27 qershor 1913, dita kur Esad Pashë Toptani shpalli veten “Mbret të Shqipërisë”/

Nga Rafael Floqi/Ne Foto:Dorezimi i Shkodres/

“Nëse ngjarjet e raportuara janë të sakta dhe fakti, që Esad Pasha është larguar nga Shkodra me gjithë trupat, armët dhe pajisjet kjo mund të konfirmojë vetëm se ka pasur pazarllëqe të mbyllura në mes tij dhe mbretit të Malit të Zi. Atëherë ka vetëm dy fjalë, për ta përshkruar këtë akt: “Kjo është një tradhti ose një çmenduri!”
Një tradhti, sepse ajo i pret kreun Shqipërinë, duke braktisur Shkodrën, dhe për faktin, se ajo e bën virtualisht vendin tonë një aneks të Malit të Zi dhe të Serbisë.
Një çmenduri, sepse na vë ne, në gjendje më të vështirë për të vazhduar negociatat për caktimin e kufijve tanë, të nisura qysh në momentin e “Shpalljes të pavarësisë sonë”.

Ne Foto:Shkodra e shkaterruar/

Lufta për mbrojtjen e Shkodrës, 1912-1913, është lufta më e vështirë e popullit shqiptar për sigurinë e tërësisë tokësore. Ajo ka qenë tërësisht një luftë moderne dhe e mirorganizuar, që për nga kohëzgjatja nën një rrethim gjashtëmujor serbo-malazez, që përbën rastin më unikal të qëndresës heroike të shqiptarëve në Luftën e Parë Ballkanike e më gjerë, por roli që luajti Esad Pasha Toptani në këtë qëndresë dhe luftë është ende i diskutueshëm dhe flet shumë për personalitetin e dyzuar të tij. Ai ishte ai një patriot i pa kuptuar nga bashkëkohësit siç e cilëson gazetari i gazetës italiane Corriere Della Sera, Gino Berri “Armiku, kundër të cilit Esadi nuk mundi të fitojë, ishte dyshimi, dyshimi i përhershëm, nga i cili ai nuk shpëtoi dot. Kundërshtarët nuk i besuan kurrë patriotizmit të tij, por vetëm ambicies së tij”, apo ishte ashtu siç e njeh historia e Shqipërisë, vazhdon ta cilësojë tradhtar, madje si tradhtari më i madh në gjithë historinë e popullit shqiptar, apo siç e quante Mit’hat Frashëri, “foleja drejt së cilës rrodhën gjithë ç ‘mund të kishte të keqe në Shqipëri”, aq i urryer sa 6 muaj pas vrasjes mbeti në morg dhe u varros nga serbët në Paris, dhe kujtohet edhe sot me nderim nga ata, Ministri serb për Kosovën Vulin ka kujtuar se tërheqja e ushtrisë serbe (nga Fronti i Selanikut, nëpër Shqipëri ) nuk do të ishte e mundur pa përkrahjen e Esad Pashës, dhe këtë ai e ka paguar me kokë. “Ai e ka pa paguar me kokë dashurinë e tij ndaj popullit serb dhe ndaj Serbisë, nga ata që e kanë urryer Serbinë më shumë se sa e kanë dashur vendin dhe popullin e vet”.

Rrethimi i Shkodrës

Rrethimi i Shkodrës ka filluar më 20 tetor 1912 dhe ka përfunduar më 23 prill 1913. Ne pajtohemi me mendimin se për këtë ngjarje historike është shkruar shumë pak në tekstet bazë të Historisë së Shqipërisë, në dy botime akademike, si në atë të vitit 1965, edhe në atë të vitit 2002.Në këtë vështrim, qartazi mund të themi se historiografia shqiptare i ka një “borxh” kësaj ngjarjeje historike.

Si një kontribut për këtë çështje po ndalem në pasqyrimin e kësaj ngjarje pikërisht gjashtë ditë pas ngjarjes nga gazeta e pariziane Le Temps. ( Sot është më i lehtë hulumtimi në sajë të digjitalizimit, në fondet e Bibliotekës Kombëtare të Francës). Në këtë gazetë edhe pse është numri i vetëm i një dite, i 29 Prillit 1913, jepen aq shumë analiza, lajme dhe shkrime, sa të krijohet përshtypja se një moment i rrezikshëm i historisë sonë kombëtare ndodhet e shkruar mes atyre faqeve. Në ato faqe gazete kemi analizat e politikës të fuqive të mëdha, reagimet e malazezëve, rolin e politikës te Austro-Hungarisë, qëndrimin francez në ruajtje të interesave të sllavëve, dhe koklavitjen që shkaktoi në politikën e Fuqive të mëdha dorëzimi i Shkodrës.

Ismail Qemali në kohën e rënies së Shkodrës dhe largimit të ushtrisë së Esad Pashës, ndodhej në Paris për të shkuar në Londër në Konferencën e Ambasadorëve, por kur mori vesh për rënien e Shkodrës dhe largimin e Esad Pashës ai reagoi drejtpërdrejt.

Gazeta “Le Temps” e Parisit , duket shumë e angazhuar në problemet ndërkombëtarë të Ballkanit dhe i bëri atij një intervistë nga gazetari me iniciale L.G, në të cilën shkruhet. “Lajmi që “Le Temps” dha dje para arritjes së marrëveshjes ndërmjet mbretit Nikolla dhe Esad Pashës, lajmi që shtypi francez i mëngjesit, ka marrë ose me heshtje ose me mosbesim, është zyrtarisht i konfirmuar sot. Esad Pasha, në krye të një ushtrie prej 25,000 vetash, e shpalli veten Princ të Shqipërisë, në marrëveshje me Malin e Zi. Kjo marrëveshje e zgjuar dhe plotësisht e saktë, theksonte gazeta Le Temps me 29 Prill, do të shërbejë si një gur i rëndësishëm kundër diplomacinë Austro-Hungareze”, ¹ “Le temps “29 Prill 1913 f 1

Katër muaj zgjati beteja e ashpër midis trupave malazezo-serbe në njërën anë dhe atyre shqiptaro-turke nga ana tjetër, për të përcaktuar se kujt do t’i mbetej Shkodra. Një betejë me shumë të vrarë, me lagjet myslimane krejtësisht të shkatërruara, por që përcaktoi se kujt do t’i mbetej qyteti.

Ndërsa përfaqësuesit e vendeve evropiane ne atë 15 dhjetor të vitit 1912 po Zinin vend në tryezën e bisedimeve të Konferencës së Paqes në Londër, që do të vendoste edhe kufijtë e Shqipërisë, në cepin verior të saj luftohej. Lufta në Shkodër kishte filluar qysh në tetor, me fillimin e Luftës Ballkanike. Në kohën që Konferenca e Londrës po çelej, Shqipëria kishte vetëm dy javë që kishte shpallur Pavarësinë, dhe një nga vendimet e para të qeverisë së Ismail Qemalit ishte mbrojtja e territorit. Lufta do të përqendrohej mbi të gjitha në mbrojtjen e dy skajeve: Shkodrës dhe Janinës.

Sigurisht, që është normale, madje e domosdoshme, që historia të trajtohet në vazhdimësi. Kjo lidhet më së shumti me kërkimet nëpër arkiva vendase e të huaja dhe, për një vend të mbyllur ku ka vepruar historiografia shqiptare, është e natyrshme të zbulohen në vazhdimësi dokumente të reja, në mungesë të dokumenteve arkivale shtypi perëndimor i Fuqive të mëdha, që mund të shërbejë si një bazë alternative informacioni, por duhet pasur gjithnjë kujdes edhe aposteriori, mbi interesat e secilës prej fuqive të mëdha, përkatësisht për ngjarjen me këtë sy, siç edhe e kemi parë edhe këtë paraqitje të këtij rasti nga gazetat perëndimore në fjalë. Këto informacione, duhet të shoshiten për të ndarë paraqitjen e fakteve nga informacioni kryesor, ndaj i kemi ballafaquar këto materiale me mediat e vendeve të tjera, apo me dokumente arkivore nga studimet shqiptare dhe të huaja.

Çdo njeri e ka për nder e detyrë të shkruajë të vërtetën, për njërën nga ngjarjet më të mëdha të saj Mbrojtjen e Shkodrës në rrethimin e vitit 1912-1913 dhe në mënyrë të veçantë për kryembrojtësin e saj Gjeneral Esad Pashë Toptanit dhe akuzat që i bëhen atij për dorëzimin e qytetit.

Kohët e fundi janë butuar shkrime që përpiqen ta revizionojnë figurën dhe rolin e Esad Pashës. Novruz Zejnati, Kolonel R. shkruan se “ Njeriu që me luftën e tij i ka bërë shërbimin më të madh Shqipërisë, vazhdon të cilësohet tradhtar, madje si tradhtari më i madh në gjithë historinë e popullit shqiptar. Pikërisht ai që gati për shtatë muaj rresht drejtoi qëndresën më heroike që është zhvilluar në historinë e popullit shqiptar, në truallin shqiptar dhe për llogari të Shqipërisë e të shqiptarëve duke mbrojtur Shkodrën nga sulmet e forcave luftarake malazeze e serbe në periudhën më kritike e më fatkeqe në historinë shqiptare, në kohën e Luftërave Ballkanike 1912-1913. ^2. “Ky është Esad Pashë Toptani”, Novruz Zejnati, Kolonel R. Doktor i shkencave Novruz Zejnati, /portali DurresLajm/

Por fakti që ai mbrojti Shkodrën, ashtu siç duhet sqaruar, përse e mbrojti dhe përse e dorëzoi? A e mbrojti ai Shkodrën nga Mali i Zi , në emër të Shqipërisë apo të Turqisë?

Që në fillim duhet të pranojmë se luftës për mbrojtjen e Shkodrës duhet t’i dedikojmë faktin dhe fatin, meritën historike dhe nderin që Shkodra më 1913-ën, kur u vendosën kufijtë e shtetit shqiptar, mbeti pjesë përbërëse e këtij shteti. Në fakt konferenca e Ambasadorëve kishte caktuar drejt që Shkodra të mbetej nën Shqipëri, por a mjaftonte kjo për ta lëshuar Shkodrën apo dorëzimi i Shkodrës bënte pikërisht të kundërtën, siç duket dhe në komentet e gazetës franceze “Le Temps”.

Siç duket Konferencën e Paqes kishte vendosur ta shfrytëzonte edhe Mali i Zi. Pikërisht për këtë kishte vendosur që t’i intensifikonte sulmet kundër Shkodrës. Mbreti Nikolla kishte vendosur t’i vendoste Fuqitë e Mëdha përpara një fakti të kryer:- Shkodra e pushtuar duhej t’i ngelej Malit të Zi.

Mbreti Nikolla, me humbjet e rënda të pësuara, përfundimisht nuk kishte më shpresa që ta pushtonte Shkodrën vetëm me ushtrinë e vet. Në këto kushte ai iu lut përsëri mbretit të Serbisë që ta ndihmonte ushtarakisht. Serbia vendosi të dërgonte ne Shkodër, rreth 15 mije forca të tjera, që do të emërtoheshin “Korpusi bregdetar i Shqipërisë”, i cili, veç artilerisë së rëndë do të kishte edhe katër avionë luftarake, nga shtatë që kishte gjithsej ushtria serbe.

