demokraci alla amerikane.I kuptoi shpejt qëllimet e Partisë Komuniste Shqiptare dhe kërkoi të veprojë për ta ndalë të keqen.

Ishte kjo arsyeja që u vu në krah të opozitës përballë komunistëve, duke qenë në radhën e socialdemokratëve në zgjedhjet e para pas çlirimit. Nuk pranoi që të votonte me 2 Dhjetor 1945, abstenoi në votime së bashku me vajzën dhe gruan e tij. Ishte kundërshtar i hapur i bashkëpunimit me Jugosllavinë. Për këto qëndrime arrestohet me 27 Janar 1946 dhe në qershor, atdhetari, që kishte luftuar aq shumë për pupullin e tij, me pranga ndër duar, gjykohej para popullit si “armik i popullit”! Dhe kush?… Ai luftëtari i përhershëm për çlirimin e Atdheut, që kishte luftuar me turqit, grekët, e italianët…Gjykohet së bashku me 37 antikomunistë (Grupi i Sami Qeribashit dhe Musine Kokalarit) në qershor 1946.Mbajti qëndrim burërror para Trupit Gjykues. Dëshmia e atij gjyqi vjen nga kronika prej sallës së Gjyqit, që e ka përcjellë Gazeta e Frontit Demokratik”Bashkimi” në numrat e 19 dhe 21 qershor 1946, kur shkruan:

” Kolë Rodhja jep llogari.”

Akuza: Kolë Rodhja zhgënjeu komunistët, të cilët përdorën reputacionin e tij në popull duke e vënë në Kryesinë e Frontit Demokratik”…

Kryetari i gjyqit, sulmonte me mllef atdhetarin e orëve të para: – “Armik i popullit”!..

– Sabotator!

– Ujk plak…!

Kryetari i Trupit gjykues:- I pranon akuzat?

Kola:-Asnjë!

Kryetari:-S’ke pasur lidhje me tradhtarët?

Kola:-JO!

Prokurori:-Po asnjë faj nuk ke bërë ti, Kolë Rodhja?

Kola:-Asnjë!

Prokurori:- Mos të kemi sjellë kot këtu?…

(Salla dhe trupi gjykues(të orkestruar) qeshin…)

Prokurori:- Gënjen Kol Rodhe…Ti thua që rinia nuk duhet të merret me politikë. Ti ke qenë Inspektor i Ministrisë së Brendshme…Nuk ke përkrahur lidhjet tona me Jugosllavinë. Kërkoje Autonominë e Kosovës.Po, o Ujk plak, po Kol Rodhe…Ti deshe Regjencën e Mehdi Frashërit, deshe ndërhyrje të jashtme, se gjendja qenka e errët…Deshe shpërndarjen e ushtrisë, mbrojtjen e atdheut…deshe qeveri koalicioni me shumë partira, deshe të prishësh unitetin politik e popullit shqiptar…

Akuzat vazhdonin lumë….

Ç’ti thoshte Kola këtij prokurori militant ?  Dhe zgjodhi heshtjen….

Kol Rodhja kur gjykohej ishte 67 vjeç… Trupin gjykues i dha dënimin me 30 vite burgu. Mosha, torturat, e lodhën patriotin, që një vit pas dënimit u shua në burgun famkeq të Burrelit…

Kalvarit të vuajtjeve nuk i shpëtoi as familja e tij, e cila u “shpërblye” për aktivitetin patriotik të Kolës duke e hedhur në krahët e mjerimit dhe punët e krahut!

Vajza e tij, e martuar me poetin disident Genc Leka,u përjashtua nga arsimi. Ndër akuzat që i formuluan ishte dhe ajo e vjehrrit, Kolë Rodhe,ish deputet i Zogut(kështu e quante Vangjel Çërrava) dhe shtonte në raportin e tij konfidencial për organet e  diktaturës: Babai i saj, ka vdekur si “armik” në Burgun e Burrelit…Deputet i Zogut!

***

BIBLIOGRAFI

1- Gazeta Dielli, 16 Prill 1947, faqe 1(Gjyqi i Korçës)

2- Gazeta Dielli-Prill-Maj 1955, F .1

3- Klara Çelo”Udhëve të Historisë)-Të pathëna për shqiptarët e famshëm-Vëllimi i I, Faqe 99-104

4-Gazeta “Koha” e Mihal Gramenos 17 maj 1912, 25 Maj 1914

5-Gazeta”Shqiptari i Amerikës”,24 mars 1923

6-Gazeta e Korçës, 26 prill 1924

7-Gazeta “Bashkimi”, 21 Qershor 1946

8-Teki Selenica”Shqipëria më 1927”, f 21, Pasqyra A

9-Gazeta “LIRIA A”- 14 Mars 1996, faqe 6 , 8, autor Gaqo Rrota-ish deputet.

10-Gazeta”Dita”,6 tetor 2008: Klara Çelo”Kolë Rodhe, një jetë në shërbim të atdheut”.

Me 29 tetor 2017, TV Albanian Culture, me rastin e 20 vjetorit të themelimit,do të organizojë një  mbrëmje Gala në Symphony Space në Manhattan.Ju, së bashku me familjet tuaja, me miqtë amerikanë e shqiptarë,mund të bëheni pjese e ketij eventi duke telefonuar në Tel: 212- 864-5400.Cmimi i biletes $40.00.Për rrugëtimin 20 vjeçar të këtij televizioni, që është bërë aq i dashur jo vetëm për shqiptarët e Amerikës, por edhe në Kanada e Europë, editori i Diellit intervistoi producentin Adem Belliu.Ndiqeni:

Gazeta “Dielli”- TV Kultura Shqiptare po mbush 20 vjet mes shqiptarëve të Amerikes. Si ndjehet producenti, krijuesi, pronari Adem Belliu?

Adem BELLIU:- Më duket si ëndërr që Albanian CultureTV është në vigjilje të festimit të 20 vjetorit. Shpeshherë më drejtohen me tituj të ndryshëm kur flasin për të. Njerëzit që më njohin më drejtohen si producent, director, pronar i këtij TV. Këto janë disa tituj që më vishen mua si person në lidhje me këtë TV, dhe me modesti mendoj se i kam fituar me punën time në këto 20 vjet në studjot e TV Albanian Culture. Jam i vetedijshëm që kam bërë një punë kolosale në këto 20 vjet, dhe se kamerat e TV Albanian Culture TV kanë regjistruar të plotë historinë e komunitetit shqiptaro-amerikan.Por shpeshherë më mundon fakti për emrin që unë i kam vënë këtij televizioni para 20 vjetëve. Dhe gjithmonë i bëj pyetjen vetes “Në këto 20 vjet a e kam justifikuar punën për emrin që ky TV mbart?”

Pasi “Albanian Culture” është një emër që përmban një përgjegjësi të madhe mbarëkombëtare për ne si diasporë.

Dielli:- Si lindi ideja e hapjes së kësaj dritareje bashkuese për Shqiptarët e Amerikës? Mund të sillni detaje, nga projekti deri tek realizimi?

Përgjigje:- Familja ime emigroi në NY në Janar të 1994. Si për të gjithë emigrantët, edhe për ne fillimet ishin të vështira, jo vetëm ana ekonomike por edhe shoqërore e kulturore. Në atë periudhë çdo të djelë transmetohej 1 orë program në gjuhën shqipe i përgatitur nga studjoja “Viktoria” me pronarë vëllezërit Osmani. Me mbylljen e studjos Viktorja u krijua një boshllëk për emigrantët shqiptarë. Në këto kushte, unë mendova të vazhdoja shkollën për produksion televiziv me qëllim që të mundësoja prodhimin e një emisioni televiziv në gjuhën shqipe. Kisha dëshirë të vazhdoja traditën që bashkatdhetarët të vazhdonin të shikonin emision në gjuhën shqipe çdo të djelë pasdite.

Dielli-Trasmetimin e parë, si e kujtoni?

Përgjigje:- Deshiroja që transmetimi I parë ti përkushtohej 85 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë. Pasi e diskutuam në rrethin familjar, menduam që në transmetimin e parë të shfaqnim filmat Skënderbeu & Nëntori I Dytë në 28 Nëntor të 1997. Atë ditë nuk kam për ta harruar. Na dukej si ëndërr që shikonim një film shqip në stacionet televizive të Nju Jorkut.

Dielli- I kujtoni mbështetësit e parë?

Përgjigje – Gjithmonë. Për mua mbështetësit kryesorë që kanë qenë prezent në çdo kohë, kanë qenë shikuesit. Reagimin për emisionin javor unë e merrja nga të gjithë bashkatdhetarët që e ndiqnin këtë televizion në mënyrë të rregullt çdo të djelë e të mërkurë. Ata ishin pasqyra ime. I ruaj me fanatizëm mesazhet që më kanë lënë shikuesit e TV Albanian Culture në makinën e mesazheve të telefonit.

Dielli- Si kanë qenë marrëdhëniet me Komunitetin, me shoqatat, sa e kanë gjetë veten në ekran ato, dhe sa e kanë mbështetë atë?

Përgjigje:- Komuniteti ynë shquhet për një larmishmëri në drejtim të ekzistencës së shoqatave e organizatave të cilat mbështeten në pikëpamje politike apo në rrethana krahinore. Siç e thashë edhe më parë emri Albanian Culture TV ka një peshë të madhe jo vetëm për mua si producent I tij por për të gjithë ata që unë jam munduar tu shërbej. Flasim këtu për një ndjenjë mbarëkombëtare. Si busull kam thënjen e të madhit Pashko Vasa “Feja e Shqiptarit është shqiptaria”. Pra, Jam munduar të mbajë një ekuilibër në komunitet, të paraqes në ekranin e TV Albanian Culture veprimtarinë e mjaft organizatave e shoqatave shqiptaro-amerikane pa dallim krahine apo pikëpamje politike. E kam parë si një detyrim që më duhet ti shërbej komunitetit tim jo vetëm për ruajtjen e kulturës kombëtare por edhe ta ndihmoj atë sadopak në integrimin në jetën e përditshme në vendin ku jetojmë.

Dielli- Keni menduar ndonjëherë se mund të tërhiqeshit, pra e keni ndjerë lodhjen?

Përgjigje:- Po, kam pasur momente që në familje kam thënë “Nuk do vazhdoj më me televizionin”, por mendoj se kanë qenë të çastit. Si çdo njeri edhe unë I bëj analizën vetëvetes, dhe mendoj se kam arritur në konkluzionin se TV Albanian Culture është një pjesë e shpirtit tim. Bashkëshortja, Mimoza, shpesh më thotë që kamera e televizionit më ka zëvendësuar trompën, dhe se TV më mban gjallë shpirtin e artit.

Nuk mund ta pranoj që televizioni më jep lodhje pasi ndjej që marr jetë dhe energji kur dal dhe filmoj një aktivitet apo intervistoj dikë në studjo apo në terren.Çdo intervistë më jep një frymëzim dhe diçka të re në jetën time të përditshme.Mosha bën të vetën jo në plakje por në rritje të eksperiencës.Këto vitet e fundit e kam organizuar punën në mënyrë të tillë që punët janë ndarë në mes të dy studjove të TV Albanian Culture në NY & Tiranë. Konkretisht editimet dhe programimi bëhen nga studjoja e TV Albanian Culture në Tiranë që më ka lehtësuar mjaft ngarkesën e punës.

Dielli- Sa e përfshirë është Familja Belliu në këtë TV? 

Përgjigje:- Pa familjen time nuk mendoj se mund ta bëja. Nuk flas vetëm për anën financiare. Për mua më e rëndësishme ka qenë suporti emocional e puna konkrete e bashëshortes Mimozës, djalit Gertoldit dhe vajzës Vera, të cilët kanë punuar vullnetarisht në përgatitjen e emisioneve të TV Albanian Culture.

Po të analizojmë ecurinë e këtij televizioni, do shikoni që ka rritje nga emisioni në emision. Dhe kjo është falë syrit kritik të familjes në radhë të parë. Në çdo ambjent shtëpiak të familjes sime, gjithmonë është menduar që duhet të kishim mobilim që do t’i përshtatej setit për filmim të emisionit. Ky ishte proritet dhe vihej si kusht nga ana ime kur kemi lëvizur në apartamente të ndryshme. Dhe së fundi kur blemë shtëpinë, u vendos që do ndërtonim studjon televizive të përhershme për TV Albanian Culture, që tashmë ka marrë formë të plotë në Nju Jork. Por s’mund të lë pa përmendur faktin se ata me mbështetën plotësisht edhe për studjon e TV Albanian Culture në Tiranë.

Dielli- Kur i shihni, tani pas 20 vitesh kronikat, programet, çfarë ndjenje provoni?

Përgjigje:– Krenari. Mendoj se kam një pasuri mjaft të madhe. Kam një pjesë të historisë së komunitetit shqiptaro-amerikan të viteve 1997-2017. Do të desha të bëja një analogji jo modeste, ta krahasoja arkivin  shumë të pasur të TV Albanian Culture për 20 vjet jetë të komunitetit shqiptar të Amerikës me arkivin e 105 vjeçar të Vatres, veçanërisht për shqiptarët e Amerikës në periudhën e para Luftës së Dytë Botërore.

Kush viziton Vatren do të mësojë historinë e shqiptarëve të Amerikës dhe konsolidimin e komunitetit shqiptaro-amerikan,kush do ketë durim të shikojë arkivin e TV Albanian Culture do të mësojë se komuniteti shqiptaro-amerikan në periudhën 1997-2017 ka pasur një jetë me aktivitet të larmishëm në ruajtje të identitetit kombëtar dhe integrimit në vendin e ri.

Dielli- TV Kultura Shqiptare ka regjistruar thuajse të gjitha veprimtaritë kryesore të Komunitetit,veçanërisht të atij që jeton Trishtetshin, NY, NJ, CT, cilat do të veçonit?

