“Ky vendim nuk është marrë me lehtësi dhe reflekton shqetësimet e SHBA-së me borxhet në UNESCO, nevojën për reforma në këtë organizatë dhe qëndrimin e saj anti-izaraelit”, tha Departamenti i Shtetit.

Udhëheqësja e UNESCO-s, Irina Bokova, tha se ndjen “keqardhje të thellë” me vendimn e SHBA-së.

Uashingtoni ka ndaluar financat në UNESCO pasi kjo agjenci ka votuar për përfshirjen e Palestinës si vend anëtar në vitin 2011.

VATRA- MBËSHTETJE TELEVIZIONIT KULTURA SHQIPTARE NË 20 VJETOR/

Të Mërkurën me 11 tetor 2017, u mblodh Kryesia e Federatës së Vatrës nën drejtimin e Kryetarit z. Dritan Mishto.Mori pjesë edhe z. Adem Belliu, pronar i Televizionit Kultura Shqiptare.Një ndër pikat e këtij takimi ishte mbështetja që Federata Vatra i jep Televizionit Kultura Shqiptare në 20 Vjetorin e themelimit.

Belliu e njohu Kryesinë e Vatrës me programin e festimeve të 20 vjetorit, të Televizionit, ekrani i të cilit ka qenë nëj dritare të hapur edhe për Vatrën e vatranët, për degët e vatrës në Florida si: Jacksonville, Tampa Clearwater, Werchester-MA, Queens, NY, qendër etj. Anëtarët e kryesisë shprehën solidaritetin për t’i dhënë mbështetje dhe për t’u bërë pjesë e festës. Kjo ftesë u drejtohet të gjithë vatranëve që të bëhen pjesë e mbrëmjes gala që do të organizohet me 29 tetor. Festa fillon që me 5.00 pm.

Kryesia e Vatrës diskutoi edhe për veprimtaritë e tjera të komunitetit shqiptar, përfshi edhe Festën e Flamurit, 105 Vjetorin e Pavaresise se Shqiperise.

Kryesia e Vatrës diskutoi edhe për veprimtaritë e tjera të komunitetit shqiptar, përfshi edhe Festën e Flamurit.Federata Vatra në vijim të traditës së saj 105 vjecare do ta organizojë festimin me 26 Nëntor 2017. Në këtë mbledhje të Kryesisë u zgjodh Komisioni që do të organizojë festën e Flamurit. Kryetar u zgjodh anëtari i Kryesisë së Vatrës dhe arkëtar I saj, z. Marjan Cubi. Komisionit iu ngarkua detyra e kontaktimit me organizatat e tjera ët komunitetit për të bashkëvepruar në këtë festë që duhet të bashkojë të gjithë bashkatdhetarët nën drejtimin e Vatrës, e cila e ka kryesuar këtë festë për 104 vite, po kjo do të ndodhë edhe në 105 vjetor.

Kryesia u bën thirrje degëve të Vatrës nëpër shtete të ndryshme të Amerikës së Veriut dhe në Kanada, që të marrin masa organizative për ta festuar me madhështi Festën e Flamurit dhe të ftojnë që të bashkohen me vatranët edhe organizatat e tjera ët komunitetit.

Gjatë mbledhjes së Kryesisë u diskutua edhe për cështje organizative, si regjistrimi i degëve dhe shtimi i anëtarësisë.

Një pikë e veçantë e rendit të ditës ishte edhe diskutimi i zhvillimeve në komunitet, si dhe zhvillimet e fundit në Ballkan e më gjërë dhe qëndrimet e Vatrës.

Anetari i kryesise së Vatrës dr. Skender Murtezani, per shkak te  pjesemarrjes se tij të parë në kryesinë, bëri betimin per detyren e anetarit te kryesise dhe kredencialet e tij u pranuan.

Degeve do tu jepen detaje teknike per vendimet e marra.

(Fotot nga takimi i se Merkures, 11 Tenor 2017)

Bashkia Tropojë dhe Komisioni Organizator,më datë 27 tetor 2017, ora 11.00 Ju fton

në Perurimin e Shtatores së Heroit të Demokracisë e të Lirisë, Azem HAJDARI, në Sheshin me të njëjtin emër në Tropojë.

Nderojnë me pjesmarrjen e tyre personalitete të larta shtetërore, politike e kulturore nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, Çamëria, Lugina e Preshevës dhe Diasporat Shqiptare në Amerikë e në Europë.

Kontribuan për realizimin e sheshit dhe shtatores së Heroit të Demokracisë dhe të Lirisë Azem Hajdari:

Donatoret:

1.Bashkia Tropoje 16,000,000 Lek
2. Partia Demokratike e Shqipërise 10,000 Euro
3. Harry Bajraktari, NY, USA 8,000 USD
4. Rrustem Geci, NY, USA 8,000 USD
5. Faik Curri 5,000 Euro
6. Fatmir Meta 5,000 Euro
7. Myftar Lumeshi 5,000 Euro
8. Vellezerit Bitici, NY, USA 5,000 USD
9. PE-VLA-KU shpk, Vladimir Gjoka dhe Kujtim Arifi 500,000 Lek
10.Hotel Shkelzeni, Petrit Imeri 400,000 Lek
11. Bujar Leskaj 2,000 Euro
12. Sali Hajdari 2,000 Euro
13. Xhafer Gecaj 2,000 USD
14. Rame Ali Selimaj, Angli 1,000 GBP
15. Besnik Dushaj 1,000 Euro
16. Bujar Vukaj 1,000 Euro
17. Dashamir Tahiri 1,000 Euro
18. Hysni Musa 1,000 Euro
19. Perlat Goci 1,000 Euro
20. Rasim Hasanaj 1,000 Euro
21. Rifat Dushaj 1,000 Euro
22. Skender Gjoni 1,000 Euro
23. Shoqata Humanitare “Sali Çekaj”, Zvicer 1,000 Euro
24. Erzen Brecani 1,000 Euro
25. Agata & Dritan Mishta, NY, USA 1,000 USD
26. Agim Rexhaj, NY, USA 1,000 USD
27. Besnik dhe Agron Zherka, NY, USA 1,000 USD
28. Fitim Balaj, NY, USA 1,000 USD
29. Hasan Ademaj, NY, USA 1,000 USD
30. Mustaf Elezi, NY, USA 1,000 USD
31. Visar Demushi, NY, USA 1,000 USD
32. Ylber Dauti, NY, USA 1,000 USD
33. Zeqir Hasan Ramaj, NY, USA 1,000 USD
34. Nuredin Seci 600 USD
35. Arjan Bylykbashi 500 Euro
36. Anton Raja, NY, USA 500 USD
37. Arben Vatoci, NY, USA 500 USD
38. Binak Hysenaj 500 USD
39. Elmi Berisha, NY, USA 500 USD
40. Fadil Berisha, NY, USA 500 USD
41. Fari Metaliaj, NY, USA 500 USD
42. Feriz dhe Teuta Lamaj 500 USD
43. Gani Hysenaj 500 USD
44. Halit Nezaj, NY, USA 500 USD
45. Hamdi Neza, NY, USA 500 USD
46. Haxhi Rudolfo Hysenaj 500 USD
47. Isa Brija, NY, USA 500 USD
48. Lu Fundos, NY, USA 500 USD
49. Luigj Gjelaj, NY, USA 500 USD
50. Martin Shkreli, NY, USA 500 USD
51. Milazim Berisha, NY, USA 500 USD
52. Muharrem Elezi, NY, USA 500 USD
53. Rrustem Hysenaj 500 USD
54. Sejdi Hyseni, NY, USA 500 USD
55. Sherif Nezaj, NY, USA 500 USD
56. Zamir Vejuka (Semi), NY, USA 500 USD
57. Erenik Zenel Neza, NY, USA 250 USD
58. Gjok Deckaj, NY, USA 250 USD
59. Roland Zenel Neza, NY, USA 250 USD
60. Afrim Metaliaj, NY, USA 200 USD
61. Dalip Greca, NY, USA 200 USD
62. Halil Mula, NY, USA 200 USD
63. Musli Mulosmani, NY, USA 200 USD
64. Arber Rasim Hasanaj 100 Euro
65. Sidorela Sali Hajdari 100 Euro
66. Ahmet Rexhepi, NY, USA 100 USD
67. Gani Haxha, NY, USA 100 USD
68. Gjon Bucaj, NY, USA 100 USD

-Në Zym të Hasit, zonë e kufirit ndërshqiptar Kosovë-Shqipëri, mbahen “Takimet e Gjeçovit”, manifestim tradicional letrar, kulturor e shkencor, me pjesëmarrës nga të gjitha hapësirat e kombit dhe diaspora shqiptare/-Presidenti Thaçi: Hasi dhe Zymi, emblema të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës. At Shtjefën Gjeçovi ishte në kontakt të vazhdueshëm me ideatorin e pavarësisë së Shqipërisë, Hasan Prishtinën, me Dedë Gjo Lulin, Bajram Currin, Azem Bejtën dhe patriotë tjerë të kohës/

-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

 ZYM, 14 Tetor 2017/ Në Zym të Hasit, zonë kufitare me Shqipërinë në rajonin e Prizrenit, u përmbyllën sot veprimtaritë treditore “Takimet e Gjeçovit”,  në edicionin e 46-të  të këtij manifestimi tradicional letrar, kulturor e shkencor, me pjesëmarrës nga të gjitha hapësirat e kombit dhe diaspora shqiptare. Sot, pjesëmarrës në maniifestim ishte edhe Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçi.“Hasi dhe Zymi janë emblema të lirisë dhe pavarësisë së Kosovës”, vlerësoi ai.Presidenti i Kosovës tha se është i nderuar që merr pjesë në manifestimin kulturor tradicional “Takimet e Gjeçovit” këtu në Zymin legjendar, në këtë vendbanim emblematik të Hasit.“Jam në Hasin e besës, bujarisë dhe sakrificës në të gjitha periudhat e historisë së Kosovës”, theksoi presidenti Thaçi.Ai tha se Zymi ka një histori të veçantë, ngase ky emër lidhet me punën e palodhshme të patriotit të shquar të fazës së vonë të  Rilindjes Kombëtare, me emrin e Shtjefën Gjeçovit.“Një intelektual me mendje të rrallë, At Shjefën Gjeçovi ishte figurë poliedrike: arkeolog, etnograf, mbledhës i folklorit, autor i disa librave e mbi të gjitha mbledhës dhe sistemues i ‘Kanunit të Lekë Dukagjinit’, i kësaj kryevepre, që njihet si kod juridik dhe zakonor i shqiptarëve për  një kohë të gjatë”, u shpreh Thaçi.

Presidenti  i Kosovës shtoi se At Shtjefën Gjeçovi i përket plejadës së patriotëve më të shquar të tre dekadave të fillimit të shekullit njëzet.“At Shtjefën Gjeçovi ishte në kontakt të vazhdueshëm me ideatorin e pavarësisë së Shqipërisë, Hasan Prishtinën, me Dedë Gjo Lulin, Bajram Currin, Azem Bejtën dhe patriotë tjerë të kohës. Prandaj idetë e tij përparimtare për unitetin kombëtar pavarësisht bindjeve fetare, përhapja e librit shqip, lidhjet me intelektualët dhe patriotët e kohës, bënë që ai një ditë vritet në pritë nga qarqet antishqiptare, në vitin 1929”, theksoi presidenti kosovar.Thaçi tha se Zymi i Hasit njihet si vend me natyrë të egër, por edhe si vend nga ku dolën figura të mëdha kombëtare si Pjetër Bogdani, Katarina Josipi, Anton Pashku dhe shumë intelektualë që me veprën e tyre ndikuan në emancipimin e këtyre viseve.“Hasi i figurave madhore historike, kulturore e kombëtare hapi një kapitull të ndritur në kohën e luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Hasjanët nuk hezituan asnjë çast t’i bashkohen luftës çlirimtare”, theksoi presidenti Thaçi, duke shtuar faktin se Hasi ishte arteria kryesore për sjelljen e armatimit në Kosovë, por edhe të luftëtarëve të lirisë.“Hasi ishte fushëbeteja e luftërave të mëdha. Hasi ishte kjo arenë e fushëbetejave që nxiti edhe komunitetin ndërkombëtarë të mendoj seriozisht për Kosovën”, shtoi  Thaçi, ndërsa theksoi se, “sot, përballë bjeshkëve të Pashtrikut legjendar, kujtojmë me respekt  dhe përkulemi para të gjithë dëshmorëve të Hasit të rënë për lirinë dhe pavarësinë e vendit”.Ai falënderoi të gjithë banorët e Hasit për kujdesin dhe përkrahjen e treguar për luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.“Dëshiroj që edhe në rrafshin personal, edhe në atë institucional, t’ju falënderoj secilin prej jush, çdo familje këtu, që jeni kujdesur për të gjithë luftëtarët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, që i hapët shtëpitë, u treguat bujarë, u treguat trima”, u shpreh  presidenti Thaçi. “Jam vet dëshmitar i përpjekjeve tuaja në fshatin tuaj, në kohë me shi, me borë… ditën, natën… por vullneti, shpresa, optimizmi, guximi juaj në fund fituan mbi represionin e ushtrisë dhe policisë serbe”, theksoi presidenti Thaçi.Presidenti i Kosovës shprehi konsideratë për të gjithë ata intelektualë e veprimtarë që mbajtën të gjallë manifestimin letrar, kulturor e shkencor “Takimet e Gjeçovit”.Në mesditën e sotme zhvillohet defileu i shoqërive kulturore-artistike nga Hasi: “Katarina Josipi” e Zymit, “Malësori” e Gjonajt, “Muharrem e Xhevat Qenaj” e Romajës, dhe “Pjetër Bogdani” e Krumës, të cilat do shfaqin edhe një program të përbashkët.Manifestimi vijon me shënimin e 80 vjetorit të lindjes së shkrimtarit Anton Pashku, me orën letrare që mban emrin e tij, ku lexojnë 15 poetë nga viset etnike shqiptare. Anton Pashku  lindi në 8 janar të vitit vitin 1937 në fshatin Grazhdanik të Hasit të Thatë, afër Prizrenit. Vdiq në Prishtinë dhe u varros në vendlindje, në 31 tetor 1995.

Para se të përmbyllen “Takimet e Gjeçovit” me Mikpritjen Zymjane bëhet ndarja e katër çmimeve tradicionale: Plaketa “Pena e Pjetër Bogdanit”, Plaketa “Pena e Shtjefën Gjeçovit”, Plaketa “Pena e Anton Pashkut” dhe “Unaza e Katarina Josipit”.Gjatë dy ditëve të kaluara në “Takimet e Gjeçovit 2017” poashtu ishte Mikpritja Zymjane  dhe u bënë vizita monumenteve të kulturës në Zym të Hasit. Sipas axhendës së organizatorëve, 12 tetori ishte “Dita e bukës zymjane” me tribunën shkencore “Furrëtaria dje e sot”, me Panairin e ushqimeve dhe veshjeve tradicionale, me ekspozitë artistësh shqiptarë nga trevat etnike e diaspora, me promovimin e tre librave – “Veshjet në Zym të Hasit”  e autorit Frrok Kristaj, “Copëza jete”  e Arbnora Kolgjerajt  dhe “Fjala e mekur” e Nikollë Kërhanajt, me dhënien e çmimeve “Amfora ilire”, ndërsa 13 tetori ishte dita e tryezës së rrumbullakët me temën “Trashëgimia kanunore te shqiptarët” dhe me promovimin e veprës së Ramazan Bogdanit “Folklori koreografik i Hasit”.

“Takimet e Gjeçovit” mbahen çdo tetor.  Në Zym të Hasit të Thatë, më 14 tetor të vitit 1929, nga okupatorët serbë u vra prifti i devotshem, arkeologu, etnografi, shkrimtari, dramaturgu, speleologu, përkthyesi, pedagogu e atdhetari i spikatur Atë Shtjefën Konstantin Gjeçovi – Kryeziu, të cilin zymjanët e varrosën në oborrin e Kishës së Shën Prenës në fshatin Shëngjergj të Hasit. Kjo figurë poliedrike la mbi 75 vepra, duke filluar nga “Kanuni i Lekë Dukagjinit” (e mblodhi dhe e kodifikoi Gjeçovi), “Agimi i Gjydetnis”, “Trashegime thrrako-ilirijane” e shumë të tjera, prej të cilave deri më tash i janë botuar rreth 25. Në një nga “Takimet e Gjeçovit”, akademik Mark Krasniqi theksonte se “Zymi dhe në përgjithësi Hasi i  kanë dhënë njerëz të mëdhenj kombit, kurse Gjeçovi, pas Ungjillit, në rend të ditës kishte çështjen kombëtare, duke marrë pjesë edhe vetë si luftëtar me armë në dorë në luftën e Vlorës më 1920”.

*In memoriam 12 vjet më parë/

“Skënderbeu, asht fatosi i lirisë dhe i pamvarėsis sė kombeve, tue qenë që dëshira e lirisë qe ajo që ma s’pari e shtyni at burrë të përmendun me rrok armët pėr Shqipnin. Prandaj të gjith shqiptarët e vërtet, pa ndërlikim partie a besimi, do ta nderojnë Skënderbeun, si nji fatos të kombit e do t’u bahet nam me kremtue emnin e punėn e tij. Skënderbeu, asht ideali i liris e i pamvarsis së Shqipnis.” At Gjergj Fishta O.F.M. (1870-1940)

Klajd Kapinova*/
Ky vit është shpallur me të drejtë nga shteti amë shqiptar dhe Qeveria e Tiranës si Viti i Gjergj Gjon Kastriotit. Mbas 12 vjetëve po ofroi për publikun mbarëshqiptarë dhe komunitetin tonë shqiptaro-amerikanë një shkrim-raport në dorëshkrim shumë vite më parë. Është e rëndësishme që bota shqiptare të dijnë se komuniteti ynë asnjëherë nuk e ka harruar kryetrimin e Arbërisë, i cili më të drejtë është përfshirë ndër 4 (katër) strategët më të mëdhenj ushtarakë të të gjithë kohërave në historinë e njerëzimit dhe se prej dekadash, në akademitë ushtarake amerikanë mësohet arti i luftës së tij me ushtri të vogla dhe shumë praktike, duke i rezistuar Perandorisë Islame Otomane, e cila kishte shpallur zyrtarisht përmes sulltanit (e njëjtë me postin e perandorit) kalifatin (xhihadin) kundër shteteve të krishtera të Ballkanit dhe më gjërë…

NEW ROCHELLE, New York. Buzë brigjeve të oqeanit, në restorantin “Greentree Country Club” në – New Rochelle, New York, të dielën, më 25 shtator 2005 u zhvillua akademia me darke solemne përkujtimore në nderim të 600-vjetorit të lindjes së Gjergj Kastriot.
Një bust i madh i Gjergj Kastriotit, punuar në fibër glass, krijim artistik i skuptorit të talentuar Kristaq Kapidani, hijeshtonte ambientin shqiptar, të cilët, ndiheshin krenar për Kryetrimin e njohur të trojeve të Arbërisë. Ndër miqtë special të ftuar ishte Mr. Andy Spano Yonkers County Executive, don Pjetër Popaj, don Nikolin Pergjini, i cili, bekoi darkën, don Viktori, aktivisti Marjan Cubi kryetar i këshillit të kishës Zoja e Shkodrës, Fran Shkreli, Drejtor Ekzekutiv i KKShA, Prof. Robert C. Austrin nga Universiteti Toronto – s (Canada), shkrimtari e publicisti Agim Shehu me bashkëshorten të ardhur nga Zvicra etj.
Organizatori ftoj muzikantin Fran Shala me të bijën Lizen dhe Ylli Isufaj, për të këndur hymnet nacionale të ShBA dhe Shqipërisë. Lutja fetare u bë nga Dom Nikolin Pergjini ndihmësfamullitar në kishën Zoja e Shkodrës në Hartsdale New York. Famullitari ikKishës don Pjetër Popaj përshëndeti tubimin kulturor dhe darken solemne. Për shumë orë grupi muzikor i Fran Vulaj dhe Bashkimi Kombëtar, luajtën pjesë muzikore vallëzimi dhe këngë tradicionale popullore. Sokol Muhadri recitoi krijimin e vet poetik Rruga jote është më e mira. Me veshje popullore plot ngjyra interpretoi disa këngë popullore vogëlushi M. Stanaj, që shoqërohej me çifteli dhe fyell nga pjesëtarët e orkestrës popullore.