Ndërkohë, me 23 mars 1913, Konferenca e Londrës kishte vendosur që Shkodra t’i mbetej Shqipërisë. Fuqitë e mëdha evropiane i kërkuan Malit të Zi dhe Serbisë që të tërhiqnin forcat e tyre nga rrethimi i Shkodrës. Por malazezët dhe serbët nuk donin të hiqnin dore nga plani për të pushtuar Shkodrën. Në marrëveshje me qeverinë greke nga Selaniku, nëpërmjet tri konvojeve, u transportuan ne Shëngjin deri nga fundi i marsit, rreth 15 mijë ushtarë serbë, të pajisur, përveç artilerisë, edhe me aeroplanë luftarakë. Njëkohësisht, ushtria malazeze u vu nën komandën e gjeneralëve serbë. Por humbjet e renda që kishin pësuar më parë në luftimet kundër Garnizonit të Shkodrës i bënin gjeneralët serbë, që të hezitonin e të zvarritnin sulmin kundër Shkodrës, derisa erdhi urdhri që ushtria serbe të tërhiqej nga rrethimi i qytetit. Të mbetur vetëm, forcat malazeze me 31 mars 1913, bënë edhe një sulm të dëshpëruar kundër Taraboshit, por pa sukses.

Gjendja ne Shkodër ndërkaq nuk ishte e thjeshtë, që në dhjetor njerëzit kishin filluar të vdisnin nga uria. Në kushtet e mungesës së ushqimeve dhe faktit se fati i Shkodrës ishte përcaktuar nga Fuqitë e Mëdha, Komanda e Garnizonit të Shkodrës vendosi të dilte nga qyteti. Me 23 prill 1913, u arrit një marrëveshje me palën malazeze me 24 pika, sipas së cilës Garnizoni i Shkodrës do të dilte nga qyteti me të gjithë armatimin, pajisjet, dokumentacionin, etj.

Esad Pasha dorëzon Shkodrën

Me 24 prill 1913, ne mëngjes, efektivi i Garnizonit “të pathyeshëm” të Shkodrës, i rreshtuar në kolonë marshimi, me flamujt luftarakë, së bashku me armatimin, mitralozat, topat dhe pajisjet e tjera, u nis për në drejtim të Lezhës. Pas një qëndrimi të shkurtër prej tri javësh të trupave malazeze, qyteti i Shkodrës i kaloi për një vit për administrim Komisionit Ushtarak Ndërkombëtar dhe pastaj u bashkua me pjesën tjetër të Shqipërisë.

Është fakt i pakundërshtueshëm se Esadi ka qenë komandant i trupave rezerviste shqiptare në mbrojtjen e Shkodrës, kur ushtritë serbo-malazeze e kishin rrethuar Shkodrën nga fundi i nëntorit 1912, duke iu shërbyer me devotshmëri interesave të shtetit turk. Faktet për këtë periudhë flasin se gjatë dhjetorit 1912 dhe janarit të vitit 1913 janë zhvilluar luftime të përgjakshme në malin e Taraboshit, në kodrat e Beltojës, të Bërdicës e të Bardhanjorëve, si edhe në fushën e Shtojit. Së bashku me gjeneralin Hasan Riza Pasha të divizionit turk, Esad Toptani ka drejtuar vendosmërisht qëndresën edhe pasi Turqia iu kërkoi armëpushimin shteteve ballkanikë, më 3 dhjetor 1912. Pas vendimit të Fuqive të Mëdha, të datës 22 mars 1913, për kufijtë e Shqipërisë së Veriut e të Lindjes, të cilat kërkuan nga Serbia dhe Mali i Zi që të pushonin luftën dhe të largonin forcat që mbanin Shkodrën të rrethuar.

Studiuesi Hamdi Bushati, i gjallë në kohën e vrasjes së Hasan Riza Pashës, duke shkruar të zezën mbi të bardhë në librin “Shkodra dhe motet” ka theksuar se:“Opinioni publik shkodran pat përshtypjen dhe bindjen se, Esad Toptani e kishte kurdisë planin e vrasjes së Hasan Riza Pashës me dorën e kriminelëve: Osman Bali nga rrethet e Tiranës, të Mahmutit nga Kavaja dhe të një të quejtunit Teofik nga Shqipnia e Mesme”. Në marrjen e vendimit për vrasjen e Hasan Riza Pashës ka pasur edhe nxitjen e shtatmadhorisë xhonturke, gjë të cilën Esadi e realizoi më tepër nga etja për pushtet. Fjalët e fundit të pashait luftëtarë: “Këto dy dekorata (plumba) do doja t’i merrja në luftë e jo kështu, dhe, mbasi vritem këtu, djemtë e këtij vendi duhet të ma marrin gjakun”, dëshmuan se ai u vra me pëlqimin dhe kontributin e Esad Toptanit, duke dalë nga shtëpia e tij, pabesisht. Këtë vrasje Esadi u përpoq t’ia vishte Ndoc Dedës prej Shoshit, sikur ky ka qenë i shtyrë prej Malit të Zi. Miku i tij Alush Lohja, një nga njerëzit më të shquar e më guximtarë të Shkodrës në ato vite, mori në mbrojtje Esad Toptanin. Më 16 prill 1913 Serbia, e trembur nga Austro-Hungaria, se do të hynte në sanxhakun e Novi-Pazarit, dhe e këshilluar nga Rusia, largoi rrethimin e Shkodrës. Në këtë kohë krajl Nikolla i Malit të Zi, ndonëse i kërcënuar nga Fuqitë e Mëdha, shfrytëzoi tradhtinë e Esad Toptanit”, ³ Përparim Rexhepi” Si mbeti Shkodra në kufijtë e Shqipërisë” nga K,lan, 10.07.2003 http://shkoder.net/shkodra-shqiptare/

Kjo ishte situata të cilën përshkruan gazeta “Le Temps” në kolonën “Lajme nga Jashtë” të datës 29 Prill ,nga Pierre De Touche, që jep një analizë domethënëse për të kuptuar se si shihej kjo situatë me syrin e Fuqive të Mëdha, veçanërisht, nga Franca në këtë rast, dhe aspak me të drejtën e popullit shqiptar mbi trojet e tij. Për politikën evropiane, akti i e Esad Pashës, pavarësisht kushteve dhe situatës kur u krye, lehtësonte zgjidhjet e divergjencave mes fuqive të mëdha për Ballkanin.

Qendrimi i Francës për fatin e Shqipërisë

“Cila ka qenë teza e kontit Berchtold që nga muaji tetor?, pyeste artikullshkruesi. A duhet të zbatohet për çështjen shqiptare parimi i kombësisë , ashtu si dhe për garat e tjera.( Vini re fjalën garë. RF) Kjo kërkesë e formuluar nga Ministri i Jashtëm i Punëve të Jashtme të Austro-Hungarisë, në të gjitha fjalimet e tij, që u përsërit në të gjitha komunikimet e tij, u mbështet nga aleatët e tij, si dhe u pranua edhe nga Evropa. Ambasadori Zislin me pamjen e tij të bukurqeshur si prej karikature që shpesh riprodhohen nga shtypi, tregon sesi Gjermania mbështet kërkesat për autonominë e Shqipërisë, ndërsa ia mohon ato Polonisë dhe Alsasë -Lorenës. Por pse ndodh kjo?
Me Shqipërinë, sipas tij, Fuqitë e Mëdha kanë dekretuar lindjen e një foshnje, por që ende nuk ka ardhur në botë, dhe për këtë si fakt i mjaftueshëm është vetëm shtatzënia dhe ka i kanë përcaktuar asaj edhe një shef. Ky lider është shqiptar, gjë që korrespondon edhe me përkufizimin e shtjelluar nga vetë konti Berchtold, në delegacionet e 18 nëntorit të kaluar( në Konferencën e Ambasadorëve R.F), kur tha: “Dëshiroj të theksoj se shqiptarët janë ndeshur me shekuj me kushte të pafavorshme, për ruajtjen e traditave të tyre kombëtare dhe veçorive të tyre etnike. Në parim, atëherë nuk mund të shihet e arsyeshme, që qeveria perandorake dhe mbretërore, e cila ka qenë kaq e gatshme të pranonte ofertat e Ismail Kemal Beut, kur ai ishte përpjekur të formonte një qeveri të përkohshme, pse duhet të ngrejë kundërshtime ndaj shpalljes së Shqipërisë, të pavarur nga shqiptari tjetër, Esad Pasha?”,⁴ “Le Temps,” Idem.

“Është e qartë se qeveria e Esad Pashës do të jetë ndryshe, nga ajo ç’ ka janë qeveritë normale evropiane. Por çdo qeveri shqiptare gjithmonë do të jetë qeveri, sui generis. Në funksion të paqes në Ballkan, që të gjithë do duhet të konsolidojnë një gjë, për të cilën Austro-Hungaria e ka treguar përkushtimin e saj, duke u përmbajtur, pavarësisht mobilizimit të gjitha nismave ushtarake dhe kombinimeve për pasur një avantazh.

Esad Pasha është për t’u mirëpritur nga fqinjët e Shqipërisë edhe për ta përjashtuar për momentin të paktën rreziqet e luftës nga Ballkani. Esadi më në fund, ka meritën e të pasurit me vete të një force të vërtetë ushtarake, lajm që u shpërnda edhe nga disa agjenci austro-hungareze”.

Pyes veten, shkruan artikullshkruesi, nëse vendosja vetos ndaj kësaj zgjidhjeje, për shkak, siç e dimë, Austro Hungaria e ka marrë përsipër me kaq zell elokuent interesat e shtetësisë shqiptare, apo se Monarkia Dyshe, mendon se Shqipëria autonome, do të duhet të konstituohet si një shtet kërcënues, kundër Shteteve të tjera të Ballkanit.

Kjo të bën të mendosh se për Austrinë Hungarinë, Shqipëria autonome ishte vetëm një mjet, dhe një mjet i drejtuar kundër Malit të Zi, kundër Serbisë dhe kundër Greqisë. Megjithatë ndershmëria e lartë e perandorit Franz Jozef na le të mendojmë se duhet ta përjashtojmë këtë hipotezë. Por do të ishte për të ardhur keq nëse, për një hap të pakujdesshëm, diplomacia austro-hungareze do ta realizonte këtë.

Çështja e Shkodrës, e cila po diskutohet sot, siç shkruhet në gazetë në Konferencën e Londrës, do të humbasë, për shkak të marrëveshjes shqiptaro-malazeze, në pjesën më të madhe për shkak të rëndësisë praktike të saj. Supozoni se, me ndihmën e trupave të huaja, Shkodra do të merrej përsëri, por çfarë do të ndodhte?

Ne do detyrohemi t’ia kthejmë Shkodrën Shqipërisë, dhe nëse fuqitë e mëdha do të tregonin më shumë respekt për fjalën e tyre, do të duhej që të mos vazhdonin me këtë dorëzim. Por Shqipëria deri në ndonjë zgjidhje mëtejshme të ndryshme, do të ishte e Esad Pashës, e të njëjtit Esad Pashë, që i dorëzoi Shkodrën Malit të Zi dhe që u pajtua sot ashtu si edhe dje, po me Malin e Zi. Kjo është me të vërtetë, një përpjekje e madhe për një rezultat të dobët dhe, nga e gjithë kjo duhet të mos lemë malin të pjellë një mi, për ndryshe do të duhet të vendosim kaq shumë topa në malin e Shkodrës?