Përgjigje:- Siç e thashë edhe pak më parë, unë jam munduar të mbaj një ekuilibër në punën time 20 vjeçare. Jam munduar të trajtoj çdo aktivitet me të njëjtën rëndësi. Pasi në fund të fundit çdo aktivitet është pjesë e jetës sonë të përditshme. Megjithatë po ta konsideroj TV Albanian Culture si një individ që shkon përditë në punë, por të djelën do të shkojë në dasëm dhe do të veshi rrobat më të mira, atëherë mund të them që edhe TV Albanian Culture ka patur mjaft aktivitete të cilat kanë qenë speciale në vartësi nga koha dhe tema që kanë mbuluar. Do desha të përmendja mbresat që më kanë lënë intervistat që kam marrë në Royal Regency Hotel në 1999 ushtarëve të batalionit Atllantik që do të niseshin të merrnin pjesë në luftën e Kosovës. Po ashtu do desha të përmendja, aktivitetet e organizuara nga NAAC, Liga Qytetare Shqiptaro-Amerkane për nivelin e lartë të organizimit,festën dyditore të 100 Vjetorit të Vatrësetj… Lista e shoqatave është e gjatë, dhe unë nuk dua të zbuloj para kohe libretin e mbrëmjes Gala Albanian Culture Award që do të organizohet në 29 Tetor në Symphony Space në Manhattan. Shpresoj shumë që t’i shoh vatranët dhe lexuesit e Diellit në këtë mbrëmje, ku do të mësojnë në detaje përgjigjen e plotë të pyetjes suaj.

Dielli- Diçka për arkivin, që është një pasuri me vlerë, si ruhet ai dhe sa shfrytëzohet?

Përgjigje:- Arkivi është historia 20 vjeçare e komunitetit shqiptaro-amerikan për vitet 1997-2017,që përfshin valën e tretë të emigrimit të shqiptarëve në Amerikë. Për mua është thesar, “Flori kaluar floririt o Tunxh” po të përdorim shprehjen e Dhaskal Todhrit(Interpretuar prej aktorit të madh të Kinematografisë Shqiptare, Sandër Prosi) te filmi “Udha e Shkronjave”.Arkivi është i pasur,i   pazëvendësueshëm, dhe ruhet mjaft mirë në disa sisteme teknologjike.Momentalisht,me që jemi në vigjilje të festimit të 20 vjetorit kemi filluar të shfaqim pjesë nga arkivi në mënyrë të rregult në TV Albanian Culture.

Dielli- TV KULTURA SHQIPTARE-Emër domethënës, sa e pranishme është Kultura shqiptare në ekran?

Përgjigje:- Eshtë një pyetje që ia bëj vetes shpesh. Kur u vendos për emrin e këtij televizioni 20 vjet më parë, ne menduam thjesht si shqiptarë të  dalloheshim nga komunitetet e tjera.  20 vjet më parë me “Albanian Culture” unë nënkuptoja simbolet dhe integritetin kombëtar.

Por kohët ndryshojnë. Me kalimin e viteve ndryshojnë edhe qëllimet e pozicionet që merr në jetë. Kështu që momentalisht fjala “Culture” apo “Kultura” ka një kuptim më të gjerë dhe të thellë. Kultura është ruajtja e identitetit. Në Kohën e sotme kjo është mjaft e rëndësishme jo për brezin tonë, por për gjeneratën e fëmijëve tanë që në një mënyre apo tjetër po integrohen në këtë vend me hapa shumë më të shpejta se ne. Është detyra jonë si prindër, por mbi të gjitha si shqiptarë që të transmetojmë tek ata identitetin kombëtar shqiptar.

Dielli- Përveç Nju Jork-ut, ju keni edhe studion tuaj në Tiranë, ndërkohë që keni një bashkëpunim të ngushët me TV Pasqyra në Toronte. Sa ndihmojnë këto dhe si janë pritur nga teleshikuesit?

Përgjigje:- TV Albanian Culture filloi si entitet i familjes Belliu por që do ishte në shërbim të komunitetit. Asnjëherë nuk e kam menduar se do të isha i suksesshëm po të punoja I vetëm. Qëllimi im për këtë TV ka qenë që të paraqisja në ekran jetën e shqiptarëve të Amerikës dhe Diasporës shqiptare në botë. TV Pasqyra në Toronto me producent Ilir Lena pasqyron jetën e shqiptarëve të Kanadasë, të cilët janë pjesë e diasporës. Studjoja e TV Albanian Culture në Tiranë përgatit emisione për aktivitete që kanë rëndësi për komunitetin shqiptar të Amerikës si dhe është përgjegjës për programimin e transmetimit të emisioneve.

Dielli- 20 Vjetori, nuk është vetëm festa e televizionit, por gjithëpërfshirëse për Komunitetin, si keni menduar për t’i  bërë pjesë të festës Shqiptarët e Amerikës, organizatat, artistët, amerikanët?

Përgjigje:- TV Albanian Culture ka 20 vjet veprimtari jo vetëm në Nju Jork por në tërësi në komunitetin shqiptar të Amerikës. Ky televizion mbanë historinë 20 vjeçare të jetës shqiptaro-amerikane për periudhën 1997-2017.Kështu që ky përvjetor është festa e komunitetit për periudhën 1997-2017.Në këto 20 vjet, ne kemi kaluar mjaft gëzime e hidhërime së bashku, dhe këto të gjitha janë regjistruar nga lentja televizive e TV Albanian Culture. Si grup organizues kemi menduar të ftojmë të gjitha organizatat e komunitetit që kanë lënë një vend të shënuar në historinë e këtyre 20 vjetëve në komunitetin shqiptaro-amerikan.Ky eveniment është konceptuar si një mbrëmje Gala,që ne e kemi quajtur Albanian Culture Award, që do të mbahet me 29 Tetor në sallën e teatrit Symphony Space në Broadway Manhattan.

       Dielli-  A mund të përcjellim detaje për lexuesit e Diellit, se si do të jetë spektakli fetsiv i 29 Tetorit, ku të kulmojë festa, programi, artistët pjesmarrës, ekipi që po punon për këtë qëllim?

Përgjigje:- Grupi i punës,i përbërë nga Vera Belliu,Andis Gjoni,Valentin Veizi, Marjana Bulku,Flora Nikolla, Pranvera Çobo & Adem Belliu mblidhet në mënyrë të rregult. Eshtë menduar që do jetë një mbrëmje me një koncert artistik, ku do të marrin pjesë artistët shqiptaro-amerikanë me banim në Amerikë, që janë pjesë e kësaj historie 20 vjeçare,do të ketë ndarje çmimesh dhe jo fjalime.

       Dielli: – Atëherë, mesazhi në pragfestë?

       Përgjigje: Bashkatdhetarë, kjo nuk është festë vetëm për TV Kultura Shqiptare, as vetëm për ekipin televiziv, as vetëm e Familjes Belliu, kjo është festa Juaj.Ejani, bëhuni pjesë e spektaklit.

     -Dielli: Faleminderit për Intervistën!

Përgjigje: Ishte kënaqësi intervista me gazetën më të vjetër të botës Shqiptare, Diellin e Vatrës. Faleminderit Juve!

Intervistoi:Dalip Greca

…Ministrja Xhaçka përcolli Kontigjentin e 6-te “Lissus” në Egje/

Nga Shefqet Kërcelli/

Sot në Komandën e Forcës Detare u zhvillua ceremonia e përcjelljes së kontingjentit të 6-të të anijes “Lissus” të Forcës Detare në operacionin e NATO-s “Sea Guardian”, në detin Egje.
Të pranishëm në ceremoni, ishin Ministrja e Mbrojtjes znj. Olta Xhaçka, Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, Gjeneral brigade Bardhyl Kollçaku, Komandanti i Forcës Detare, Gjeneralmajor Ylber Dogjani, Komandantët e Forcave, kuadro të Flotiljes Detare, përfaqësues të pushtetit vendor, Prefekti i Durrësit zoti Emiljano Jani, familjarë të pjesëtarëve të ekuipazhit, media të ndryshme, etj.

Mbas ekzekutimit të hymnit kombëtar, Komandanti i Forcës Detare, Gjeneral major Ylber Dogjani, vlerësoi rolin dhe përkushtimin e pesë kontingjenteve të para, në vëzhgimin dhe parandalimin e fluksit të emigrantëve të paligjshëm në detin Egje sipas detyrave të vendosura nga Komanda e NATO-s.

Në vijim pjesmarrësit e kësaj ceremonie i përshëndeti, Ministrja e Mbrojtjes Znj. Olta Xhaçka, që e cilësoi krizën e refugjatëve si një prej sfidave më të mëdha që po përjeton sot Europa, si dhe përmendi arritjet e kontingjenteve paraardhëse në detin Egje. “Janë mbi 540 persona të moshave, gjinive dhe shtetësive të ndryshme, që ju u keni shpëtuar jetën. Sirianë, irakenë, por edhe nigerianë, kongolezë, somalezë e jemenas, sot jetojnë falë sakrificës së ushtarakëve shqiptarë. Vetëm në dy muajt e fundit, kontingjenti që ju do zëvendësoni, ka shpëtuar 151 jetë njerëzore, prej të cilëve 33 gra dhe 56 fëmijë. Na keni bërë të gjithëve krenarë, jeni shembulli më i mirë i sakrificës dhe i vetëmohimit”, theksoi Ajo. Gjithashtu, ministrja Xhaçka njohu të pranishmit edhe me objektivat e qeverisë, përsa i përket mbrojtjes dhe sigurisë. “Qeveria e Republikës së Shqipërisë, do të vazhdojë t’i kushtojë një rëndësi të veçantë sigurisë kombëtare dhe kontributit në sigurinë globale. Programi ynë do të vijojë me angazhimin ushtarako – operacional në nivele maksimale, si në operacionet e mbrojtjes kolektive, ashtu edhe në misionet paqeruajtëse të drejtuara nga NATO. Programi ynë qeverisës, do të ketë edhe një dimension të ri. Mbrojtja dhe siguria do të konsiderohen gjithashtu edhe projekte shoqërore, për të angazhuar sa më shumë të rinj dhe të reja në funksion të formimit të tyre profesional dhe formësimit të vetëdijes kombëtare”.

Më pas zonja Xhacka i dha flamurin kombëtar Komandantit të anijes, bashkë me urimin për ta mbajtur me nder në operacionet detare të Egjeut. Vecori e këtij kontingjenti është se në të marrin pjesë dhe dy femra, pjesë e personelit shëndetsor të këtij kontigjenti, që janë dhe dy femrat e para nga Forca Detare që do të jenë pjesë e një operacioni ndërkombëtar detar. Mbas ceremonisë Zonja Xhacka u njoh me misionin, detyrat, strukturën, planet e modernizimit e transformimit të FD, Sistemin e Vëzhgimit të Hapësirës Detare, etj.

-Për tri vjetët e ardhshme do të investohet një shumë prej 49 milionë dollarë, që është granti më i madh amerikan që nga paslufta, në fusha shumë të rëndësishme për ekonominë kosovare.Në 13 shtator 2017 presidenti i Republikës, Hashim Thaçi, në Uashington, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nënshkroi në emër të Kosovës marrëveshjen me  Korporatën e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC) për mbështetje me mbi 49 milionë dollar

Prishtinë, 19 shtator 2017-Gazeta DIELLI/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, priti në takim përfaqësuesit e Korporatës së Sfidave të Mijëvjeçarit, të udhëhequr nga udhëheqja e ekipit për Kosovë, Sarah Olmstead dhe koordinatori nacional, Petrit Selimi.Pas takimit, është mbajtur një konferencë e përbashkët për media.Me këtë rast, kryeministri Haradinaj e ka quajtur lajm të mirë nënshkrimin e marrëveshjes, që do të ndikoj në kursimin e energjisë, në efiçiencën e energjisë, si dhe në përmirësimin e jetës së të rinjve në Kosovë.

“Është një lajm i mirë për Kosovën nënshkrimi i një marrëveshje për grant për Kosovën, Fondi i Sfidave të Mileniumit. Biseduam për efektet e kësaj marrëveshje që do t’i ketë në Kosovë, veçanërisht për të gjitha ato efekte që do t’i ketë në kursimin e energjisë, në sferën e efiçiencës në energji, por edhe në drejtime të tjera të jetës sonë. Jam i bindur, se me lajme të tilla, do të konfirmojmë që të rinjtë tonë mund ta bëjnë jetën në Kosovë dhe jo të kërkojnë shpresë në vende të tjera”, tha kryeministri Haradinaj.

Udhëheqësja e ekipit të Sfidave të Mijëvjeçarit në Kosovë, Sarah Olmstead, është shprehur e lumtur që ky fond i ndarë për Kosovën do të ndihmoj në krijimin e një të ardhme më të mirë dhe rikthimin e besimit në Qeveri.“Dua të shpreh në emër të Sfidave të Mijëvjeçarit dhe Qeverisë së Amerikës, sesa të entuziazmuar  jemi që punojmë me Kosovën. Ky është programi ynë i parë në këtë rajon pas shumë kohësh, dhe mezi po presim të fillojmë punën dhe të ndërtojmë një të ardhme më të mirë të cilën kryeministri Haradinaj e përmendi, dhe shpresojmë të ndërtojmë besimin në Qeveri dhe të ndihmojmë në krijimin e një bote më të mirë”, tha Olmstead.Koordinatori nacional i Zyrës së Sfidave të Mijëvjeçarit pranë Zyrës së Kryeministrit, Petrit Selimi, tha se fondi do të filloj të themelohet në fund të këtij viti, pra të krijohet një fondacion i cili do të derdh mjete të shumta në fushën e energjisë efiçiente dhe në sundimin e ligjit. “Nuk do të presim shumë vite apo muaj për të themeluar fondin. Zyra e Kryeministrit do të jetë në pozitën udhëheqëse të krijimit të fondit, ndërsa ekipi amerikan një pjesë e të cilëve kanë ardhur, do të jenë këtu për të na ndihmuar”, tha Selimi, duke falënderuar kryeministrin Haradinaj dhe institucionet tjera për ndihmën e dhënë në 18 muajt e fundit në hartimin e projekteve.Selimi tha po ashtu se për tri vjetët e ardhshme do të investojmë një shumë prej 49 milionë dollarë, që është granti më i madh amerikan që nga paslufta, në fusha shumë të rëndësishme për ekonominë kosovare.Në 13 shtator 2017 presidenti i Republikës, Hashim Thaçi, në Uashington, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nënshkroi në emër të Kosovës marrëveshjen me  Korporatën e Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC) për mbështetje me mbi 49 milionë dollar./b.j/

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Donald Trump, shfrytëzoi fjalimin e parë në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara për t’iu bërë thirrje vendeve anëtare që të marrin qëndrim më të ashpr kundër Koresë Veriore dhe Iranit.Ai kërcënoi me “shkatërrimin total” të Koresë së Veriut nëse Kombet e Bashkuara dështojnë të adresojnë kërcënimet që ajo paraqet me programin e armëve bërthamore.