Kisha katolike Zoja e Shkodrës – besëlidhje e vlerave etnike arbërore në SHBA

Gjatë viteve të fundit istitucionet kulturore të kishës katolike shqiptare në New York, janë bërë epiqendra në përkujtimin e fytyrave të ndritshme të pushkës (liri) dhe  pendës (dituri). Krahu i djathtë i meshtarëve don Pjetër Popaj e don Nikolin Përgjini, aktivisti i Kishës katolike Zoja e Shkodrës dhe editor i revistës fetaro – kulturore Jeta Katolike, moderatori Mark K. Shkreli, është bërë bashkideatori i shumë paraqitjeve me kulturë të personaliteteve më të shquara të krenarisë së nacionit tonë.
Në fjalën hyrëse Mark K. Shkreli, falënderoj klerikët, muzafirët e nderuar për pjesëmarrjen në tubim, i cili, në një mënyrë modeste tentoi të shënojë një datë të rëndësishme të historisë të nacionit shqiptar 600 – vjetorin e lindjes së Gjergj Kastriotit.
Ai theksoi, se “Kjo figurë legjendare, Gjergj Kastrioti, i cili në shekullin XV, me mjeshtri i bashkoi principatat shqiptare dhe fiset e ndryshme të trojeve tona, edhe sot e kësaj dite është fuqia qendrore e katalizatori, që vazhdon të na mbajë të bashkuar rreth flamurit të tij, ngjyrë të kuqe me shqiponjën e zezë dykrenare në mes. Me flamurin në ballë të luftëtarëve dhe me shpatën në dorën e tij të fortë, Kryeprijësi e mundi fuqinë më të madhe të asaj kohe, Perandorinë Osmane. Ishte pikërisht ai, që i ndaloi hovin dhe u bë mur mbrojtës, jo vetëm i trojeve shqiptare por i tërë Europës, heroizmin e së cilës e vlerësoi edhe Selia e Shenjtë në Vatikan, e quajtur me tituj: Atlet i Krishtit, Mbrojtës i Krishterimit dhe Kapiten i Përgjithshëm i Selisë së Shenjtë.”
Më pas  editori i revistës, duke ndjekur nga afër shtypin e huaj mbi keqpërdorimin e jetës e veprës së Kryeprijësit Gjergj Kastriotit, me një frymë kritike analizoi dukuritë e çuditshme, në lëmin e propagandës që kërkojnë të përvetësojnë arbërorin e gjakut ilir.
Më poshtë ai tha: “Një gjë shumë e çduditshme, kur fqinjët tanë, që nga Grekët e deri tek kroatët, me propagandën e tyre, përpiqën ta përvetësojnë Gjergj Kastriotin, disa individë, që e quajnë vetën shqiptarë, po bëjnë ç’është e mundur ta anatemojnë atë, duke e quajtur renegat dhe tradhëtarë. Atyre u dhemb zemra për njëzetepesë vitet vonesë të pushtimit otoman – të çlirimit – siç thonë ata. Kjo edhe nuk do të ishte një gjë e madhe sikur të mos ndodhte, që nga e vona, këta persona janë duke gjetë përkrahjen edhe tek disa organizata, madje edhe nga disa klerikë. Nuk deshiroj që t’ju jap kënaqësinë, duke u përmendë emrat, sepse ai edhe është qellimi i tyre: të hapin debate dhe të fitojnë prominencë. Injorimi, ose heshtja, është armë e fortë e komunikimit. Besoj se edhe desertacionet e tyre do të mbarojnë në oblivion, që e meritojnë. Sidoqoftë, ne jemi më se të sigurtë se shqiptarët e vërtetë kurrë nuk do da mohojnë Gjergj Kastriotin…”

Kryetrimi i Kastriotëve shkoj pas mendjes së trimave arbëror e ata mbas tij

Vera A. Gjata – Lindur më 1972 në Fier, e martuar me dy femijë, jeton në Boston, Mass. Edhe pse bashkëshorte dhe nënë, Vera gjenë kohën të jetë business woman, aktiviste e artit, kulturës dhe kauzës çame.  Ka ndjekur Universitetin Ekonomik Tiranë, dega Ekonomi Finance, Universitetin Juridik Elbasan, ka përfunduar Universitetin Clark, Boston Mass. për kompjuter (programim). Është bashkëthemeluese, Sekretare e Përgjithshme dhe Financiere e Shoqatës “Çamëria për të Drejtat e Njeriut” në Amerikë.
E para ligjëroi zj. V. Gjata: Historia e jetës dhe veprave të Skenderbeut, Princit të epirotëve. Ajo mbasi përgëzoj inisiativën e kishës Zoja e Shkodres si dhe organizatorëve të tubimit shkencor, për punën e madhe që bejnë për ruajtjen e vlerave tona nacionale e historike siç është edhe rasti i heroit legjendar Gjergj Kastrioti.
Ajo përcolli mesazhin e urimit të Shoqatës për të Drejtat e Njeriut Çamëria, urimet prej kryetarit zoti Ahmet Giaffo.
Zonja Vera, tregoi për  vizitën e fundit në Shqiperi, ku kishte blerë ribotimin e veprës së atë Marin Barletit (1460-1513) mbi Historine e Skenderbeut, shqipëruar nga Stefan Prifti (Tiranë, 2005), rreth së cilës e kishte ndërtuar kumtesën e saj.
Në hyrje ribotimi, pas portretit të Gjergj Kastriotit në gravure (nxjerrë me botimin e parë të atë Marin Barletit), gjendet kopja e kopertinës së botimit në latinisht botuar në të njejtën kohë 1508-1510 me titull: Historia e jetës dhe veprave të Skënderbeut, princit të epirotëve.
Kumtuesja Gjata, tha se mbase këtu e kanë zanafillën pretendimet e disa qarqeve të caktuara shoviniste greke, që kërkojnë me ngulm të fallsifikojnë historinë tonë, duke e quajtur atë mbretin e tyre. Për vetë kohën e kushtet kur jetoi dhe luftoi legjendari ynë, ka disa pasaktësira dhe here mbas here kemi dëgjuar variante të ndryshme për prejardhjen e tij, por një gjë është e sigurtë, që “Gjergji kishte gjak të pastër shqiptar.”
Folësja citoi autorë të ndryshëm si Fransua Pukevill, studiues freng e konsull i Francës pranë Ali Pashë Tepelenës, në librin e tij (botuar 1820) skicon tabllonë e fizikut dhe të moralit të shqiptarit, shkruan: “Shqiptari ndryshon nga greku… shtati i tij është mbi pesë kembë e katër puse, (pra mbi 1 metër e shtatedhjetë centimetër), janë të muskuluar, faqet me ngjyre, syri i shkëlqyer, qafën e gjatë, kraharorin e gjerë e të mbuluar me pak qime, shtatin e kanë të bukur, janë të shpejt e të shkathët, kërcinjtë të hollë etj., pra karakteristika, që i shohim fare qartë në përshkrimet që bëjnë Barleti, Bardhi si dhe studiues të tjerë të kohës. Gjithashtu autori flet, për dashurinë e pavarësisë, që kanë shqiptarët e sa vështirë do të jetë të hyjnë nën një sundim të huaj ky popull, të cilin, nuk e tremb kurrgjë ditën që mbron lirinë e tij.”
Shqiptarët, të cilët e kanë lexuar kryeveprën e atw Marin Barletit, nuk harrojnë për asnjë çast cilësitë e paraardhësve të tyre arbëror, ku, midis të cilëve veçohet zgjuarsia e talenti për gjuhët e huaja, Gjergj Kastrioti është mendjelartë dhe mendjehollë me shpirt të madh e të fortë. Përshtypje të lënë letrat, që i dërgon sulltan Muratit e Mehmetit për maturinë dhe forcën e përmbajtjes. Specifik është karakteri i tij i dashur e popullor. Kur ndonjë nga ushtarët e tij plagosej, ai u shkonte tek koka dhe kujdesej vetë për ta si ndonjë shok i thjeshtë i tyre. Ai nuk bente asgje pa u këshilluar me ta. “Unë s’jam nga ata – u thotë ai ushtareve – që të tërheq njerëzit në rreziqe, pa ditur se ç’bëjnë”. Më pas vazhdon: “Dua të di më parë mendimin dhe vullnetin e gjithsecilit, kështu që ose unë do të vij mbas mendjes tuaj ose ju mbas simës”.
Merita kryesore i takon për faktin se në një periudhë shumë të shkurtër mbas mbërritjes në Krujë, arriti të mbledhë të gjithë shqiptarët sëbashku për t’i bere ballë një fuqie të tillë si Perandoria Islame Osmane për mbi 25 vjet, e që mbuloi me lavdi vendin e tij, na bën të ndihemi krenar, që jemi bijtë e nënës Shqipëri, përfundoi kumtesën historike folësja nga Bostoni aktivistja e komunitetit Vera Gjata.

Let me start by saying that national heroes are extremely important for people
(Heronjt nacional janë jashtëzakonisht të rëndësishëm për popujt)

Robert Austin – teaches at the Centre for European, Russian and Eurasian Studies at the Munk Centre for International Studies at the University of Toronto. He received his PhD specializing in East Central and Southeastern European history with a special focus on tëentieth century Albania. In the past, Austin was a Tirana-based journalist for Radio Free Europe Radio Liberty, a correspondent for the Economist Group of Publications in Slovakia and a writer for the Canadian Broadcasting Corporation in Toronto. He is a frequent visitor to Albania and Kosova. He ëas very happy to fly all the ëay from Toronto to be ëith us tonight. Robert C. Austin: referoi temen: “Skenderbeg and the Albanian National Identity”.
Në diskutimin e tij profesor Robert C. Austin, falënderoi nga zemra don Pjetër Popën dhe aktivistët Marjan Cubi, Sejdi Bytyçi (Sergio Bitici), prof. Nicholas Pano, dr. Elez Biberaj, të cilët, e kanë ndihmuar bujarisht për historinë e popullit shqiptar.
Më poshtë referuesi, që me sa duket kishte vizituar Shqipërinë (kështjellën e Petrelës në Tiranë) dhe Kosovën (monumentin e Gjergj Kastriotit në Prishtinë) kishte vënë re, se trashigimia e Gjergjit të Madh është e pranishme. Ai përkufizoi në anglisht, se heronjtë janë shumë të rëndësishëm për popujt.
Profesori Austin, shtoi se: “New, let’s devote some time to George Kastriot, the fitting national hero to Albanians wherever they reside. Let me start by saying that national heroes are extremely important for people. When you visit Albania or Kosova, you are confronted at all times with the legacy of Skanderbeg. His statue dominates Tirana’s center and you can visit any of his famous castles to reflect on his heroic battles in the 15th Century. My favorite castle is the one at Petrela, not so far from Tirana. I appreciate its serenity now. My preferred monument is the one we can now find in doëntown Prishtina.”
Sipas studiuesit të huaj shqiptarët zgjodhën pikërisht Gjergj Kastriotin si heroin e tyre nacional. Kalimi i tij në amshim bëri që Kryetrimi të mbesë thellë i ngulitur në kujtesë, si pikë referimi për të ringjallur ndjenjën nacionale arbërore. Ndërsa më poshtë argumentoi: “Gjergj Kastrioti, u tregon shqiptarëve si askohe edhe tashti se janë të aftë të bëjnë punë të mëdha dhe se bashkimi është i mundur edhe kur larushia është e pasur. … Tek Gjergj Kastrioti, mishërohet trimëria, besnikëria dhe bujaria…”

Atlet i Krishtit – DOMINIUS ALBANIAE

Bardhyl Ukcamaj – Ka kryer studimet në fakultetin e filologjisë në Universitetin e Tiranës. Eshtë specializuar në shkencat politike në Universitetin Thomas Valley në Londër. Merr pjesë aktive në drejtimin e lëvizjes studentore të dhejtorit të viteve ’90.  Ishte Kryetar i degës së universiteteve të PD – së e anëtar i Këshillit Kombëtar. Më 1992 dekorohet nga Presidenti i Republikës Dr. Sali Berisha me titullin “Pishtar i Demokracisë”. Ish – President i Rinisë së Shqipërisë. Autor i librit: “Qytetërimi kundër Terrorizmit”.
Zoti Ukcamaj mbajti temën: Gjergj Kastrioti – Atlet Krishtit – DOMINIUS ALBANIAE ai kujtoi se sonte ne përkujtojme Atin e Kombit Shqiptar, Gjergj Kastriotin, rreth të cilit shekuj më parë shqiptarėt, për here të parë u bashkuan në emër të lirisë, tė krishterë latinë, tė krishterë bizantinë, pravosllavë dhe unitë apo edhe ajo pakice e vogël e sapokthyer nė islamë.
Referuesi e nisi diskutimin e tij me një vlerësim të atë Gjergj Fishtës, me rastin e 450-vjetorit të përkujtimit të heroit. Ndërsa më poshtë kërkon nga krerėt e bashkėsive fetare shqiptare pėrkrah njėri-tjetrit duhet tė hyjnizojnė nė gjuhėn shqipe, Atin e kombit shqiptar, shenjtin e shqiptarisė, jo vetėm tė tė krishterėve, por dhe tė myslimanėve dhe do te duhej te ftohen, siç janë ftuar sonte dhe të jenë sëbashku në aktivitete.
Gjergji, ishte princ i shqiptarëve të shekullit XV-të, atëkohe të krishterë e sot me përkatësi të ndryshme fetare, po pasardhës të të njëtit gjak, bij e bija të të njëjtit komb.
Ukcamaj, përshkroi histori të jetës e veprës së heroit nacional, duke cituar, se: “Gjon Kastrioti dhe gruaja Vojsava nga Tribalda e Pollogut, kishin 9 fëmijë, katër djem (Stanishin, Reposhin, Konstantinin dhe Gjergjin) dhe pesë vajza. Gjergj Kastrioti, ishte djali i katërt i Gjonit dhe lindi në Mat ne vitin 1405, simbas atë M. Barletit, i cili u muar peng në moshë të vogël (gjashtë vjec, po sipas At Barletit), u stërvit e luftoi në ushtrinë e sulltanit, duke arritur të merrte gradën e gjeneralit. Në kohën kur të krishterët e perëndimit dhe lindjes (katoliket dhe ortodoksit) krijuan frontin e përbashkët kundërislam, Gjergj Kastrioti, kthehet në Krujë, për të shënuar në historinë e shqiptarëve faqen më të ndritur, ndërsa në historinë e qytetërimit europian, kontributin më të vlerësueshëm të këtij kombi. Pasi merr Keshtjedhen nisë përgatitjen e kryengritjes së përgjithshme kundërosmane të shqiptarëve.
Shqiptarët do t’i bashkoheshin frontit të krishterë, sëpari duke krijuar besëlidhjen mes tyre jo rastësisht në katedralen katolike.
Më 2 mars të vitit 1444, në Katedralen e shën Nikollës të qytetit të Lezhës, qe ishte në zotërimin e Venedikut, u mbajt i Pari Kuvend Kombëtar i Princërve dhe i Fisnikëve Shqiptarë të shek. XV-të.
Forcimi i unitetit kombėtar nė luftėn kundėr pushtuesve, bėri tė mundur qė pėr herė tė parė tė pėrfshiheshin nė njė shtet tė vetėm, nė atė tė Gjergj Kastriotit, tė gjitha principatat e viseve tė lira shqiptare, jo nėpėrmjet luftės sė konflikteve tė armatosura, por nėpėrmjet marrveshjeve. Ky shtet krijoi njė traditė tė rėndėsishme tė jetės shtetėrore shqiptare.
Me krijimin dhe drejtimin për 25-vjet të këtij shteti, Gjergj Kastrioti mbeti Ati i Kombit Shqipëtar DOMINIUS ALBANIAE.
Në pjesën e pasme të kumtesës studiuesi dhe publicisti bashkëkohor Ukcamaj foli për Testamentin e Madh të Kastriotëve, që ishte Aleancë me Përëndimin.
Studiuesi ynë shqiptaro-amerikan, citoi shprehje të historianit Tajar Zavalani, marrë nga libri “Historia e Shqipnis”, dhe autorë shqiptarë e të huaj, si: Fan S. Noli, A.Galanti: (L’Albania. Notizie geografiche, etnografiche e storiche, Roma 1901), poeti amerikan i shekullit XIX, Longfelloë, poeti francez, Ronsard, F. Kayser, A.Theiner (Monumenta Slavorum…), Antonio Vivaldi kompozoi operėn Scanderbeg, baroni danez Ludvig Holberg (1684 –1754) shkroi librin “Historia e heronjve” etj.
Referuesi trajtoi edhe marrëdhëniet e mira që ekzistonin mdis Papatit në Vatikan dhe Gjergj Kastriotit dhe kontributin e tyre në dobi të luftës së popullit arbëror, duke e trajtuar ndryshe me sa i ka trajtuar historia komuniste këto marrëdhënie.  Theksojmë se ishte Papati ndërhyri edhe në shuarjen e konflikteve të brendshme mes princëve shqiptare sidomos mes Gjergj Kastriotit dhe Nikollë e Pal Dukagjinit etj.
Epoka e Gjergj Kastriotit, pėrfaqėson njė nga elementėt kyesore qė pėrbėn boshtin e vetidentifikimit kolektiv tė shqiptarėve, qė i kanė bėrė ata tė ndjehen njė komb i vetėm. Kjo është edhe arsyeja qė kujtimi i Skėnderbeut si hero kombėtar u ruajt prej shekujsh nė kujtesėn kolektive tė shqiptarėve, edhe në kohën kur shqiptarët për të ruajtuar ekzistëncën e tyre në kushtet e pushtimit, në një masë të konsiderueshme ndërruan fe.
Një gjë e tillë u ridëshmua sidomos gjatë Rilindjes Shqiptare, kur ridel në drite heroi dhe testamenti i tij u bë lëvizja udhëheqëse e Rilindjes sonë Kombetare.
Një pikë interesante e kumtesës së Ukcamaj ishte periudha e kobshme mbas kalimit në amshim të heroit nacional për të mbetur tek shqiptaret, përjetesisht hero kombetar, simboli i shtetit te tyre.
Princi i shqiptareve dhe epirioteve u varros në Katedralën katolike të qytetit të Lezhës. Leke Dukagjini i pari i principates se Dukagjinaseve do të shkulte flokët nga dhimja dhe do të vajtonte me gjame burrash (një traditë e mbetur që nga ajo ditë në disa treva veriore të Shqipërisë së sotme) vdekjen e heroit, i cili, u ngrit në vetëdijën e shqiptarëve në cilësinë e Shejtit të tyre mbrojtës.
Me vdekjen e Gjergj Kastriotit, pas vitesh lufte, Shqipëria ra nën sundimin islamik aziatik. Turmat otomane me thirrjet xhihadiste, nën famurin e gjysmëhenës së bashku me shkaterrimin e kështjellave, vrasjet e meshkujve, fëmijëve në djep, dhunimin e grave dhe vajzave minorene, shkatërrimin e pjesës kryesore te trazhgimnise sonë kombëtare dhe islamizimin e tyre, shkatërrimin e objektëve të kultit të krishterë, që shqiptarët kishin ngritur në epokën ilire nga koha e apostujve…, tentuan të zhduknin edhe endrrën e lirisë së bashku me eshtrat e heroit të pavdekshëm legjendar.