Kjo është një vërejtje me këmbë në tokë, por që ka edhe çmimin e saj. Konferenca e Londrës duhet ta ndalojë atë. Megjithatë, qysh nga fillimi i krizës, me gjithë iniciativat e shteteve të Ballkanit, të cilat ata nuk dëshironin të besonin, se janë çliruar nga kërcënimi i fuqive të mëdha. Kur këto të fundit kishin hartuar një plan reformash të parealizueshme, deklarata e luftës u dha shteteve ballkanike mundësinë për t’i braktisur ato. Fillimi i armiqësive i bëri ballkanasit të ndiejnë peshën e parimit, të status quos-ë, ndërsa pas fitoreve vendimtare të Kirkilisë, Lule-Burgasit, Manastirit, Selanikut (Fuqitë Ballkanike) mundën të çliroheshin prej frikës nga fuqitë e mëdha. Kështu kur negociatat pas armëpushimit kulmuan në bllokimin e janarit, atëherë aleatët edhe një herë përfituan nga përpjekjet e tyre të mëdha, dhe nga ky bllokim, duke pushtuar edhe Adrianopojën, Janinën dhe Shkodrën. Ndaj fuqitë e mëdha duhet të japin dorëheqje ndaj zgjidhjes së çështjeve që s’janë në gjendje t’i zgjidhin” Nuk është detyrë e tyre, të futen në lojë as diplomatikisht, as ushtarakisht në një lojë, që nuk mund ta kontrollojnë as sot dhe as nesër, shkruante ⁵ “Le Temps”, Paris , Prill 29 , 1913., f 1

Lëvizjet e diplomacisë evropiane për fatin e Shkodrës

“Po në këtë gazetë, në një njoftim nga Viena bëhej me dije se z. De Giers ambasador i Rusisë , i kishte dorëzuar më 28 Prill Austro – Hungarisë një notë të re verbale, sipas termave të kësaj note, Rusia bënte me dije se ishte e gatshme t’u bashkohej fuqive evropiane, për të mundësuar që Mali i Zi të braktiste Shkodrën, por me kusht nëse kjo do të pranohej nga Mbreti i Malit të Zi, dhe se ishte e qartë, se për këtë do të kishte kompensime”. ⁶ Le Temps , idem.

Siç shihet edhe nga axhanset Ismail Qemali kishte takuar ne Francë, ministrin e jashtëm Pichon , ambasadorin e Austro-Hungarisë Kontin Szecsen, ambasadorin e Rusisë Isvolski dhe ambasadorin gjerman, baronin Scheon. Gazeta i linte vend të gjerë një interviste të momentit me Ismail Qemalin, që sqaron saktë, qëndrimin e tij ndaj aktit të Esad Toptanit, ai është i qartë dhe i prerë se gjoja “Heroizmi i Esad Pashës i ishte nënshtruar “egoizmit të tij” .

“Ismail Qemal Beu, kreu i Qeverisë së Përkohshme Shqiptare, ndodhet aktualisht në Paris, shkruante gazeta ne faqen e 6-të, kur i dha deklaratat e mëposhtme gazetës “ Le Temps të Paris-it” ne datën 29 Prill 1913, vetëm 5 ditë pas njoftimit të dorëzimit të Shkodrës .
“Nëse ngjarjet e raportuara janë të sakta dhe fakti që Esad Pasha është larguar nga Shkodra me gjithë trupat, armët dhe pajisjet, kjo mund të konfirmojë vetëm se ka pasur pazarllëqe të mbyllura mes të tij dhe mbretit të Malit të Zi. Atëherë ka vetëm dy fjalë, për ta përshkruar këtë akt: “Kjo është një tradhti dhe një çmenduri!”
Një tradhti, sepse ajo i pret kryet e Shqipërisë, duke e braktisur Shkodrën, dhe për faktin, se ajo e bën virtualisht vendin tonë një aneks të Malit të Zi dhe të Serbisë.”
Një çmenduri, sepse na vë ne të gjithëve në gjendjen më të vështirë për të vazhduar negociatat tona për caktimin e kufijve tanë, të nisura qysh në momentin e “Shpalljes të pavarësisë sonë”.
Kjo gjë jo vetëm që rrezikon seriozisht pavarësinë, por akti i tij shkon kundër interesave dhe konventave ndërkombëtare të Evropës, që është duke punuar për konceptin e kombësisë sonë. dhe emri i mirë i të cilës, nuk mund të dekurajohet vetëm nga një “grusht shteti teatri” që sapo ka plasur.”
“Jam i sigurt se populli shqiptar, kur të kuptojë pasojat e qëndrimit të Esad Pashës, nuk do ta ndjekë pas atë.
Esadi, sigurisht, i përket një prej familjeve më të mira shqiptare, por ai nuk ka ndikim të mjaftueshëm në popull për të fituar. Sa për Xhavid Pashën, me të cilin ai është larguar, ai nuk është as shqiptar. Trupat e Esad Pashës nuk do t’i mbeten besnikë atij, veç ndonjë pjese që është e lidhur personalisht me të, por pjesa tjetër do të shpërndahet.
Qeveria e përkohshme që unë drejtoj proteston kundër këtij akti. Përpjekja për pavarësinë tonë që kemi filluar, mbështetet nga kontingjente tona ushtarake rreth Beratit dhe Elbasanit. Ndërsa për sa i përket Evropës, ajo nuk mund të përkulet përpara faktit të kryer, që minon interesat dhe konventat ndërkombëtare, ndërkohë që veprimet e saj synojnë të pajtojnë dhe të balancojnë situatat. Pavarësia jonë kërkon ruajtjen e integritetit tonë, të kërkuar nga Austria, për të cilin ne u jemi mirënjohës për ndërhyrjen e saj në emër tonë, sidoqoftë pa pranuar, ndonjë lloj kujdestarie të saj.
Ne duam që të jemi mirë me të gjithë, si me fqinjët tanë sllavë, me të cilët ne keni nevojë për të formuar një bllok solid dhe kompakt në interes edhe të pavarësisë sonë.”
Kështu e përfundoi ai intervistën e tij, duke na thënë se ishte nisur, sot për në Londër, për t’ia vënë dukje këtë pikëpamje të qeverisë së Përkohshme Shqiptare Konferencës së Ambasadorëve. L.G. ⁷ Le Temps, idem.

Marrëveshja u nënshkrua më 22 prill, dhe të nesërmen, më 23 prill, ushtria malazeze u përgatit për të hyrë në Shkodër. “Më 22 prill 1913 Esad Toptani nënshkroi marrëveshjen e kapitullimit dhe në krye të trupave turke e shqiptare u largua nga qyteti”.

Është fakt i pamohueshëm se më 23 prill 1913, Shkodra, kështjella madhështore e qëndresës së Veriut, iu dorëzua malazezve. Pas kësaj Esadi erdhi në Tiranë me ushtrinë e përbërë nga shqiptarë dhe turq, duke u pritur dhe përcjellë me nderime në Lezhë prej ushtrisë serbe.

Bazuar në marrëveshjen e nënshkruar atë ditë, afër mesnate, princi Danillo, në krye të ushtrisë malazeze, me 24 prill hyri në Shkodër, duke marrë çelësat e qytetit nga dora e Esad Pashë Toptanit. Në saje të kësaj Esad Toptani, u lejua të largohej me nderime ushtarake në krye të divizionit të tij. Ndërkaq, në Shkodër, agjentët e knjaz Nikollës filluan terrorizimin e banorëve, ndonëse Shkodra i bëri një refuzim të ashpër kësaj loje (tradhtie) të Esad Toptanit. Veprimi i Esadit e koklaviti edhe më tepër çështjen shqiptare, aq sa Austro-Hungaria dhe Italia kërkuan menjëherë jo vetëm tërheqjen e Malit të Zi nga Shkodra, por edhe largimin nga Shqipëria të trupave turke të komanduara prej Esad Toptanit.

Ne e zgjodhëm këtë gazete për të sqaruar vështirësitë e politikës së jashtme të qeverisë së Ismail Qemalit nga dorëzimi i Shkodrës prej Esad Toptanit, si për të ndriçuar sado pak, rolin e këtyre figurave dhe perceptimin e Fuqive Evropiane për Pavarësinë e Shqipërisë. Ja si e analizon gazetari Gabriel Louis Jaray në shkrimin e tij “Lufta e Orientit” këtë ngjarje nga pikëpamjet e fuqive të mëdha.

Veprimi diplomatik
“Takimi i ambasadorëve në Londër nuk do të jetë më një hipotezë, por një fakt i kryer. Esad Pasha, siç e parashikuam dje, shpalli veten Mbret të Shqipërisë. Përgjegjia e diskutimeve të Fuqive, erdhi edhe një herë nga Ballkani, ku u realizua germë për germë teza, që Evropa shpesh e citon, por që zbatohet shumë pak, “Ballkani për ballkanasit”.
Esadi, në krye të një ushtrie të fortë, u shpall në Lezhë, sundimtar i Shqipërisë, dhe la të kuptojë se në atë vend vetëm forca vlen, dhe sidomos forca e familjes së tij, që e ushtron për një kohë të gjatë me një ndikim mbizotërues. Një ditë, pasi sundimtari i ri i Shqipërisë, i dha Shkodrën Malit të Zi, dhe kur ambasadorët në Londër pretendojnë ta detyrojnë mbretin Nikolla t’ua lerë në dorë fuqive të përfaqësuar nga komandantët e trembëdhjetë anijeve. që ndodheshin para portit të Tivarit, Fuqitë po grinden për kompetenca se si ta ushtrojnë këtë kufizim mbi një territor që nuk është as i tyre, me synimin për ta përfshirë atë, në një shtet të ri, kufijtë e së cilit ata thjesht po i shënojnë në hartë. Ndërsa ky shtet u rrëshqet nga duart para se ata të bien dakord, për regjimin e tij politik, duke u shndërruar në diçka të kotë. Është e pakonceptueshme që Austria dëshironte qysh në fillim të thellonte dallimet ndërmjet Antantës Trepalëshe dhe Aleancës së Trefishtë, gjë që mund ta çojë të gjithë Evropën, në një aventurë të frikshme, për shkak se, më se një herë ” ajo kishte i ndërtuar planet duke u mbështetur me ndihmën e një mobilizimi shkatërrimtar, që tashmë ishte rrëzuar nga rrethanat. Funksioni i vërtetë i takimit të Ambasadorëve, të cilin mezi e kanë përmbajtur deri tani, ka konsistuar në ruajtjen brenda kuadrit të Antantës evropiane, të ambicieve dhe të padurimit austriak, gjë që do të ishte mirë, që ta shtynte zbatimin e vendimeve të tij në lidhje me Shkodrën, ku interesat e drejtpërdrejta të Malit të Zi dhe të Shqipërisë, tani ishin zgjidhur pa atë. Gjermania dhe Italia, nuk mund të dëshironin ndonjë ndërprerje të koncertit, dhe të rrezikonin një konflikt ndërkombëtar, për këtë vend të humbur në mes të maleve. Kështu ato shpresojnë, ta përmbajnë Austrinë nga këto veprime, në interes të të gjithëve, duke përfshirë atë të vetë monarkisë.