“Shtetet e Bashkuara kanë forcë dhe durim të madh, por nëse detyrohen të mbrojnë veten dhe aleatët, ne nuk do të kemi zgjedhje tjetër, pos ta shkatërrojmë tërësisht Korenë e Veriut”, tha Trump.Phenjani, vetëm gjatë muajit shtator, ka testuar një bombë të dyshuar hidrogjeni dhe një raketë balistike me rreze të gjatë veprimi.Trump i mirëpriti sanksionet e fundit të Këshillit të Sigurimit të OKB-së kundër Koresë Veriore, por tha se duhet bërë më shumë.Trump tha se është koha që të gjitha vendet të punojnë së bashku për të izoluar regjimin e Kim Jong Unit, derisa ai të ndalojë sjelljen armiqësore.

Trump po ashtu tha se bota duhet t’i kundërvihet Iranit, të cilin e quajti “një tjetër regjim vrasës”, i cili “minon paqen në të gjithë Lindjen e Mesme”.Ai tha se Teherani nuk duhet të lejohet të vazhdojë zhvillimin e “raketave të rrezikshme”.

Duke folur për marrëveshjen bërthamore midis Iranit dhe gjashtë fuqive botërore, Trump i tha Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së se nuk mund të pajtohet me një marrëveshje, nëse ajo shërben si mbulesë për zhvillimin e programit bërthamor.“Marrëveshja me Iranin ishte një nga transaksionet më të këqija dhe më të njëanshme që ka bërë SHBA-ja. Sinqerisht, marrëveshja është e turpshme për SHBA-në”, tha presidenti amerikan, duke iu refereuar marrëveshjes së epokës së paraardhësit të tij, Barack Obama.Qeveria iraniane maskon një diktaturë të korruptuar me maskën e rreme të demokracisë, shtoi Trump.Ai kritikoi edhe Rusinë dhe Kinën dhe tha se shtetet duhet t’i flakin kërcënimet ndaj sovranitetit “nisur nga Ukraina deri në Detin e Kinës Jugore”.

-Presidenti Thaçi dhe Zonja e Parë e Kosovës u pritën nga çifti presidencial Trump/

NJU JORK, 20 Shtator -Gazeta DIELLI/ Me ftesë të Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në margjina të seancës së radhës të Asamblesë së Kombeve të Bashkuara, Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, bashkë me Zonjën e Parë të shtetit u pritën nga çifti presidencial amerikan, Presidenti Donald Trump dhe Zonja e Parë, Melania Trump.Presidenti Thaçi pati edhe një takim të shkurtër me Presidentin Trump, thekson njoftimi dërguar sot nga Presidenca e Kosovës.

Kreu i shtetit e ka falënderuar Presidentin Trump për mbështetjen personale për Kosovën.Ai ka theksuar se Shtetet e Bashkuara të Amerikës janë partneri kryesor strategjik i Kosovës dhe së përkrahja e saj e fuqishme dhe gjithëpërfshirëse është jetike për paqen, stabilitetin dhe zhvillimin e përgjithshëm të Kosovës dhe të rajonit./b.j/

Kosovë-Ura e Gurit në Vushtrri më shumë se 9 harqe, zbulohen dy të reja/

 -Ura e Vjetër e Gurit e Vushtrrisë mendohet se është ndërtuar në antikën e vonë dhe gjatë mesjetës, në pjesën veripërendimore të bërthamës së vjetër të qytetit/

PRISHTINË, 22 Shtator 2017-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Në qytetin e Vushtrrisë në Kosovë, zbulimi i dy harqeve të reja në Urën e Gurit rrëzon tezat e mëhershme që pretendonin se ajo i ka nëntë harqe.Kështu u vlerësua gjatë një vizite në vend të ngjarjes gërmimeve dhe zbulimit të harqeve te Ura e Gurit, të ministrit kosovar të Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, dhe kryetarit të komunës së Vushtrrisë, Bajram Mulaku.

Udhëheqësja e gërmimeve, Ardiana Qorraj, iformoi për punën restauruese që po bëhet në këtë monument të rëndësishëm të trashëgimisë kulturore jo vetëm të Vushtrrisë por të Kosovës. “Në kuadër të restaurimit të urës, si një ndërhyrje emergjente, ka ardhur deri tek zbulimi i harqeve të reja”, u shpreh ajo gjatë vizitës së ministrit dje pasdite

“Është e nevojshme që të ndërhyhet shpejtë në restaurimin e Urës së Gurit, sepse përpos që është një monument në mbrojtje, ai përfaqëson një identitet dhe një histori në vete për Vushtrrinë, por edhe më gjerë”, tha ministri Gashi.

Në 2 Shtator 2013 kam shkruar-raportuar për Agjencinë shtetërore të lajmeve të Shqipërisë:  Ura e Vjetër e Gurit e Vushtrrisë mendohet se është ndërtuar në antikën e vonë dhe gjatë mesjetës, në pjesën veripërendimore të bërthamës së vjetër të qytetit. Ajo është e gjatë rreth 135 metra dhe egjerë rreth 6 metra, me 9 harqe që shihen, por tjerat thuhet se janë mbuluar me dhe se sipas gojëdhënave i kishte 12 harqe.
Ura e Gurit gjendet mbi shtratin e thatë të lumit Silnicë, uji i të cilit, për shkak të përbërjes pedologjike e ka ndërruar shtratin e rrjedhës për disa dhjetëra metra në perëndim.
Në faqen zyrtare të komunës theksohet edhe se, Vushtrria ose Vicianumi siç është quajtur përpara sipas emrit të vjetër ilir, është lokalitet antik, që daton qysh nga mesjeta, edhe para Perandorisë Romake, përkatësisht që nga koha e dardanëve.
Monumente të lashtësisë, të kulturës e historisë së qytetit të Vushtrrisë- Vicianumit janë edhe Kalaja, Hamami, shtëpi të vjetra, rrugë me kalldrëme… Nëpër Vushtrri kalon rruga nga kryeqyteti Prishtina për në Mitrovicë, qytetin më të madh verior të Kosovës.

Qeveria e Malit të Zi: Flasim me Kosovën për demarkacion, por ne e kemi miratuar/

Gazeta Express ka komunikuar me Zyrën e Kryeministrit të Malit të Zi Dusko Markovic për t’i këkuar përgjigje se si do të veprojnë pasi Kryeministri Haradinaj shkarkoi Komisionin për ta emëruar një komision të ri me të cilin synohet të përmirësohet versioni që e ka nënshkruar qeveria e kaluar në Vjenë. Nga zyra e kryeministri të Malit të Zi, në adresë të gazetës kanë dërguar një intervistë të kryediplomatit malez Sërgjan Darmanoviq, i cili në mënyrë të detajuar ka folur rreth kësaj çështjeje në Televizionin malazez.

Darmanoviq ka thënë se Mali i Zi nuk do ta ndryshojë qëndrimin për demarkacionin pasi e ka miratuar marrëveshjen e arritur me Kosovën.Ai ka theksuar megjithatë se pala malazeze, do të jetë e hapur për bisedime me miqtë dhe partnerët kosovarë.Por, a do të pranojë Mali I Zi të hyjë në një proces të ri me Kosovën pasi Kosova ta ketë funksional Komisionin e ri.

“Mund të bisedojmë, por ne e kemi marrë vendimin”, ka thënë ai.Dy ditë më parë, Ministri i Jashtëm i Kosovës Behgjet Pacolli në Nju-Jork ka takuar homologun e tij Darmanoviq dhe pas takimit ka paralajmëruar një vizitë në Mal të Zi. Në këtë vizitë, me gjasë, pala kosovare për herë të parë do ta njoftojë Malin e Zi se çfarë qëllimesh ka kryeministri Ramush Haradinaj, se çfarë do të veprojë me komisionin e ri…

Gazeta Express e sjell të shkurtuar këtë intervistë.

Pyetje: A do të vështirësohet çështja e demarkacionit edhe më tej…?

Darmanoviq: Jo, kjo çështje nuk po bëhet më e vështirë për Malin e Zi, për faktin që Mali i Zi këtë çështje e ka zgjidhur. Ne kemi hyrë në një proces serioz të demarkimit me Kosovën dhe nënshkrimi i marrëveshjes ishte bërë në kuadër të Procesit të Berlinit , që ishte rezultat i punës së komisioneve ndërkombëtare dhe për të cilin u pajtuan pala malazeze dhe ajo kosovare. Mali i Zi, disa muaj më vonë, më 2015, e ratifikoi marrëveshjen në mirëbesim dhe për ne ky proces ka mbaruar. Sa i përket palës kosovare, ne kemi pasur të gjitha garancitë se do të vijë deri te ratifikimi. Megjithatë politika, në vende të ndryshme ka pikëpamje të ndryshme… dhe erdhi deri te konflikit në skenën e brendshme politike të Kosovës për këtë dhe kjo u trajtua edhe gjatë fushatës zgjedhore në Kosovë. Disa parti kanë vlerësuar se marrëveshja nuk është e mirë dhe erdhëm deri aty që Kosova nuk e ratifikoi, njëra nga këto parti që ka kundërshtuar, është partia e tashmë kryeministrit z.Haradinaj. Ne kemi treguar, dhe nuk kemi dashur që këtë temë ta nxjerrim në plan të parë që t’u bëjmë presion miqve dhe partnerëve tanë në Kosovë dhe nuk do ta bëjmë as në të ardhmen, por thjesht besojmë në kapacitetet demokratike të institucioneve të Kosovës dhe Parlamentit, që këtë çështje ta zgjidhin në të ardhmen. Në fund të fundit duhet ta shohim se çka nënkupton ndryshimi i Komisionit për demarkacion, ndryshimi I komisionit nuk do të thotë se do të ndryshojë qëndrimi e ndoshta komisioni i ri do të vijë në përfundim se e gjithë kjo rreth demarkacionit është krejtësisht në rregull. Sido që të jetë Mali i Zi në këtë çështje nuk mund të bëjë më shumë, por nuk mendojmë se duhet t’i ndryshojmë raportet tona me Kosovën për shkak të kësaj dhe besojmë se do të zgjidhet në mënyre adekuate.

Pyetje: A është kjo marketing politik i Haradinajt?

Darmanoviq: Nuk është doemos marketing politik, zgjedhjet kanë mbaruar, në fund të fundit Kryeministri i ri ndoshta e ka ndërmend ta thotë se atë që e ka thënë gjatë fushatës është serioze dhe t’i bindë të gjithë ata që e kanë votuar dhe të tjerët në publik. Dhe ndoshta edhe nuk përjashtohet si mundësi se ai edhe beson në këtë që marrëveshja nuk është e mirë, megjithatë kjo është një marrëveshje ndërkombëtare që duhet të ratifikohet. Ne nuk mund të ndikojmë për ratifikimin në Kosovë, Kosova si shtet nuk do të thotë ta miratojë shumë shpejt, mund të presë të verifikojë faktet. Por, thjesht ne këtu nuk mund të bëjmë shumë, marrëveshja nuk do të hyjë në fuqi nëse nuk miratohet nga njëri shtet, ndoshta e gjithë kjo do të zgjidhet në një kohë tjetër.

Pyetje: Themelimi i komisionit të ri… a do të marrë pjesë Mali i zi në bisedime?

Darmanoviq: Unë tashmë e thashë se marrëveshja e arritur në Vjenë është ratifikuar në Parlamentin tonë, pra ia kemi dhënë vulën, çfarëdo veprimi do të thotë shfuqizim i atij ligji. Mundësia që të ndodhë kjo është kurrfarë…

Pyetje: Pra kurrfarë bisedimesh me Kosovën?

Darmanoviq: Ne do të kemi kontakte gjatë gjithë kohës me miqtë tanë kosovarë nga Qeveria e re, me Presidentin e Kosovës, në shumë konferenca, bilateralisht, por ne nuk kemi asnjë lajm tjetër rreth kësaj, përveç që për ne kjo është çështje e përfunduar. Deklaratat e SHBA dhe BE kanë qenë të qarta se përfundimi i procesit të demarkacionit është kusht edhe në integrimet evropiane, pra ne mendojmë se kjo është çështje e brendshme në Kosovë dhe ne nuk duhet të përzihemi.

Pyetje: Pra nuk do të pranoni bisedime

Darmanoviq: Mund të bisedojmë me Kosovën, por vendimet i kemi marrë.

Me mysafirët u diskutua edhe zhvillimet në komunitetin e Bostonit si dhe për traditën vatrane të  Bostonit dhe për përpjekjet që ai dhe ekipi që ka rreth vetes do të bëjnë për ta ripërtërirë këtë traditë në vendthemelimin, atje ku Vatra lindi, u rrit dhe u moshua…/

Një grup atdhetarësh, aktivistë të komunitetit shqiptar në Boston, udhëtuan të premten me 22 Shtator 2017 drejt Nju Jork-ut për të vizituar Vatrën dhe për të uruar Kryetarin e zgjedhur në Kuvendin e fundit,z. Dritan Mishto.

Ata ishin: Petrit Alibeaj, Fuat Memelli,Sami Ajdini dhe Jimi Shehu. Mysafirët u pritën nga Kryetari i Vatrës z. Dritan Mishto,anëtari i Kryesisë së Vatrës dhe arkëtar i saj, z. Marjan Cubi,  Editori i Diellit Dalip Greca, Koordinatori i medias në Vatër Dritan Haxhia,  dhe ish zv/Kryetari i Vatrës Asllan Bushati.