-“Nuk pret shpata që është një hekur i dheut, Por dorë e fuqishme e Skenderbeut”-Naim Frashëri/

Naum Prifti, shkrimtar me aktivitet të pasur artistik. Ai referoi temen: “Jehona e Skënderbeut matanë Atlantikut”, duke e përshkruar Gjergj Kastriotin, si shqiptarin më të famshëm në botë.
Ai sot figuron në enciklopeditë serioze të çdo shteti, për veprën e tij madhështore, ndalimin e vërshimit Osman islam drejt Europës për 25 vjet me radhë. Kryetrimi me luftëtarët e tij u bë ledhi mbrojtës i qytetërimit europian, duke lartësuar emrin e tij dhe Arbërinë, vendit që i përkiste.
Shkrimtari Prifti, vuri në dukje se: Gjergj Kastrioti e pasuroi artin luftarak me gjenialitetin e tij, aq sa taktika e tij mbrojtëse studiohet edhe sot nëpër akademitë ushtarake.
Ai mrekulloi botën me fitoret, që arriti me ushtrinë e tij të vogël, kundrejt armatave osmane dhjetrafish më të mëdha në numër, prandaj për të janë shkruar me qindra vepra nga dijetarë, historianë, strategë ushtarakë, shkrimtarë, poetë, dramaturgë, kompozitorë, libretistë.
Bibliografia e tij rivalizon me atë të personaliteteve më të shquar të botës si nga numri, po ashtu edhe nga larmia e gjinive. Turqit nuk gabuan duke e mbiquajtur Aleksandër, (Isqender) në kujtim të Aleksandrit të Madh, sepse ai përtëriti pas 18 shekujsh lavdinë luftarake të gjeneralit të famshëm. Gjithsesi ka një ndryshim, Aleksandri Madh pushtoi botën nga Egjypti, Persia (Iran), Afganistani e deri në Indi, ndërsa Gjergj Kastrioti mbrojti me dinjitet lirinë e tokën së vet arbërore nga furia islame osmane, forca më e madhe dhe më e organizuar ushtarake e Mesjetës, prandaj ne përkulemi me përkushtim në 600 vjetorin e lindjes së tij.
Pseudodijetarët sllavë e grekë u munduan t’ia mohojnë kombësinë shqiptare Gjergj Kastriotit ashtu sikurse  Nënë Terezës sot. Këto përpjekje të pandershme janë të kuptueshme, mbasi njerëzit e lavdishëm i lakmon kushdo. Njihet fakti se dhjetë qytete të Greqisë pretendonin të ishin vendlindja e Homerit.
Një nga shkrimtarët e hershëm shqiptarë, prelati Frang Bardhi me veprën madhore Georgius Castriotes Epirensis, vulgo Scanderbeg, Epirotarum Princeps fortissimus ac invictivimus  (Gjergj Kastrioti i Epirit, i quajtur përgjithësisht Skenderbeg, princ shumë trim e i pathyeshëm i shqiptarëve) botuar në Venedik më 1636, mbrojti nderin e kombit duke hedhur poshtë me argumente pretendimet e një peshkopi bosnjak që i mohonte Gjergjit prejardhjen shqiptare.  Emri dhe vepra e Gjergj Kastriotit, ka rrezatuar prej shek XV në katër kontinente  Europë, Azi, Afrikë dhe Amerikë.
Sot të befasuar vëmë re Skënderbeu erdhi në Amerikë gjysmë shekulli përpara se të vinte shqiptari i parë Kolë Kristofori.
Merita i takon poetit Clement C. Moore, i cili botoi më 1850 një biografi të plotë me titull George Castriot Surnamed Scanderbeg, King of Albania, (Gjergj Kastrioti i mbiquajtur Skenderbe, Mbret i Shqiptarëve).
Vitet ’50 të shek XIX shënojnë një përkim fatlum me Rilindjen shqiptare që nis me pararendësin Naum Veqilharxhi. Kush ishte Clement Moore? Ai lindi në New York më 1799 në një familje pastorësh anglikanë, u gradua në Columbia dhe më vonë dha mësime për letërsinë orientale dhe greke. Njihet si  autori i poemit klasik për fëmijë “A visit from St. Nicholas” që nis me vargun “Tëas the night before Christmas,” këngë të cilat edhe sot emetohen në vigjilje të Krishtlindjes.
Nga përmbajtja e librit supozohet se ai e ka njohur veprën e Barletit në origjinal, latinisht, ose të përkthyer. Shenojmë se vepra e Barletit: “Historia e Skenderbeut”, ishte përkthyer e ribotuar në gjuhët kryesore europiane.
I mrekulluar nga heroizmat e Kryetrimit, autori i derdhi mendimet  në letër, që t’ua bënte të njohur figurën bashkatdhetarëve e anglishtfolësve anë e mbanë botës.
Ai tregoi cilësitë e karakterit të Gjergj Kastriotit, duke pohuar, se gjithë jeta e tij ishte shembull guximi heroik dhe pathyeshmërie. Moore përmend betejën e Shkodrës, që u zhvillua teksa Skenderbeu ishte në shtratin e vdekjes. Të 15,000 ushtarët turq, që ishin në fushim pranë Shkodrës, sapo panë luftëtarët shqiptarë që po vinin drejt tyre, duke pandehur se u printe Gjergj Kastrioti, ikën nga mundën, duke braktisur fushimin dhe pajisjet e tyre.
Moore përmend se Skenderbeu u varros në katedralen e Shën Nikollës (Shënkollit) në Lezhë, dhe sapo turqit kapën qytetin, zbuluan me ceremoni varrin e Gjergj Kastriotit.
Kushdo e quante veten fatlum të merrte një copë sado të vogël nga eshtrat e Gjergj Kastriotit, të cilat i mbështillnin me argjend e flori dhe i mbanin si hajmali, në trupin e tyre, me besim se ato i mbronin dhe u jepnin guxim, theksoi shkrimtari Naum Prifti.

PROTESTA E GAZETARËVE NË PRISHTINË-Kosova nuk duhet të shndërrohet në një vend frike për fjalën të lire/

 PRISHTINË, 14  Tetor 2017-Gazeta DIELLI-B.Jashari/ Kosova nuk duhet të shndërrohet në një vend ku gazetarët janë të frikësuar të raportojnë apo thonë fjalën të lirë, ishte mesazhi i një proteste në Prishtinë.

Asociacioni i Gazetarëve të Kosovës (AGK) i përkrahur nga kolegë gazetarë, anëtarë të shoqerisë civile, profesorë universitarë, qytetarë dhe aktvistë të ndryshëm kanë protestuar sot në Prishtinë. Protesta është organizuar si kundërshtim i sulemeve fizike dhe kërcënimeve ndaj gazetarëve në vend. AGK kërkoi nga sistemi i drejtësisë që të aktivizohet në luftimin e këtzyre formave të presionit ndaj gazetarëve. Kryetari i AGK-së, Shkelqim Hysenaj theksoi se, ”është momenti i fundit kur të gjitha institucionet duke filluar nga Presidenti, Kryemnistri, Kryetari i Kuvendit, Kretarët e Gjykatave dhe të Prokurorisë të ndihmojnë komunitetin e gazetarëve i cili është i vetëm në luftën për të krijuar ambient të sigurtë për të ushtruar profesionin e gazetarisë”. AGK poashtu kërkoi trajtim më të shpejtë të rasteve të cilat gjenden nëpër gjykata dhe prokurori. AGK rikujton edhe një herë se sulmi i djeshëm ndaj gazetarit Vehbi Kajtazi është rasti i 20-të, këtë vit, ndërkohë që Kosova në vazhdimësi është duke shënuar rënje sa i përket indeksit të lirisë së mediave dhe sigurisë së gazetarëve në botë.

Kushtue familjes Ingrisch, mjeshtrave të këpucës që erdhën nga Austria./                                                                          Shtjefën Ingris nga Ndoc Martini 1901

Nga Pjeter Logoreci –Vjenë/

Në Foto:Dëshmi e Pagëzimit/Shpesh herë, për me fillue nji kërkim ose shkrim me temë historike, zakonore apo për ndonji përsonazh, për të cilat lexuesi tregon interesë, kam marrë shkas prej informacioneve të vlefshme, shënimeve  përsonale apo kujtimeve të udhëtarëve e kërkuesve të ndryshëm, që kanë shetitun e njoftë mirë shumë krahina të Shqipnisë, ku kanë ba nji eksperiencë të pashoqe dijesh. Tuj kenë se, jam banues dhe qytetar i Vjenës, si dhe njohës i mirë i lidhjeve e kontributit të Austrisë në Shqipni, u ndala me kuriozitet dhe interes me lexue disa rreshta të atdhetarit At Gjon Karma, që permbajnë të reja nga kërkimet e tija nder male të veriut, të cilat i ka mbledhë në një libër me titull – NDER MALET TONA.

Në Foto: Family e Shtjefën Ingris/

Ndërsa për studiuesin Karma, shkrimi i tij – KPUCET ME LASTIKE NE SHKODER – ka sjellë nji “histori interesante” të ndodhun në qytetin e Shkodres; mue, ky shkrim, më nxiti kuriozitetin për të ndjekë më në detaje këtë ndodhi, që të njoh historinë e një prej familjeve më të njohuna të këtij qyteti, kryefamiljari i të cilës ka ardhun në Shkoder në fillimet e shekullit të 19-të, nga kryeqyteti i  perandorisë së fuqishme Austro-Hungareze, Vjena.

Në Foto: Komuna GroBkrut në Austri- 1917/

At Gjon Karma kujton:”…heret, edhe në Shkoder, të gjithë kan pasë mathë kpucë të kuqe, të gjana si me kenë lundra. Në kohë të Vezirit qet rruga në Shkoder nji kpuctar prej Vjene, emni Tef Ingris, nisë për Palestinë me krye nji  kusht te Vorri i Krishtit. Kishte me veti nji strajcë plot me vegla kpucësh e kurrgja tjetër. Kahë nuk ka në Shkoder bujtore, del në Gjuhadol e trakllon në derë të Ton Shirokës, pa njohtë pa dijtë, e lutet m´e lanë mbrendë. Në nadje Ton Shiroka e përciellë tu Veziri për me xjerrë leje me vijue udhtimin. Kahë shkojnë rrugës, ndeshen në Filip Cekën qi i pëvetë: Kush â ky mik, Ton? E kahë jeni nisë me shkue?

Në Foto Shtjefën Ingris i Riu/

Asht nji mik prej Vjene, kpuctar, nisë për Palestinë me krye nji kusht, e po shkojmë te Veziri për leje udhtimi.Filipi bahet me ta e të tre bashkë shkojnë te Veziri. Të ndimen Veziri se asht kpuctar (kundraxhi) siellet e i thotë Tefës: Kushtin ke kur e kryen; rri nja tre muej në Shkoder e m´i godit ushtris kpucë me lastikë, sikur i kan ndër dhena të përjashtme. Un kam me të dhanë hak të mirë, e me ato të holla ke me udhtue për Palestinë ma vonë.Tefës i mbushet mendja edhe pa tjetër ndalet në Shkoder, i punon kpucët ushtris për faqe të bardhë, mandej niset e shkon në Palestinë me krye kushtin e vet. Mbasi shkon tu Vorri i Krishtit, kthen prep e ngulë në Shkoder, kahë i ishte pelqye, e nisë me punue kpucë me lastikë për popull. Atë ditë e mbrapa filluen m´u lanë mbas dore prej shumkuj kpucët e kuqe e m´u mathë kpucët (kundrat) me lastikë. “

Kush ishte austriaku Stephan Ingrisch?

Në nji dokument të familjes, nxjerrë prej  Librit të Pagëzimeve të Famullisë së Shkodres, të datës 23 qeshor 1846, Stephan Ingrisch ose sic e thirrshin shkodranët Shtjefen Ingris, figuron qi ka lindë me 1 shkurt 1809 në Althöflein  të Austrisë, një komunë me rreth 450 banorë (sot), rreth 55 km distancë nga Vjena. Kjo tregohet edhe në dokumentin e lëshuem nga Famullia e Grosskrut në Austri, ku vërtetohet qi Shtjefen Ingris asht pagëzue aty dhe qi familja Ingrisch (Ingris) më vonë u vendos në Vjenë. Qysh në rini Shtjefen Ingris, në vendin e lindjes së tij ushtronte zanatin e këpuctarit, të cilin e trashigoj nga i jati Josefi. Ato qi e njoftën tregonin, qi ai u largue nga Austria për ti shpëtue marrjes ushtar dhe u vendos në Trieste ku përpiqej me ndertue nji tregëti të vogël lëkurash, të cilat familja e tij i prodhonte dhe i përpunonte vetë, tuj kërkue kontakte edhe me tregëtar të tjerë jashtë kufijve të Austrisë. Ndodhi qi gjatë një udhëtimi si pelegrin, për me vizitue Vorrin e Krishtit në Tokën e Shejtë, për ti shpëtue motit të keq dhe furtunës, anija me të cilën udhëtonte Shtjefni, u ndal në portin e  Shëngjinit. Ndërsa pritshin qi moti i vështirë dhe deti të qetësohej, Shtjefni vendosi të vizitonte qytetin e Shkodres. Kishte ndigjue shumë për këtë qytet, qi ishte një qendër e randësishme tregtare prej ku lulzonte tregtia me shumë vende të rajonit dhe për Shtjefnin mund të ishte një rast  i mirë për me krijue kontakte me tregtarët vendas.

Në artikullin “ Edhe një vepër e Ndoc Martinit” të piktorit të njoftun Kujtim Buza, në gazetën Drita të datës 10 prill 1983, në mes të tjerash autori shkruen: “…në Shkoder, (Shtjefni), meqë ishte zanatci i mbaruar, këpucar, merret vesh dhe zgjon interesim. Thirret nga Pashai i Shkodres, i cili i porosit kundrra sipas modelit që punonte ustai. Pashait i pëlqyen dhe i kërkoi tua mësonte zanatin të tjerëve. Shtjefni pranoi. Ndërkohë e bindin të qëndrojë dhe të martohet me një shkodrane….”

Sic tregon At Gjon Karma ma sipër, takimi me Vezirin i ndryshoj Shtjefnit drejtimin e jetës. Ai pasi pranoj ofertën e punës të zyrtarit të naltë turk, ju përvesh punës për me prodhue kepucët për të gjithë ushtarakët turq, tue hapë punishten e tij, ku për me perballue kërkesën e madhe, punësoj edhe disa shegertë. Për nji kohë të shkurtë, Shtjefni u miqësue me popullin e Shkodres prej të cilëve njihej si  “Mjeshtri Vjenez”. Ai ishte njeri i urte, dhe me ide perparimtare e laike. Krahas punës me “kundrat” ai filloj të punonte me kambengulje për me mësue gjuhen shqipe. Ndërkohë ai martohet me Antonian, vajzën e Ndoc (Ton) Shirokës qi ishte bir i një familje qytetare shumë të njohtun shkodrane. Ndoci, i cili ishte kontakti i parë i Shtjefnit në Shkoder, e pat pranue atë në shtëpinë e tij dhe e pat trajtue si pjestar të familjes. Nga cifti Shtjefen e Antonia (Tonja) lindën gjashtë fëmijë, tre djelm e tri vajza: Gjoni, Katerina, Francesku, Angjelini, Roza dhe Amalia. Prej tre djemve te vjenezit Ingris, Gjoni dhe Francesku u martuen, ndersa Angjelini vdiq beqar.

Duhet thanë që Shtjefni në mes të klientëve, që ishin edhe miq e shokë të tij, pat edhe figura të njoftuna të qytetit. Mund të përmendi këtu miqësinë e tij me piktorin shumë të njohtun Ndoc Martini, prej të cilit ka edhe nji portret me laps karboni. Portreti i vjenezit Shtjefen Ingris, qi u gjet në familjen Ingris në Shkoder, sipas piktorit Kujtim Buza, asht i punuem me një teknikë të vecantë të panjohun deri atëherë, në letër vizatimi me dimensione 40 x 50 dhe i perket vitit 1901. Mbasi veprat e piktorit Ndoc Martini janë të pakta, me kambënguljen e Kujtim Buzës, ky punim u dërgue për ekspozim në galerinë e arteve në Tiranë, ku ndodhet dhe sot.

Shtjefen Ingris – i riu

Një figurë tjetër e randësishme e familjes Ingris, që trashigoj mjeshtrinë, sharmin dhe famën e gjyshit, të cilit i mori edhe emnin, ishte SHTJEFEN Gjon INGRIS, Shtjefni i dytë ose i riu, i cili edhe pse i martuem nuk la trashigimtarë. Shtjefni i ri, vazhdoj trashigiminë e familjes, tue i dhanë nji hov të ri zejtarisë në prodhimin e këpucëve. Ai mbasi mbaroj filloren dhe shkollen tregtare në Shkoder, vazhdoj mesimet për mekanik në Itali / Venecia, ku punoj si mekanik në kantierin e portit detar. Shtjefni fliste dhe shkruante mirë në italisht, frengjisht e gjermanisht. Ai u kthye në atdhe për me vazhdue, mbas të atit Gjonit, drejtimin e punishtes së këpucëve. Në historikun e lëvizjeve demokratike në Shkoder, emri i Shtjefen Ingris – i riu, qysh në moshen 20 vjecare ishte shumë aktiv dhe njihet si themeluesi (së bashku me një grup veprimtarësh dhe shokësh) në vitin 1902,  të grupimit të parë të organizuem të zejtarëve me emnin “SHOQNIA NDIHMETARE”, qi ishte shkëndija e parë e një levizje të organizueme sindikaliste. Ky grupim zejtarësh dhe patriotësh shkodranë, ndër to: Gjon Gajtani (kpuctar), Lazer Gurakuqi (shkrues), Kol Maca (fotograf), Kol Bianku (kovac), Pashko Toska (marangon), Gjon Nika (kovac), Gaspër Ashta (kovac), Shtjefën Ingris (kpuctar), Mati Logoreci (msues), etj, organizuen kremtimin e festës së 1 Majit, për të parën herë në Shqipni, në vjetin 1905.

Mbas shpalljes së pamvarsisë, me fillimet e para të shtetit shqiptar në vitet 1913 – 1916, Shtjefën Ingris i riu ishte një sindikalist i njohtun dhe inisiator i organizimit të zejtarëve dhe punëtorëve, tue reformue Shoqninë Ndihmëtare, tue përfshi në këtë lëvizje shumë elementë të ri përparimtar. Ai i organizonte mbledhjet e shoqnisë së punëtorve, të komisionit organizator, në shtëpinë e tij. Me rritjen në numër të anëtarve të Shoqnisë Ndihmëtare të Punëtorve, u  ndie nevoja e krijimit të nji statuti apo rregullorje dhe nji programi afatgjatë. Për këtë, rreth 400 anëtar të Shoqnise u mbodhën në nji nga klasat e shkollës “Parruca” në Shkoder dhe aprovuen statutin / programin e tyne. Duhet theksue që në program u vendos pranimi i anëtarëve pa dallim feje, ndërkohë që në Shkoder populli ishte i percarë.

“Punëtoria e Shkodrës, tue pa se nevojat e tyne bahen ditë për ditë ma të mdhaja, e se gjithnji si zanatet si puntorët janë në teposhte, njohim punë fare njerzore e qytetnore me u mbledhë në nji shoqni ndihmëtare të puntorisë, per me u ba ballë së bashku të vështirave të jetës, e me permirsue gjendjen e vet si ekonomikisht si moralisht, tue i dhanë doren shoqishojt në tana mjetet e mënyrat që të munden”. Kështu fillon Statuti / Rregullorja e Shoqnisë Ndihmëtare të Puntorëve, një eveniment shumë përparimtar për kohën.

Statuti i Shoqnisë ishte një kod i vërtetë pune, për mbrojtjen e punëtorëve:

Art. 1 – Asht ngrehë ndërmjet të puntorive të Shkodrës nji shoqni me emën “SHOQNIJA NDIMTARE E PUNTORISE SE SHKODRES”, me këto qëllime:

Art. 2 – Me i ndihmue shokve të vet, ndër rasa qi smuhen ose vriten tue punue, ashtu qi mos ti mungojë mjeksia e barnat.

1. Me ngrehë ma vonë, kur financa të gjindet e zoja, nji kashe uhaje për me mujte me i ba ball të vështirave ndër rreziqe.
2. Me pasë nji zyrë të veten, për me mujtë me gjetë e me vendue në punë.
3. Me i dhanë shkas istrutionit e qortimit të shokve e fmive tyne, për me u përmirsue si zanatë, si tanë gjendja e mbarë puntorisë.

Të gjithë anëtarët e Shoqnisë, numri i të cilëve u rrit në 800, u paisën me triskat e Shoqnisë dhe merrshin pjesë aktive në organizimet e ndryshme shoqnore. Aktiviteti sindikalist i Shtjefnit vazhdoj deri sa doli në pension. Për ta nderue veprën e aktivitetin e tij, ai u ftue dhe u vendos në vend nderi në Kongresin e parë të Sindikatave Shqiptare. Vdiq dhe u përcoll me nderime, nga i gjithë populli i Shkodres, në vitin 1956. Në kremtimin e 50 vjetorit të Pamvarsisë, Presidiumi i Kuvendit Popullor e dekoroj Shtjefen Ingris / të riun,  me URDHERIN E LIRISE të Klasit III-të, për veprimtari patriotike.

Si pioner, qi bani hapat e parë për organizimin e punëtorëve, emni i Shtjefnit zen një vend nderi në historinë e krijimit të lëvizjes punëtore në Shqipni. Në librin “Kronikë e lëvizjes punëtore e sindikale në Shqipëri” të autorit S. Adhami shkruhet: ….

“Qysh në 1902, Shtjefni me shokët e vet themeloi “Shoqërinë e punëtorëve” që kishte karakterin e një shoqërie ndihmëtare të punëtorëve. Të gjitha shoqëritë e tjera punëtore që u formuan me vonë, ashtu edhe grevat e aktivitetet e tjera që u zhvilluen në mënyrë t´organizuar nga elemente më të përparuar të klasës punëtore të Shkodres, janë të lidhura me emrin e Shtjefën Ingris-it.”

Sot, familja Ingrisch / Ingris, e ardhur nga Austria rreth 200 vjet ma parë, asht ndër familjet e njohuna, të nderueme dhe me kontribut të madh për  Shkodren.