Kjo është arsyeja pse ne nuk u ndahet frika e atyre që u druhen rezultateve të shqyrtimit të Ambasadorëve në Londër, rezultate të cilat, si të gjitha ato të mëparshmet, do të tregojë pa dyshim, sot nëse marrëveshja Evropiane do të mbetet në fuqi. Ne nuk mund të besojmë, se Gjermania do të insistojnë në pretendimet që ambasadori i saj do të bëjë sot në takimin e Londrës, në mënyrë që t’i japë mundësi Austrisë për një urdhër ekzekutimi ushtarak kundër Malit të Zi, që do të integronte së shpejti pjesën tjetër në frontin e aleatëve të tjerë të saj, përfshirë ndoshta edhe vetë Esad Pashën. Udhëzimet që ajo i ka dhënë në këtë drejtim ambasadorit të saj, ndoshta kanë një kuptim të mundshëm dhe shpjegojnë, sidomos faktin, se si Mali i Zi nuk i është përgjigjur ende notës kolektive që fuqitë kishin vënë dje para Kryeministrit të Cetinës. Incidentet me Shqipërinë, me sa duket, kanë shkaktuar një vonesë në dhënien e përgjigjes ndaj fuqive, në lidhje me rezervat e aleatëve, për idenë e një propozim ndërmjetësimi. Kjo përgjigje e paralajmëruar, kuptimi i së cilës është i njohur, pritet në kryeqytetet e Ballkanit, të cilat do të duhet të koordinohen në lidhje me ketë çështje. Aleatët, pas marrjes së përgjigjes, do të duhet të marrin vendime të rëndësishme, të cilat, në këtë moment, mbeten domosdoshmërisht pezull. Veprimi i tyre do të paragjykohet dhe pengohet, ndërsa dëmi i shkaktuar nga kjo vonesë është i konsiderueshëm. Shpresohet se Shqipëria nuk do ta devijojë shumë vëmendjen e Evropës nga puna e ndërmjetësimit ndërmjet palëve luftuese në Ballkan”.⁸ Le Temps, idem f 6.
Shpallja e Mbretërisë së Shqipërisë të Esad Pashë Toptanit

Sikurse theksohet më lart, Esadi ëndërronte të bëhej sundimtari i Shqipërisë duke ndjekur rrugën më të lehtë, atë të bashkëpunimit me shtetet fqinjë dhe me përkrahësit e tyre. Është e vërtetë se pak ditë mbas vrasjes së Hasan Riza Pashës, pikërisht me 23 prill 1913, Esad Toptani i dërgoi njoftim komandantit të Krajl Nikollës se donte “me dorëzue Shkodrën, mbasi mungonte çdo gja”. Në të njëjtën ditë ai pati mbledhur parinë e Shkodrës në Zyrën e Doganave, të cilëve u njoftoi se “qytetin do ta dorëzonte derisa i ishin sosë ushqimet e nuk ishte ma në gjendje me qëndrue”. Duke kundërshtuar deklaratën e tij disfatiste, paria Shkodrës ofruan ndihma, sikurse ishin gjashtë të krishterë që premtuan sigurime, Sulçe beg Bushati ofroi ndihmë me 100 krerë lopë, Jakup Rroji ofroi ndihmë me bagëti të trasha dhe me të holla, tregtarë të tjerë garantuan për ndihmë me të holla, etj. Hamdi Bushati shkruan se Muharrem Gjylbegu, i pranishëm në takim, ka pohuar se Esad Toptani foli ashpër kundër shkodranëve dhe në fund “…doli nga mbledhja tue u sjellë krahët. Të pranishmit mbetën shtang, me krena të ulun e disave u shkonin lotët nga dëshpërimi”.

“Esad Pasha vlerësoi se po të mbështetej kryesisht tek Austro-Hungaria, kur Italia dhe Greqia po kishin pretendime të hapura për territorin e shtetit shqiptar, do të ishte fatale për mbijetesën e vendit të tij. Duke bashkëpunuar me qendrën e Aleancës Ballkanike – Serbi – dhe përmes saj me Malin e Zi, ai po kërkonte themelet për të ndërtuar një shtet të qëndrueshëm shqiptar me një shumicë myslimane, i cili do të mbështetej tek bejlerët e mëdhenj në pjesën qendrore dhe veriore të vendit”, shkruan historiani serb, ⁹ Dushan Batajcovic , në kumtesën e tij, “Serbian Government and Esad-pasha toptan. Serbs and the Albanians in the 20th Century, series of lectures May 7-10, 1990

Sipas tij Esad Pasha posedonte tiparet e një muslimani që i shihte me mosbesim bashkëkombësit e një feje tjetër. Sipas, Batajcovicit, ai kishte dëgjuar që fiset katolike veriore shqiptare, që synonin të ndaheshin nga Shqipëria dhe popullsia ortodokse në Epirin e veriut kishte orientim pro-helenik, ndaj këto ishin arsyet, pse ai pranoi të rregullonte kufirin në dobi të Serbisë, Malit të Zi dhe Greqisë. “Ai besonte se një Shqipëri më e vogël se ajo e përcaktuar në vitin 1913, homogjene në fe, do të ishte një vend shumë më i qëndrueshëm. Zhvillimi i rrethanave ndërkombëtari kërkoi një bashkëpunim më të ngushtë me Serbinë për të cilën territoret shqiptare ishin një objekt aspirimi dhe kompensimi nga kabinetet e Fuqive Evropiane që kur shpërtheu Lufta e Parë Botërore”¹⁰ Д. Т. Батаковић, Есад-паша Tornatiti, Србија и албанско питање (1916—1918), in: „Србија 1918“, Zb. radova Istorijskog instituta, 7, Beo­grad 1989, p. 346.

Ndaj në fillim të majit 1913, Esad Pasha e informoi mbretin malazez për qëllimet e tij për ta shpallur veten “Mbret të Shqipërisë” dhe shprehu gatishmërinë e tij për të bashkëpunuar me aleancën ballkanike. Ai tha se shqiptarët ia detyronin lirinë e vet popujve të Ballkanit dhe se ai do të vendoste me ta kufijtë e Shqipërisë pa ndërmjetësimin e fuqive të tjera.

Esad Pasha i tha diplomatit serb Zivojin Balugdiç në një takim në Durrës, “se donte një marrëveshje me Serbinë. Në fillim, qeveria serbe pranoi, duke vlerësuar se Pasha kishte treguar interesin e tij se ai me të vërtetë donte një marrëveshje me Serbinë, të cilën ai e konsideronte, citonte Balugdiç :” si bërthamë për të mbledhur forcat e Ballkanit.”^11. Аокументи o спољној политици Краљевине Србије, VI-2, Doc. 135; Ж. Балугџић, ор. eit. 521—522
Ishte e rëndësishme për qeverinë serbe pak përpara sulmit bullgar për të neutralizuar përgatitjet në Shqipëri kundër bastisjeve në territorin serb – veçanërisht në Kosovë, Metohi dhe Maqedoninë perëndimore. Rreth 20,000 njerëz ishin në armë në territorin shqiptar, kryesisht refugjatë nga Serbia e Vjetër dhe Maqedonia, udhëheqësit e të cilëve, Hasan Prishtina dhe Isa Boletini, ishin bashkëpunëtorë të njohur të Ismail Qemalit. Ata u përpoqën të luftonin me ndikimin e Esad Pashës, duke agjituar një sulm ndaj Serbisë dhe duke nxitur një kryengritje të popullit shqiptar atje.
Esad Pasha përdori shkatërrimin e forcave pro-austriake për të shpallur veten (me mbështetjen e shefave fisnorë myslimanë dhe të bejletëve të mëdhenj në pjesët qendrore të vendit) guvernatorit të Shqipërisë në Durrës, në fund të shtatorit 1913. Viena vlerësoi aktin si dëshmi pozitive për orientimin e tij pro-serb. Serbi zyrtare në të njëjtën kohë ndihmoi një numër të shefave të tjerë fisnorë që i kundërvihen qeverisë së Qemalit, duke i drejtuar ata drejt bashkëpunimit me Esad Pashën. Aleanca mes qeverisë së Serbisë dhe Esad Pashës nuk ishte përcaktuar në një traktat të veçantë, megjithatë Pasiçi urdhëroi që pasuesit e tij të ndihmoheshin në para dhe armë. Për kryeministrin serb, Esad Pasha shërbeu si kundërbalancë me qarqet e mëdha shqiptare rreth Ismail Qemalit.

Pasi dorëzoi Shkodrën, Esad Toptani u vendos në Tiranë e në Durrës, me objektiv të qartë të mbajtjes të copëtuar të trojeve të Shqipërisë. Duhet theksuar se Esad pashë Toptani nuk e njohu realisht shpalljen e pavarësisë së vendit, duke pretenduar se dëshironte ngritjen e Flamurit Kombëtar në Shkodër, ndonëse nga krerët e saj iu bë thirrje për bashkëpunim me anën e një letre të njerëzishme. Gjithashtu, me këtë pretekst ai nuk njohu as qeverinë e Vlorës, të parën qeveri të Shtetit të Pavarur shqiptar dhe që në fillim luftoi me tërbim kundër saj. Esadi e ndjente se kishte kundër tij të gjithë rrymën e lëvizjes kombëtare, e cila lidhej me qeverinë e Vlorës, dhe përkrahej deri diku prej Austro-Hungarisë dhe Italisë, të cilat i kishin dalë zot shtetit shqiptar të pavarur, për të plotësuar qëllimet e tyre të kontrollit të Adriatikut. Gjithashtu, ai u detyrua të zbatonte kërkesën e Vjenës e të Romës për largimin e trupave turke nga Shqipëria. Në historinë e Shqipërisë është theksuar: “…monarkia e dyfishtë e përkrahur nga Roma kërkoi në mënyrë të vendosur nga Esad Toptani dhe Porta e Lartë që të jepej urdhri për riatdhesimin e ngutshëm të trupave turke të cilat ndodheshin ende në Shqipëri, nën komandën e Esadit ”.

Në një kabllogram nga Cetina thuhej se Esad Pasha e shpalli veten në Lezhë “Mbret të shqiptarëve”. Në një njoftim nga Beogradi nga gazeta Britanike ”Daily Mail, thuhet se Esad Pasha, me 26.000 burra, përmbushi planin e zhvilluar në Shkodër, në marrëveshje me Mbretin Nikolla. Ndërsa Xhavid Pasha, komandanti i ushtrisë turke në Maqedoni, do të bëhej ministër i Luftës i Esad Pashës në një aleancë mes Malit të Zi dhe Mbretit të Shqipërisë, sipas të cilit, përsëri sipas Daily Mail, thuhet se Mali i Zi do ta mbante Taraboshin dhe Luginën e Bunës, ndërsa qyteti i Shkodrës do të bëhej shqiptar.”, cituar, sipas ¹² “Le temps , idem.
Shtypi anglez mirëpriti me një ironi të këndshme dhe me shqetësim, Shpalljen e Mbretërisë së Shqipërisë , me 27 Prill 1913 në Lezhë. Gazeta “Daily News” shkruante” Ndërsa Fuqitë diskutojnë seriozisht për kufijtë e Shqipërisë, malazezët dhe shqiptarët e kanë zgjidhur çështjen e tyre. Kjo është një shaka e shkëlqyer që e bën koncertin e Fuqive mjaft qesharak. Për fat të keq, kjo rezulton në një ndërlikim të ri në përplasjen e çështjes shqiptare dhe ndoshta është më seriozi i të gjithave”.