Në emër të vizitorëve z. Petrit Alibeaj uroi Kryetarin Mishto për zgjedhjen në Krye të Vatrës . Ne, tha ai, shprehim  konsideratën më të lartë për zotin Mishto dhe kemi besim të plotë se ai do të çojë më tej Organizatën më të vjetër të shqiptarëve të Amerikës, Kryeveprën historike të Nolit dhe Konicës me bashkëpunëtor-mbajtur gjallë nga breza shqiptaro-amerikanës me mund e sakrificë, -dhe do ta ngenë atë në të ardhmen e afërt  në një stadin që e kërkon koha, mundësisht duke e kthyer në kohët më të mira, kur Vatra hapte dyert e Washingtonit dhe Europës.

Urime shprehën edhe mysafirët e tjerë. Kryetari i Vatrës i falenderoi për rrugëtimin nga larg dhe për fjalët e mira  që adresuan për Vatrën dhe zgjedhjen e tij në krye të saj.

1. Mishto tha se Vatra mbetet një institucion i konsoliduar, pavarësisht nga sulmet që i vijnë herë pas here, ajo mbetet Institucioni më seriozKombëtar dhe më i rëndësishëm i shqiptarëve të Amerikës. Vatra është udhëheqë nga atdhetarë të devotshëm, që kanë dhënë gjithçka për të.
2. Mishto tha se gjatë mandatit të tij , ai do të bëjë më të mirën e mundshme, duke e çuar atë në lartësin që e kërkon koha e sotme, përveç vlerave historike ajo t’u afrojë shqiptarëe të Amerikës shërbime që i kërkon realiteti i sotëm dhe natyrisht do të arrijë sërish të jetë një zë i fuqishëm edhe në Washington. Vatra, tha z. Mishto nuk është pronë e asnjë partie politike, por e pronë e Kombit shqiptar dhe si e tillë do të mbetet.

Me mysafirët u diskutua edhe zhvillimet në komunitetin e Bostonit si dhe për traditën vatrane të  Bostonit dhe për përpjekjet që ai dhe ekipi që ka rreth vetes do të bëjnë për ta ripërtërirë këtë traditë në vendthemelimin, atje ku Vatra lindi, u rrit dhe u moshua. Kjo do të ndodhë në një të ardhme të afërt, duke ngritë një degë aktive në Bostonin vatran.

Në diskutime morën pjesë edhe zotërinjtë: Petrit Alibeaj, Sami Ajdini, gazetari Fuat Memelli dhe Jimi Shehu si dhe Marjan Cubi, Asllan Bushati dhe Dritan Haxhia. Në fund editori i Diellit i prezantoi mysafirët me historinë 100 vjeçarë të Vatrës, me arkivin e saj dhe gazetën Dielli.

-Sot dhe nesër, konferenca ndërkombëtare “Kultura dhe Paqja në Ballkan – Roli i Parlamentarëve”/

-Ish-presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, ish-presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu dhe ish-presidenti i Kroacisë, Stipe Mesiq, diskutuan lidhur me trashëgiminë e përbashkët kulturore, si një bazë e përbashkët për paqen dhe stabilitetin në Ballkan.

-Nga konferenca lançohet Iniciativa e Parlamentarëve për Paqe në nivel të rajonit të Ballkanit/

PRISHTINË, 23 Shtator 2017-Gazeta DIELLI/ Në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë,  sot dhe nesër zhvillohet konferenca ndërkombëtare me temën “Kultura dhe Paqja në Ballkan – Roli i Parlamentarëve”.

Ish-presidentë, kryetarë dhe ish-kryetarë parlamentesh të vendeve të ndryshme të rajonit, deputetë, përfaqësues të shoqërisë civile nga Evropa dhe Bota, janë mbledhur sot në Kuvendin e Republikës së Kosovës.

Konferenca, në temën “Kultura dhe Paqja në Ballkan – Roli i Parlamentarëve”,

u organizua nga Federata për Paqe Universale (FPU), e cila ka një status të veçantë konsultativ në Komitetin Ekonomik dhe Social të OKB, në partneritet me Shoqatën Ndërkombëtare të Parlamentarëve për Paqe (SHNPP), e cila ka për qëllim krijimin e një forumi për parlamentarët përtej kombësive, identiteteve fetare ose përkatësive partiake.

Fjalën përshëndetëse të kësaj konference e mbajti kryetari i Federatës për Paqe Universale (FPU) Thomas Walsh.

Në panelin e parë, tre ish-presidentë të vendeve të rajonit: ish-presidenti i Shqipërisë, Alfred Moisiu, ish-presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu dhe ish-presidenti i Kroacisë, Stipe Mesiq, diskutuan lidhur me trashëgiminë e përbashkët kulturore, si një bazë e përbashkët për paqen dhe stabilitetin në Ballkan.

Gjatë fjalimeve të tyre, ish-presidentët vlerësuan të arriturat, por njëherësh adresuan edhe problematikat të cilat vazhdojnë t’i përcjellin marrëdhëniet midis popujve dhe shteteve të rajonit. Ata theksuan domosdoshmërinë e një angazhimi më të madh të udhëheqjeve të të gjitha vendeve në Ballkan, për të përmirësuar më tej këto raporte dhe për të forcuar urat e bashkëpunimit midis njerëzve, në funksion të paqes, stabilitetit dhe mirëqenies më të madhe në rajon.

Në panelin e dytë, ndërkaq, në temën Diplomacia Interparlamentare dhe Bashkëpunimi Rajonal: Parlamentarët për Iniciativën e Paqes, folën: ish-kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Jakup Krasniqi, kryetari i Parlamentit të Maqedonisë, Talat Xhaferi, deputeti i Kuvendit të Kosovës, Sllobodan Petroviq, ai i Parlamentit të Shqipërisë, Dashamir Shehi etj.

Ish-kryeparlamentari Krasniqi  foli për rolin konstruktiv dhe përcaktues që shqiptarët kanë luajtur në vendosjen e lidhjeve dhe raporteve të reja midis popujve në Ballkan, në frymën e bashkëpunimit e të fqinjësisë së mirë. Ai tha se shteti i pavarur dhe sovran i Kosovës ka prodhuar stabilitet politik dhe siguri në rajonin tonë. Krasniqi shtoi se shtetet dhe popujt e Ballkanit tani kanë shansin të hapin një faqe të re të historisë së tyre, gjurmëve të themeltarëve të Bashkimit Evropian.

Konferenca ndërkombëtare “Kultura dhe Paqja në Ballkan – Roli i Parlamentarëve” vazhdon punimet nesër.

Nga kjo konferencë do të lançohet Iniciativa e Parlamentarëve për Paqe në nivel të rajonit të Ballkanit. /b.j/

Përkujtojmë 67-vjetorin e martizimit të shërbëtores së Zotit, Marie Tucit/

Nga Agustin MIRAKJ/

Marie Tuci, martire e regjimit komunist në përvjetorin e vdekjes/
Shërbëtorja e Zotit Marie Tuci, martire e Krishtit dhe Kombit në kohën e regjimit komunist në Shqipër
Shërbëtorja e Zotit Marie Tuci, martire e Krishtit dhe Kombit në kohën e regjimit komunist në Shqipëri, në përvjetorin e vdekjes. Kjo dëshmitare e fesë së krishterë, e shpirtit fisnik shqiptar dhe e kulturës, siç dëshmon jeta, vepra dhe martirizimi i postullantes së Motrave Stigmatine, vdiq më 24 shtator të vitit 1950 në Shkodër,.
Në jetën e saj të shkurtër, Marie Tuci dëshmoi dhe transmetoi fuqinë e fesë së krishterë, shndriti ndërgjegjet e tjerëve me besimin e patundur në Krishtin e Gjallë dhe me dashurinë për kulturën e jetës e të vëllazërimit. Kujtojmë se Marie Tuci, mirditore, është e vetmja femër që gjendet deri më tani, në listën e 40 martirëve shqiptarë, për të cilët, procesi dioqezan i kanonizimit për lumturimin e tyre, në nivelin e Kishës katolike shqiptare, ka përfunduar e tashmë ka kaluar në shqyrtim pranë Kongregatës së Vatikanit për Çështjen e Shenjtorëve.
Shërbëtorja e Zotit, Marie Tuci së bashku me të vëllain e shumë të tjerë, u arrestuan nga komunistët pas vrasjes se Bardhok Bibes. Vuajtjet më të mëdha për Marinë do të vinin nga shefi i sigurimit të Shkodrës të asaj kohe, Hilmi Seiti, i cili i goditur nga bukuria e vajzës, tentoi të abuzoje me të, po ndeshi në kundërshtimin e ashpër të Maries.
Lirinë do ta fitonte pikërisht atëherë kur kishte mbërritur edhe fundi i saj tokësor për shkak të torturave çnjerëzore. Atëherë kur nuk munden ta mposhtnin dot në dinjitetin, në fisnikërinë dhe në idealet e saj, komunistët e futen në një thes bashke me një mace duke e goditur vazhdimisht. Kur e nxirren prej andej, Maria nuk njihej. Një dëshmitar i martirizimit e kishte krahasuar me një larvë njerëzore. E dërgojnë në spitalin e Shkodrës ku dhe ndahet nga jeta me 24 shtator të vitit 1950.
Maria Tuci, vajza mirditore, u shndërrua në simbolin e emancipimit e të dinjitetit njerëzor e femëror në kushtet e një regjimi të egër diktatorial komunist që e burgosi dhe e çoi në rrugën pa kthim të vdekjes. 62 vjet më vonë Maria Tuci përkujtohet në Shkodër dhe Mirditë si një grua me dinjitet të lartë e të pathyeshëm, që nuk iu dorëzua epsheve të funksionarëve të sigurimit të regjimit të kohës, ndonëse ishte e mbyllur në qelitë e errëta të komunizmit. Bukuria e saj vriste sytë e gardianëve dhe njerëzve të pushtetshëm, dinjiteti i saj nxiste dhunën brenda tyre, po Maria Tuci nuk u përkul në asnjë moment duke i treguar atyre se përtej një gruaja të re dhe të bukur, qëndronte një grua shqiptare plot dinjitet e bindur në idealet e veta të larta, të shenjta e të përjetshme.
Ajo e Marie Tucit qe një jetë e mbytur herët mes dhimbjesh dhe torturash pafund, po një jetë që pranoi martirizimin në mënyrë shembullore, heroike e me dinjitet në mbrojtje të dhuratës më të madh që pati nga Zoti, jetës, nderit dhe besimit në Krishtin Shpëtimtar. Ajo donte të behej murgeshë, t’i përkushtohej gjithë jetën Zotit e popullit të vet të dashur shqiptar, Fesë e Atdheut, po nuk mundi, sepse jetoi në kohën me të egër të përbindëshit, komunizmit shqiptar të Enver Hoxhës.
Ishte koha e përndjekjes dhe orvatjet së shfarosjes së katolikëve shqiptarë, që përbenin një rrezik të vazhdueshëm për tiranin çnjerëzor Enver Hoxhën dhe pasuesit e tij. Ishte koha e tmerrshme e kohës së diktaturës ateiste të komunizmit që e lau tokën shqiptare me gjakun e pafajshëm të martirëve të vet. E gjaku i tyre, si ai i Marie Tucit, u shndërruan në farën e ngadhënjimit të së mirës mbi të keqën, të fitores së dashurisë mbi urrejtjen, të dritës mbi errësirën, të së vërtetës mbi gënjeshtrën.

PO VDES NANË, SOT PO VDES
Kushtuar vajzës mirditore, mësueses, Marie Tuçi, (1928-1950), të cilën regjimi Enverian, e torturoi, në mënyrën më makabre, duke e mbyllur në një thes, lakuriq, bashkë me një mace të egër. Nuk mjaftonin vetëm thonjtë e kafshës se egërsuar, por njëkohësisht ajo goditej me mjete të forta nga hetuesit e gardianët e burgut, në prani të grave të tjera të burgosura… Pse?… Sepse mendonte ndryshe. Vdiq e masakruar nga shqipfolësit, e një ideali pa ideal… Mallkuar qofshin, persekutorët e saj
Meti Fidani
PO VDES NANË, SOT PO VDES
Nan’ e dashtun, sot po vdes
më kanë futur, në një thes
lakuriq, tok me një mace
më kanë mbyll, në thes linace
N’burg të Shkodrës, po m’del shpirti
po ma merr nan’, shef Seiti
jashtë thesit, shqip po flasin
më shqelmojn’, e më godasin
ligësia, nuk ka ngjyrë
shqelm në bark, shqelm në fytyrë
Po vdes nanë, sot po vdes
një lëmsh gjaku, brenda n’ thes
nuk ka vend imagjinata
kriminel, shpirtzinj si nata
më kanë ça, bark e zorrë
hajde nan, e ver’ një dorë
Mbaju nan’, mbaju burrneshë
më sill teshat, e m’vish murgeshë
mos qaj nan, jam bij Mirdite
s’na kanë mposht, tash ndër vite
as dhe shkau, as dhe turku
as Enveri, as dhe burgu
as bollshik, e as titista
as hetues, as komunista
Po vdes nanë, moj un’ e zeza
shko më sill, një palë ndresa
njëzet e dy, sapo kam mbush
nuk du’ nan’, me m’qa kurkush
as n’ Orrosh, e as Ndërfush
as në bjeshkë, atje thellë
as në Fan, e as në Kthellë
as n’Kurbnesh, e as n’ Selitë
as kurkund, nëpër Mirditë
Zoti nan, ka pat’ mëshirë
më ka dërgu, të vdes e lirë
më sill ndresat, po të pres
po vdes nanë, sot po vdes

Official results give Merkel’s ruling Christian Democratic Union and its Bavarian sister party, the Christian Social Union, a 33 percent share of the vote, making her one of only three postwar chancellors elected to a fourth term./

Christian Democratic Union CDU party leader and German Chancellor Angela Merkel reacts on first exit polls in the German general election (Bundestagswahl) in Berlin, Sept. 24, 2017./

BERLIN — Angela Merkel has won a fourth term as Germany’s Chancellor in a federal election whose outcome seemed inevitable since the start of campaigning three months ago.But her ruling Christian Democrats got a lower share of the vote than predicted and Germany’s far-right populists surged, securing a bigger vote than most pollsters forecast.Official results give Merkel’s ruling Christian Democratic Union and its Bavarian sister party, the Christian Social Union, a 33 percent share of the vote, making her one of only three postwar chancellors elected to a fourth term.