Vjene, me 3.10.2017

Caruana Galizia, një gazetare investigative, e cila e lidhi kryeministrin e Maltës, Muscat me skandalin e Panama Papers, ka humbur jetën pasi një bombë shkatërroi veturën e saj.

Një nga gazetaret më të njohura investigative të Maltës u vra të hënën kur një bombë shpërtheu në automjetin e saj, pak pasi ajo qe nisur nga shtëpia. Daphne Caruana Galizia shkruante në një blog të njohur, që vinte në pah korrupsionin në nivele të larta, duke përfshirë edhe nivelet më të larta.Kryeministri i Maltës, Joseph Muscat tha të hënën se “nuk do të lërë gur pa lëvizur” për të kërkuar personat që ndodhen pas sulmit, që vrau njërën nga kritiket e tij më të njohura.

Lidhje mes pushtetit dhe Panama Papers

Televizionet lokale raportuan se Caruana Galizia, e cila kishte nxjerrë në pah lidhje midis Maltës dhe informacioneve që ndodhen në të ashtuquajturat Panama Papers kishte bërë një kallëzim në polici më herët këtë muaj, për shkak të kërcënimeve që kishte marrë.Midis të tjerave, ajo kishte shkruar se gruaja e Muscat-it, Michelle, si dhe ministri i tij i Energjisë dhe shefi i stafit të qeverisë kanë pasur kompani në Panama. Si Muscati, ashtu edhe e shoqja i hodhën poshtë akuzat.Krimi e ka shokuar Maltën, ku ndodhin pak krime.  Udhëheqësi opozitar Adrian Delia e quajti vrasjen “masakër politike” dhe e quajti atë treguese për “kolapsin e plotë të rendit dhe ligjit në vend”.Gazeta amerikane Politico në vitin 2017 e quajti Caruana Galizia si një nga 28 personat që po “formësojnë, trondisin dhe po vë në lëvizje” Evropën.

*Përgjimi italian: Saimir Tahiri në gojën e Moisi Habilajt, Rama: sa më shpejt e vërteta/

*Mediat italiane: si ra në grackë Habilaj dhe lidhjet e tij me zyrtarë të lartë/

BASHA-Prej 24 orësh, në emër të opozitës dhe besoj gjithë shqiptarëve të ndershëm i kam bërë pyetjen; çfarë do të thuash tani që Moisi Habilaj ndodhet në pranga dhe i akuzuar si kreu i një prej bandave kryesore të narkotrafikut.

Eshte trondite skena politike shqiptare. Opozites i ka ardhe Lepuri ne shteg; akuzat e saj per Saimii Tahirin dhe lidhjet e tij me Habilajt-klan kriminal(Saimiri deklaroi se eshte kusheri i 10-te, ndersa vellai i Moisi Habillait, tha se jemi kusherinj te gjashte. Opozita nuk mund ta linte ne heshtje kete rast te arte.Kreu i Partisë Demokratike Lulzim Basha ka publikuar dosjen e plotë të drejtësisë italiane për ҫështjen, Habilaj-Tahiri.Dosja, siç shkroi shtypi, është me një volum prej 400 faqesh.Moisi Habilaj, është arrestuar një ditë më parë nga policia italiane, dhe opozita ka deklaruar se ai ka lidhje gjaku me ish-ministrin Saimir Tahiri, dhe ka kërkuar nga Rama arrestimin e Tahirit.

Po fare tha Basha ne Konference Shtypi?

Kam thirrur këtë konferencë për shtyp në orët e para të mëngjesit pasi Shqipëria ndodhet para shpërthimit të një skandali me përmasa historike, përsa i përket krimit të organizuar shqiptar dhe lidhjeve të këtij krimi me qeveritarët e sotëm.Dje, pas muajsh dhe vite pune, policia italiane arrestoi Moisi Habilajn, kreun e një prej bandave më të rrezikshme dhe të fuqishme të trafikut të drogës midis Shqipërisë dhe Italisë.Moisi Habilaj njihet po kështu si kushëriri i Saimir Tahirit, për 4 vite Ministri i Brendshëm i Shqipërisë.

4 vite me radhë, Partia Demokratike ka denoncuar mbi 1 mijë e 400 herë lidhjet e Saimir Tahirit me narkotrafikun përmes bandës së Habilajve. Mbi 1 mijë e 400 herë Edi Rama e ka marrë në mbrotje Saimir Tahirin dhe ka refuzuar të ndërmarë hapat politikë dhe ligjorë, edhe atëhere kur lidhja e Saimir Tahirit me bandën e Habilajve u provua, siç ishte rasti i dëshmisë së Dritan Zaganit, kreut të Antidrogës në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Fier, i cili denoncoi se banda e Habilajve përdorte mes të tjerave automjetin personal të Saimir Tahirit, audin e famshëm, taksinë e drogës me imunitet ministror.

Prej 24 orësh, Edi Rama hesht.

Prej 24 orësh, në emër të opozitës dhe besoj gjithë shqiptarëve të ndershëm i kam bërë pyetjen; çfarë do të thuash tani që Moisi Habilaj ndodhet në pranga dhe i akuzuar si kreu i një prej bandave kryesore të narkotrafikut.

Partnerët strategjikë prej vitesh e prej muajsh i kanë vënë Edi Ramës në dispozicion materiale të pakundërshtueshme që faktojnë jo vetëm lidhjen por rolin e Saimir Tahirit si Ministër i Brendshëm, në trafikun e drogës mes Shqipërisë dhe Italisë.

Edi Rama ka refuzuar të ndërmarrë çdo lloj veprimi. Përkundrazi, e ka mbrojtur Ministrin e tij të Brendshëm dhe, në qeverisjen e tij të dytë, e ka graduar koordinator kombëtar për bashkëqeverisje me qytetartët.

Ne e dimë se është çështje orësh apo ditësh, para se të bëhen publike, faktet e vëna në dispozicion autoriteteve shqiptare për lidhjen e Saimir Tahirit dhe për përgjegjësinë e tij direkte për mbrotjen dhe promovimin e trafikut të drogës përmes bandës Habilaj. Ne e dimë se prej kohësh ato janë në dispozicion të Edi Ramës.

Pyetja që sot shtroj në emër të opozitës dhe në emër të çdo shqiptari të djathtë apo të majtë, është se çfarë pret Edi Rama ti vërë prangat, ta arrestojë e ta ekstradojë, në mos ta gjykojë këtu në Shqipëri, Saimir Tahirin, si një ndër kapitenët kryesorë të trafikut të drogës në 4 vitet e kaluara?

Natyrisht nuk pres përgjigje prej Edi Ramës.

Edi Rama e ka mbrojtur Saimir Tahirin këto 4 vite edhe pse e ka ditur se, ai, është protektor dhe përfitues i drejtpërdrejtë i trafikut të drogës, përmes bandës Habilaj dhe bandave të tjera të krimit të organizuar.

Edi Rama e ka bërë këtë me vetëdije të plotë, sepse paratë e drogës dhe muskuli kriminal i bandave, është përdorur nga Edi Rama bashkë me Saimir Tahirin gjatë zgjedhjeve të 2015-ës dhe në veçanti në zgjedhjet e 2017-ës.

Sot, jo vetëm Shqipëria, apo Italia por Europa dhe gjithë bota kanë përpara “corpus delicti”, faktet e pakundërshtueshëm të lidhjes së Edi Ramës dhe Saimir Tahirit me botën e errët dhe narkobandave shqiptare.

Jemi përpara vendimeve të rëndësishme.

Shqiptarët kanë dy rrugë;

Të ulin kokën e të pranojnë realitetin malinj që iu imponohet çdo ditë në rrugët e sheshet e qyteteve tona nga bandat që përdorin kallashët dhe tritolët për të larë hesapet me njëri-tjetrit, pavarësisht prej numrit të viktimave të pafajshme, dhe të fëmijëve që ndodhen në këto rruge, në këto sheshe të qyteteve dhe fshatrave tona, të pranojnë se ekonomia shqiptare e bashkë me ta edhe shqiptarët si krah pune të shndërrohen skllevër dhe burime përfitimi për bandat e narkotrafikut dhe qeveritarët e lidhur me ta, ose, së bashku të ngrihemi dhe të kërkojmë të drejtën tonë legjitime për të mos u qeverisur as nga bandat, as nga ministrat, as nga kryeministri i bërë njësh me ta.

Eshtë ora e vendimeve të mëdha.

Por sot, është dita që Saimir Tahiri të arrestohet dhe procesi gjyqësor ndaj tij të nisë pa vonesë.

Faktet janë publike, provat janë në tavolinën e Edi Ramës dhe me siguri do të bëhen publike në orët apo ditët në vijim.

Nga ana e Tij Rama po jep shenja se do ta shese koken e Tahirit. Ne reagimin e tij, Rama shkroi ne statusin e tij:

RAMA- DUAM TË VËRTETËN! SA MË PARË!

Është e neveritshme dhe shokuese çka ka dalë prej bisedave të dy kriminelëve! Saimir Tahirin e njoh prej vitesh dhe kam pasur vetëm fjalë mbështetjeje e inkurajimi për të, si person me qëllime të mira, aftësi dhe integritet. Por Shqipëria dhe shqiptarët sot duan e meritojnë të dinë të vërtetën, vetëm të vërtetën dhe asgjë tjetër përveç të vërtetës. Prandaj të gjitha organet ligjzbatuese, duhet t’i shkojnë deri në fund e pa humbur kohë kësaj historie, për të hedhur dritë të plotë mbi faktet. Vetë qeveria e re është krijuar për të mos falur e as toleruar këdoqoftë, që zgjedh rrugën e krimit në vend të rrugës së Shqipërisë që duam – Me shtet, punë, mirëqenie.Asnjë luhatje. Asnjë rezervë. Asnjë dyshim: Lufta jonë me krimin do të vazhdojë në çdo ditë me edhe më shumë forcë. Deri në fund!

Po te vertent ka kerkuar edhe Tahiri, i cili e ka pranuar se gafa me e madhe e tij, ishte shitja e makines Habilajt. Por ka pase edhe nje veprim simbolik nag Kryeprokurori LLalla, i cili ia ka mbylle deren Tahirit, kur ky i ka kerkuar takim.

Dite te pazakonta tetori ne Zagrebin e bukur qe mirpriti gra nga treva te ndryshme shqiptare ne Ditet e Mbretereshes Teute ku u mbajt edhe nje kuvend mbarekombetar organizuar nga Klubi i Grave te Kroacise me presidente zonjen Shenida Bilali./NGA MARJANA BULKU/
Dite te pazakonta tetori ne Zagrebin e bukur qe mirpriti gra nga treva te ndryshme shqiptare ne Ditet e Mbretereshes Teute ku u mbajt edhe nje kuvend mbarekombetar organizuar nga Klubi i Grave te Kroacise me presidente zonjen Shenida Bilali. Ky organizim ka 27 vjet jete dhe vitet e fundit financohet nga shteti kroat pasi ne vizionin e vet ka historine, kulturen dhe traditen shqiptare si pasuri jo vetem e shqipfolesve por edhe e bashkejetuesve me ta.

Te ruash historine e sterlashte dhe heronjte e saj legjendar ne nje vend tjeter , eshte nje investim jo i vogel qe i behet te shkuares por edhe te ardhmes. Artistja dhe regjizorja njekohesisht drejtuesja e kesaj organizme shprehet se e ben me art dhe atdhedashuri kete pune dhe ndjehet mire kur rrenjet ilire dhe mbretereshen Teute ia prezanton shtetit kroat ku ajo jeton dhe punon. Veprimtarite ne gjuhen shqipe ne funksion te historise shqiptare jane mjete mjaft efikase bashkejetese ne unionin evropian ku kultura lidh dhe bashkon kombet permes gjuhes paqesore te artit . Eventi me i fundit ishte nje kulmim i asaj qe Shenida e Teutave shqiptare ka rreth 27 vjet qe promovon ne Kroaci, i konceptuar si  nje marshim Teutash qe nis nga Zagrebi per te vazhduar ne Presheve, Mal te Zi, Kosove Maqedoni e Shqiperi e pse jo ne  Kalabri ,Gjermani , Belgjika SHBA dhe Kanada. Mikpritja e ngrohte shqiptare, kostumet popullore plot larmi stilimesh e ngjyrash , interpretimet muzikore, koreografia magjike me mjeshtren e valles Lili Cingu,ekspozita e kostumeve mbarekombetare, nderimet dhe vleresimet te cilat nuk munguan per miqte dhe specialet e ftuar ,i bene keto dite te paharrueshme per organizatoret dhe pjesmarresit gjithashtu. Dhe ajo cfare eshte me e rendesishmja eshte se tashme nje pjese rrenjesore e historise tone , kultures tone, simboleve tona kombetare eshte vulosur ne kujtesen e atyre mjediseve kroate deshmitare te historise shqiptare me rrenje te thella ne Iliri. Krenaria kjo ndjesi qe mbron trupin dhe shpirtin eshte nje menyre perfekte per te ruajtur jo vetem identitetin por edhe dinjitetin ne kushtjet e luhatjeve politike e historike qe kane vene ne dyshime ekzistencen tone . Teuta mbretereshe, Teuta krenare, Teuta parimore , e serta dhe e drejta Teute per te cilen sot flitet pak eshte sejcila zonje ne familje e shoqeri , muzike kinematografi apo kudo ajo performon . Te duash veten , rrenjet e tua, historite , perpjekjet ,sakrificat do te thote shume , pikerisht ketu fillon adhurimi apo respekti i te tjereve ndaj teje. Kjo lexohej qartesisht ne interpretimet mjeshterore te Lili Cingut e cila padyshim eshte nje Teute e Skenes.”Ne krenohemi me rrenjet tona shprehet Shenida, por ne pak perpjekje bejme per ti njohur ato.”Shenida po shkruan nje monodrame per Mbretereshe Teuten  ku pervec rrenjeve ilire , tokes e pasurive gjeografike  trasheguam edhe mjaft vlera e vyrtyte fisnike qe kulmojne me nje fron mbreteror femeror qe gruan e vlereson dhe nderon per vyrtytshmeri . Keto jane te vertetat qe pertej artit dhe perfomances , larmise dhe ngjyrave , organizatorja e “Diteve te Mbretereshes Teute “ka dashur te vere ne pah. Marshimi i Teutave ilire nisi nga Zagrebi ne tetor 2017 me Laura Albanezin e Dr Ruki Kondaj qe trashegimnine kulturore e festojne tashme edhe me ligj ne Kanadane e larget, me Shenida Bilalin qe ka 27 vjet qe i therret Teutes me art e me shkrime dhe qe nderon me mirnjohje e respekt cdo kontributor ,me dhjetra e dhjetra artiste e krijues qe do ti bashkohen ketij rrugetimi te sterlashte drejt udheve te reja. Dhe qe te gjitha keto akte jane te sistemuara ne  revisten Iliria ku Shenida eshte kryeredaktore dhe gazetare. Le ta leme monologun e Teutes te flase  …

“Plot 23 shekuj më kanë përndjekur e persekutuar, plot 23 shekuj më kanë fshehur, kanë folur dhe kanë thënë shumë të pavërteta për mua, më kanë quajtur pirate, më kanë quajtur grua e shfrenuar, ndërsa unë kamë qenë vetëm një grua e guximshme dhe e fuqishme, mbretëreshë që u është kundërvënë civilizimeve të mëdha, superfuqive, Greqisë së vjetër dhe Romës së fuqishme, për ta ruajtur popullin tim, tokën time, Ilirinë.

Më kanë tradhtuar, më kanë tradhtuar ata të cilëve më së shumti u kamë besuar dhe më së shumti i kam dashur, më ka tradhtuar njeriu që e adhuroja, për të ma rrëmbyer fronin.

Plot 23 shekuj kanë treguar historinë e vet ata që kanë ngadhënjyer e fituar, ndërsa të vërtetën e kanë fshehë thellë në shpirtin e tyre, që vetëm ata e dinë.

Unë jam dhe kam mbet ajo e njëjta, Mbretëresha Teutë, legjenda që rrugëton me shekuj dhe digjem në vetvete si prushi që pastaj shndërrohet në pishtar dhe ua ndriçon rrugët juve, pasardhësve të mi dhe mua.

Unë jam këtu, në këto hapësira, ndërmjet njerëzve, qyteteve, shteteve. Në Shkodër, Rizon, Hvar, Vis, Nin…

Shpirti im është gjithkund, në të gjitha fiset ilire e në veçanti në popullin shqiptar, që me shekuj më ruan, më mbron, më kultivon dhe jetën e tyre ma sjellin si kurban, për të mbrojtur emrin e vet dhe emrin e Mbretëreshës Ilire. Pasardhësit e mi, shqiptarët, por edhe fiset tjera, i kanë përndjekur shekuj me radhë nga vatrat e veta, por gjaku nuk është ujë. I kanë shpëtuar dhe ndihmuar gjatë historisë, pikërisht ata që janë fise me prejardhje ilire në Maqedoni, Mal të Zi, Kroaci, Bosnjë, Slloveni… Fisi ilir Albi, ka mbijetuar deri në ditët e sotme dhe sot kanë shtetin e vet, pavarësinë dhe më nderojnë si mbretëreshë të veten-të tyre.

Shumëkush gjatë shekujve më ka kërkuar dhe më kërkon atje ku më kanë lënë dhe më kanë parë për herë të fundit. Nuk e dijë se çfar kërkojnë; të vërtetën, dashurinë ose dëshirojnë të shpërlajnë e pastrojnë ndërgjegjen…

Jo, jo, ata kërkojnë thesarin tim për të cilin flasin se e dijnë se ku ndodhet. Por, se si është zhdukur ai thesar, dhe ku ndodhet tani, më së miri e dinë ata.

Gjithçka më kanë rrëmbyer e vjedhur dhe më kanë rrëmbyer mbretërinë, popullin, por, dashurinë nuk kanë mundur dot, sepse unë Teuta, jetoj në çdo shpirt, në çdo gurë, në çdo shkëmb, në çdo pikë të ujit që udhëton dhe shqyen e grisë çdo gjë.

Në Rizon, ku kam kaluar ditët e fundit pas mashtrimit dhe tradhtisë, edhe sot e kësaj dite qëndron dhe sfidon e nuk përfill të keqen dhe padrejtësitë, është shkëmbi që me shekuj qanë për shkak të padrejtësisë së madhe historike që më kanë bërë.

E ata që më kërkojnë për shkak të thesarit dhe kur mendojnë se më kanë gjetur, u ndalet fryma se si ka mundësi që të mos munden me mbërri tek unë dhe thesari im? Sepse para shpellës ku supozojnë se fshihem me thesarin, më mbrojnë ata që më kanë mbetur besnik, është populli im. Ata që më kanë dashur dhe më kanë veshur me petkun e tyre, me petkun-lëkurë gjarpri. Më mbrojnë e më ruajnë në shpellë deri tek e cila askush nuk mund të arrijë.

Shumëkush dëshiron të bëhet legjendë, mirëpo për të hyrë në legjendë duhet pas fletëhyrje, në legjenda hynë vetëm të zgjedhurit, karizmatikët, të shënuar me fatin dhe qiellin e tyre që i dallon nga tokësorët e rëndomtë. Ata me vdekjen e tyre tokësore, nuk vazhdojnë jetën me aurolën që është më e fortë se vdekja, para së cilës janë të pafuqishme koha dhe kalimtarja.

Këtë aurolë që mbaj si Mbretëresha Teuta, mbetet jashtë zhvillimeve dhe rrjedhave kohore. Edhe flethyrjen edhe aurolën e kam vetëm unë, Teuta, kjo grua e çuditshme, me fuqi mbinatyrore, që përsëri ju pushton, ju lëviz nga vendi edhe pas 23 shekujve.

Jo, jo, nuk do të ndalem që tu joshë me forcën time, me bukurinë time por edhe me fatin tim dhe rolin tim jo bash të kënaqshëm, që ma kanë përcaktuar Perënditë e atëhershme.

Është vështirë të bartet kjo barrë mbi supe të një gruaje të brishtë, por ama, sot jam shumë krenare, sepse pasardhësit e mi të Ilirëve-Shqiptarët, nuk më kanë harruar, më madhërojnë, më glorifikojnë, madhërojnë veprën dhe dashurinë time për njeriun, tokën, popullin dhe këtë e ndajnë me të tjerët.

Nuk më lënë të qetë, më zgjojnë nga gjumi i thellë i quajtur legjendë dhe tregojnë tregimin dhe rrëfejnë se asnjë forcë, asnjë fuqi nuk është më e fortë dhe më e fuqishme se e vërteta dhe dashuria, posikur që një lule e brishtë, irisi, është më e qëndrueshme nga imperia Romake.