Demarshet e Fuqive kundrejt Cetinës

Në një njoftim të ri të zbuluar nga gazeta angleze “Daily Telegraph”, thuhej se Ministri i Rusisë kishte marrë dje në mëngjes udhëzimet e qeverisë së tij, se përfaqësuesit e fuqive të mëdha kishin rënë dakord të takoheshin në orën dhjetë tridhjetë, në ministrinë e Punëve të Jashtme, për të bërë demarshe në lidhje me ketë qëllim. Baroni Squitti, dekani i trupit diplomatik, i kërkoi qeverisë së Malit të Zi që një person duhej të gjendej në Ministrinë e Jashtme në kohën e caktuar për të pranuar notën e komunikimit të Fuqive të mëdha. Baronit Squitti malazezët u janë përgjigjur me gjithfarë justifikimesh, se si rezultat i Pashkëve (Ortodokse), nuk kishte njerëz, se ishin të sëmurë, etj. Përfaqësuesit diplomatikë pastaj kishin çuar një korrier për z. Voukotiç, me një deklaratë me shkrim në të cilën ata e detyronin Malin e Zi, të evakuohej nga Shkodrën pa vonesë dhe që qyteti t’i kthehej komandantit të anijeve mbledhura në Tivar. Në të kërkohej një përgjigje e menjëhershme. Menjëherë pasi, u kthye korrieri dhe informoi përfaqësuesit e Fuqive se ai e kishte përmbushur misionin e tij. Kështu, u arrit të paraqitej qasja e Fuqive, por unë mendoj dhe unë mund të them se reagimi i Malit të Zi për në dokumentin e dorëzuar do të jetë tërësisht negativ”.¹³ Les Temps , idem f. 6.

“Delegatët shqiptarë deklarojnë se, shpallja e Esad Pashës Mbret ishte rezultat i një intrige midis Malit të Zi dhe Serbisë, të nxitur nga turqit e rinj. Ndërsa shqiptarët dëshironin një princ evropian. Dhe e dorëzimi i “Shkodrës ishte thjesht vetëm një farsë. Ndërkohë në një njoftim nga Londra me 28 prill, Esad Pasha ishte pritur mirë në Lezhë. Kishte pasur madje shumë të shtëna festive të artilerisë. Është raportuar nga Serbia se Beogradi ishte palë zbatimin e planit të Esad Pashës për të hequr dorë nga Shkodra, në favor të malazezëve. Ndërkohë që mbreti Nikolla po i transportonte armët e rënda nga Shkodra në malet me pamje nga kufiri austriak” sipas, Telegraph.- Press Associatton.- 14 Independent më 29 prill, ora 11. Ndërsa nga ana tjetër Austro-Hungaria e kishte marrë seriozisht, në një njoftim nga Berlini më 28 prill , “korrespondent i Vossische Zeitung nga Trieste telegrafonte, se njësia detare kishte nisur lundrimin me 10.000 trupa, me synimin për të pushtuar Tivarin, Ulqinin, dhe Shëngjinin. Avancimi kundër Cetinës do të bëhej duke u nisur nga kodrat e Budës dhe Risanos. Gazetat i jepnin rëndësi telegrameve nga Vjena, me sa duket, të frymëzuar nga konti Von Berchtold, Ministri i Jashtëm, që kërcënonte në Londër për ditë Konferencën e Ambasadorëve, duke u rekomanduar që malazezët të evakuonin shpejt nga Shkodra, përndryshe Austro-Hungaria do të merrte menjëherë veprime ushtarake të pavarura”. ¹⁵ Vossische Zeitung, Trieste, prill 28 1913.
Kjo vërteton faktin, se nuk ishte në sajë të qëndrimit të Esad Pashës, që u ruajt Shkodra brenda trojeve tona, por për shkak se ky ishte qëndrimi dhe interesi aktual i Fuqive të Mëdha për të ruajtur të bashkuar koncertin dhe veçanërisht, për mbajtjen e Austro- Hungarisë aty. Kështu presioni austro – hungarez e bëri efektin e vet në shpëtimin e Shkodrës dhe jo dorëzimi i saj nga Esad Pashë Toptani.

Po të analizojmë një pasazh të fjalës që tha Esadi para parisë së Shkodrës, ashtu siç na e sjell gazetari Italian, Gino Berri në librin e tij “Rrethimi i Shkodrës”. “Dëgjoni: ajo çka ndodhi ndoshta nuk mund të ndodhte ndryshe. Por nuk e di nëse të gjithë e keni ndërgjegjen të qetë. Nëse Turqia humbet një krahinë, ju shikoni të mos humbisni atdheun tuaj. Unë do të nisem me mbeturinat e ushtrisë së lavdishme të rrethimit, por po u lë juve, atë që është më e shtrenjtë ‘të vdekurit’. Dhe toka më e pakapërcyeshme e Shtojit, Bardhanjorit, të Bërdicës dhe Taraboshit do të jenë për juve të shenjta, nga shumë kujtime të lavdisë e të sakrificave. Te ky atdhe duhet t’ju rrahë zemra e të gjithëve”. ¹⁶ Berri Gino, L’ assedio di Scutari – sei mesi dentro la città accerchiata – (diario di un corrispondente di guerra) Milano 1913 f.

Pra, siç duket edhe nga këto fjalë të Esad Pashës, ai edhe kur u flet bashkatdhetarëve u flet si gjeneral turk dhe jo si komandant shqiptar. Ndaj t’i veshësh vlera patriotike mbrojtjes së Shkodrës për aq sa zgjati, nuk është rrjedhojë e analizës të së vërtetës historike, por një abuzim dhe spekulim me historinë. Dorëzimi i Shkodrës i shërbeu më shumë ushtrisë së tij se fatit të atdheut.

Austria deklaroi se përderisa Shkodra të mos ishte evakuuar, ajo do ta merrte atë vetë nga malazezët, Fuqitë e mëdha i tërhoqën vëmendjen Malit të Zi, se të gjitha palët ballkanike ishin tërhequr nga qëllimet e tyre, Greqia nuk pushtoi Vlorën, Serbia e kishte braktisur Durrësin, Bullgaria kishte lenë sulmin ndaj Stambollit dhe Mali i Zi duhet të linte Shkodrën. Princi i kurorës Danillo la një numër të vogël ushtarësh në Shkodër dhe shkoi të mbronte Cetinën nga austriakët. Thuhet se Austria kishte dislokuar rreth 40 mijë ushtarë kundër Malit të Zi. Mali i Zi protestoi hidhur nën presionin e fuqive, por Mbreti Nikolla u detyrua ta linte zgjidhjen e fatit të Shkodrës në duart e fuqive, gjë që shkaktoi edhe rënien e qeverisë së tij më 5 maj 1913. Ai u detyrua ta linte Shkodrën dhe ushtari i fundit malazias u largua nga Shkodra më 11 Maj.

Edhe pse kundërshtimi i tyre ishte i suksesshëm, nuk ishte e qartë se çfarë dëshironin të arrinin malazezët në planin afatgjatë, pasi Fuqitë e Mëdha, duke përfshirë edhe mbrojtësin e Malit të Zi, Rusinë , kishin pranuar që Shkodra t’i mbetej Shqipërisë. Megjithatë, pushtimi i qytetit shkaktoi një shpërthim tjetër në krizën ballkanike. Duke dështuar në parandalimin e zgjerimit të Serbisë dhe Malit të Zi në Luftën e Parë Ballkanike, Austro-Hungaria nuk mund të pranonte më fyerjet ndaj prestigjit të saj dhe Partia e luftës, e udhëhequr nga shefi i stafit Conrad von Hötzendorf, po forcohej. Më 20 mars 1913, ambasadori gjerman në Vienë i tha Berburgut se Berchtold shihej me përbuzje nga zyrtari austriak për shkak të politikës e jashtme të tij të lëkundur. Presioni po shtohej mbi ministrin e jashtëm të pavendosur për të demonstruar forcën dhe vendosmërinë e Austro-Hungarisë për të përballuar rritjen e nacionalizmit sllav në Ballkan.
I ndjeshëm ndaj kësaj kritike – dhe ndoshta duke parë për herë të parë sesa e tmerrshme ishte gjendja e monarkisë së dyfishtë – Berchtold befasoi papritmas, duke adoptuar një qëndrim shumë më agresiv ndaj fqinjëve sllavë të Austro-Hungarisë. Më 29 prill Austria-Hungaria filloi marrjen e masave e shtimit të forcave pranë kufirit malazez dhe më 2 maj, Këshilli i përbashkët austro-hungarez i ministrave miratoi propozimin e Berchtold-it për të ndërmarrë veprime ushtarake kundër Malit të Zi nëse ishte e nevojshme, dhe Conrad ishte duke kërkuar aneksimin e plotë të mbretërisë problematike. Në Konferencën e Londrës, Austro-Hungaria kërkoi një bombardim të pozicioneve malazeze nga flota shumëkombëshe dhe kërcënoi të vepronte në mënyrë të njëanshme nëse fuqitë e tjera të mëdha do të refuzonin. Gjermania shprehu mbështetje për ndërhyrjen ushtarake dhe më 30 prill ambasadori francez në Berlin, Jules Cambon, i dërgoi një paralajmërim Gjermanisë në Paris, duke pyetur nëse Gjermania do të qëndronte pranë Austro-Hungarisë nëse ajo e fundit do të sulmohej nga Rusia. Perspektiva e një lufte të përgjithshme evropiane po e ngrinte kokën përsëri, dhe përsëri fuqitë e tjera të mëdha – Franca, Britania dhe Italia – u treguan të afta për ta parandaluar katastrofën.

Dy muaj më vonë pas këtyre ngjarjeve , gazeta e mirënjohur amerikane “ The New York Times, e datës 6 korrik 1913, botonte një korrespondencë me temë “E ardhmja e Shqipërisë nga sarajet e Esad Toptanit, datuar më  10 qershor. Mjafton vetëm përshkrimi për të kuptuar se Esad pasha ishte më shumë ushtarak turk se patriot shqiptar.

“Qysh nga koha që Esad pasha mbërriti në këtë qytet qysh nga koha kur e kish dorëzuar Shkodrën Mbretit Nikolla, disa korrespondentë kanë pushtuar banesën e tij, sarajin më të bukur në vend, për të parë se çfarë ai propozonte të bënte nën dritën e së ardhmes, që fuqitë parashtronin për Shqipërinë. Esad pasha sërish mbante veshur uniformën e gjeneralit të ushtrisë turke, një flamur turk valëvitej mbi shtëpinë e tij dhe trupa me uniformë turke e ruanin atë. Nga ana tjetër, në vend shihje kudo flamuj të Shqipërisë së pavarur, dhe trupat shqiptare çdo ditë stërviteshin para flamurit kombëtar, për më tepër qeveria lokale drejtohej alla shqiptarçe , me ndonjë shenjë nga Esadi aty-këtu, i cili nuk ka asgjë otomane në karakterin e tij.

Është vërtet një enigmë për gazetarë, ajo çka ata dëgjuan nga vetë goja e tij nuk ua kthjelloi mendimin .

Në një pikë ai është shumë i vendosur . Kur u pyet se mos kishte pasur ndonjë marrëveshje sekrete me Knjaz Nikollën, nëse ai i kishte dhënë para, apo i kishte premtuar mbështetje për t’u zgjedhur sundimtar i Shqipërisë , ai tha në mënyrë emfatike:

“Ishte e pamundur të vazhdonim rezistencën tonë. Nuk do të thosha me ditë, por madje vetëm me orë. Uria dhe asgjë tjetër nuk fitoi mbi ne”. Po kur u pyet në lidhje me ndonjë marrëveshje me Qeverinë Provizore me Qendër në Vlorë, ai tha me një buzëqeshje të lehtë qesëndisëse.