In pictures: German voting

In Photos: Germany Election

Pollsters had expected the CDU/CSU to win between 36 to 39 percent of the vote.

With the lower CDU vote and a stronger showing than expected by Germany’s controversial far-right populist party Alternative for Germany, Merkel’s win is arguably bittersweet.

“We fought for Germany that lives happily and well,” Merkel said at the CDU headquarters. But she acknowledged “a new challenge in the form of the AfD,” adding, “We would like to win back AfD voters so we will look into their concerns.”

AfD easily cleared the five percent threshold needed to secure seats in the Bundestag.

Merkel is blamed indirectly by some in Germany for the rise of the AfD, which until her 2015 open-door policy for war refugees from the Middle East appeared to be moribund.

AfD grabbed 12.6 percent of the national vote, the first time openly nationalists have entered the German parliament since the Nazi era, marking a sharp departure for a country that has limits on political speech and is wary of any dramatic expressions of nationalism.

AfD top candidates Alexander Gauland, left, and Alice Weidel celebrate with their supporters during the election party of the nationalist ‘Alternative for Germany’, AfD, in Berlin, Sept. 24, 2017.

AfD leader Frauke Petry tweeted that Germany has experienced an “incomparable political earthquake.” At the party’s headquarters, supporters chanted, “We are going to take this country back.”

Merkel’s win can be seen as a personal triumph for her, despite the emergence of the AfD. She acknowledged Sunday night it had been “a difficult campaign.” Two years ago Merkel’s political position appeared much more precarious with the country turning against her immigration policy and resentment building up over her handling of the debt crisis in southern Europe and increasing social inequality in Germany.

Her poll ratings recovered as the refugee influx ebbed and Donald Trump won election in the United States. Some CDU insiders say the “Trump factor” helped Merkel, as did last year’s Brexit vote.

After the political disorder in London that’s followed Britain’s vote to leave the European Union and turmoil in the United States in Trump’s first months in office, Germans appeared to be in no mood to gamble, voting for things to remain as they are – stable and, for most Germans, affluent.

The performance Sunday of Merkel’s main center-left challengers, the Social Democrats, junior partners in the outgoing governing coalition, was worse than they had feared. With just 20.5 percent of the vote it was the party’s worst post-war showing.

The AfD will now be Germany’s third largest parliamentary party and their performance will complicate Merkel’s decisions about who to form a coalition with to govern the country.

Speaking to party members in Berlin, Social Democrat leader Martin Schulz ruled out forming a coalition with Merkel. “Today puts an end to our cooperation with the CDU,” he said to cheers.

Party chairman and top candidate Martin Schulz addresses his supporters in the headquarters of the Social Democratic party in Berlin, Germany, Sept. 24, 2017, after the polling stations for the German parliament elections had been closed. The sign reads :

In recent days Merkel had indicated she favored shaping a different coalition, if for no other reason than to avoid the AfD becoming the official opposition in the Bundestag. Being designated the official opposition would give the AfD parliamentary privileges Germany’s other parties would prefer to deny it.

Merkel will now start negotiations with the revived pro-market Free Democrats, who failed to secure any Bundestag seats in 2013 but made a comeback in Sunday’s election, and the Greens, in an arrangement being nicknamed the “Jamaica Coalition” because of the parties’ colors reflecting the national flag of the Caribbean island.

But negotiations are likely to be tricky and could be drawn out for weeks, if not months. Both parties have recently formed coalitions with the CDU in two regional governments, but the Free Democrats do not see eye to eye with the Greens on national issues, particularly immigration policy and on the European Union. The Free Democrats are opposed to greater EU political integration and centralization, something Merkel has endorsed and so, too, the Greens.

Michael Fuchs, an adviser to Angela Merkel, said Sunday night that the CDU wasn’t in the mood for partying. “Losing a significant share of the vote, eight percent, is not a reason for holding a party.”

On the AfD’s performance he said: “this is not at all what we wanted. But to say everyone in the AfD is a Nazi is not correct, some are conservatives, and we could see the party split.” He still held the possibility of Merkel forming a coalition government with the Social Democrats, saying that to form one with the Free Democrats and the Greens will be very difficult.(VOA)

Zyrtarja e Trump gozhdon Vuçiçin: i dorëzon dosjen e re të vëllezërve Bytyqi, vrasjes makabre të tre shqiptarëve me shtetësi amerikane/

Foto:Ne Kuvendin e Vatres 2017, Familjes Bytyqi iu dorezua Mirenjohja nga Federata VATRA/

Ndërsa BE i kërkon Serbisë si kusht që të njohë Kosovën, SHBA ka mbyllur qarkun, duke i kërkuar  që brenda disa muajve të gjejë fajtorët e Ylli, Mehmet dhe Agton Bytyqit, me kombësi shqiptare, por shtetas amerikanë, që u vranë më viti 1999 nga policia serbe, ndërsa u arrestuan në kufi teksa po ndihmonin disa romë që po dilnin nga Kosova.

Vëllezërit Bytyqi, të cilët ishin ushtarë të UÇK-së janë rasti më tipik i sjelljes së luftëtarëve shqiptarë ndaj civilëve, por edhe i sjelljes së autoriteteve serbe.

Sipas të dhënave, amerikanët jo vetëm dyshojnë por kanë fakte se vrasja e vëllezërve Bytyqi ishte një hakmarrje ndaj SHBA që u bë me urdhër të një zyrtari të lartë të Beogradit.

Dhe pikërisht për këtë çështje që SHBA e kërkon vit pas viti, pas fotos së presidentit serb me Donald Trump në Nju Jork, e ka takuar një zyrtar i lartë i administratës amerikane.

Bëhet fjalë për Elisabeth Millard, Asistenten e Sekretarit Amerikan të Shtetit, e cila ka takuar në Nju Jork presidentin e Serbisë, Aleksandër Vuçiç.

Siç bën të ditur televizioni serb B92, zyrtarja e lartë e DASH ka kërkuar gjithashtu që të dënohen edhe fajtorët e djegjes së disa objekteve përpara ambasadës amerikane në Beograd në një tubim të vitit 2008 pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Tre vëllezërit Bytyqi janë vrarë pas torturave të shumta: ata u burgosën nga policia serbe më 26 qershor 1999, u dënuan në gjykatë për kundravajtje penale për kalim të paligjshëm kufiri, e më pas një urdhëri të paligjshëm nga larg i kanë dërguar në Petrovo Selo, në një objekt të shërbimit sekret serb dhe i kanë torturuar.

Më pas të lidhur me tel i kanë dërguar tek një varreze masive me shqiptarë, ku pasi i kanë qëlluar në zverk i kanë hedhur në turmën e kufomave.

Trupat e tyre u gjetën në pranverën e viti 2011 dhe pas kësaj qeveria amerikane kërkon hetimin e gjykimin e aktit.

Siç duket SHBA nuk kërkon thjesht drejtësinë për tre shtetas amerikanë, por hapja e proçesit “Bytyqi” do të nxjerrë “lakrat” e “lakrorit” të horroreve të krimeve serbe ndaj shqiptarëve.

Pasi do të nxjerrë metodën e arrestimeve, torturat, vrasjet dhe varrezat masive.

Ky është një kusht përfundimisht që Vuçiç duhet ta zbatojë brenda vitit që të mund të nisë integrimin e vendit të tij në BE, por edhe të sigurojë që Donald Trump të vizitojë Beogradin, si një inkurajim politik.

Drejtësia serbe ka “larë duart” me këtë çështje pasi ka liruar të akuzuarit për vrasjen “Bytyqi”.

Prokuroria për Krime të Luftës e Serbisë, në datën 23 gusht të vitit 2006 ka ngritur aktakuzë kundër ish pjesëtarëve të Speciale të shërbimit sekret serb, konkretisht ndaj eprorëve Sreten Popoviç dhe Milosh Stojanoviç me akuzën e krimeve të luftës

Gjykata e Qarkut në Beograd, në datën 22 shtator të vitit 2009, ka sjellë aktgjykimin me të cilin, në mungesë të provave, të akuzuarit i ka liruar nga aktakuza.

Edhe apeli, por edhe Gjykata e Lartë ka mbyllur çështjen. SHBA kërkon rihapjen e gjykimit, kësaj radhe me prova të reja që Uashingtoni duket se i zotëron. /tesheshi

GAZETA “VULLNETARI” NE AMERIKE ME BOTUES KOL RODHE DHE TRUPAT VULLNETARE TE VATRËS/

* Aqif Përmeti,(i pari ne foto) ish Menaxheri i Diellit, Komandanti që stërviti Trupat Vullnetare të Vatrës në SHBA dhe i shoqëroi në Shqipëri,- u shpërblye duke u pushkatuar nga Diktatura Komuniste….

– Vatrani Kole Rodhe(Foto e dyte), ish Kryetari i Besa-Besën më 1908, themelusi dhe botuesi i Gazetës”Vullnetari”, ish Luftëtari i Cetave patyriotike të Korcës, ish deputeti i Parlamentit Shqiptar, ish Prefekti i Beratit, Gjirokastrës, Shkodrës, vdiq në Burgun e Burrelit….

NGA DALIP GRECA*/Botoi Gazeta”DIELLI” SHBA

Gazeta “Vullnetari” ishte një tjetër pioniere e shtypit shqiptar në Mërgatën Shqiptare të Amerikës, që mori përsipër mbrojtjen e Shqipërisë në vitet e vështira të mungesës së shtetit. Fillimisht si një buletin informues e më pas një gazetë me pretendime profesionale ajo e kreu detyrën më së miri. Numri i parë i Vullnetarit është publikuar me 18 Shkurt 1916 në Natick-Massachusetts. Ishte e përdyjavshme, botuesi i së cilës fillimisht, në numrat e parë, nuk e shënonte emrin, por mjaftohej me shënimin:” Organ Kombëtar. Botohet dy herë në muaj- Popullore, Politike dhe Satirike. Pajtimi: Kush të dojë dhe sa të dojë.”
Në faqen e parë gazeta botoi programin, ku spikaste qëllimi i botuesit dhe mbështetësve të gazetës: Gazeta ka si qëllim të mbrojë vetëqeverimin dhe tërësinë e Shqipërisë, të forcojë Lëvizjen Kombëtare, të godasë çdo kundërshtar, që pengon Lëvizjen Kombëtare, të demaskojë publikisht para shqiptarëve intrigantët, provokatorët, dhe përçarësit, të mbajë lart nderin e atdhetarëve të shkëlqyer dhe shqiptarëve Kombëtarë etj.

DENONCIMI I MASAKRAVE GREKE

Vullnetari, që në numrin e parë denonconte masakrat e grekëve në Jug të Shqipërisë dhe vajtonte fatin e popullit të masakruar, ndërkohë që godiste fort përçarjet mes shqiptarëve, përfshi dhe tek shqiptarët e Amerikës.
Në numrin e parë Vullnetari shkruante: A e dëgjoni vajtimin e nënave shqiptarka? A e dëgjoni ulërimën e fëmijëve?Keni pak mëshirë për ata që presin dhe shpresojnë në punërat tuaja, në veprat, në shpëtimin tuaj. A është koha tani, or zotërinj, për sharje, për çpifje kundra njeri-tjetrit? Vullnetari sillte në vëmendje vargjet e Vaso Pashë Shkodranit:
Vjen njeri i huaj dhe u rri në Votër
Për me Ju turpnu me gru e me motër,
Mblidhuni ju varza, mblidhuni ju gra,
Me ata syt’ e bukur që dini me kja….
Edhe të vajtoni Shqipninë e mjerë,
Qi ka met’ e shkret’, pa emën e pa ner..
Nuk, nuk , këtë marrni kurkush s’e do…
Kët’ faqe të zezë kurkush se duron….
Editoriali i Gazetës titullohej”Kush na mpron e mprojmë dhe i jemi mirënjohës”. Në të demaskohej pabesia dhe dinakëria turke ndaj shqiptarëve, si dhe politika agresive e shteteve fqinje. Vullnetari shkruante:”Të copëtuar nga propaganda e shteteve lakmonjëse, të prishur e të djegur nga shtetet fqinje Greqia, Serbi Malziu, të shastisur nga propaganda, të lëftuar pa mëshirë nga ata që iu dhanë një shtet të krasitur dhe të pasiguruar, shqiptarët kanë lypur kurdoherë mbrojtje. Shqiptarët kanë nevojë për mbrojtje. Ata shtete që iu sigurojnë shqiptarëve jetën e Kombit, ndere dhe pasurinë e tij, le të jenë tësigurtë se do t’iu jemi “krahu i djathtë” dhe se do iu jemi kurdoherë mirënjohës.”
Në shkrimin”Shqipëria Jugore si varr i Zbuluar”, gazeta denonconte edhe politikën Europiane ndaj Shqipërisë:” Nuk qe mjaft mosvërejtja e Konferencës së Londrës për çështjen e Shqipërisë Jugore, nuk qe e mjaftë krasitja e viseve më të mira, më pjellore, dhe thjesht të shqiptarta; si Konica, Janina- Kryeqyteti i Toskërisë dhe shtrati i Pirros, Mbretit të Shqiptarëve, si Preveza-skela e parë natyrale e Shqipërisë, që padrejtësia Evropiane i bëri theror në duart e armikut, i cili me pahir dhe duke shkretuar gjithçka, po mundohet të na Ç’kombësojë….”
Artikulli me pathos komëbtar mbyllej me thirrjen:” Le të jemi të gjithë të bashkuar në Flamurin e Vatrës, që të mundim të ndalojmë çdo padrejtësi, që i bëhet Shqipërisë,t’i kundërshtojmë me hov çdo armik dhe kundërshtar, që tenton të shtjerë në robëri Shqipërinë a pjesë të saj.