Irisi dhe Teuta edhe sot jetojnë në të gjitha hapësirat, nëpër ujdhesa, në ajër, dhe në sytë e tyre, në sytë e kaltër të ilireve, që ju pushtojne ”

Mbreteresha Teuta 2017

Kuvendi i pare mbarekombetar mbahet me date 12 Tetor 2017,

Zagreb Kroaci

• Presidente, Shenida Bilalli,  gazetare dhe regjisore, Zagreb, Kroaci

• dr.Ruki Kondaj, Presidente Nderi e SHBSHK, Këshilltare Publike e Ministrisë së Shëndetësisë, Toronto,ON-Kanada

• Mjeshtre e Madhe Lucia Martino, Presidente e Shoqates Vorea, Frasnitë, Kalabri

• Shpresa Sinani, ish mësuese, Kryetare e Gruas demokrarike Tetovë, Maqedoni

• Flora Durmishi gazetare, redaktore  –Radio Kosova, Prishtine

• Myfarete Laze, Mjeshtre e madhe, Tiranë-Shqipëri

• Alida Hisku, këngëtare e mirënjohur, Gjermani,

• Valdete Berisha, Poete, Belgjike

• Dr. Zylfie Duraku, Kryetare e shoqates gruas Anima, Ulqin

•  Ekspozita
• Erodita Qorkadiu-Haxhiu, Etnografe, Prishtine, Kosove

• Arjete Miftari, Skulptore, Prishtine, Kosove

Shqiptarët dhe  Hebrejtë/

Ne Foto:Shtepia e Rezniqve ne Kosove, ku u strehuan 40 hebrej.

Ne Foto-Pjese e varrezave te hebrejve ne Prishtine./

Ne Foto:Ester-Vituli-Priptik ne kete fotografi eshte prane varreve te Hebrenjve ne varrezat e perbashketa ne Tirane.(arkiv)Ne Foto:Festa pesach me Hebrenjte e fundit ne Shqiperi ne shtepine e familjes Vituli(foto-arkiv)/

Nga Adil FETAHU/

Shqiptarët dhe Hebrejtë janë dy ndër popujt më të lashtë në historinë e njerëzimit. Dhe këta dy popuj të lashtë, kanë një histori të ngjajshme: qysh heret kishin shtetet e tyre të forta, por në ndërkohë u pushtuan  dhe vuajtën për më se dymijë vjet nën pushtime të popujve e perandorive të ndryshme. Megjithatë, falë vitalitetit dhe veçantisë së tyre, me shume vuajtje e sakrifica ruajtën substancën, u ringjallën si feniksi, u organizuan dhe në shekullin e kaluar përsëri formuan shtetet e tyre. Shqiptarët humbën shumë njerëz e territore, por megjithëse  të pushtuar, mbijetuan si autokton në një pjesë të territorit të vet.

Ndërkaq, Hebrejtë  ishin të shpërndarë nëpër botë, por të lidhur  fort e të ndihmuar mes vete, punëtorë të zellshëm, formuan komunitete të forta, elita dhe individë që zunë majat e strukturave ekonomike, politike e diplomatike, dhe mbajtën gjallë idenë e kthimit dhe formimit të shtetit të tyre. Shqiptarët përjetuan përndjekjet, vrasjet, djegëjet, gjenocidin.  Hebrejtë  përjetuan antisemitizmin,  inkvizicionin, përndjekjet dhe hollokaustin. Periudhën më të vështirë Hebrejtë e kishin prej vitit 1933, kur në Gjermani erdhi në pushtet regjimi nacist, e sidomos gjatë Luftës së Dytë Botërore (1941-1944), kur ndodhi holokausti dhe zhdukja në masë e hebrejve, në mënyrën më mizore.Ka të dhëna, se disa individë e familje Hebreje kanë ardhur në mesin e Shqiptarëve qysh nga koha e inkvizicionit dhe përndjekjes së tyre të madhe nga Spanja mesjetare. Në defteret turke të vitit 1526, është shënuar se në Novobërdë jetojnë gjashtë (6) familje hebreje. Novobërda asokohe ishte qendër e rëndësishme e zhvillimit të xehëtarisë. Hebrejtë e përndjekur nga Spanja e Portugalia (1492 e 1496), kanë ardhur e janë shpërndarë në Gadishullin Ilirik, më së tepërmi nëpër qytete  të bregdetit Adriatik, prej Dalmacie deri në Durrës,  Vlorë e Selanik, por edhe në brendësinë kontinentale (në  Sarajevë e Vojvodinë). Në Shqipëri kanë ardhur hebrejë më së tepërmi në kohën e qeverisjes së Mbretit Ahmet Zogu, deri në vitin 1939. Aty nuk kishte antisemitizëm as urrejtje fetare. Përkudnrazi, regjimi kishte pranuar hebrejtë si komunitet fetar, bile ishte i gatshëm  të pranonte edhe më shumë hebrejë. Ambasadori amerikan në Shqipëri  (në vitet 1930-1933), Herman Brenstein, që vet ishte hebre, kishte biseduar me Mbretin Zog për vendosjen në Shqipëri të familjeve hebreje nga Austria e Gjermania.  Hebrejtë që erdhën, u pritën mirë, iu dha  leje qëndrimi e leje pune, madje edhe shtetësia shqiptare. Bile, mjeku i familjes mbretërore dhe fotografi zyrtar i Oborrit mbretëror ishin hebrejë (dr.Ourinovski, mjek dhe Wilhem Weitzman,fotograf). Shumë refugjatë hebrejë prej Shqipërie kanë emigruar në Italinë e Jugut dhe në Amerikë. Flitet, por nuk është dokumentuar, se edhe vet Albert Einsteini, në vitin 1930, kaloi nëpër Shqipëri, para se të largohej për në ShBA.  Në vitin 1938, ishte lidhur marrëveshja midis Austrisë e Mbretërisë Shqiptare për heqjen e vizave midis këtyre dy shteteve, dhe kjo stimuloi ardhjen në Shqipëri të shumë familjeve hebreje të rrezikuara.

Është thënë e vërtetuar nga qarqe të ndryshme edhe hebreje, se Shqiptarët kanë pasur një qëndrim korrekt e tolerant ndaj hebrejve gjatë gjithë kohës, dhe se Shqipëria ishte i vetmi vend në Evropë, prej nga në fund të Luftës së Dytë Botërore kanë dalë  dhjetëfish më shumë hebrejë, se sa ishin në fillim të asaj lufte, edhe për shkakun se  shumë hebrejë kishin ikur nga shtetet tjera dhe kishin gjetur strehim e mikpritje te shteti dhe populli shqiptar. Kur them Shqipëria,  mendoj në të gjitha trojet ku jetojnë shqiptarët si shumicë absolute, sepse gjatë periudhës 1941-1944, të gjitha trojet shqiptare ishin bashkuar, dhe ndonëse ishin të pushtuara nga Italia e Gjermania, kishin një administratë të veten shqiptare dhe një “sovranitet relativ”. Hebrejtë kryesisht ishin të strehuar nëpër familje. Një nënë shqiptare, Lime Balla, nga fshati Shëngjergj i Durrësit, tregon: Në muajin e Ramazanit të vitit 1943, në fshatin tonë erdhën nga Tirana 17 hebrejë, të cilët qëndruan aty 15 muaj. Ne i morëm në shtëpinë tonë tre vëllëzër që quheshin Lazar. Flisnin një gjuhë që ne s’e kuptonim, i veshëm me rroba fshati, punonim dhe ushqeheshim bashkë, si anëtarë familje. Policia lokale e dinte, por nuk trazoi njeri. Në dhjetor të vitit 1944 u larguan, u nisën për në Prishtinë, të cilët i ndihmoi një nipi ynë që ishte partizan”. Më 4 tetor 1992, Yad Vashem e vlerësoi Destan Ballen dhe bashkëshorten e tij, Lime Balla, me çmimin: “Fisnik mes Kombeve”. Raste te tilla ishin të shumta në Shqipëri,   në Kosovë e gjithandej në trojet shqiptare.

Nuk dimë sa hebrejë ka sot në Shqipëri, por në Kosovë janë të regjistruar nja 56 hebrejë që jetojnë në Prizren, e  mund të ketë edhe nëpër qytete tjera, dhe ekziston një Shoqatë e Miqësisë Shqiptaro-Hebreje, me seli në Prizren.  Në Prishtinë janë të njohura, të rrethuara e të ruajtura varrezat e hebrejve, ndërsa në oborrin midis ndërtesës së Parlamentit e të Qeverisë, në vendin ku deri në vitin 1963 ka qenë sinagoga, është ngritur  një pllakë përkujtimore (2013), në të cilën  është shkruar (shqip, anglisht, hebraisht dhe serbisht): “Populli i Kosovës nuk do t’i harrojë kurrë”. Ai Memorial ruhet aq shumë, sa që nuk më lejuan ta fotografoja për këtë shkrim,  prandaj po ia bashkangjes  një fotografi të varrezave.

Serbët dhe Hebrejtë

Hebrejtë kanë ardhur në Serbi, atëherë kur kanë ardhur edhe në vendet tjera të Ballkanit,  më së  shumti në kohën e sundimit të Perandorisë Osmane, dhe janë marrë kryesisht me tregti e zejtari. Atëherë nuk kanë pasur problem me vendasit. Problemi për Hebrejtë dhe për Shqiptarët është paraqitur kur Serbia ka fituar pavarësinë (1878, në Kongresin e Berlinit). Atëherë është shfaqur ideja e krijimit të shtetit të pastër nacional ortodoks serb, pa minoritete të përkatësive tjera kombëtare e fetare. Elitat intelektuale dhe ajo kishtare zhvilluan dhe përhapën politikën e urrejtjes nacionale kundër kombësive e feve tjera, e në këtë kontekst edhe antisemitizmin dhe urrejtjen kundër Hebrejve. Me propagandën e tyre antisemite, i fajsonin Hebrejtë për të gjitha të këqiat që iu kanë ndodhur popullit serb.  Kështu, me terma të ndryshme që ua mveshnin Hebrejve: masoneria, kapitalizmi, demokracia, pacifikimi, komunizmi, etj, përhapnin defetizëm, frikë,  urrejtje e mostolerancë ndaj supremacisë intelektuale dhe ekonomike të Hebrejve. Kisha Ortodokse Serbe, nga ana e saj, Herbejtë i quante njerëz të pa fe, pa etikë e pa moral, “opozitë e Zotit”, dhe trup i huaj në kombin serb, që duhet të menjanohet (politikani Dimitrije Lotiq, peshkopi Nikollaj Velimiroviq, e shumë të tjerë). Këta e të tjerë, në prag të Luftës së Dytë Botërore (1938), thoshin se Hebrejtë meritojnë ndëshkimin. Botonin libra e gazeta, në gjuhën gjermane e serbe, me të cilat nxitnin urrejtje e mostolerancë të hapur dhe agresive kundër hebrejve (“Erwache” – Zgjohu; “Angrif” – Sulm; “Novi put” – Rrugë e Re; “Nash put” – Rruga jonë, etj). Këtë tendencë e pranoi pushteti i atëhershëm, prandaj nuk ishte i rastësishëm holokausti që pësuan Hebrejtë në Serbi gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Menjëherë pas okupimit gjerman të Jugosllavisë (prill 1941), pushteti kuisling i  Millan Nediqit, që ishte bashkëpunuesi më i afërt me Rajhun e Tretë,  publikoi Urdhëresën e Komandës Ushtarake të Gjermanisë (maj 1941), që brënda afatit prej dy javësh, të gjithë hebrejtë të lajmërohen në stacionet e policisë serbe (për t’i regjistruar)  dhe detyrimisht të bartin në dorën e majtë shenjën dalluese – shiritin e verdhë me mbishkrimin: “Hebre”. Sipas urdhëresës, të gjithë hebrejtë e punësuar në administratën apo në institucionet publike, menjëherë duhet të pushohen prej pune. Hebrejtë nuk mund të kryejnë as punë private profesionale: të avokatit, mjekut, dentistit, farmacistit, veterinerit. Në paragrafin 18 të Urdhëresës, trajtim i njëjtë sikurse për Hebrejtë, ishte caktuar edhe për Romët, të cilët gjithashtu duhet të mbanin shiritin me mbishkrimin “Rom”. Komesari për Administratën e Brendshme të Serbisë (Millan Aqimoviq), publikoi një Deklaratë (16 maj 1941), në të cilën, ndër të tjera thuhet:”Kemi dhënë fjalën në emrin tonë dhe të popullit tonë, se ashtu do të veprojmë. Jemi falënderues për qëndrimin korrekt të ushtrisë gjermane ndaj popullit tonë, dhe besoj se një premtim të tillë e mbanë edhe tërë populli”.

Pas kryerjes së regjistrimit, vazhodi aksioni intensiv i arrestimit dhe dërgimit nëpër kampet e përqëndrimit: në Sajmishte e Banjicë të Beogradit, në Shabac e Nish, por edhe në kampet e shteteve tjera të Europës (Aushvic, Dahau, Bergen-Belsen, etj). Kampet e përqëndrimit për Hebrejtë në Serbi janë instalua para atyre në Poloni. Kështu, nga 33577 Hebrejë që ishin në Serbi e Vojvodinë në vitin 1941, mezi kishin shpëtuar të gjallë 6533 sish në  mbarim të luftës, të cilët ose kishin arritur të ikin jashtë Serbisë (në Kosovë,  në Shqipëri apo gjetkë), ose u ishin bashkuar çetave partizane. Në periudhën mars-maj 1942, 6280 fëmijë, gra e pleqë hebrejë në Kampin “Sajmishte”, janë ngulfatë në kamionat special me karbon-monoksid, dhe pastaj janë hudhë në varrezë kolektive në Jajince. Pushteti kuisling serb dhe Rajhu gjerman lavdëroheshin se Beogradi ishte kryeqyteti i parë në Europë “që kishte zgjidhur çështjen hebreje”. Pas luftës,  ata hebrejë që kishin shpëtuar gjallë, nëse donin të shpërnguleshin në shtete tjera, detyroheshin të nënshkruanin deklaratë, se heqin dorë nga shtetësia serbe dhe nga pasuria e tyre, në favor të shtetit të Serbisë. Kështu, me pasurinë e konfiskuar hebrejve gjatë luftës, dhe me mbajtjen e pasurisë së atyre që u shpërngulën pas luftës, Serbia kishte arritur përfitime materiale marramendëse nga pronat e tyre. Kuvendi i Serbisë, më 12.02.2016, ka miratuar Ligjin për Restituimin e Pasurisë së Hebrejve, ashtu që në 25 vjetët e ardhshme (2017-2041), t’ia paguajë Lidhjes së Komunave Hebreje në Serbi nga 950.000 euro në vit. Kështu, Serbia ka marrë përgjegjësinë për krimet  që regjimi i mëparshëm ua ka bërë Hebrejve. Se a është ky kompensim adekuat, është çështje tjetër, por heret a vonë kështu Serbia duhet t’ua kompenzojë dëmin  të cilin  regjimet e mëparshme serbe u kanë shkaktuar edhe Shqiptarëve.

Grekët dhe Hebrejtë

Në tokën e Greqisë së sotme, konkretisht në qytetin e Selanikut, po edhe në qytete tjera,  Hebrejtë kanë ardhur prej dy rrymave: Ashkenazët kanë ardhur në vitin 1376, ndërsa  Sefardët në vitin 1492 kur janë përndjekur nga Spanja dhe Portugalia. Selaniku atëherë ka qenë qyteti i dytë përkah rëndësia i Perandorisë Osmane. Ardhja e Hebrejve është mirëpritur. Asokohe koncentrimi më i madh i Hebrejve ishte  bërë në Selanik dhe në Stamboll. Në Selanik jetonin pjesëtarë të kombeve të ndryshme: Turqë, Shqiptarë, Herbejë, Maqedonë, Vllahë, e më së paku kishte Grekë. Komuniteti Hebrait ishte më i forti, që me punën e vet kishte përcaktuar jetën ekonomike e kulturore të qytetit, por edhe pasurinë e Perandorisë Osmane. Prandaj, gjuha hebreje dominonte në qytet. Hebrejtë kishin një kuart të tërë të vetin në qytetin e  Selanikut. Historiani grek, Jorgos Margaritis, profesor në Universitetin “Aristotel” të Athinës, në librin e tij: “Bashkëatdhetarët e padëshiruar” (2010), trajton fatet e komunitetit të hebrejve prej fillimit të pavarësisë së Greqisë (1821), pastaj në vitin 1891 dhe 1931. Autori paraqet fakte tronditëse të shkatërrimit të komunitetit hebraik në Greqi, që arriti kulmin gjatë Luftës së Dytë Botërore (1941-1944).

Gjatë Luftës Ballkanike (1912), kur ushtria greke hyri në Selanik, për popujt jogrek erdhën ditë të zeza, veçmas për Turqit, Shqiptarët dhe Hebrejtë. Pastaj Selaniku u mbush me ardhacakë grekë, sidomos pas Marrëveshjes së Lozanës (1926) për shkëmbimin e popullsisë midis Turqisë e Greqisë. Kështu, Selaniku u dominua plotësisht nga elementi grek, dhe u acaruan marrëdhëniet me komunitetet e tjera, për shkak të mostolerancës fetare e kombëtare. Në prag të Luftës së Dytë Botërore, në Selanik kisht 60 000 deri 70 000 Hebrejë. Pas pushtimit gjerman të Greqisë, qeveria kuislinge dhe forcat e gjeneralit Napoelon Zerva bashkëpunuan ngusht me trupat gjermane SS dhe arritën t’i deportojnë Hebrejtë e Selanikut, Janinës, Volos e Korfuzit, dhe Shqiptarët e Çamërisë.  Derisa ndaj shqiptarëve bënë masakra e gjenocid, duke vra, pre e djegë rreth 5000 veta, e përzënë nga pronat e tyre më se 25000 veta, që ikën dhe u vendosën në Shqipëri,- hebrejtë i grumbulluan dhe deportuan në kampet naciste Auschwitz Birkenau. Sipas të dhënave gjermane, nga Selaniku për në kampet e zhdukjes janë deportuar 43850 hebrejë, me 19 kompozicione hekurudhore (www.portalnovosti.com). Ndërkaq, sipas shënimeve tjera, nga Greqia janë zhdukur 57000 deri 60000 hebrejë (Wikipedia, broj zidovskih zrtava/numri i viktimave hebreje). Greqia me shumë dëshirë i ndihmoi nacistët në identifikimin, arrestimin dhe deportimin e hebrejve, ndaj të cilëve kishte zili dhe urrejtje, për shkak se hebrejtë ishin shtresa më e pasur, të cilët zotëronin ekonominë, veçmas tregtinë dhe financat, dhe se ishin komuniteti më i madh, më kompakt dhe e më i fortë hebraik në Ballkan. Po, hebrejtë në Greqi edhe sot janë të rrezikuar, në dy aspekte. Në aspektin ekonomik janë nën presion të madh, për shkak të krizës financiare të shtetit grek. Dhe në aspektin e sigurisë, për shkak të mostolerancës fetare e kombëtare, antisemitizmit dhe ekstremizmit agresiv të organizatës “Agimi i Artë”, pjesëtarët e së cilës edhe sot e kësaj dite përndetën si nacistët, ndërsa Kisha Otodokse Greke nuk toleron asnjë fe tjetër në Greqi.

Edhepse shteti grek është anëtar i BE-së, NATO-s dhe të gjitha organizmave ndërkombëtare, nuk e ka sanksionuar mohimin e holokaustit, kurse deputeti i Parlamentit grek, përfaqësues i “Agimit të Artë”, haptas e mohon holokaustin dhe numrin e viktimave të hebrejve.

Në Greqi praktikisht u luajt  “tragjedia antike greke” kundër Hebrejve dhe Shqiptarëve!

• Varrezat e Hebrejve në Prishtinë, dhe pllaka mbi një varr, me shkronja hebraite.

2-Festa pesach me hebrenjte e fundit ne Shqiperi ne shtepine e familjes Vituli

Është fakt që në këto 26 vite, Marina e SHBA ka qenë partnerja dhe aleatja më e rëndësishme e Forcës Detare Shqiptare./

Nga Shefqet Kërcelli/ Gazeta”DIELLI”/

 Kalaja e Vlorës /

Ishte koincidencë e bukur që kjo stërvitje u zhvillua në 242 vjetorin e krijimit të Marinës së SHBA, e cila ka ditlindjen e saj më 13 tetor 1775. Është fakt që në këto 26 vite, Marina e SHBA ka qenë partnerja dhe aleatja më e rëndësishme e Forcës Detare Shqiptare. Janë me dhjetra projekte bashkëpunimi të realizuara në këto vite midis dy Flotave mike, ku vecojmë ato për arësimimin, trajnimin dhe kualifikimin e personelit oficer e nënoficer të Forcës Detare, dhurimin e anijeve të tonazheve të ndryshme nga Pentagoni në vitet 1999, 2010, vizita të anijeve amerikane në portet e ujërat shqiptare, ku mijëra marinarë amerikanë kanë njohur Shqipërinë dhe bregdetin e saj, riparimi dhe mirëmbajtja e anijeve të dhuruara, imbarkimi i detarëve shqiptarë në anijet amerikane, etj. ndihma këto që të përkthyera në Dollarë $, kapin shifrën mbi 100 milion. Stërvitja “Imponimi-17”, u zhvillua në një ditë të bukur ku gjiri i Vlorës, Sazani dhe Karaburuni dukeshin qartë nga kalaja e Vlorës.