” Ju e shihni vetë, që unë jam një drejtues ushtarak, një farë ushtari. Si pretendoni ju, prej meje, që unë si një gjeneral turk, të ruaj marrëdhënie me të ashquajturën Qeveri të Vlorës. Është e vërtetë se konsulli austro-hungarez dhe ai italian më kanë njoftuar se kjo qeveri ekziston, por nga ana ime, unë nuk di asgjë për të. Nuk më intereson fare. Në lidhje me marrëdhëniet e mia me Qeverinë Turke, asgjë nuk është kaq e thjeshtë, unë veç pres që të më dërgohen urdhra nga Ministria e Luftës e Stambollit. Unë jam gati t’i dërgoj njerëzit e mi kudo që ata të më thonë, me kusht që të mos jetë larg, si në Bagdat, për shembull, apo në thellësi të Azisë së Vogël.

Unë nuk jam i vetëm. Unë kam miq dhe njohje në këtë vend. Unë mund t’i bashkoj drejtuesit e vendit që të gjithë së bashku dhe, ndoshta, mund të bëjmë ndonjë gjë të dobishme. Oh, natyrisht unë e di, që ne keni nevojë për ndihmën monetare dhe teknike të evropianëve. Por ajo ndihmë na duhet dhënë pa qëllime dytësore. Ajo çfarë dua unë dhe çfarë ne duam, është natyrisht të na lenë vetëm të qetë”.¹⁶ The Albania’s future, gazeta New York Times, July 6, 1913.

Për Esad Pashën forma e qeverisë duket se është e parëndësishme. Nëse sundimtari i Shqipërisë do të quhej “Princ” ose “Mbret” kjo pak ka rëndësi. Ajo ç’ka duket e fiksuar në zemrën e tij është, një kompromis besnik dhe i ndershëm me Turqinë, dhe pastaj organizimi i një vendi sipas traditave të tij. Po siç duket, nga ndërhyrja e vazhdueshme e Evropës, Esad Pasha, nuk do të jetë pjesë e ndonjë zgjidhje të mundshme . Tashmë duket se asgjë nuk ishte aq e largët, se sa ideja që Esad Pasha të aspironte për fronin”, e mbyllte korrespondencën në qershor nga saraji i Esadit me titull e “Ardhmja e Shqipërisë”. ¹⁷ NYT, idem

Por s’ishte e thënë. Esad Toptani pasi ia dorëzoi Shkodrën malazezëve me të gjithë trupat e Shkodrës, (shqiptare e turke), u largua nga aty duke kaluar nëpër Lezhë dhe Milot, ku u prit me nderime ushtarake nga trupat pushtuese serbe dhe u vendos në Tiranë e në Durrës. Një javë më vonë, nën presionin e Austro-Hungarisë dhe të Italisë, mbi 1800 ushtarë turq u larguan me anije për në Turqi, përkundër dëshirës së Rusisë dhe aleatëve të saj që ato trupa të mbeteshin këtu, për të krijuar sa më tepër pështjellim dhe për t’i shërbyer qëllimit rus, që shteti shqiptar të ngelte autonom nën varësinë e Sulltanit. Esad Toptani, meqë ishte i lidhur me Serbo-Malazezët pa u penguar fare filloi të ngrinte një administratë më vete. Ky veprim antikombëtar i Toptanit e koklaviti edhe më tepër çështjen shqiptare dhe Qeverisë së Vlorës po i paraqiteshin tashmë vështirësi të mëdha, që s’mund të zgjidheshin dot aq lehtë as edhe në kohë më të qeta. Kjo qeveri nuk kishte çka të bënte në atë rrëmujë të përgjakshme, kur Shqipëria e jugut, përveç Vlorës dhe Beratit, ishte e pushtuar prej Greqisë, Shqipëria e veriut, prej Serbo-Malazezëve, ndërsa në Shqipërinë e Mesme, pas tërheqjes së ushtrisë serbe, ngriti pushtetin e tij vetë Esad Pashë Toptani.

Fuqitë madje për të ruajtur interesat e veta, e kishin hedhur poshtë idenë e një i mbretëria efemere të Esadit, që sot ka mbetur vetëm si fakt historik pak i njohur, më vonë u shndërrua në Republikën e Shqipërisë Qendrore që ishte një shtet i jetëshkurtër, i panjohur, i themeluar më 16 tetor 1913 me qendrën e tij administrative në Durrës. Republika e Shqipërisë Qendrore u themelua nga Esad Pasha Toptani dhe përfundoi kur Wilhelm Wied, princ i Principatës së Shqipërisë, mori kontrollin mbi vendin pas mbërritjes në Shqipëri më 7 mars 1914. Territori i këtij gjoja-shteti kufizohej nga lumi Mat në veri dhe Shkumbin në jug.

Esad Pashë Toptani, i cili pasi dorëzoi Shkodrën u vendos në Tiranë e në Durrës, desh ta shfrytëzonte këtë ide, jo me qëllimin e bashkimit të tokave shqiptare, por për të nxitur dhe shfrytëzuar fanatizmin fetar ndër Myslimanët e Shqipërisë së Mesme. Synimi i parë i tij ishte që të përmbyste qeverinë e Vlorës, për të mbetur ai vetë zot i asaj copë Shqipërie, që do të caktonte Konferenca e Londrës. Prandaj u vu të bënte propagandën, shpifjet dhe intrigat më të dobëta kundër qeverisë së Ismail Qemalit. Për t’i dhënë gjoja pushtetit të tij një formë “legale”, Esadi mblodhi në Krujë, nga gjysma e Majit 1913, një farë “kongresi”, ku ishin thirrur ca krerë fanatikë prej Shqipërisë së Mesme dhe krahinave rreth e qark, si Dibër, Mat, Lezhë e Kurbin. Atdhetarët shqiptarë u munduan ta kundërshtonin këtë veprim antikombëtar të Esad Toptanit, që po iu ndihmonte armiqve të jashtëm dhe po vinte në rrezik edhe atë pjesë të Shqipërisë së njohur nga Konferenca e Ambasadorëve. Disa krahina, si Elbasani, nuk dërguan fare përfaqësues të vetë në Krujë; po edhe ata që vajtën prej anësh të tjera, nuk u bashkuan të gjithë me qëllimet ndjellakeqe të Esadit. Megjithatë, ky gjeti një rreth bejlerësh, agallarësh e klerikësh turkomanë, si soji i myftiut të Tiranës Musa Qazimi, për të formuar me ta një farë “këshilli”, i cili i lutej gjoja Esad Pashës që të merrte në dorë qeverimin e vendit deri sa të vinte prej Turqisë një princ mysliman.

Ismail Qemali realisht ishte i pafuqishëm ta ndalonte Esat Toptanin në këtë aktivitet përçarës, prandaj duke pasur parasysh shpëtimin e Shqipërisë u pajtua që ta ftojë Esadin në qeverinë e tij duke i dhënë Ministrinë e Punëve të Brendshme. Ky e pranoi menjëherë këtë pozitë dhe vajti në Vlorë, por gjithmonë me synim që ta merrte kalanë nga brenda.

Kështu “Esad Pashë Toptani, thotë Mit’hat Frashëri, u bë foleja drejt së cilës rrodhën gjithë ç´mund të kishte të keqe në Shqipëri: tradhti, konservatorizëm, ambicion, lakmim, frikë prej dritës dhe të mirës. Ai u bë qendra e gjithë atyre që ndiqnin një qëllim kundër Shqipërisë. Fuqia e tij vinte sa prej shkaqeve të brendshme, aq edhe prej relacioneve të jashtme: mbi intrigat që kishte lidhur me Serbinë dhe Malin e Zi, pa vonuar shumë, u shtuan edhe ato me Greqinë”.

****

-Në Prishtinë, kandidati i Lëvizjes Vetëvendosje Shpend Ahmeti ka fituar 50,19, ndërkaq kandidati i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Arban Abrashi ka fituar 49,82. Kandidati i Vetëvendosjes në Prizren, Mytaher Haskuka ka fituar 50,32 për qind ndërkaq kundërkandidati i tij nga Partia Demokratike e Kosovës, Shaqir Totaj ka fituar 49,68 të votave./

Rezultatet e zgjedhjeve lokale në Kosovë dëshmuan përcaktimin e qytetarëve, që me votën e tyre të ndikojnë në disa ndryshime të nevojshme në skenën politike, thonë analistët. Sipas tyre, skena politike pas këtyre zgjedhjeve, po i nënshtrohet një lloj rikonfigurimi.Komisioni Qendror i Zgjedhjeve, sipas të dhënave të postuara në faqen zyrtare, ka procesuar 100 për qind të vendvotimeve. Në këto rezultate nuk janë përfshirë votat me kusht, atyre më postë dhepersonave me nevoja të veçanta.

Në disa nga 19 komunat ku është mbajtur raundi i dytë i zgjedhjeve për kryetar të komunave në Kosovë, përfshirë këtu qendrat e mëdha si Prishtinën dhe Prizreni, përqindja e kandidatëve është e ngushtë.

Në Prishtinë, kandidati i Lëvizjes Vetëvendosje Shpend Ahmeti ka fituar 50,19, ndërkaq kandidati i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Arban Abrashi ka fituar 49,82. Kandidati i Vetëvendosjes në Prizren, Mytaher Haskuka ka fituar 50,32 për qind ndërkaq kundërkandidati i tij nga Partia Demokratike e Kosovës, Shaqir Totaj ka fituar 49,68 të votave.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk ka njoftuar për numrin e përgjithshëm të votave me kusht, me postë dhe të personave me nevoja të veçanta. Por, KQZ përmes një njoftimi për media ka bërë të ditur se në Qendrën e Numërimit dhe të Rezultateve është duke vazhduar puna sipas detyrimeve ligjore.

Sipas KQZ-së, pas përfundimit të të gjitha procedurave, Qendra e Numërimit dhe Rezultateve do të paraqesë në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve një raport të detajuar lidhur me numrin e votave me kusht; votave të personave me nevoja të veçanta; dhe votave përmes postës.

“Në QNR është duke u punuar me kapacitete të plota dhe KQZ-ja është e përkushtuar që brenda pak ditësh të fillojë me numërimin e këtyre votave për të proceduar më tej drejt shpalljes së Rezultateve Përfundimtare të raundit të dytë të Zgjedhjeve për Kryetar Komune dhe nga rivotimi për Kryetar të Komunës së Parteshit”.

“Komisioni Qendror i Zgjedhjeve me qëllim të transparencës do të njoftojë me kohë mediat dhe vëzhguesit për fillimin e numërimit të votave me kusht; votave të personave me nevoja të veçanta dhe votave përmes postës – në mënyrë që të mund ta përcjellin nga afër këtë proces”, thuhet në njoftimin për media të KQZ-së.

Ndërkohë analistë të çështjeve politike në Kosovë vlerësojnë se në këto zgjedhje qytetarët dëshmuan se kërkojnë ndryshime dhe qeverisje më të mirë.

Analisti i çështjeve politike Artan Muhaxheri thotë për Radion Evropa e Lirë se në këtë proces zgjedhor u dëshmua që elektorati në Kosovë është më i avancuar sesa partitë politike.

“Tani të kemi disa faktorë që janë të rëndësishëm në nivelin lokal për dallim nga herët e kaluar ku kryesisht kanë qenë dy parti të e mëdha që kanë qenë dominante”.