KURORË GJEMBASH-KOKA E ESADIT TRI KACIDHE

Në numrin 6, publikuar me 1 Maj 1916,publikohet informacioni se Gazeta “Vullnetari” kishte për botues dhe editor patriotin korçar Kol P.Rodhe, një nga vatranët e dimrit dhe të beharit. “Vullnetari” u bë një zëdhënës i bashkimit Kombëtar, duke goditur individët apo grupet përçarëse, duke replikuar fort me grindavecët dhe të shiturit tek grekërit. Vullnetari goditi ashpër me artikuj, poezi, karaikatura Esad Toptanin dhe ndjeksit e tij, duke i cilësuar si tradhëtarë të Kombit. Numri i dytë i gazetës, i publikuar me 3 Mars, hapej me Esatin: ”Kurorë Gjembash- Koka e Esatit Tri Kacidhe”, ku i numëroheshin të gjitha prapësitë që kishte bërë Esati në dëm të çështjes shqiptare: Që nga tradhëtia e Shkodrës, i propozuar si princ i Shqipërisë nga ana e Serbisë, Malëziut(Malit të Zi) dhe Greqisë, organizator i kryengritjeve në Shqipërinë e Mesme, i dëbuar prej Mbretit(Princ Vidit), i blerë prej Italisë, i marrëveshur me Greqinë(me ndërmjetësinë e Italisë) për rënien e Korçës në duart e grekëve dhe shumë tardhëti të tjera, që numëroheshin prej Vullnetarit dhe që në mënyrë të pamëshirshme e damkoste si tradhëtar…”Ky njeri në vend të kurorës me dafina, meriton kurorë gjembash”, arrinte në përfundim gazeta.
Vullnetari nisi botimin edhe të karikaturave kundër Esatit dhe botoi poezi satirike si:

DERA E TOPTANIT

Nga dera e toptanit
Dolli një egërsirë,
Zu këmbën e Sulltanit
Ha njerës pa mëshirë…
…………………………………….
Kombin fisnik të Skënderbeut
Kurkush se turpërovi,
Vetëm Esati, i poshtri i dhe’ut…

……………………………………………..
Nga raca e bekuar,
Raca e Kastriotit,
Dolli një i mallkuar,
Që vate kundra Zotit….

Poezia, me 10 shtrofa katërshe, nuk e kursente fjalorin e varfër të shqipes së asaj kohe.Gazeta që botohej në Natick të Massachusetts, replikoi fort ashpër me Gazetën Italiane “Corriere delle Puglia”, e cila në pjesën shqipe të numrit të saj të 1 dhe 2 shkurt 1916, shkruante një artikull fort të çuditshëm me titullin”Gegëria në dorë të Austrisë”.Vullnetari shkruan se redaktori i pjesës shqipe S. Gjika na qenkish tepër i friksuar me hyrjen e austriakëve në Shqipëri; dhe kjo s’na çudit, sa na bën të zgurdullojmë sytë, entuziazma e tij që iu jep katilave të Esatit, të lëftojnë, –thotë, burrërisht kundra armikut, se atëherë nderohen armët e Shqipërisë. Esat Pasha, shkruan z. Gjika, i deklaroi luftë Austrisë, dhe po lufton trimërisht kundra armiqëve! E pyesim z. Gjika: Austria, a është aleate e Turqisë? Si guxon t’I bjerë flamurit të Osmanllisë të cilin e ka dhe Esati? Apo e ka ndërruar?! Dhe, në e ka ndërruar, cilin ka në vend të tij? Sa për flamurin tonë(kuq e zi) e dimë se nuk e ka (se do t’I hajë mushkëritë)… Mos ka Flamurin e Serbisë? Apo të Malziut?!
Vullnetari ironizon z. Gjika: “Në të vjen keq për Esatin, shko ndihi, të marrësh dhe një plagë tjetër, si atë që more nga maja e Rashbullit…pa sa për shqiptarët, të lutemi, mos i këshillo se na vjen keq që të vriten bashkë me osmanllinjtë. Në të vjen keq për Shqipërinë dhe shqiptarët, jemi me një ngushëllim; shqiptarët, kush i mbron e mbrojnë; kush iu ndih-e ndihin, kush vritet për ta, vriten ata për të….

VULLNETARI NË MBËSHTETJE TË VATRËS, KUNDËR PËRÇARSVE

Botuesi i “Vullnetarit” mbështese punën Kombëtare të Vatrës, e cila po i dilte për Zot çështjes Shqiptare dhe ishte një avokate e fuqishme në mungesë të shtetit. Gazeta shkruan për bashkimin dhe lufton fort kundër përçarjes, kundër grupimeve. Është koha kur një grup i madh vatranësh,udhëhequr nga ish kryetari i Vatrës në vitin 1913, paralelisht edhe Editor i Diellit, Kristo Dako kritikonte ashpër, vend e pa vend Komisionin e Qendrës dhe në vitin 1917, me bashkëshorten Sevasti Qiriazi dhe mbështetësit e tyre krijuan Partinë Politike, duke i marrë Vatrës një pjesë të konsiderushme të anëtarësisë. Gazeta “Vullnetari” duke ruajtur principet e shtypit të lirë, i pasqyroi veprimtaritë e Dakos me grupimin e vet, ndërkohë që bëri edhe oponencë të fortë ndaj tij.
Në numrin e 3 Marsit 1916, gazeta botoi shkrimi”Konferenca e z. Kristo Dako në Natick, Mass”. Duke përshkruar një nga konferencat e Dakos në Natick, Vullnetari e pasqyron të plotë kronikën,natyrisht edhe fjalën e Editorit dhe botuesit të saj Kol Rodhe, i cili e kritikoi Dakon për artikullin përçarës që kishte botuar në Gazetën”Koha “ të Mihal Gramenos, ku bëheshin kritika për Komisionin qendror të Vatrës dhe hidheshin akuza të pa faktuara. Gazeta përshkruan dhe diskutimin e atdhetarit Kristo Kirka, i cili lexoi një letër që Kristo Dako ia kishte dhënë kur kishin kaluar nga Shqipëria në Europë, me lejen që ta lexonet para shqiptarëve,kurdo që ta shihte të arsyshme. Çudi, pyeti z. Kirka, dikur ne gëzonim besimin tek njëri-tjetri, ndërsa sot jo.Gazeta kritikon veprimine z. Dako, që nuk priti leximin e letrës nga z. Kirka, por shkoi para mbylljes së takimit.
“Vullnetari” u përpoq që në dy vjet e ca muaj që vazhdoi botimi, të rrokte të gjithë ngjarjet në dhe përreth Shqipërisë, të përgatiste shqiptarët e Amerikës për t’i dalë zot Atdheut, u bënte thirrje që të jepnin kontribut financiar për t’ndihë Atdheut, të mënjanonin grindjet mes grupeve e krahinave, besimeve dhe sherreve të kota.

TRUPAT VULLNETARE TË VATRËS

Ashtu si zëri i Vatrës, Gazeta Kombëtare”Dielli” edhe “Vullnetari”ia nisi herët të propagandonte nevojën e përgatitjes të Trupave Vullnetare për të shkuar në Shqipëri dhe për të luftuar për Lirinë e Atdheut të robëruar. Ishte shtruat detyrë për çdo degë të Vatrës në fshatra apo qytete e shtete,të ngrinte grupin e ushtarëve vullnetarë, të cilët duhej të stërviteshin dhe të bëheshin gati për t’u nisur drejt Atdheut me qëllim që ta mbronin nga fqinjët grabitqarë që synonin tokat shqiptare.
Sipas Gazetës’Dielli” vendimi për organizimin e Trupave Vullnetare të Vatrës ishet marrë në mbledhjen e Komisionit të Qendrës me 6 Mars 1915 me propozimin e pjestarëve të Komisionit : Kristo kirka, Kol Tromara, Nick Dishnica dhe Andrea Kristo. Pas propozimit ishte zgjedhë komisioni organizator i vullnetarëve i përbërë nga: Kristo Kirka, Kol Rodhja, Kol Tromara, Kost Chekrezi dhe Vangjel Sotiri. Komisioni qendror që udhëhiqte Vatrën në vitin 1915, kur u mor ky vendim përbëhej nga: Faslli Frashëri, Mice Bardho, Kost Isaak, Costa Th. Ratska(arkëtar), Vani Chekani(sekretar i komisionit), Loni Kristo -sekretar i Vatrës,(Noli dhe Konica ishin në Europë). Komandanti i përgjithshëm i Trupave ishet caktuar Aqif(Akif) Përmeti.
Gazeta “Vullnetari” në numrin e publikuar me 17 Mars 1916, në shkrimin redaksional”Çështja e Vullnetarëve” argumentonte domosdoshmërinë e përgatitjes luftarake të djemve shqiptaro-Amerikënë, që u thirrën Trupat Vullnetare të Vatrës, me qëllim që kur të vinte momenti të marshonin drejt Atdheut dhe këmbëngulte për përshpejtim të përgatitjes. Në artikull argumentohej se humbjet e deriatëhershme të tokave shqiptare kishin ardhë nga mungesa e një ushtrie të rregullt profesioniste dhe të organizuar atdhetarësh. Gazeta shkruante: Shqipëria ka dështuar në mbrojtjen e saj sepse në ushtri janë rreshtuar gjithëfarë tipash, përveç atdhetarëve, edhe kriminelë e plaçkitës, që nuk kishin qëllim të luftonin për Atdhenë, por për pronë e fitime. Ajo kohë duhet të mbetet e shkuar, arsyteonte editori i Vullnetarit dhe shtonte: Tani, besojmë se Trumbeta do të na thërrasë dhe nëqoftëse na gjenë të papërgatitur, të paorganizuar, atëherë nuk është faji i atyre që kanë mjeshtëri tradhëtinë dhe shkatërrimin. Gazeat u bënte thirrje të gjitha kolonive, ku jetonin shqiptarët, të nisnin përgatitjet, me qëllim që kur të binte Kushtrimi të ishin gati.
Duket se përgatitjet e trupave Vullnetare kishin nisë që në vitin 1915. Dalim Në këtë përfundim pasi në numrin e 31 Marsit të Vullnetarit, botohej një kronikë-njoftim- koment, ku flitej për Trupat Vullnetare të Bostonit. Gazeta njoftonte se me 2 prill 1916, në orën 1 e 30 minuta pasdite, Vullnetarëte Bostonit do të festonin motin e ushtrimit të përgatitjeve.Pra me 2 prill 1916, mbushej moti ç’ka nënkupton faktin se trupa Vullnetare e Bostonit ishte krijuar në Prill 1915. Gazeta ftonte të gjithë shqiptarët e Bostonit dhe rrethinave që të merrin pjesë në këtë festë Kombëtare dhe t’i uroninVullnetarët për patriotizmin e tyre.Burrat ishin të lutur që të merrnin me vete edhe zonjat dhe të festohej së bashku. Vullnetarët do të ishin të veshur me uniformat ushtrake dhe do të demonstronin disa ushtrime përpara mbledhjes. Gazeta njoftonte se adresa ishte :Vendi i përgatitjes i Trupave Vullnetare: 995 Ëashington Street, ku Vatra kishte marrë me qera një hangar të madh.
Gazeta uronte nga zemra vullnetarët e Bostonit për atë ditë të shënuar, e cila do të mbetej e paharruar. Kronika mbyllej me urimin:Dhëntë Zoti,që përsëshpejti,djmtë luftëtarë të lirisë, të venë në Shqipëri, për të mbaruar detyrën Kombëtare!
Festa u bë e madhe. Trupat vullnetare të veshura me uniforma të rregullta parakaluan përmes thirrjeve entuziaste të shqiptarëve dhe të amerikanëve që ksihin mbushur dy anët e rrugëë, edhe pse koha ishte me shtërngatë shiu.Banda muzikore shoqëronte parakaluesit.

FLAMURI KOMBËTAR ÇANË RRUGËT E BOSTONIT

Sipas gazetës mësohet se Trupat Vullnetare ishin krijuar pranë degëve të mëdha të Vatrës. Kështu psh në një shkrim polemik të botuar në faqen e parë të Vullnetarit të 20 Mjait 1916, shkruhet se pranë degës së South Bridge ishin grumbulluar 62 Trupa vullnetare. Në atë kohë Vatra kishte rreth 80 degë.
“Vullnetari i kushton rëndësi të veçantë përgatitjes së ushtrisë së organizuar. Krahas përgatitjes të Trupave Vullnetare, gazeta nxit shqiptarët që të shkojnë në shkollë ushtarake për t’u përgatitur si oficerë sepse Atdheu ka nevojë. Në një njoftim të publikuar në Faqen e parë të numrit të 19 Korrikut 1916, gazeta shkruan:”Në doni Atdhenë, Mësohuni Oficerë”. Në njoftim gazeta paralajmëronte se Kapiteni i Xhandarmërisë Shqiptare Lytfi Topojani, i marrëveshur me z. Paskal Jubani, mësonjësin e oficerëve shqiptarë në shkollën ushtarake të Italisë, do të hapnin shumë shpejt shkollë për të mësuar dhe për të nxjerrë oficerë shqiptarëtë mbaruar, shumë të përgatitur.”Ky rast s’duhet t’ju ikë nga dora. Shkolla do të hapet në atë koloni ku do të ketë më shumë kërkesa. Pagesa për një muaj $2.00”, njoftonte gazeta.
“Vullnetari” entuziazmohet nga përgatitja dhe paraqitja në publik e Trupave vullnetare të Vatrës. Në një shkrim të botuar në faqen e dytë të numrit të 18 Korrikur 1916 nën titullin:”Flamuri Kombëtar çanë rrugët e Bostonit”, shkruhet se për të parën herë Vullnetarët e Bostonit dhe të Natick-ut marshuan në Paradë me Flamurin Kombëtar dhe me dy Banda ushtarake. Shiu me rrebesh ksihte përmbytur rrugëtr e Bostonit, por vullnetarët shqiptarë me madhështi çanin ujërat dhe paarkalonin. Për nder të Kombit Shqiptar dhe të Vullnetarëve trima, qeveria e Bostonit, iu dha për atë ditë, nëj Bandë ushtarake. Një shumicë e madhe civilësh shqiptarë shkonin pas vullnetarëve. Amerikanët po habiteshin me këtë paradë në mes të shiut. Gjithandej dëgjoheshin:Urraaaa dhe duartrokitje për Shqipërinë dhe shqipatrët.
Gazeta e mbyllte përshkrimin me urimin:Iu lumtë atdhetarëve që nderojnë emrin shqiptar përpara Botës amerikane. Dhëntë Zoti, që për së shpejti të çajnë rrugët e qyteteve të Shqipërisë.
Gazeta”Vullnetari” me seriozitetin e politikës së saj botuese me propagandën që bën në ndihmë të Atdhut, ç’ka shihej si detyrë për shqiptarëte Amerikës, mori edhe përkrahjen e gazetave amerikane. Njëra prej tyre, “NATICK TRIBUNE” shkruante se “Shqiptarët duke parë Kombin e tyre të shkelur prej fqinjëve, të grabitur prej llojë-llojë ushtrishë, po zgjerojnë idealine tyre Kombëtar në të gjithë qytetet dhe fshatrat e Shteteve të Bashkuara. Veçanërisht në këtë fshat(Natick) ku jetojnë një shumicë mjaft e madhe shqipatrësh,prej shumë kohësh botohet gazeta”Vullnetari”, e cila duhet të përkrahet. Në artikullin e gjatë shkruhej se për punët kombëtare të Vullnetarit dhe përgatitjete shqiptarëve për t’i dalë zot vendit, do të informojnë në vazhdimësi.