Të pranishëm në këtë stërvitje ishin dhe Zv.Ministri i Mbrojtjes, zoti Petro Koci, Shefi i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura, Gjeneralbrigade Bardhyl Kollcaku, Komandantët e Forcave e reparteve, Atasheu ushtarak i SHBA në vendin tonë, Kapiten i Rangut të II-të, Samuel G.Wartell dhe të vendeve aleate të NATO-s, Drejtorë në MM dhe Shtabin e FA, Kuadro të Shtabit të FD dhe Flotiljes Detare Pashaliman, etj. Fillimisht Zv.Komandanti i Forcës Detare, Kapiten i Rangut të I-rë, Subi Zenelaj i uroi mirëseardhjen të pranishmëve dhe shpjegoi shkurtimisht objektivat dhe pjesmarrësit e stërvitjes. Në vijim të pranishmit ndoqën skenarët e stërvitjes nën shpjegimin e kordinatorit të saj, Kapiten i Rangut të III-të Ilirjan Kristo dhe bashkëdrejtuesve, Kapiten i Rangut të I-rë Engjell Sinanaj dhe Kapiten i Rangut të II-të, Dritan Seraj.

Stërvitja “Imponimi – 17”, është aktivitet kryesor stërvitor i Forcës Detare dhe u zhvillua si një stërvitje e përbashkët JOINT, në bashkëpunim me Forcat Ajrore dhe batalionin e Forcave Speciale. Si aktivitet i përbashkët stërvitor, “Imponimi-2017”, harmonizoi përdorimin e të gjitha kapaciteteve të Flotiljes Detare (Grupit të Bordimit dhe Grupit të I^-rë Patrullues), të Forcave Ajrore dhe trupave të specializuara të batalionit të Forcave Speciale për zbatimin e ligjshmërisë në det. Stërvitja “Imponimi – 17”, u fokusua në trajnimin dhe stërvitjen e efektivave të anijeve për përdorimin e mjeteve dhe teknikave të reagimit ndaj shkeljeve të ligjit në det, në bashkëpunim me Forcat Speciale dhe Forcat Ajrore, me qellim bllokimin e mjeteve detare dhe trafikantëve, duke përdorur të gjitha proçedurat, pajisjet dhe personelin në organikë, konform legjislacionit në fuqi.  Në stërvitje morrën pjesë: Flotilja Detare me 5 (pesë) anije, P-02, P-03, P-112, P-116, {të katër këto anije janë dhuratë e Departamentit të Mbrojtjes, P-133, {Lissus} bashkë me gomonen e saj dhe Grupi i Bordingut; Batalioni i Forcave Speciale me një Grup Special, Forcat Ajrore me 2 (dy) helikopter Helikopter, një COUGAR-633 dhe EC-145..

Qëllimi kryesor i kësaj stërvitje ishte rritja e ndërveprueshmërisë mes mjeteve e Forcave Detare, mjeteve e Forcave Ajrore dhe Forcave Speciale për kryerjen e operacioneve të ndalimit detar dhe zbatimit të ligjshmërisë detare,  bazuar në skenarët e supozuar.

Stërvitja,  krahas të tjerash aftësoi shtabet pjesëmarrëse në planëzimin e stërvitjeve të këtij niveli dhe zhvillimin  e operacioneve të ndalimit detar dhe zbatimit të ligjshmërisë detare.   Operacione të këtij niveli në situatë konkrete zakonisht drejtohen nga QNOD/Salla Operacionale, ndërsa gjatë stërvitjes u drejtuan nga Grupi i bashkëdrejtuesve të stërvitjes në tokë, (me vendodhje  PSV Kalaja) dhe Task Force-17 në det (me vendodhje në anijen P-133 “Lissusi”). Ndërkohë  Shtabi i Flotiljes Detare ishte pjesë integrale e procesit planëzues dhe zbatues të kësaj stërvitje.Gjithashtu stërvitje synoi aftësimin dhe kompaktësimin e  veprimeve të shtabit dhe efektivave të anijeve,{praktikë LIVEX}, rritjen e  ndërveprueshmërisë mes tyre, mjeteve të Forcave Ajrore dhe Forcave Speciale për kryerjen e operacioneve të ndalimit detar dhe zbatimit të ligjshmërisë detare.

Disa nga objektivat e stërvitjes ishin; Reagim i shpejtë i anijeve të Flotiljes Detare në rajon, Rritja e masave të sigurisë në zonën e Operacionit, Neutralizimi i veprimtarisë së paligjëshme në hapsirën detare të operacionit, Përmirësimi i aftësive për të drejtuar operacione në  det sipas standarteve të NATO-s, duke përdorur eksperiencën e  fituar në stërvitjet e përbashkëta të zhvilluara në vitet e kaluara, Aftësimi i drejtuesve në operacion (Anije – Q.Operacionale – Shtab drejtimi) në koordinimin me mjete dhe forca të tjera për kryerjen e veprimeve të sakta në operacionet e ligjshmërisë detare.

Stërvitja “Imponimi – 17”, si aktivitet kryesor stërvitor në det, harmonizoi përdorimin e të gjitha kapaciteteve të Flotiljes Detare (Grupit të Bordimit dhe anijet e Grupit të I-rë Patrullues) dhe institucioneve të tjera të përcaktuara me ligj dhe sipas misionit të Forcës Detare për zbatimin e ligjshmërisë në det.

 “IMPONIMI-17”, u zhvillua sipas tre skenarëve :

Gjatë skenarit të parë, bazuar në informacionin e marrë,  QNOD disponon  të dhëna të sakta se një gomone e shpejtë me dy persona në bord ështe parë brenda Gjirit të Vlorës, në rajonin Kalaja-Moli i Radhimës. Gomonia ka kryer lëvizje të dyshimta përgjatë gjithë bregdetit në Gjiun e Vlorës, duke lundruar  në gjire dhe vende të fshehta. Dyshohet se gomonia po përgatitet për marrje dhe transport lëndësh narkotike drejt vendeve fqinje. Nisur nga aktiviteti kriminal që pritej të kryhej dhe informacionet se kontrabandistët disponojnë armatim të lehtë, u gjykua se  këta persona përbëjnë rrezikshmëri të lartë dhe mund të reagojnë me armë ndaj efektivave ligjzbatuese.

Kështu, anija e gatshme në Sazan (P-03),  me urdhër  të QNOD,  niset menjëherë drejt rajonit ku është konstatuar mjeti i dyshimtë, me qëllim bllokimin dhe pengimin e daljes së mjetit të dyshuar nga Gjiri i Vlorës, ndërsa Grupi i Bordingut imbarkohet në anijen P-02, P-112 dhe P-133  në vendbazimin e Pashalimanit, të cilat nisen me shpejtësi drejt rajonit ku është konstatuar aktiviteti i jashtligjshëm. Nisur nga vecoritë e këtyre lloje operacionesh dhe informacionet e marra mbi shkallën e rrezikshmërisë së personave në bord, lindi nevoja e ndërhyrjes nga ajri me qellim zbulimin dhe  mbajtjen e kontakteve gjatë ndjekjes për mundësimin e kapjes së mjetit dhe trafikantëve. Nisur nga situata e krijuar, QNOD jep urdhër për të marrë pjesë në operacion një helikopter i Forcave Ajrore dhe një snajper i Forcave Speciale.

Mjetet dhe forcat pjesmarrëse që vazhdojnë operacionin për konstatimin, kapjen dhe neutralizimin e trafikantëve në bordin e gomones, mbas 1 orë kërkimesh  konstatojnë gomonen e dyshimtë të fshehur mes shkëmbenjve në brigjet e Ujit të Ftohtë, njoftojnë Sallën Operacionale/Grupin e Drejtimit të Stërvitjes dhe vazhdojnë operacionin për realizimin e detyrës.

Në kapjen dhe neutralizimin e gomones marrin pjesë të gjitha mjetet dhe forcat në operacion, mjetet detare dhe trupat e bordingut dhe mjeti ajror. Ato bashkërendojnë në vijimësi veprimet për realizimin e kësaj detyre.

Ndërsa gjatë skenarit të dytë u zhvillua një situatë tjetër, konkretisht,

Anija e transportit të mallrave “Ananasi” pasi ka dalë nga Porti i Vlorës është gjendur nën presionin e një grupi trafikantësh armësh, të cilët të ndihmuar nga dy efektiv të anijes (të rekrutuar më parë nga ana e tyre), kanë mundur të hipin në anije dhe nën presionin e armëve kanë urdhëruar kapitenin e anijes për të ndaluar anijen dhe më pas për të ngarkuar në të një sasi armësh dhe municionesh për trafikim. Mbas njoftimit të marrë nga Kapitaneria e Vlorës, QNOD nëpërmjet PGI të Forcave Detare jep urdhër për angazhimin e mjeteve detare në dispozicion dhe efektivit të Grupit të Bordingut për të penguar dhe neutralizuar grupin e trafikantëve të armëve dhe municioneve në anijen e mallrave “Ananasi” në Gjirin e Vlorës.

Salla Operacionale, Grupi i Drejtimit të Stërvitjes i dhanë urdhër anijes P-116, që ndodhej e gatshme në Ishullin e Sazanit të lundrojë  me shpejtësi drejtë anijes së mallrave “Ananasi” dhe të bllokojë lëvizjen e mëtejshme të saj. Në të njëjtën kohë ju dha urdhër Flotiljes Detare Pashaliman, që anijet në dispozicion të imbarkojnë efektivin e Grupit të Bordingut dhe te nisen me shpejtësi në drejtim të rajonit të anijes së mallrave të marrë peng nga trafikantët. Mbas përpjekjeve të përbashkëta të grupit të bordimit dhe forcave speciale të lëshuara në bordin e anijes nga Helikopterët e F.Ajrore, trafikantët neutralizohen dhe arrestohen. Më pas anija “Ananasi” u shoqërua për në portin e Vlorës për veprimet e mëtejshme ligjore. Me bindje themi se, “Imponimi-2017” realizoi synimin kryesor për kompaktësimin e efektivave pjesëmarrëse në operacionet e reagimit ndaj personave dhe mjeteve që shkelin ligjin, duke përdorur të gjitha proçedurat dhe vënien në punë të pajisjeve dhe mjeteve për grupin e Bordingut.

Në fund të stërvitjes u zhvillua skenari i tretë, ku personeli, anijet dhe helikopterët bënë një paradë të shkurtër para drejtuesve e të ftuarëve të vendosur në Kalanë e Vlorës, ishKomanda e Distriktit të II-të Detar, Vlorë. Sigurimi i veprimeve në tokë u bë nga efektiva të Policisë Ushtarake. Në mbyllje, zoti Petro Koci, Zv.Ministri i Mbrojtjes, falenderoi të gjitha ata që bënë të mundur planifikimin dhe ekzekutimin e kësaj stërvitje, veçanërisht ata që ishin në aksione të drejtpërdrejta dhe në kushte shumë të rrezikshme, siç ishte procesi i bordingut nga deti edhe nga ajri. Zoti Koçi theksoi se, “Imponimi-2017”, ishte një stërvitje e cila arriti qëllimin e saj.  Ai tha gjithashtu se, “Sigurisht që hapësira detare shfrytëzohet shpesh nga grupet kriminale dhe Forca jonë Detare në bashkëpunim me policinë kufitare por edhe me institucionet e tjera bashkëvepron për të ndaluar këto grupe dhe për të garantuar zbatimin e ligjshmërisë”. Duke parë nivelin e kësaj stërvitje, ku detarët shqiptarë shpalosën profesionalizmin e tyre në sajë të kualifikimeve të kryera në SHBA dhe vendet e NATO-s, si dhe përdorimit taktik të anijeve të dhuruara nga SHBA, me bindje themi se, realizimi i synimeve të kësaj stërvitje është frut i bashkëpunimit 26 vjecar të Marinës së SHBA dhe Forcës sonë Detare.

Në këtë mënyrë kjo stërvitje përpos të tjerave, justifikoi plotësisht ndihmën e pakursyer të Marinës së SHBA, në këtë 242 vjetor të krijimit të saj, e cila u përshëndet nga detarët shqiptarë nëpërmjet kësaj stërvitje mbresëlënëse.

Vjosa është cilësuar nga ekspertë europianë si “Zemra Blu e Europës”, si lumi i fundit, i madh në Europë që ka mbetur i virgjër në 270 km e gjatësisë së tij. Por planet për ndërtimin e digave e rrezikojnë këtë thesar.

Nga Ani Ruci/ DW/

Ka disa vite që qeveria e Tiranës planifikon të ndërtojë 27 hidrocentrale mbi lumin Vjosë dhe degët e tij, nga të cilat dy tanimë kanë filluar. Për ndalimin e projekteve të ndërtimit në këtë zonë madje qeverisë në Tiranë i është bërë thirrje më 2015 përmes një rezolute edhe nga Parlamenti Europian. Ky sinjal erdhi në një kohë kur shoqatat ekologjiste europiane, ato shqiptare e grupe të shoqërisë civile, personalitete të kulturës dhe artit në Shqipëri dhe banorë nga rajonet, ku kalon lumi Vjosa filluan të kërkojnë me këmbëngulje që ai të shpallet Park Kombëtar. Pikërisht ky komunitet do të sensibilizojë të mërkurën (18.10) opinionin dhe qeverinë në Tiranë me thirrjen për të ruajtur Vjosën, që konsiderohet një thesar natyror i gjithë Europës.

Shumica e lumenjve në Evropë e janë  shkatërruar nga ndërtimet intensive të digave, gjë që cënon biodiversitetin e zonave përkatëse. Ekspertët ndërkombëtarë, që janë aktivizuar për hulumtimin e vlerave të Vjosës si dhe për ruajtjen e lumit të fundit të virgjër në Europë, apelojnë, që Shqipëria të mos përsërisë gabimet e bëra dekada më parë nga vendet e industrializuara. Ulrich Eichelmann, Drejtor Ekzekutiv i shoqatës europiane Riverwhatch me seli në Vjenë, të përfshirë fuqimisht në përpjekjet për të shpëtuar Vjosën nga ndërtimi i hidrocentraleve për DW ka deklaruar: “Në Shqipëri po përpiqemi së bashku me EuroNatur në Gjermani dhe EkoAlbania në Tiranë të ndalojmë realizimin e projekteve për ndërtimin e hidrocentraleve mbi lumin Vjosa. Në vend të tyre synojmë që lumi Vjosa të shpalllet Parku i parë Kombëtar, i një lumi të paprekur europian. Në kontekstin europian Lumi Vjosa është mahnitës, një thesar natyror, dhuratë për gjithë Europën”. Ai tregon se atje ku kalon lumi Vjosa ka ujëvara spektakolare, kanione të thella, pyje të gjelbër dhe një biodiversitet të jashtëzakonshëm: 69 specie peshqish mes të cilave edhe salmoni i Danubit, specie e zhdukur në vendet e BE nga kalon Danubi, që gjenden vetëm në lumin Vjosa dhe askund në botë; 40% e midhjeve të ujrave të ëmbla dhe kërmijve të Europës, në zhdukje e sipër, jetojnë në ekosistemet e lumit Vjosa.

Sipas të dhënave të Riverwatch, ka projekte për të ndërtuar 630 hidrocentrale nga Sllovenia në Shqipëri mbi lumenj të tjerë, të paprekur ballkanikë. “Nëse kjo nuk shmanget atëhere do të ketë një ‘cunam digash’. Ndërtimi i tyre mbi lumenj të tillë nuk i shërben prodhimit të energjisë por pasurimit të kompanive që i ndërtojnë si edhe bankave europiane që u japin atyre hua”, vëren Ulrich Eichelmann,

Gjithsesi, as që mund të mendohet se ndërtimi i hidrocentraleve në Ballkan mund të ndalohet. Ajo që ekologjistët europianë dhe ballkanikë kërkojnë është ndërtimi i tyre duke respektuar natyrën, hartimi i një master plani unik për gjithë vendet e Ballkanit. “Ky master plan deri tani mungon. Ai duhet hartuar sa më parë me një përqasje planifikimi hapësinor për gjithë Ballkanin. Kjo do të bëjë të mundur informacionin e saktë se ku mund të ndërtohen diga hidrocentralesh që respektojnë ruajtjen e natyrës. Për gjithë Ballkanin duhet të përcaktohen zonat, ku nuk mund të ndërtohen hidrocentrale. Bankat në vende të ndryshme të BE japin hua për të ndërtuar në vendet e Ballkanit gjithë sa në vendet e tyre nuk lejohet të ndërtohen. Ato abuzojnë dhe përfitojnë nga legjislacioni, ekonomia e dobët e vendeve të Ballkanit. Nëse kjo nuk ndalet tani rrënimi i natyrës do të ndodhë më shpejt se në vitet 60-të të shekullit të kaluar për shkak të teknologjisë moderne”, thotë për DW Ulrich Eichelmann.

Që kjo të mos ndodhë, shoqata ambientaliste e EuroNatur në Gjermani dhe Riverwatch në Austri, në bashkëpunim me organizatat ambientaliste në vende të ndryshme të Ballkanit, kanë inicuar fushatën ndërkombërare “Ruani zemrën blu të Europës”. Shqipëria i është bashkuar fushatës ndërkombëtare “Ruani zemrën blu të Europës”.

-Konkurs për përzgjedhjen e Fotografive dhe Shkrimeve më të mira për promovimin e Kosovës për vitin 2017/

-Në ceremoni u bë edhe promovimi i katër botimeve të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prizren/-Pasuria arkeologjike e rajonit të Prizrenit, asetet e shumta të trashëgimisë kulturore, dhe asaj shpirtërore, janë një thesar i çmuar/

PRIZREN, 19 Tetor 2017-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Në Prizren, qytetin më të madhin jugor të Kosovës afër kufirit me Shqipërinë, në mbrëmjen e djeshme u organizua ceremonia e shënimit të 50 vjetorit të themelimit të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore (ish Institutit për Mbrojtje të Monumenteve).

Në këtë ceremoni u bë edhe promovimi i katër botimeve të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prizren: “Zejet dhe Artizanatet e Prizrenit në Kompleksin Monumental të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit” të autores Shpresë Siqeca, “Gurët Mbivarrorë në Kompleksin e Teqesë Sinani në Prizren” të Media Fishekqiut, “Katalog me Eksponate nga Rajoni i Prizrenit” dhe “Katalog Araste Vice-Versa”.

Mes pjesëmarrësve në ceremoninë në Hamamin e Gazi Mehmet Pashës në Prizren ishte edhe ministri kosovar i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, i cili mbajti fjalim përshëndetës.Ai u shpreh se është një kënaqësi e dyfishtë që po merr pjesë në shënimin e 50 vjetorit të themelimit të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore, në Prizren, apo siç është emërtuar në fillet e themelimit tij si Instituti për Mbrojtjen e Monumenteve në Prizren.“E para për faktin se po e shënojmë 50 vjetorin e themelimit të këtij institucioni të veçantë, ku për pesë dekada jeni angazhuar në ruajtjen, mbrojtjen dhe promovimin e trashëgimisë tonë të çmuar kulturore. E dyta, se nga ky ambient rikonfirmoj faktin se qyteti Prizrenit përveç se është bërë qendër universitare, nga viti ardhshëm do jetë edhe qendra apo selia e Ministrisë së Kulturës Rinisë dhe Sportit”, tha ministri Gashi.Ai foli për rëndësinë dhe kontributin që ka dhënë QRTK-ja në Prizren e cila ka bërë të mundur që vlerat e shumta e të pakontestueshme të kulturës materiale të krijuara pa ndërprerë, në këtë areal gjeografik të ruhen e të promovohen.“Pasuria arkeologjike e rajonit të Prizrenit, asetet e shumta të trashëgimisë kulturore, dhe asaj shpirtërore, janë një thesar i çmuar, për të cilin ashtu siç mundi t’i ruajë toka me shekuj, duhet të mbetet obligim i yni që institucionalisht të përkujdesemi për to”, tha ministri, duke e shprehur edhe mirënjohjen për stafin e vyeshëm dhe profesional të QRTK-së por edhe për të gjithë ata, që për dekada, me përkushtim dhanë kontribut të madh në këtë fushë.“Njërin ndër personalitetet të cilin nuk mund të mos e përkujtojmë sot, është Muhamed Shukriu i cili tërë jetën ia kushtoi trashëgimisë kulturore. Andaj në përputhje me mandatin tim si Ministër me kënaqësi do i ndaj mirënjohjen për ‘Post Mortem’ për kontributin e dhënë në fushën e trashëgimisë kulturore këtij personalitetit të çmuar të vendit tonë”, theksoi për fund ministri Kujtim Gashi, duke i ndarë këtë çmim familjarëve të Shukriut.Ministri u zotua se do të punojë për një përkrahje edhe më të madhe, për t’u mundësuar institucioneve të trashëgimisë kulturore ta avancojnë këtë fushë.Prezantimin e historikut të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Prizren¸ që nga themelimi në vitin 1967, të sukseseve dhe proceseve nëpër të cilat ka kaluar ky institucion, e bëri Jusuf Xhibo, ushtrues i detyrës së drejtorit, ndërsa  kishte edhe një koktej përcjellur me muzikë klasike.