“Në mënyrë të qartë elektorati ndëshkojë kandidatët dhe iu dha një mesazh partive politike që në të ardhmen duhet të kenë kujdes sa iu përket kandidatëve, fushatave zgjedhore si dhe premtimeve të cilat duhet të jenë më të përafruar me nevojat e qytetarëve dhe jo me vendimmarrje e grupeve të ngushta brenda strukturave partiake”, thotë Muhaxhiri.

Analisti i çështjeve politike Imer Mushkolaj, në një prononcim për Radion Evropë e Lirë vlerëson se zgjedhjet lokale të këtij viti sjellën rikonfigurim të skenën politike të Kosovës dhe po ashtu një qasje të re të votuesve ndaj përgjegjësisë që kanë për votën që e hedhin në kutin e votimit.

“Tani nuk mund të flasim për fuqi politike të partive të caktuar, ashtu siç pretendonin se i kishin, kam parasysh këtu Partinë Demokratike të Kosovës e cila ka humbur më së shumti në këto zgjedhje, por njëkohësisht nuk mund të flasim as për një situatë që qytetarët doemos duhet të votojnë për një parti të caktuar politike pa e vlerësuar mbase në mënyrë të duhur votën e tyre”, vlerëson.

Rezultati shumë i ngushtë në disa komuna, në veçanti në komunat e mëdha të vendit, shton Mushkolaj tregon për vetëdijen e qytetarëve karshi votës dhe përgjegjësisë që kanë për të ardhmen e tyre në komunat ku ata jetojnë.

Zgjedhjet lokale të këtij vitim sipas Mushkolajt, u treguan të ashpra me partitë politike në kuptimin se nuk iu lanë komoditetin që ato pretendonin se e kishin.

“Në këto zgjedhje më së shumti ka fituar Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës e cila ka arritur të rikthej disa nga komuna e rëndësishme që i ka humbur në vitin 2013. Po ashtu, Lidhja Demokratike e Kosovës arriti të ruajë një konsolidim të ruaj një siguri të pasjes së qeverisjes në komunat në Kosovë. Lëvizja Vetëvendosje pavarësisht se mori numër të vogël të komunave, fitorja në Prizren është e madhe për të dhe humbje e madh për PDK-në”, thotë Mushkolaj.(Kortezi-Europa e Lire-Luljeta Krasniqi-Veseli)

-Kongresisti Amerikan Eliot Engel, i pyetur nga korrespondenti i Gazetës DIELLI në Prishtinë: Mrekulli në Kosovë, shoh progres të madh dhe kam vetëm ndjenja të mira për të ardhmen/

 – Behlul JASHARI-Korrespondent i Gazetes “DIELLI”: Z.Engel, pyetja vjen nga një gazetë shqiptare në Amerikë, është gazeta më e hershme, e parë, shqiptare në botë që ka dalë para 109 viteve, është gazeta DIELLI, organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA. Ju keni pritur shumë herë në Nju Jork, në Amerikë, shqiptarë, i keni përkrahur, jeni  pritur shumë herë në Kosovë, jeni dekoruar nga Presidenti historik Ibrahim Rugova në vitin 2005. Tash jeni përsëri në Kosovë, si shumë herë. Kosova është në prag të 10 vjetorit të Pavarësisë. Kosova dje mbajti balotazhin e zgjedhjeve lokale të gjashta në Liri, të tretave në Pavarësi, ka mbajtë edhe gjashtë palë zgjedhje tjera nacionale, gjithësej dymbëdhjetë.   Pyetja është: Si ndihet Kongresisti  Engel, Miku i Madh i Shqiptarëve dhe i Kosovës, sot në Kosovë, në Prishtinë?…//

-Posta e Kosovës, pullë postare me emrin dhe fotografinë e Eliot Engel/

-Kongresisti Eliot Engel i dhuroi Kryeministrit Ramush Haradinaj Flamurin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës që ka valuar në ndërtesën e Kongresit të SHBA-ve

 SPECIALE – Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 20 Nëntor 2017/ Ndihem mrekullueshëm në Kosovë, shoh progres të madh dhe kam vetëm ndjenja të mira për të ardhmen e këtij vendi, tha sot në Prishtinë Kongresisti Amerikan, Eliot Engel, i pyetur nga korrespondenti i Gazetës DIELLI në një vizitë vendit që ka gjithë mbështetjen e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe të tij e që pas më pak se tre muajve do festojë 10 vjetorin e Pavarësisë, ndërsa sapo votoi dje në balotazhin e zgjedhjeve të gjashta lokale në liri.

-“Ndihem mrekullueshëm, faleminderit që i përmendët zgjedhjet e djeshme sepse natyrisht një prej gjërave më të rëndësishme që një vend i pavaur dhe demokratik duhet të ketë janë zgjedhjet e lira dhe demokratike, dhe i pashë të gjithë ata njerëz duke votuar, njerëz të rëndomtë për të cilët vota ishte e rëndësishme. Ky shtet nuk ka pasur këtë të drejtë deri vonë, edhe nëse ka pasur farë votimesh (sham elections) ato nuk kanë pasur fuqi të ndryshimit. Por, ajo çfarë pamë dje janë vota të vërteta (reale), demokraci e vërtetë, njerëz që zgjedhin qeverisjen e tyre dhe kjo ishte një gjë e mrekullueshme për të parë”, u shpreh Kongresisti Amerikan Engel.Tani, vijoi ai, kur kthehem prapa në kohën  kur kam filluar për herë të parë punën në Kongres në viti 1998 dhe e mendoj  atë që ka ndodhë në atë kohë dhe tani e mendoj vitin 2017 e shoh që ky shtet ka bërë shumë përparime me gjithë veshtirësitë dhe sfidat që ka pasur.

“Kur e shoh këtë progres të madh që Kosova ka bërë në këto vite kam vetëm ndjenja të mira për të ardhmen e këtij vendi”, theksoi kongresisti amerikan nga Nju Jorku, Engel, i pyetur në Prishtinë nga korrespondenti i Gazetës DIELLI.

Në konferenën për shtyp korrespondenti në Kosovë i Gazetës DIELLI iu drejtua me shumë respekt e mirënjohje Kongresistit Amerikan Eliot Engel, kështu:

Z.Engel, pyetja vjen nga një gazetë shqiptare në Amerikë, është gazeta më e hershme, e parë, shqiptare në botë që ka dalë para 109 viteve, është gazeta DIELLI, organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA. Ju keni pritur shumë herë në Nju Jork, në Amerikë, shqiptarë, i keni përkrahur, jeni  pritur shumë herë në Kosovë, jeni dekoruar nga Presidenti historik Ibrahim Rugova në vitin 2005. Tash jeni përsëri në Kosovë, si shumë herë. Kosova është në prag të 10 vjetorit të Pavarësisë. Kosova dje mbajti balotazhin e zgjedhjeve lokale të gjashta në Liri, të tretave në Pavarësi, ka mbajtë edhe gjashtë palë zgjedhje tjera nacionale, gjithësej dymbëdhjetë.   Pyetja është: Si ndihet Kongresisti  Engel, Miku i Madh i Shqiptarëve dhe i Kosovës, sot në Kosovë, në Prishtinë?

Pas mbledhjes solemne të qeverisë së Republikës së Kosovës, ku mbajti edhe një fjalim, Kongresisti Amerikan Eliot Engel dhe Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj mbajtën një konferencë për shtyp.

“Ju dhe unë jemi njohur sa e sa vite dhe jam shumë i lumtur që po punoj me juve për të bërë përparimin e duhur për të dy vendet tona”, tha Kongresisti Amerikan Engel duke iu drejtuar Kryeministrit të Kosovës, Haradinaj.

“Kemi lidhje të forta. Diaspora shqiptaro-kosovare në SHBA është e fuqishme dhe ne ndajmë bekimet e lirisë dhe demokracisë. Shtetet e Bashkuara janë vendi më i vjetër demokratik në botë, ndërsa Kosova është një prej vendeve më të reja demokratike në botë”, u shpreh Engel.

Ballkani, vijoi ai,  me vite të tëra ka qenë një shkaktar i destabilitetit.

“Tash kemi një demokraci ku të gjithë pjesëtarët e shoqërisë mund të marrin pjesë në të, dhe një shoqëri shumetnike si Kosova, që i tregon gjithë botës se çka mund të arrihet duke i lënë prapa kohët e këqija dhe duke ecur përpara. Ajo është një vend i ri, i pavarur dhe demokratik, me një të ardhme për të rinjtë e këtij vendi. Me vite të tëra jam përpjekur duke punuar dhe duke luftuar për pavarësinë e Kosovës. Kam folur në Uashington për një Kosovë të lirë dhe të pavarur dhe njerëzit më kanë thënë se ishte vetëm një ëndërr që nuk do të ndodhte kurrë”, theksoi Kongresisti Amerikan Engel.

Tani juve Kryeministër dhe Qeverisë së re, vijoi ai, ju dëshiroj gjithë të mirat dhe ta dini se do ta keni gjithmonë mbështetjen time.

“Kosovarët gjithmonë do ta kenë mbështetjen tonë. Kosova do të trajtohet në mënyrë të duhur me respektin që e meriton”, tha Kongresisti Amerikan.

Në vijim ai përkujtoi edhe fillimet e angazhimeve për Kosovën.

“Kur jam zgjedhur për herë të parë në Kongres më 1998, miku im i mirë Harry Bajraktari që ka lindur në këtë vend, por ka ardhur në Amerikë kur ka qenë 19 vjeçar, ka ardhur dhe më ka treguar se çfarë po ndodh në këtë vend që dikur quhej ish-Jugosllavi. Dhe sa më shumë që hulumtonim, e pash që dëshiroj të isha pjesë e kësaj lufte dhe filluam që t’i njoftojmë kolegët e mi, një nga një. Filluam me gjithë ato gjëra që i kishim atëherë, por njerëzit gjithmonë e thoshin se kurrë nuk do të ndodhte liria. Tash kjo ka ndodhur dhe i përgëzoj të gjithë qytetarët e Kosovës, Kryeministrin dhe gjithë të tjerët që janë këtu dhe që janë në Qeveri, se gjithmonë do ta keni ndihmën dhe mbështetjen time”, theksoi Engel.

Gjatë konferencës për shtyp, Kongresisti Eliot Engel i dhuroi Kryeministrit Ramush Haradinaj Flamurin e Shteteve të Bashkuara të Amerikës që ka valuar në ndërtesën e Kongresit të SHBA-ve.

Në këtë rast, Kongresisti Engel tha: “Në 4 korrik 2017 ky flamur është valëvitur në ndërtesën e Kongresit me kërkesën time, për nder të Kryeministrit Ramush Haradinaj, andaj kam nderin që t’ia prezantoj këtë si një simbol të demokracisë një Kryeministri të zgjedhur të Republikës së Kosovës”.

Kryeministri Haradinaj tha se, është nder dhe kënaqësi që miqësinë që e kemi nga kohët e vështira, populli i Kosovës me Amerikën, po e thellojmë tani në avancimin e demokracisë në Kosovë, forcimin e lirisë për të gjithë ne që jetojmë në Kosovë, për të gjitha komunitetet.