TRUPAT VULLNETARE PËRGATITETISHIN NGA OFICERË AMERIKANË DHE SHQIPTARË

Në numrin 12 të publikimit, gazeta boton në faqe të parë një fotografi të madhe që ka zënë të katër kolonat e gazetës, e cila ka si titull hapës”Disa nga Shpresat e Atdheut”.Poshte fotografisë , nën shënimin:”Një pjesë e Trupave Vullnetarëve- Boston-Natick”, publikohen disa nga emrat e Trupave vullnetare, dhe në mesin e tyre Oficeri amerikan që përgatit Trupat e Ntaick z. Charls Green. Ja disa nga emrat e Trupave Vullnetare: Rako Katundi, Zaharia Chekani, Koli Kuqali, Koli Bodi, Rako Panariti, Lambi Jorganxhi, Toli Prifti, G. John, Sotir Andrea, Filip Theodor, Koli Nochka, Nake Treska, Ilo Burgaleci, Kocho Sterio, Rako S. Treska, Aleks Frashëri, Mihal Gërmenji, Gjimi katundi, Kristo Lara, Vani Grecho, Nasi Dishnica, Naum Pojani, Kristo Trebicka, Idemeno Bratko, Pando Kondili, Gjim Panariti.
Në shënimin redaksional që përcjell fotografinë e Trupave Vullnetare përcillet ideja e domosdoshmërisë për t’i aftësuar ushtarakisht djemtë shqiptarë që t’I dalin zot Atdhut. Nëse të tjerët përgatisin ushtri të mëdha e të fuqishme për të zaptuar tokat e shteteve të vegjël, ne le të përgatisim trupat tona, për t’u treguar atyre se nuk do t’i lejojmë që të na marrin tokat tona. Gazeta shkruante: Duke patur Trupa Vullnetare në të gjitha kolonitë e Amerikës do të heshtin së foluri armiqtë kundër nesh dhe bota njerëzdashëse do të kuptojnë se shqiptarët janë të zot të mbajnë me nder Shtetin e tyre dhe e meritojnë të rrojnë në një shtet të vetin.
Komenti na përcjell dhe një informacion shtesë për organizimin e nëj Kuvendi të madh me pjesmarrjen e të gjithë trupave vullnetare të ngritur pranë degëve. Vullnetari shkruan: Kuvendi i Trupave Vullnetare që do të organizohet, do të vërë tërë fuqinë për shtimin e Trupave dhe për shumëfishimin e Vullnetarëve. Gazeta ftonte atdhetarët më të stërvitur në çështjet komëbtare që të propagandonin nëpër koloni rëndësinë e shtimit të këtyre Trupave, që Atdheu i priste me padurim për t’i dalë zot.
Gazeta do t’i rikthehej disa herë çështjes së përgatitjes së Trupave Vullnetare, herë me entuziazëm, e herë me tone kritike për ato degë ku stërvitja nuk shkonte mirë. Numri i 2 tetorit e trajton me shqetësim ngadalësinë e përgatitjeve dhe bën thirrje për ndërgjegjësim të kolonive shqiptare,që ta përkrahin më shumë Vatrën në nismën e saj për përgatitjen e trupave. Nën Titullin emadh me shkronja kapitale, ” Organizohuni sa është dita”, editori pyet:”Ç’na nevojitet të trajtojmë çështjen e vullnetarëve dhe përse s’përparon shtimi dhe përgatitja ashtu siç e kërkon nevoja e Atdheut…?”.
Gjatë shtjellimit të artikullit sqarohet se e vetmja rrugë është përgatitja dhe shtimi i trupave vullnetare, ndryshe, Shqipëria është e mbaruar. Editori përpiqet që t’i prekë atdhetarët në shpirt. Ai shkruan:”Atdhetarët, që e panë me syshkatërrimin e Shqipërisë prej reaksionarëve,ishin aq të pakët, por edhe të pabashkuar, sa s’mundnin të mbanin duart e gjakosura të tradhëtorëve, dhe kështu të shtërnguar ikën duke lënë Shqipërinë në mes të tymit dhe të flakës të tmerruar. Iknë atdhetarët, posi ata trimat e thyer prej mizorisë së armiqëve dhe shpresat janë varur tek organizimi i një fuqie, qëtë shpëtojë Atdhenë nga duart e tradhëtorëve dhe pushtuesve…
Vullnetari evokon trimëritë e atdhetarëve dhe vajton për fatin e Atdhut: Ardhnë mandatarët, dhe pasi u kallëzuan shokëve të tyre shkatërrimin e pamëshirshëm të Shqipërisë përhapën idenë se i vetmi shpëtim i Shqipërisë është formimi i Trupave Vullnetare. Atheu është duke rënkuar….Editori argumentonte:Atdhetarët që e dëshirojnë ta shohin Shqipërinë si një shtet të Europës, përnjëherësh e rrokën idenë e shenjtë dhe u shkrojtën Vullnetarë për t’i shërbyer Atdheut në Kohë rreziku. Regjistrohu edhe ti atdhetar që të dhimbet Atdheu për ta shpëtuar atë nga vuajtjet!.
Më pas “Vullnetari” informon lexuesit e vet se Kuvendi i Vatrës ndau një fond për të organizuar një Kuvend të Trupave Vullnetare. Por koha po kalon dhe qendra nuk po lëvizte, degët po ashtu. Vullnetari nuk ia kursen kritikat. Gazeta lëshon thirrjen: O burra pra, të mos flemë!
Gazeta informon në vazhdimësi për përgatitjet e Trupave vullnetare. Në një kronikë nga Jamestown(Xhejms taun), që publikohej në numrin e 28 Marsit shkruhet se Trupi Vullnetar i kësaj qyteze ku banonin mjaft shqiptarë kishte bërë përgatitje të vazhdueshme dhe kishte shënuar përparime të mëdha. Kjo trupë drejtohej nga oficerë shqiptarë, me në krye oficer Kame Menkulasi, oficeri Sabri Daut Korça dhe tetari Demir Zvezda. Gazeta përhiron komandantin e Trupës Abas Kamenica, oficerët dhe të gjithë Trupën që po i nderon shqiptarët me përparimet që ka bërë. Në kronikën e publikuar informohet komuniteti shqiptar se Banda muzikore”Mbretëresha Sofia” me kryetarin e saj Ysen Belortaja do të organizonte në zyrën e Vatrës të kësaj qyteze “Albanian Pazar”, ku do të ishin të pranishëm edhe trupat vullnetare.

TRUPAT VULLNETARE TE VATRES FORMUAN GARDEN KOMBETARE TE SHQIPERISE

Trupat Vullnetare së bashku me Bandën Muzikore të Vatrës patën si komandant të përgjithshëm Aqif Përmetin, i cili u priu atyre në udhëtimin historik drejt Shqipërisë.Arritën në Durrës rreth 20 Shkurtit të vitit 1920.
Po kush ishte komandanti i Trupave vullnetare të Vatrës? Aqif Përmeti ishte ushtarak i karrierës, që i kishte kryer studimet në Akademinë Ushtarake të Stambollit, nga viti 1903 deri me 1906. Nga akademia doli me rezultate të larta dhe me gradën toger. Që më 1912, në shtetin e pavarur shqiptar, iu përkushtua Atdheut duke u radhitur në radhët e Xhandarmërisë shqiptare.Duke qenë në vijën e parë të luftës kundër shovinistëve grekë, ai u detyrua që pas ikjes së Princ Vidit, me 1914, të linte Atdheun, dhe emigronte në Boston. Menjëherë u përfshi në Vatër dhe vijoi veprimtarinë për cështjen Kombëtare. Më 6 Mars 915 iu caktua detyra e organizimit të Trupave Vullnetare të Vatrës.
Kontributi që dhanë Trupat Vullnetare në vendosjen e qetësisë dhe rendit në zonat Jugore të Shqipërise ishin të ndjeshme. Ata arritën deri në Vlorë, ku rreshtuan përkrah luftëtarve të Luftës së Vlorës. KëngaHimn”Vlora-Vlora” është kompozuar nga drejtuesi i bandës së Vatrës Thoma Nasi. Ishte ajo këngë që ndezi zemrat e luftëtarve. Komandanti i Trupave Vullnetare dhe organizatori i Ushtrisë Shqiptare, Aqif Përmeti, u shpërblye nga diktatura komuniste me plumba.

* Editori falenderon Emil Nace, nipin e Kolë Rodhes, që bëri të mundur një kopje të koleksionit të Gazetës”Vullnetari”, që tashmë ndodhet në Vatër.

-Në Referendum dolën 914.802 veta ose 87,01% e 1.051.357 qytetarëve me të drejtë vote, prej tyre për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur votuan 99,87%/

 -Vatranët nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në Shtëpinë e Pavarësisë së Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, ku u organizua edhe Referendumi për Pavarësinë e Kosovës i 26-30 shtatorit 1991/

 Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

 PRISHTINË, 26 Shtator 2017/ Para 26 viteve kosovarët votuan 99,87 për qind për Kosovën shtet Sovran dhe i pavarur në Referendumin e mbajtur nga 26 deri në 30 Shtator 1991.

“Në Referendum dolën 914.802 veta ose 87,01% e 1.051.357 qytetarëve me të drejtë vote, prej tyre për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur votuan 99,87%. Kundër kishin votuar 164 veta, ndërsa të pavlefshme ishin 933 fletëvotime”, konsatonte Komisioni Qendror për Zbatimin e Referendumit në raportin përfundimtar.
Gjithnjë sipas rezultateve zyrtare përfundimtare të shpallura nga Komisioni, në votim, për shkaqe dhe arsye të ndryshme, nuk dolën 136.555 votues apo veç 12,99% e qytetarëve të Republikës së Kosovës me të drejtë vote.  Për realizimin e Referendumit pati 1500 vendvotime me 450 njësi votuese.

Referendumi u mbajt në rrethana të një okupimi të egër të regjimit të Beogradit dhe të një shtetrrethimi ushtarako-policor, ndërsa rezultatet e tij ishin mesazhe të fuqishme dhe të qarta të Kosovës për gjithë botën në një kohë të lëvizjes gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci.

 “Është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen”,  theksonte  Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën e parë ekskluzive të një presidenti kosovar për Agjencinë Telegrafike Shqiptare (ATSH), në shtatorin 1994, atëherë në 3 vjetorin e ngjarjes historike të deklarimit të vullnetit kombëtar e demokratik të popullit të Kosovës.

Një nga pyetjet e intervistës me Presidentin Rugova ishte: Populli i Kosovës u deklarua për një shtet të tillë edhe me Referendumin për pavarësi, pikërisht në shtatorin e para tre vjetëve. Ju lutemi edhe për një koment në përvjetorin e kësaj ngjarje madhore.

Përgjigja e Presidentit Rugova ishte kjo: “Referendumi për Kosovën e pavarur e neutrale, që u mbajt me sukses në ditët e fundit të shtatorit të vitit 1991, është një ngjarje shumë e rëndësishme. Pas Deklaratës kushtetuese e Kushtetutës së Republikës ajo tregoi në mënyrë plebishitare vullnetin dhe dëshirën e popullit, që ishte vijëzuar në dokumentet e mëparshme. Ky referendumka rëndësi edhe shqiptare edhe ndërkombëtare, si akt i deklarimit të popullit të Kosovës. Pas tij pasuan edhe referendumet në viset e tjera shqiptare. Pasuan edhe zgjedhjet e lira, shumëpartiake, si një materializim i pushtetit që del nga ky referendum dhe nga situata e përgjithëshme e Kosovës. Pra, është një akt që e afirmoi tutje dhe është një garanci për realizimin e pavarësisë së Kosovës, në të tashmen dhe në të ardhmen.

Mbase pse jemi në situatë të rëndë, shpesh nuk po i vlerësojmë disa akte që i kemi bërë, që janë më afër. Prandaj, dua të them se me referendum, për herë të parë shqiptarët e Kosovës dhe të gjitha viseve të tjera shqiptare në ish-Jugosllavi u deklaruan para opinionit ndërkombëtar për interesat e tyre, për interesat globale, sepse asnjëherë shqiptarët nuk kanë pasur mundësi të deklarohen. Dihet se edhe më parë është biseduar për deklarime të tilla, por nuk janë lejuar nga bashkësia ndërkombatare. Për shembull, gjatë vitit 1918 e gjatë viteve që pasuan, gjatë Konferencës së Versajës, etj., kur definitivisht vihen këta kufij, që, për fat të keq, i kemi edhe tash, pastaj as në ’45-tën nuk ka pasur mundësi populli i Kosovës të deklarohet. Prandaj, këto referendume janë momente mjaft, mjaft të rëndësishme, dhe mund të them se u respektuan në Konferencën e Londrës ’92, sepse atje u thirrën shqiptarët e Kosovës si reprezentim, edhe shqiptarët e viseve të tjera. Do të thotë, ishte ai hap i vogël, por mjaft i rëndësishëm i këtyre deklarimeve që i bënë shqiptarët”.