-Presidenti historik i Kosovës. Dr. Ibrahim Rugova, para 14 viteve, 19 tetorin 2003 të lumturimit të Nënës Terezes, në Vatikan, nga Papa Gjon Pali i dytë, e vlerësonte ditë historike për shqiptarët dhe botën/

-Presidenti Amerikan Bill Clinton në qershor 2002: “Nëna Terezë ishte e para që më bëri ta dua kombin shqiptar. Dhe tani ndihem shumë krenar që plotësova një detyrë morale ndaj saj dhe ndaj vlerave të lirisë”/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

PRISHTINË, 19 Tetor 2017/ Para 14 vitesh, më 19 tetor 2003, Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në Vatikan, mori pjesë në ceremonitë e lumturimit të Nënës Tereze, misionares shqiptare Gonxhe Bojaxhiu me origjinë nga Kosova, lindur në Shkup. Para më se gjysmë milioni njerëzve, në sheshin Shën Pjetri në Vatikan, Papa Gjon Pali i dytë ka lumturuar Nënë Terezën.Presidenti historik Rugova, pas kthimit nga pjesëmarrja në ceremonitë e lumturimit të Nënës Tereze, e vlerësoi këtë akt si ditë historike për Kosovën dhe popullin shqiptar.”Po kthehem nga Roma, ku ishim në ditën e beatifikimit të Nënës Tereze, që është një ditë e madhe për Kosovën, për popullin shqiptar.Mund të themi se është një ditë historike dhe një ditë e madhe për gjithë botën, sepse ajo është Nënë shqiptare dhe poashtu Nënë e gjithë botës”, theksoi Presidenti Rugova në një deklaratë para mediave në Aeroportin e Prishtinës, në 22 tetor 2003.Gjithashtu Presidentti Rugova shprehu kënaqësinë që në ceremoninë e lumturimit të Nënës Tereze morën pjesë me mijëra shqiptarë nga Kosova, viset shqiptare dhe nga bota.

Me këtë rast, Presidenti Rugova falenderonte Papa Gjon Pali II për lumturimin e Nënës Tereze dhe organizimin e ceremonisë madhështore që hapi rrugën për shenjtërimin e Nënës Tereze.Në 17 tetor 2003, para ceremonisë së lumturimit, Vatikani publikoi një biografi të Nënës Tereze. Teksti fillonte pikërisht me një deklarim të Nënë Tërezes në vitin 1995, ku ajo theksonte prejardhjen dhe besimin e saj me këto fjalë: “Me gjak jam shqiptare, me shtetësi jam indiane dhe me zemër i përkas Jezu Krishtit”.

RRUGËS PËR NË SHTETET E BASHKUARA TË AMERIKËS PRESIDENTI RUGOVA TAKON NËNË TEREZËN – 7 DHJETOR 1995/

Rrugës për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, ka takuar të Lumen Nënë Tereza, nobelisten – nënën tipike shqiptare, që është edhe e gjithë botës, siç është shprehur ai.Ishte viti 1995, kur në 7 dhjetor Presidenti i Republikës së Kosovës, Ibrahim Rugova, takohet me Nobelisten Shqiptare Nënë Terezen.  “Do të lutem për popullin e Kosovës”, tha Nëna Tereze gjatë këtij takimi me Presidentin Rugova.  Takimi u zhvillua në Aeroportin e Romës, gjatë rrugës së Presidenti Rugova për në Uashington.

RUGOVA: NËNA TEREZË MË KA FRYMËZUAR SHUMË GJATË KËSAJ KOHE PREJ QË MERREM ME PUNË EDHE TË SHTETIT TË KOSOVËS

“Unë e kam takuar vetëm një herë Nënën Tereze në Aeroportin e Romës, rastësisht, por veprën e saj e njoh shumë, shumë mirë…Ato pak çaste që kemi kaluar, kur iu prezantova si President i Kosovës i rodhën lotët, ishte në vitin 1995…dhe dëshiroi sukses dhe punë dhe e ndinte në zemër popullin e Kosovës dhe popullin shqiptar që e ka dëshmuar edhe me vepër”, ka treguar Presidenti Rugova.

Ai ka vlerësuar se, Nëna Terezë është sublimim shekullor i kulturës e traditës shqiptare, nënës shqiptare dhe se shenjtërimi i saj është një përjetësim i filozofisë së saj, merr një formë institucionale dhe kanonike.

“Mbas Skenderbeut që ka fut popullin shqiptar në historinë moderne të Evropës e  të  perëndimit e të botës, Nëna Tereze e ka inkuadrur popullin shqiptar sot në universin, në botën globale të sotme që ne identifikohemi me të dhe ajo identifikohet me ne, por është edhe e gjithë njerëzimit dhe ky është ndër kontributet më të madha të Nënës Terezë, që i ka bërë kombit shqiptar, Kosovës, popullit të saj… Shenjtërimi i saj është një akt i madh për popullin tonë dhe një përjetësim i popullit tonë në historinë modene dhe në kohërat që vijnë”, është shprehur Presidenti Rugova.

Në punën e Shtetit, ka thënë Presidenti i Kosovës Rugova, unë gjithmonë jam frymëzuar nga vepra e madhe e dashurisë së ushtruar ndaj të afërmit nga Nënë Tereza dhe pandërprerë e kam pasur shembull e ideal timin.

“Mua më ka frymëzuar shumë gjatë kësaj kohe prej që merrem me punë edhe të Shtetit të Kosovës që e kemi formuar Shtetin  modern të Kosovës, pra po bëhen rreth 15 vite, dhe Nënën Terezë e kam pasur si një shembull të dashurisë, të paqes, të mirëkuptimit mes njerëzve, të shërbimit për popullin e vet, për kombin e vet, ka qenë edhe një ideal, një prehje”, ka theksuar Presidenti historik i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova.

Ai ka përkujtuar edhe se, në Kosovë që nga viti 1990 ka funksionuarr shoqata “Nëna Terezë” e cila ka luajtur rolin e një ministrie sociale, ministrie të shëndetësisë…

2 KORRIK 2002: PRESIDENTI RUGOVA NË SHESHIN QENDROR TË PRISHTINËS PËRURON SHTATOREN E NOBELISTES SHQIPTARE NËNË TEREZA

Në 2 Korrik 2002, ditën e 12 vjetorit të Deklaratës Kushtetuese për Pavarësi, Presidenti i Kosovës dhe përjetëshëm i Pavarësisë së saj, Dr.Ibrahim Rugova, në Sheshin qendror të Prishtinës, para mijëra qytetarëve, ka zbuluar Shtatoren e Nobelistes Shqiptare Nënë Tereza. Ishin të pranishëm personalitete të jetës publike, politike e ushtarake të Kosovës dhe të komunës së Prishtinës.Para pjesëmarrësve në solemnitet, Presidenti Rugova tha se sot është ditë e madhe për Prishtinën dhe për Kosovën. “Është ditë e madhe, sepse sot po bëjmë zbulimin e shtatores së Nënës Tereze, Nënës sonë të dashur.Këtë shtatore të çmuar po e zbulojmë në Rrugën kryesore të Kryeqytetit, që para sa vjetesh e emëruam me emrin e Nënës Tereze, që e pranoi Prishtina dhe e gjithë Kosova”, tha Presidenti Rugova.

Ai vijoi se, “kjo ditë bëhet më e madhe me zbulimin e shtatores së Nënës Tereze, simbolit të dashurisë njerëzore, të kujdesit për njeriun, për jetën dhe për të mirën. Pra, e kemi simbolin e Nënës shqiptare, Nënës Tereze, që do ta ndiçojnë zemrën e Prishtinës dhe të Kosovës së lirë, ashtu siç e ka dashur ajo”.

“Prej sot, shtatorja e Nënës Tereze, do të jetë pranë Monumentit të Gjergj Kastriotit-Skënderbeut. Prej sot, fëmijët tanë dhe brezat e ardhshëm do të rriten me shtatoren madhështore të Nënës sonë të Madhe”, tha Presidenti i Kosovës, Rugova.

“Ne ndiehemi krenarë që jemi popull i Skënderbeut, që jemi popull i Nënës Tereze, Nënës sonë të shenjtë”, theksoi ai.Dr. Rugova tha se kjo shtatore e Nënës Tereze është dhuratë e Lekë Gojçajt, veprimtarit dhe atdhetarit të njohur në SHBA, i cili për shumë vjet punoi për Kosovën dhe popullin shqiptar.

“Të njejtën shtatore zoti Gojçaj e ka dhuruar dhe vendosur pranë Kishës Katolike Shqiptare në Nju Jork. Tash Prishtinën dhe Nju Jorkun i lidh më shumë Nëna Tereze”, theksoi Presidenti i Kosovës, Dr. Rugova.Presidenti Rugova me këtë rast shprehu mirënjohje të thellë për këtë dhuratë bërë Prishtinës dhe Kosovës, duke madhëruar festën e 2 Korrikut- Ditën e Pavarësisë së Kosovës.Presidenti Rugova uroi qytetarët e Prishtinës dhe të Kosovës për Shtatoren e Nënës Tereze dhe përmbylli fjalën e tij me lutje-urime bekimi:
– Zoti e bekoftë Nënën Tereze, siç e ka bekuar.
-Zoti e bekoftë familjen Gojçaj dhe shqiptarët e Amerikës.

-Zoti i bekoftë SHBA-të.

-Zoti e bekoftë Kosovën.

NË 26 GUSHT 2005 RUGOVA VURI GURTHEMELIN E KATEDRALES NËNË TEREZA NË PRISHTINË

Gurthemeli i Katedrales në Prishtinë është vënë në 26 gusht 2005 për nder të 95 vjetorit të lindjes së Nënës Terezë nga ana e Presidentit historik Ibrahim Rugova, Ipeshkvit të Ipeshkvisë së Kosovës Imzot Mark Sopi dhe Kardinalit të Uashingtonit Teodor Mekkerik.

“Sot është një ditë e madhe për kryeqytetin dhe për gjithë Kosovën, sepse po e bekojmë gurin e themelit të një tempulli të shenjtë, që i kushtohet Nënës së dashur shqiptaro-kosovare dhe Nënës së Njerëzimit – të lumturës Nëna Tereze – asaj që lartësoi nderin e Kosovës dhe të shqiptarëve në gjithë planetin duke i afirmuar vlerat tona dhe duke ndihmuar gjithë njerëzimin”, shprehej gjatë ceremonisë Presidenti Rugova.

“Papa Gjon Pali i Dytë e ka përkrahur personalisht ndërtimin e kësaj katedraleje”, theksonte Presidenti Rugova.

Presidenca e Kosovës tradicionalisht ndanë dekoratën Medalja Humanitare Nëna Terezë, që u jepet personave që kontribuojnë në çështjet humanitare.

Katedralja në Prishtinë nisi të ndërtohej ndërkohë që ishte festuar 6 vjetori i Kosovës së lirë nga qershori 1999. Në 2005-tën shënohej dhe 600 vjetori i lindjes së kryeheroit kombëtar shqiptar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu.

4 SHTATOR 2016, FESTË PËR SHQIPTAREN NËNË TEREZA E SHPALLUR SHENJËTORE NGA PAPA FRANÇESKU NË VATIKAN

Në 4 shtator 2016, në Kosovë ishte atmosferë feste për shqiptaren Nënë Tereza e shpallur atë ditë shenjëtore nga Papa Françesku në Vatikan, në meshën  e shenjtërimit  që u ndoq nëpër familje e kudo në transmetimet televizive.Papa Françeskut në Meshën e Shenjtërimit të Nënë Terezës, në Vatikan, i kanë shërber edhe diakonët e Kosovës, Don Daniell Markprekaj dhe Don Meriton Dedaj.“Ky privilegj i bukur i dy diakonëve të Ipeshkvisë sonë është një shenjë e kujdesit që Selia e Shenjtë tregon për popullin e Nënë Terezës në festën e madhe të 4 shtatorit”, theksonin në Ipeshkvinë e Kosovës.

Nëna Terezë u bë edhe urë lidhëse në mes të shqiptarëve dhe botës.
Ish-Presidenti Amerikan Bill Clinton në qershor të vitit 2002 ka thënë: “Nëna Terezë ishte e para që më bëri ta dua kombin shqiptar. Dhe tani ndihem shumë krenar që plotësova një detyrë morale ndaj saj dhe ndaj vlerave të lirisë”.

Në 10 dhjetor 1979 Nana Terezë, pasi kishte pranuar Çmimin Nobël për Paqe në Oslo, siç ka shënuar në atë kohë gazeta tradicionale e Kosovës Rilindja, ka deklaruar: “Përsa i përket prejardhjes, unë jam shqiptare, indiane përkah nënshtetësia, motër murgeshë katolike, përkah thirrja, që i përkas tërë botës…”Në ceremoninë zyrtare të shenjtërimit të Nënës Terezë, në Selinë e Shenjtë, në Vatikan, morën pjesë edhe krerët e shtetit të Kosovës.

5 SHTATOR 2017-VATRANËT NGA SHBA NË FESTËN E MADHE SHQIPTARE – SHUGUROHET SHENJTËROREJA SHËN NËNË TEREZA NË PRISHTINË

Në 5 Shtator 2017, shumë solemne dhe madhështore ishte festa, mesha e shugurimit të Katedraljes-Shenjtërores Shën Nënë Tereza në Prishtinë nga i Dërguari i Posaçëm i Papa Françeskut, Kardinali shqiptar Ernest Simoni – Troshani, e me pjesëmarrje edhe vatranësh nga SHBA, të cilët edhe u vlerësuan e falënderuan për kontributet, madje ishte edhe pjesë e celebrimit Marjan Cubi, anëtar i Kryesise së Vatres, njëherësh  arkëtar si dhe kryetar i Komisionit për mbledhjen fondeve për ndërtimin e Katedrales, i cili ka ardhë në Kosovë bashkë me bashkëshorten Dila.

Shugurimi i Katedralës Nënë Tereza u bë në 5 shtator 2017, në ditën që është e 1 vjetorit të shenjtërimit e të 20 vjetorit të kalimit në amshim të shenjëtëreshes shqiptare.

Brenda Katedralës në meshën solemne nga vatranët e SHBA ishte edhe Zef Balaj,  anëtar i Kryesisë së Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës Vatra, që ka ardhë në Kosovë bashkë me bashkëshorten Lina, anëtari i Këshillit të Vatrës, Lek Përlleshi, me bashkëshorten Vera, anëtari i Komisionit për mbledhjen fondeve për ndërtimin e Katedrales, Fran Marku, si dhe Nue Balaj, nip i Zefit, Tomë Paloka që do e botojë së shpejti librin “Shqiptarët më të mirë në Amerikë që i njoha unë”….

Shqiptarët nga SHBA – Këshilli i Fondacionit për ndërtimin e Katedralës Nënë Tereza në Prishtinë, që vepron në Nju Jork dhe rrethinë, kanë kontribuar për mëse 9 vite me 2 milionë dollarë, që janë mbledhur dhe janë dorëzuar.

Ipeshkvi i Ipeshkvisë së Kosovës, Imzot Dodë Gjergji në fjalën përshëndetëse  në hapje të “Ditëve të Nënë Terezës”, në 26 gusht, vlerësoi lart të gjitha kontributet. “Dua me këtë rast të falënderoj të gjithë donatorët, që na kanë ndihmuar për ndërtimin e kësaj Kishe, ata që janë sot prezentë e ata që do të jenë në 5 shtator”, është shprehur Ipeshkvi Gjergji.

Në mbrëmjen e 4 shtatorit 2017, pas meshës Lutja e Mbrëmësores me Lutjet e Nënë Terezës në Kishën e Shën Ndout në kryeqytet, Ipeshkvia e Kosovës ftoi edhe në darkën e falënderimit për donatorët e ndërtimit të Katedrales Nënë Tereza në Prishtinë.

 “Matchable to the Greatest of the Great”/

–Edmund Spenser (Elizabethan poet)/

 by Joseph J. DioGuardi/

From 1443, when he returned in triumph to the White Castle in Kruja to his deathbed at Lezha in 1468, Skenderbeg left an unforgettable legacy of great heroism in the defense of freedom.  Gjergj Kastrioti lived and died for what he firmly believed were the sacred values of faith, virtue, honor, freedom, courage, and love of country.  These universal values are clearly displayed in his correspondence and speeches, along with his deep philosophy of life and his incredible deeds.  Who was Gjergj Kastrioti?  Why is he an important historical figure?  What can Albanians today learn from his life and deeds?  Why is he not better known around the world?

Kastrioti was the son of an Albanian prince, Gjon Kastrioti, who ruled the Albanian lands in the Balkan Peninsula at the end of the 14^th century and the beginning of the fifteenth century.  Gjon had kept the invading Ottoman Turks at bay for more than twenty years when he was forced into a deceptive peace treaty in 1422 with Sultan Murad II to secure the rear of the Turkish army in Southeast Europe and spare the lives of his people from the wrath of the Ottoman Empire.  To guarantee the arrangement, the Sultan took Gjon’s youngest son, Gjergj, hostage to Adrianople, the European capital of the Ottoman Empire.  Here, Gjergj was sent to the Ottoman military academy where he excelled in all ways and adopted the Moslem alias “Iskender Bey,” or Lord Alexander after Alexander the Great.  Skenderbeg’s excellent academic and military record caught the eye of the Sultan, who gave him the rank of general even before reaching twenty years of age.  Skenderbeg’s military successes against the enemies of the Ottoman Empire became legendary, as were the decorations and gifts bestowed on him after each incredible triumph.

An important turning point in Skenderbeg’s life came when, in 1443, he received the sad news from Kruja of his father’s death.  Gjon had defied and frustrated the Ottomans for more than fifty years and the Sultan grew suspicious of Skenderbeg’s potential to take his father’s place in trying to perpetuate a free Albania even after Greece, Bulgaria, Romania, and Serbia had been conquered.  Skenderbeg sensed the danger to him and to his father’s people and decided to seize the moment in November 1443, when he was sent on a military excursion to defeat the Hungarians led by another great freedom fighter (and thorn in the side of the Sultan), Janos Hunyadi.  Rather than do the Sultan’s dirty work at Nish (in Serbia today), he fooled his fellow Ottoman commanders and fled the battlefield to Kruja with three hundred of his loyal Albanian horsemen.  Two weeks after triumphantly entering Albania at Dibra, he stormed the White Castle at Kruja on November 28, 1443 and deposed the Ottoman governor there.  The next twenty-five years would see some of the greatest military feats against the ever powerful and growing Ottoman Empire.  It was only after Skenderbeg’s death in 1468 that the Ottomans were able to get a foothold in Albania.  Without their great leader, the struggle against the Ottomans faltered, leading to a complete occupation of Albanian lands in 1488.  This lasted 425 years until Ismail Qemali raised Skenderbeg’s double-headed eagle banner at Vlora on November 28, 1912.

It is one thing for Albanians today to praise and honor Gjergj Kastrioti.  But let’s now take some time to hear about this saintly knight, his incredible military genius, and our Albanian national hero from those who knew him well.  Having now read a great deal about Skenderbeg, it became evident that a Roman Catholic priest from Shkodra, Marin Barletius, wrote the most comprehensive and vivid account of Skenderbeg’s life and deeds.  His twelve-volume work included Kastrioti’s letters, speeches, and his philosophy of life, religion, and nation.  Since Barletius was a contemporary of Skenderbeg, he had access to firsthand information from the battlefields, the archives in Rome, and many other personal firsthand accounts from witnesses of Kastrioti’s phenomenal accomplishments, character, and charisma.  The scholarly work of Barletius, originally written in Latin, was translated widely, including French and English, which allowed many to know about the legendary feats of Skenderbeg.

The nineteenth-century American poet Henry Wadsworth Longfellow had been mesmerized reading about the incredible life and deeds of Gjergj Kastrioti.  His epic poem “Scanderbeg” gave a vivid account of Kastrioti triumphant in Kruja on November 28, 1443:

…Anon from the castle walls

The crescent banner falls,

And the crowd beholds instead,

Like a portent in the sky,

Iskander’s banner fly,

The Black Eagle with double head.

And shouts ascend on high

…”Long live Scanderbeg.

Skenderbeg’s genius has been likened by many military experts to Alexander the Great.  Major General James Wolfe, commander of the English army at the siege of Quebec, Canada, wrote to Lord Sydney that “Scanderbeg exceeds all the officers, ancient and modern, in the conduct of a defensive army.  I met him in Turkish history but nowhere else.”

Historian Edmond Gibbon in his Decline and Fall of the Roman Empire said:   “In the list of heroes, John Hunyadi and Scanderbeg are commonly associated and entitled to our notice since their occupation of arms delayed the ruin of the Greek (Byzantine) Empire….  The Albanian prince may justly be praised as a firm and able champion of his national independence.  The enthusiasm of chivalry and religion has ranked him with the names of Alexander the Great and Pyrrhus….”

Even the Elizabethan poet Edmund Spenser held that Scanderbeg was “matchable to the greatest of the great” in his preface to an English translation of Barletius, which concluded by saying:

To one whom later age has brought to light,

Matchable to the greatest of the great:

Great both in name and great in power and might,

And meriting a mere triumphant feat.

The scourge of Turks, and plague of infidels,

Thy acts, O’ Scanderbeg, this volume tells.

Finally, among the many, many accounts of one Albanian hero, we turn to the notable nineteenth-century English literary figure Lord Byron who fell in love with everything he saw in Albania.  Like Kastrioti, Byron had a deep love of freedom and national independence.  In his poem “Child Harold’s Pilgrimage,” he wrote:

Land of Albania, where Islander rose,

Theme of the young, and beacon of the wise,

And he, his namesake, whose oft-baffled foes

Shrunk from his deeds of chivalrous emprize.

Land of Albania, let me bend my eyes

On thee, though rugged nurse of savage men!

Where is the foe that ever saw their back?….

In short, Gjergj Kastrioti was an exceptional military genius, a man of great faith and courage, a philosopher and one who cherished personal freedom and national independence.  He was the subject of many books, poems, and even an opera by Vivaldi!  His imposing figure, sword in hand, atop his majestic stallion, graces the capitals of Italy, Austria, and Hungary today.  And, on the 600^th anniversary of his birth, a Congressional Resolution introduced in the U.S. House of Representatives, the most democratic forum in the world, recounts his many deeds and his importance as an historic figure not just for Albanians and the Balkans, but Western  Europe, which he saved from Ottoman domination.

What Albanians can learn today from Skenderbeg’s life and deeds is limitless.  As a man of great faith, he placed himself at God’s mercy on many occasions where he was facing overwhelming odds.  On one such occasion, after defeating the Hungarian army at Varna in 1445, Sultan Murad sent a threatening letter to Skenderbeg, who now stood between the Ottoman Empire and a Europe in disarray.  True to his nature as a great leader and man of God with a steadfast vision of freedom for his people and all of Europe, he boldly responded to the Sultan:Cease your angry threats and tell us not of the Hungarian (mis)fortune.  Every man has his own resolution…and so will we with patience endure such fortune   as it shall please God to appoint us.  Meanwhile, for direction of our affairs, we  will not request counsel of our enemies, nor peace from you, but victory by the help of God!

Albanian leaders today, especially in Kosova seeking complete independence from Serbia, would do well to emulate the resolute way in which Skenderbeg pursued his vision of freedom for his people.  He made no room for compromise with his enemies and showed fierce determination to prevail even in the face of such a formidable adversary as the Ottoman Empire.  He did this relying not only on his skill as a great national leader and military tactician, but on his belief in God’s providence as well.  We can all learn from Skenderbeg’s great example in pursuing the Albanian national cause today.

Skenderbeg again showed his great faith in God and deep loyalty to friends after his great friend and patron Alphonse, King of Naples and Sicily, died in 1460.  Italy was plunged into bloodshed and rebellion, and Ferdinand I, Alphonse’s son and successor, came under attack from the French once again.  Feeling a deep moral obligation to repay his steadfast friends and allies on the other side of the Adriatic, Skenderbeg himself led an elite cavalry of two thousand men there in the summer of 1461 and soon turned the tide against the French and their Italian collaborators in the bloody battle of Apulia.  In reading the accounts of Skenderbeg’s exhortation to his soldiers before the battle of Apulia, one is reminded of George Washington exhorting his troops at Valley Forge:

This now is our case, my good soldiers….  We are now across the sea far from

our own homes and from our own country….  We are amongst strangers,

altogether without hope of ever returning again to our own (home)…if we do not

win a notable victory over our enemies.  But have courage, my men:  Let us

consider that this is God’s will…that we should maintain…the seat of the Church.

And never doubt that He will send us even from heaven an easy and speedy

victory…and then shall we return to our own country victors, joyous and

triumphant.

One might ask, after hearing of the greatness of Skenderbeg, why he is not as well known today as before.  I believe that the history of Gjergj Kastrioti is inextricably tied to that of the Albanian people.  The Albanian nation was submerged under the Ottoman Empire for 425 years.  When it emerged in 1912, it was unfairly divided so that only half of the seven million Albanians who live in the Balkans today live in the State of Albania, with the other half living on her borders in five other jurisdictions.  The State of Yugoslavia was created after World War I on the backs of the Albanian people and on their land.  Then Communism again submerged the Albanian people—this time throwing them into a political and economic “black hole,” stretching from Belgrade to Tirana, for almost fifty years after World War II.  It is a wonder that the Albanian people kept their language, their history, and their hope alive throughout the last six hundred years of occupation and resistance.  It is a wonder that, amid all the national stress and personal sacrifice, that Gjergj Kastrioti has not been forgotten altogether.  But he has not been forgotten, and it is a tribute to this greatness and to the besa* of the Albanian people that, against all odds, Albanians are standing free today, in Albania and Kosova, and that the sons and daughters of Skenderbeg continue to adore him as their national hero and liberator, and are building even more memorials to his past and present glory and significance—even, with a U.S. Congressional Resolution (H.Res. 522), in the capital of the only superpower in the world today, Washington, DC.

Author’s Postscript

The battle of Apulia in the southern part of the Italian Peninsula, near Naples, is of special significance to me and my family.  In 1461, after Skenderbeg and his elite cavalry helped save the Kingdom of Naples from French domination, the future security of the Kingdom was assured when Gjergj Kastrioti decided to leave two thousand horsemen there, while he returned to Albania to continue to defend the Albanian people from Ottoman Turkish domination.  As an inducement for Skenderbeg to agree to what must have been a difficult decision for him, the King of Naples awarded the Albanian

soldiers an area about forty miles east of Naples, including a high mountaintop village called Greci.  Greci had been formed by Greek farmers and merchants in 535 AD and had since declined after most Greeks abandoned the area that they had controlled in the first millennium.  Albanians changed the name of the village to “Katundi,” which is the name used today by the Albanian residents, even though the Italians still call it Greci.  My father, Joseph, Sr. immigrated to America from Katundi in 1929 at the age of fifteen.  His family is descended from one of Skenderbeg’s two thousand soldiers, and this is a great reminder that the seeds of Skenderbeg are still spreading across the oceans of the world today.

* Besa is derived from the ancient moral code of the Albanian people.

U bënë pesë vjet që bashkia e Kamzës në prefekturën e Tiranës, me kryetar  z Xhelal Mziu, furnizon me Abetare e Fletore shkrimi shkollat shqipe,që janë hapur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, një pjesë përmes Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA”.

Sivjet, në emër të Bashkisë Kamëz, u dhuruan në VATER, 50 Abetare  e fletore shkrimi, nga një ekip i përbërë nga ; Sekretari i Përgjithshëmi Bashkisë, z  Qemal Çejku dhe z Bilbil Bajraktari -kryetari i Këshillit bashkiak Kamez, z Halil Kovaçi dhe Isa Kovaçi, biznesmen nga New Jersey.

Mysafirët u pritën në Vatër ditën e Mërkurë, 18 tetor 2017, nga Kryetari i Vatrës, z. Dritan Mishto dhe bashkëpunëtorët e tij.

Kryetari i Vatrës , z. Mishto i falenderoi mysafirët dhe sponsorët për kontributin e vazhdueshëm përgjatë këtyre pesë viteve duke furnizuar shkollat shqipe me tekste mësimore. Fjalë përgëzimi kanë thënë edhe bashkëpunëtorët e tjerë të z. Mishto, të pranishëm në këtë takim.

Edhe mysafirët kanë falenderuar Vatrën për kontributin e saj jo vetëm në komunitetin shqiptar të Amerikës dhe Kanadasë, por edhe për Kombin shqiptar.
Bashkia Kamez, me kontributin e saj 5-vjeçar, është duke bërë një sensibilizim real për të gjithë Institucionet shqiptare, për shtetin shqiptar, për t’I nxitur që të angazhohen dhe të mbështesin diasporën në çdo aspekt , veçanërisht në shkollat shqipe për të ruajtë traditat, gjuhën, kulturën Kombtare. Bashkia Kamëz është dhe një model për ruajtjen e kontakteve të qytetarëve të saj të emigruar, duke iu qëndruar atyre afër për nevojat që kanë për dokumentacion, apo nevoja të tjera.

Kamza përbën një model, që po sfidon edhe vetë qeverinë shqiptare, e cila përveçse takimeve fasadë, tip guide-turistike me emigrantët, nuk ka bërë asgjë konkrete që t’ia vlejë apo të ketë lënë gjurmë në diasporë. Madje veprimtaritë e saj, më shumë e kanë përçarë diasporën shqiptare të Amerikës.

Edhe ministri i parë i Diasporës, i emëruar nga Qeveria Rama 2, z. Pandeli Majko, nuk duk ka mundur ende të jape një sinjal pozitiv për një project real për Diasporën Shqiptare. Deri tani duket se z. Majko nuk është Ministër për Diasporën, por një shoqërues i kryebashkiakut Veliaj, dhe të dy së bashku presin shirita e dalin në ekranet e televizorëve kombëtar përgjatë 24 orëve.

Nga Shpend Sollaku Noé/

Ne Foto: Shpend Sollaku Noé brenda Monumetit të Bazovicës/

Gjuhëprerë, si në foton e mësipërme/

Nën shi, i përhumbur, me trurin që vazhdon të zbrazet prej llogjikës e të mbushet prej dhimbjes. Është ajo, dhimbja, që do të më komandojë në ato dy orë të ndejtjes time mbi hekatombën e Bazovicës me emrin Foiba.

Ne foto: Pasqyrim i shtresave ne Fiobë e Bazovicë/

Nën këmbët e mia – mijra shpirtra të pllakosur, nga një strukturë e rëndë hekuri. Nën atë masë stërmadhe metalike – humnera. Që ndërpritet nga një shtresë e dendur gurësh e dheu të hedhura në erë dikur, në majin e përgjakur të  1945-ës. Që i ndan ata nga qielli i vajtueshëm mbi kokë. Edhe pse janë nën qindra tonelata metali e shkëmbinjsh, nëse gjendesh mbi ta dhe bën të pushojnë erërat, nëse mban frymën, të arrijnë deri në veshë rënkimet e atyre që u mbuluan të gjallë.Humnera që kam në këmbë quhet foiba, një lloj grope karstike, mjaft e thellë, që në rastin tonë shkresat e dokumentojnë në fakt si të krijuar prej kërkuesve të qymyrit, në fillim të shekullit XX, të braktisur më vonë për shkak të mosprodhimit. Sikur të kish mbetur vetëm një minierë e gabuar, do të flisnim sot për  një pus të braktisur prej «Skoda»-s. Që i ngjan vetëm formalisht një grope karstike, që vendasit e quajnë «foiba».Ime shoqe vazhdon të shkrepë foto e të filmojë, herë pas here kërkon të më terheqë vëmendjen. Unë nuk kam fuqi as edhe të aprovoj me të tundur kokën. Aq ndihem i paralizuar. Prej tmerrit. Që dekadat nuk arrijnë ta zbehin.

Ftohtësi të dhënash teknike(?)

Para pushtimit titist të Triestes Foiba e Bazovicës ishte 228 m e thellë. Pas masakrës thellësia e saj është përcaktuar prej 198 metrash. Është llogaritur që pas masakrës janë shtuar rreth 500 m kub «material» të cilësuara si eshtra njerëzore.Edhe atherë, në atë maj të largët të 1945-ës, dëgjoheshin, të qarta, të ngjethëshme, të vazhdueshme – rënkimet prej nëntoke. Kolonat a xinxhirëve njerëzorë që binin drejt honit të thellë prej disa qindra metrash ishin ndërtuar në mënyrë të tillë që të kurseheshin municionet dhe koha e ekzekutimeve: në fillim të kolonës, në buzë të gropës – ata që pushkatoheshin; lidhur pas tyre të tjerët – të gjallë, të ndërgjegjshëm për çka i priste. Pasoi një agoni që zgjati për ditë e netë,  një gulcim i mundimshëm që arriti deri në veshët e atyre që, edhe pse jo më larg se pak qindra metra prej asaj grope fatale, nuk guxuan të afrohen, nuk guxuan të protestojnë, nuk guxuan tʼi kundërvihen hordhisë së kuqe.Ishin të egër partizanët e Titos, sidomos me italianët, sidomos me robërit gjermanë, sidomos me njerëzit e thjeshtë, burra, gra, fëmijë, që kishin fajin e vetëm se nuk kishin lindur sllavë.

E kishin nxjerrë shumicën e tyre nga shtëpitë në Trieste e përreth, e kishin marrë prej kampeve të internimit, prej burgjeve.Triestja ishte bërë ndërkaq jugosllave, edhe pse që prej pak ditësh. Por duhej pastruar etnikisht, duhej pastruar edhe politikisht. Ndodhi gjithandej në Ballkan, me kundërshtarët e të kuqve. Veçse këtu, duke patur parasysh vendin dhe mënyrën e shprehjes së egërsisë partizane, merr parmasa e ravijëzime tmerrësisht të veçanta.Cilët dhe sa ishin ata që flijuan këtu në emër të një fitoreje tashmë të arritur, me këtë ekzekutim masiv pa gjyq të rregullt e në kundërshtim flagrant me të gjitha konventat ndërkombëtare për trajtimin e robërve dhe të popullsisë pas luftës?

Në bazë të dëshmive të mbledhura nga të paktët dëshmitarë apo edhe nga një dokument i OZNA-s (shërbimi i athershëm sekret jugosllav), datuar 3 shtator 1945, afermohet që në këtë foibë të Bazovicës ndodhen një numër i madh kufomash  të SS-ve, të Gestapos, të “Gebirgsjaeger”-ve (fanteria e lehte gjermane) si edhe të ushtarakëve italianë dhe të gërdallave të dyzet kuajve. Mbi to partizanët kanë hedhur një sasi të konsiderueshme municioni dhe eksplozivi. Pas shpërthimit të tyre një pjesë e kufomave u mbuluan nga dherat e gurët. OZNA nuk ka interes të shënojë diçka rreth atyre qindra të gjallëve të tërhequr drejt honit prej të pushkatuarve fluturimthi. As edhe numri i vikitmave nuk saktësohet. Flitet për SS, Gestapo, kuesturinë e Gebirgsjaeger, por për faktin që ishin të parmatosur, të marrë nga e kur e pse nuk shënohet asgjë.Sipas historianëve apo politikanëve italianë numri i të infobuarve mund të arrijë deri në 5 mijë; ka  mes tyre që e ngrenë këtë shifër deri në numrin 7 apo 10 mijë. Të mos harrojmë që foiba mbi të cilën është ngirtur monumenti është vetëm njëra prej atyre që fshihen në këtë zonë, si atherë akoma të pyllëzuar e larg syrit kureshtar.

Pavarësisht se çʼthuhet në dokumentat jugosllave, është vërtetuar se, përveç ushtarakëve, ndër viktimat kanë pasë qenë edhe karabinierë, financierë, policë, gardianë burgjesh, fashistë dhe antifashistë, anëtarë të Komitetit për Çlirimin Kombëtar, të gjuajtur pasi kundërshtarët më të vendosur ndaj qëllimeve aneksioniste të Titos. Patën fatin e keq të jenë në buzë të foibës edhe shumë civilë italianë por edhe gjermanë, ish Wehrmacht-as, por edhe slovenë antikomunistë, madje edhe dëshmitarë të rastësishëm.

Me arritjen e Forcave Aleate në këtë zonë dhe tërheqjen e titistëve, u bë një përpjekje prej angloamerikanëve për të nxjerrë në sipërfaqe viktimat, por u hoq dorë menjëherë pas rekuperimit të kufomave të para, për shkak (apo pretekst) të gjendjes së përçudnuar të asaj që kish mbetur prej trupave dhe të pamundësisë për tʼu dhënë një emër. Një palë e dëshmive thonë se mbetjet e trupave u trasportuan gjetkë dhe u dogjën, të tjerë mbajnë gjallë versionin se u rihodhën në foibë.

Vështirë të gjendet dhe sot e vërteta e pastër, pasi, nëpër vite, pavarësisht nga iniciativa të veçuara, nuk ndodhi asnjë gjest politik për tʼu marrë në konsideratë: vetëm heshtje e qëllimshme apo diplomatike dhe përpjekje për të mbuluar të vërtetën. Vonë, shumë vonë, pas rënies së Jugosllavisë dhe të Bashkimit Sovjektik, është arritur që ato të mjera viktima të partizanëve titistë të rikujtohen nga një kompleks lapidarësh e veprash skulptorike të konsideruara si Monument Kombëtar me dekret të presidentit Scalfaro të vitit 1992.Ata që përgatitën listat e atyre që duhej të vdisnin çfarë kanë pësuar? Asgjë. Askush. Është theksuar përgjegjësia – kolektive – e komunistëve, edhe italianë, që dominuan Triesten e asaj kohe me ndihmën e Titos. Përgjegjësi e të gjithëve, domethënë e asnjërit.

Omnia fert aetas?

Vlen edhe per ne të sotmit vargu i Virgjilit?

Ta lemë vërtetë kohën që të veprojë spontanisht?

Duhet gërmuar që e vërteta të zbardhet deri në fund? Apo duhet lë pas e kaluara, për të ndërtuar një Evropë pa mërira dhe pa hakmarrje.

Ithtarët e harrimit janë të shumtë, sidomos kur vijnë nga kampi i atyre të «përgjegjësisë kolektive».  Të harrojmë, në emër të paqes së sotme, në emër të paqes së nesërme.

Të harrosh domethënë edhe të falësh. Të falësh?

Po cilët? Nëse askush, akoma, nuk është vënë para përgjegjësisë? Nëse askush akoma nuk e ka kërkuar këtë falje? Pasi autorët e pacilësuar të krimit nuk mund të pronuncohen, meqë ligjërisht nuk ekzistojnë.

Në fakt, edhe pse populli italian, edhe më ngushtë – triestinët, nuk i harruan Foibet e Bazovicës, historia zyrtare bëri ç mos tʼi lerë nën pluhur. Për më shumë se një gysëm shekulli. Rezultati?

Ia mbërriti si mësim i mamëshirshëm Srebrenica…

Ia mbërritën si shqyerje e zemrave Prekazi, Reçaku, Izbica, Rezalla, Dubrava, Krusha e Madhe,  Rugova e Hasi, Studimja e Vushtrisë…

Autorët e superkrimit?

Nga e njëjta zonë e afërsisë etnike– ish Jugosllavia.

Pasardhës të të njëjtave forca politike të gjenocidit të Bazovicës.

Të atyre të fajit të dikurshmëm kolektiv.

Të mbetur të pandëshkuar.

Ja edhe harruam përsëri

cili do të jetë stacioni i ardhshëm i tmerrit? Vizitorët në Monumentin Kombëtar të Bazovicës numërohen me gishta. Edhe i vetmi cicëron sʼduket edhe aq entuziast në kryerjen e një detyre që duket qartë që nuk i jep emocione.

Turizmi i krimit është i interesuar drejt atij të përditshëm. Vetëm pazarllëqe mes Madridit e Katalonjës? Sʼështë gjë ai muhabet. Që të interesohemi na duhet gjaku, shumë gjak, për një kohë të gjatë.

Vetëm ashtu mund edhe të kujtojmë dicka, ndoshta për një kohë shkurtër.