Vendimin për mbajtjen e Referendumit për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur e mori Kuvendi Kosovar në ekzil, në marrëveshje me subjektet politike në Kosovë, në mbledhjen e 22 shtatorit 1991, mbajtur në Slloveni. Kuvendi i Kosovës kishte dalë në ekzil pasi kishte miratuar Deklaratën Kushtetuese për pavarësi të 2 Korrikut dhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës të 7 Shtatorit 1990, që u pasuan edhe me zgjedhjet e para shumëpartiake parlamentare e presidenciale të 24 Majit 1992.

Në krye të Kuvendit të Kosovës në atë kohë të vendimeve e ngjarjeve historike drejt lirisë dhe pavarësisë ishte Ilaz Ramajli, i cili në një intervistë që kam zhvilluar ka  vlerësuar se Referendumi u organizua shumë mirë, megjithëse mbahej në rrethana të një okupimi të egër të Serbisë në Kosovë.

“Para Referendumit, edhe Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut dhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, jo vetëm që ishin akte kushtetuese juridike, por në kohën kur u nxorën ishin edhe akte mbrojtëse dhe pozicionuese në raport me situatën e krijuar në ish Jugosllavi”, ka theksuar Ramajli.

Nga shpërbërja e ish Jugosllavisë, nga elementet konstituive të federatës, mes të cilave ishte edhe Kosova që u bë shtet, shtete të reja të rajonit dolën edhe Sllovenia, Kroacia, Bosnja e Hercegovina, Maqedona, Mali i Zi dhe Serbia.

“Mbajtja e referendumit dhe rezultatet e tij jo vetëm që mundësuan ndryshimet kushtetuese me të cilat Kosova u shpall shtet sovran e i pavarur dhe u rrumbulaksua korniza kushtetuese e ligjore lidhur me këtë por ishte edhe një mesazh i fortë dhe shumë i qartë për Serbinë dhe gjithë botën se populli i Kosovës më asnjëherë nuk dëshiron të jetë nën kontrollin e të tjerëve, por është përcaktuar fuqishëm që shteti i tyre, Kosova, të jetë shtet sovran dhe i pavarur”, është shprehur Ramajli.

Këshilli Koordinues i Partive Politike të Kosovës kishte marrë vendimin politik për organizimin e Referendumit gjithëpopullor dhe për këtë qëllim u emërua Komisioni Qendror.

“Një barrë të madhe, por edhe meritë të veçantë për punën për mbarëvajtjen e Referendumit e kishin Këshillat lokale komunale për Referendum”, vlerëson Rifat Blaku, i cili atëherë ishte anëtar i Komisionit Qendror për mbajtjen e Referendumit.Ai, në shkrimin ekskluziv në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja – botim special në 90 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë, në 28 Nëntor 2002, përkujtonte edhe se, rezultatet përfundimtare të Referendumit janë shpallur nga Kuvendi i Kosovës në 18 tetor 1991, kur është shpallur edhe qeveria e Kosovës në ekzil.

Gazeta kosovare e rezistencës “Bujku” e  para 26 viteve, në numrin e 4 tetorit 1991, në  ballinë me kryetitullin “Mbi 99 për qind të votuesve për sovranitetin shtetëror të Kosovës”, me mbititullin “Kumtesë e Komisionit Qendror për Zbatimin e Referendumit të Kuvendit të Republikës së Kosovës” dhe me nëntitullin “Prej më se 1 milion votuesve kanë dalë në votime mbi 870 mijë veta ose rreth 85 për qind e numrit të pëgjithshem të qytetarëve me të drejtë vote. Pjesëmarrja e serbëve dhe e malazezve në referendum ishte simbolike”, shkruante:“Deri më 3.10.1991 Komisionit Qendror të Kuvendit të Republikës së Kosovës për zbatimin e referendumit për Republikën e Kosovës shtet sovran dhe i pavarur i kanë arritur rezultatet e votimeve nga të gjitha komunat e Kosovës, si edhe nga disa shtete të Evropës Perëndimore, nga SHBA-të, Australia e të tjerë. Ende nuk kanë arritur rezultatet e votimeve të qytetarëve të Kosovës që punojnë përkohësisht në disa republika të tjera në Jugosllavi, si edhe nga disa shtete të Evropës Perëndimore, e supozohet se është një numër i madh i votuesve.

Nga përpunimi i rezultateve të votimimeve që kanë arritur mund të konstatohet se në Referendum, prej më tepër se 1 milion votuesve, kanë dalë më shumë se 870.000 votues, ose afër 85 për qind të numrit të përgjithshëm të qytetarëve me të drejtë vote. Për Kosovën shtet sovran dhe i pavarur janë deklaruar 99,8% të votuesve.

Rezultatat e votimeve dhanë mundësi të konstatohet se në Referendum ka dalë një numër i konsiderueshëm i myslimanëve, turqve, kroatavë, romëve e të tjerë, ndërsa pjesëmarrja e serbëve dhe e malazezve ishte simbolike.

Komisioni Qendror për zbatimin e Referendumit lut të gjitha komisionet, të cilat nuk i kanë dorëzuar ende rezultatet e votimeve, ta bëjnë këtë sa më shpejt të jetë e mundur, në mënyrë që të kumtohen rezultatet përfundimtare të Referendumit, thuhet në kumtesën e Komisionit Qendror për zbatimin e referendumit të Kuvendit të Republikës së Kosovës”.

Gazeta “Bujku”, që shkruante kështu, ishte “edhe gazetë edhe televizor”, si thoja atëherë gjatë ditëve të referendumit, meqë në terrin informativ kur ishte i okupuar Televizioni i Prishtinës për ta “kompensuar” mungesën e televizionit botonim edhe shumë fotografi të mëdha nga votimet e atmosfera. Dhe e gjithë gazeta ishte referendum, me raporte të gjëra e fotografi të ekipeve të gazetarëve e korrespondentëve nga e gjithë Kosova që punonin ditë e natë e me sakrifica, duke qenë të gjitha faqet e gazetës ngjarje dite, duke hequr rubrikat e faqet e tjera të botimeve të zakonshme.

Gazeta e vetme e përditshme shqipe në atë kohë në Kosovë, “Bujku”,  themelues-kryeredaktor i parë i së cilës isha, gazetë e rezistencës me orientim e përcaktim të fuqishëm properëndimor euroatlantik e pjesë e lëvizjes e luftës për liri, pavarësi e demokraci dilte nga 18 janari i vitit 1991, pasi me dhunë ishte ndaluar gazeta tradicionale kosovare Rilindja. Që atëherë nisën edhe bashkëpunimet me ATSH-në, nga e cila merrnim e botonim informacione në gazetën “Buku” dhe kështu u themeluan bashkëpunimet e para të mediave Shqipëri-Kosovë.

Ndërsa, para më shumë se 25 viteve, raportimet që bëja me lidhje telexi, e vetmja e mundshme atëherë nga Prishtina në Tiranë, për zgjedhjet e para pluraliste kosovare të 24 majit 1992 shënonin fillimet e korrespondenturës së ATSH në Kosovë. Zyra e telexit në Pallatin Rilinda u bë edhe zyrë e ATSH-së, prej nga raportoja ditë e natë.

“Falënderoj Agjencinë Telegrafike Shqiptare për informimin nga Kosova e për Kosovën. Edhe kjo që pata rastin të bisedoj për këtë agjenci, që reprezenton Shqipërinë dhe çështjen shqiptare, është një hap në politikën globale, në integrimet shqiptare”, theksonte Presidenti i Kosovës, Ibrahim Rugova në intervistën ekskluzive që kam zhvilluar për ATSH-në, derisa bisedonim gjatë ditën e enjte të 22 shtatorit 1994, në zyrën e tij, ku sot është muzeu – Shtëpia e Pavarësisë së Kosovës Dr. Ibrahim Rugova.
Ishte vit i kohëve të rënda të okupimit e dhunës kundër shqiptarëve të Kosovës. “Një represion masiv në Kosovë ka rritur tensionet politike këtu dhe në rajon, ndaj është e domosdoshme prania ndërkombëtare”, e përshkruante situatën dhe e kërkonte zgjidhjen Presidenti Rugova, në intervistën ku fliste edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Pas Referendumit, në 11 tetor 1991 është miratuar e nënshkruar Deklarata politike e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, kryetar i të cilit ishte Ibrahim Rugova. “Njëmbëdhjetë partitë politike shqiptare, anëtare të Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, duke shprehur vullnetin politik të popullit shqiptar për zgjidhjen e çështjes shqiptare dhe për gjendjen aktuale në Jugosllavi”, siç theksohej në Deklaratën politike, shpreheshin për këto tre opsione:
“1. Nëse nuk ndryshohen kufijtë e jashtëm e as ata të brendshëm të Jugosllavisë, duhet të ekzistojë Republika e Kosovës si shtet sovran dhe i pavarur, me të drejtë bashkimi në lidhjen e shteteve sovrane në Jugosllavi. Pjesët e popullit shqiptar që mbesin të jetojnë në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Serbi do të kenë statusin e popullit shtetformues dhe të gjitha të drejtat që dalin nga kjo.
2. Nëse kufijtë e jashtëm të Jugosllavisë nuk ndryshojnë, por ndryshojnë kufijtë e brendshëm ndërmjet republikave, atëherë kërkesë është Republika Shqiptare në Jugosllavi, e ndërtuar mbi bazën e parimit etnik dhe të parimeve të tjera që vlejnë për serbët, sllovenët dhe popujt e tjerë të Jugosllavisë.
3. Nëse ndryshojnë kufijtë e jashtëm të Jugosllavisë, atëherë populli shqiptar në Jugosllavi, përmes deklarimit të përgjithshëm me plebishit, do të vendosë për bashkimin e territoreve në të cilat jeton Shqipëria dhe kështu do të krijohet shteti integral shqiptar në Ballkan në kufijtë e tij etnikë.”

Kosova është e lirë prej mëse 18 vitesh, nga qershori 1999 i përfundimit të luftës e  hyrjes së forës shpëtimtare paqeruajtëse të NATO-s dhe e pavarur prej mëse 9 vitesh nga 17 Shkurti 2008, e njohur deri tani nga 114 shtete anëtare të OKB-së.

VATRANËT NGA SHBA NË SHTËPINË E PAVARËSISË SË KOSOVËS DR. IBRAHIM RUGOVA, KU U ORGANIZUA EDHE REFERENDUMI PËR PAVARËSINË E KOSOVËS I 26-30 SHTATORIT 1991

Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova në përurimin e Shtëpisë-Muzeut të Pavarësisë së Kosovës në 23 dhjetor 2002 theksonte: Në këtë shtëpi u shtyp dhe u përkrah Deklarata e Pavarësisë së Kosovës (e 2 Korrikut 1990),  Kushtetuta e Republikës (e 7 Shtatorit 1990) dhe u organizua Referendumi për Pavarësinë e Kosovës më 1991 (26-30 shtator).

 Pastaj u nxor dokumenti i tri opcioneve nga të gjitha partitë politike të trojeve shqipare, u organizuan zgjedhjet e para parlamanetare – presidenciale më 1992 (24 maj) dhe aktet e tjera…Kjo shtëpi është shtëpi e Pavarësisë së Kosovës, shtëpi e lirisë, shtëpi e demokracisë, shtëpi e rezistencës së gjithanshme të popullit të Kosovës…

Shtëpinë e Pavarësisë së Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, këtë shtëpi-muze në kryeqytetin e Kosovës, Prishtinë, e vizitoi në 16 gushtit 2016 delegacioni i Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, kryesuar nga zv/kryetari Agim Rexhaj, ku ishin edhe Laura Rexhaj, Marjan Cubi – arkëtar i Vatrës, Dila Cubi, Fran Marku, Mhill Gjuraj, Pashk Maksuti, Mëhill Velaj. Gjatë vizites, së bashku vatranët nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe korrespondenti në Kosovë i Gazetës DIELLI – organ i VATRËS, Behlul Jashari, përkujtonin  ngjarjet historike…

-Të enjten Presidenti i Republikës së Kosovës do të pritet në një audiencë nga Papa Françesku/-Në Shtëpinë e Bardhë, presidenti Thaçi do të pritet në takim nga zëvendëspresidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Michael Pence/

Prishtinë, 26 shtator 2017-Gazeta DIELLI/ Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi, nesër do të udhëtojë për në Vatikan, ku të enjten do të pritet në një audiencë nga Papa Françesku.Në këtë takim, presidenti Thaçi do të falënderojë Atin e Shenjtë për mbështetjen që Vatikani i ka dhënë popullit të Kosovës në periudha të ndryshme dhe rolin e tij  në promovimin e paqes në botë.Presidenti Thaçi do të informojë Atin e Shenjtë për proceset politike në vend, pas krijimit të institucioneve të reja, për reformat e gjithmbarshme në sektorin e ekonomisë, arsimit dhe avancimin e drejtave të njeriut dhe komuniteteve.

Në këtë takim, presidenti Thaçi po ashtu do të bisedojë me Papa Françeskun për krijimin e Komisionit për të Vërtetën dhe Pajtim dhe procesin e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë që synon përmbylljen e konfliktit shekullor dhe pajtimin ndërmjet dy shteteve dhe popujve.Pas takimit me Papa Françeskun, presidenti Thaçi do të udhëtojë për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Në Shtëpinë e Bardhë, presidenti Thaçi do të pritet në takim nga zëvendëspresidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Michael Pence.Në këtë takim do të diskutohet për tema të ndryshme me interes të të dy shteteve tona. Presidenti Thaçi do të kërkojë vazhdimin e mbështetjes amerikane për forcimin e subjektivitetit ndërkombëtar, për zhvillimin ekonomik të Kosovës dhe procesin e integrimeve euroatlantike.Presidenti Thaçi do të kërkojë po ashtu përfshirjen e SHBA-së në fazën e fundit të procesit të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, si një garantues i paqes dhe stabilitetit në rajon./b.j/