“Ishte nder i madh që edhe dje në raundin e dytë të zgjedhjeve, ju kishim ju si dëshmitar, që ta konstatojmë së bashku, që Kosova vërtetë është një demokraci premtuese. Kosova ka ende tema të hapura, por e ka përcaktimin euroatlantik. Në temat e mbetura të hapura, ne e kërkojmë ndihmën e Amerikës, por po ashtu ju premtojmë se do ta nderojmë këtë ndihmë me kujdesin më të madh për avancimin e demokracisë, të rendit dhe të ligjit, për luftimin e krimit dhe të korrupsionit, për një Kosovë që është e lirë për të gjithë qytetarët e vendit”, theksoi Kryeministri Haradinaj duke iu drejtuar Kongresistit Engel.

Sot, vijoi ai, na bëtë nder me adresimin tuaj në mbledhjen solemne të Qeverisë së vendit tonë, që u mbajt për nderimin tuaj, edhe unë, edhe kolegët e mi të kabinetit dhe populli i Kosovës ju falënderojmë.

“Njëkohësisht dua t’ju prezantoj se Posta e Kosovës e ka bërë një pullë postare për nderin tuaj, me emrin dhe fotografinë tuaj, dhe dëshiroj ta falënderoj Postën e Kosovës dhe të gjithë popullin e Kosovës për dashurinë që shprehin, ndaj jush dhe ndaj Amerikës në përgjithësi.

E kam nderin që t’ju dorëzoj këtë dhe po ashtu t’ju them se ne jemi me fat që ju kemi mik.

Faleminderit shumë!”, përfundoi Kryeministri Haradinaj duke iu drejtuar Kongresistit Engel.

Javën e kaluar, në 18 nëntor  mbërriti për vizitë në Kosovë përfaqësuesi në Kongresin e SHBA-së, demokrati nga Nju Jorku, Eliot Engel, i pritur në Aeroport nga Zëvendëskryeministri Enver Hoxhaj, i cili së bashku me Zëvendësambasadoren e SHBA-së në Kosovë, Colleen Hyland, i uroi mirëseardhje në Prishtinë mikut të madh të Kosovës.

Në mbrëmje, kogresisti Engel u prit në takim nga Kryetari i Kuvendit të Republikës së Kosovës, Kadri Veseli.

Të dielën e djeshme, në ditën e balotazhit në 19 komuna e të rivotimit në një komunë në zgjedhjet lokale 2017, të zhvilluara në raundon e parë në 22 tetor, Kongresisti Amerikan, Eliot Engel vizitoi Komisionin Qendror të Zgjedhjeve dhe vëzhguesit e koalicionit të organizatave joqeveritare Demokracia në Veprim.

Me rastin e vizitës së Kongresistit Amerikan Eliot Engel në Kosovë, në axhendën e dërguar  nga Qeveria të Kryeministrit Ramush Haradinaj, për ditën e sotme janë paraparë këto ngjarje:

Homazhe tek Pllaka përkujtimore për viktimat hebraike në Kosovë- në oborrin e qeverisë së Kosovës – ora 07:45; mbledhja solemne e Qeverisë së Kosovës – ora 08:00; konferenca e përbashkët për shtyp e Kryeministrit Haradinaj dhe Kongresmenit Engel – ora 09:00.

Në axhendën e njoftuar nga Qeveria është edhe pjesëmarrja kryeministrit në konferencën për lansimin e Fondacionit Sfidat e Mileniumit në Kosovë – ora 10:00 dhe takimi me Jonathan Nash, kryeshef ekzekutiv i MCC (Sfidat e Mijëvjeçarit).

Demokrati nga Nju Jorku, Komisioni për Punë të Jashtme i Dhomës së Përfaqësuesve, Eliot Engel, në vizitën e në Kosovë pritet të  zhvillojë takime edhe me drejtues tjerë institucionalë e politikë.

Ambasada e SHBA në Kosovë në njoftimin e dërguar paralajmëron edhe një ngjarje të hapur për median të hënën në 20 nëntor, në orën 15:15 – vizitën e Kongresistit Engel fabrikës së paneleve solare “Jaha” afër Aeroportit të Prishtinës.

Në 7 korrik 2005, kur në Kosovë qëndroi Kongresisti Amerikan Eliot Engel Presidenti historik Dr. Ibrahim Rugova e nderoi me Medaljen e Artë të Lirisë për kontributin e tij për Pavarësinë e Kosovës. Në një fjalim në Kuvendin e Kosovës, Engel tha se Kosova do të jetë shumë shpejt e pavarur.

 Me rastin e shënimit të 25 vjetorit të miratimit të Deklaratës Kushtetuese për Pavarësinë e Kosovës të 2 Korrikut 1990, Kuvendi i Kosovës mbajti një seancë solemne në 2 Korrik 2015. Në seancën solemne, për rëndësinë e miratimit të kësaj Deklarate folën edhe Senatori Amerikan Eliot Engël dhe Kryetari i Legjislaturës dhjetor 1989-maj 1992, Ilaz Ramajli, i kohës kur u shpall Deklarata Kushtetuese e 2 Korrikut e e Kushtetuta e Republikës së Kosovës e 7 Shtatorit 1990, kur u mbajt Refrendumi për Kosovën Shtet Sovran dhe i Pavarur në fundshtatorin 1991, kur u mbajtën zgjedhjet e para pluraliste parlamentare e presidenciale të 24 Majit 1992, e kur u zhvilluan edhe ngjarje të tjera historike për Kosovën e shqiptarët. Kongresisti Amerikan Eliot Engel duke çmuar të arriturat e Kosovës premtoi se do të vazhdojë të angazhohet për të mirën e Kosovës edhe në të ardhmen.
Engel tha se Qeveria, Kongresi dhe populli amerikan, do të vazhdojnë të jenë përkrah Kosovës në rrugëtimin e saj drejt integrimit euro-atlantik.

Në 5 shkurt 2014 Kryetari i Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës,  Ramush Haradinaj, në vizitën zyrtare që zhvilloi në SHBA, me ftesë të Kongresit Amerikan, mori pjesë në ceremoninë e organizuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë, Bujar Nishani, në ndarjen e Urdhrit të Flamurit për Kongresistin Amerikan, Eliot Engel.

Lansohet Fondacioni Kosovar i Mijëvjeçarit/

-Entiteti që do të implementoj projektet prej 49 milion dollarësh të Zyrës së Sfidave të Mijëvjeçarit (MCC) është lansuar sot në Prishtinë, përmes një konference të nivelit të lartë, ku morën pjesë dhe folën Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, zëvendëskryeministri i Republikës së Kosovës, Behgjet Pacolli, zëvendësambasadorja në Ambasadën Amerikane në Prishtinë, Colleen Hyland, kongresisti Amerikan, Eliot Engel dhe Zyrtari Kryesor Operues i MCC, Jonathan Nash/

PRISHTINË, 20 NËNTOR 2017-GAZETA DIELLI/

Korporata e Sfidat e Mijëvjeçarit (MCC) dhe Qeveria e Republikës së Kosovës lansuan sot në Prishtinë, Fondacionin Kosovar të Mijëvjeçarit, entitet i themeluar për të implementuar projekte në vlerë 49 milionë dollarë, asistencë nga Qeveria Amerikane.‘Kalimi i pragut përmes rritjes’, konferenca një ditore që u organizua me këtë rast ka mbledhur personalitete të rëndësishme politike nga Kosova, SHBA-të dhe Shqipëria. Konferenca u hap me fjalimin e kryeministrit Haradinaj, i cili u shpreh i bindur që projektet e aprovuara nga MCC për asistencë në rritjen ekonomike të Kosovës, do të tregojnë rezultatet e duhura, duke i hapur Kosovës rrugë për bashkëpunime të reja dhe investime më të mëdha.‘Në bisedë me miqtë tanë në Amerikë, jam siguruar që nëse Kosova vazhdon me trendin e përmirësimit të indikatorëve kryesor demokratik të vendit tonë, mundësitë për bashkëpunime të mëtejme dhe investime shumëfish më të mëdha janë të sigurta’, ka thënë kryeministri Haradinaj në fjalimin e tij, duke falënderuar mysafirin special të kësaj konference z.Eliot Engel, kongresist Amerikan, dhe figurë e rëndësishme e proceseve politike të vendit tonë.Në vazhdim, për të pranishmit, foli edhe zëvendës ambasadorja në Ambasadën Amerikane në Prishtinë, zonja Colleen Hyland e cila foli për rrugën e MCC-së drejt Kosovës dhe falënderoi ekipet e angazhuara në Uashington dhe Prishtinë, për punën e madhe që kanë bërë për të arritur deri te projektet e aprovuara dhe lansimin i këtij entiteti.Për punën e madhe të bërë nga të gjitha ekipet e angazhuara ka folur edhe Drejtuesi Global i MCC, Jonathan Nash. Ai mes tjerash ka folur për rëndësinë strategjike të këtij kapitulli të ri në investimet amerikane në Kosovë.Kurse kongresisti Eliot Engel, në një tregim tepër emocional, ka folur për historinë e tij me Kosovën dhe njerëzit që e kanë mirëpritur atë që nga vitet e 90-ta.

Fjalimet e hapjes janë moderuar nga Koordinatori Nacional i Zyrës për Sfidat e Mijëvjeçarit pranë Zyrës së Kryeministrit, Petrit Selimi, i cili është përgëzuar nga të gjithë folësit për punën e mirë në krijimin e ekipit dhe asistencën profesionale në drejtimin e ekipit, hulumtimin dhe dizajnimin e projekteve investuese.Pas fjalimeve, konferenca ka vazhduar me tri panele të planifikuara, ku kanë marrë pjesë zonja Senida Mesi, zëvendëskryeministre në Qeverinë e Shqipërisë, Tim Judah, autor dhe kontribues për gazetën The Economist, Marco Mantovanelli, drejtues regjional i Bankës Botërore, Alessandra Roccasalvo, zëvendës reprezentuese në UNDP në Kosovë, Agon Maliqi, analist i pavarur, Stefan Osborne, ekonomist kryesor nga MCC si dhe Hira Sidiqqui, menaxhere e programit Social Impact, program që ka bërë gjetjet e reja statistikore rreth punësimit në Kosovë.Përveç paneleve, në këtë konferencë është publikuar edhe Analiza e Ngecjeve të Kosovës, një raport që hedhë dritë mbi arsyet e ngecjes ekonomike në Kosovë.Dy projektet madhore investuese të MCC në Kosovë janë projekti i Qeverisjes Transparente dhe të Përgjegjshme, si dhe ai i krijimit të një peizazhi të besueshëm të furnizimit me energji elektrike.Mungesa e transparencës në institucionet publike dhe furnizimi me energji elektrike nga burime jo stabile, janë identifikuara si çështje të cilat e kanë ngecur zhvillimin ekonomik në Kosovë.

MCC dhe Zyra e Kryeministrit në Qeverinë e Republikës së Kosovës, kanë themeluar ekipin punues për hulumtim dhe dizajnim të projekteve në fillim të vitit 2016. Ekspertët e Zyrës së Sfidave të Mijëvjeçarit në Kosovë dhe përfaqësuesit e MCC nga Uashingtoni, kanë kryer një numër vizitash në Kosovë dhe janë takuar me disa qindra bashkëfolës nga komuniteti i donatorëve, institucione kosovare, shoqëri civile si dhe përfaqësues të biznesit.Kualifikimi i Kosovës për një nga programet më inovative dhe transformuese të ofruara në Kosovë, e obligon vendin tonë të punojë dhe raportojë për arritjet e standardeve të larta në qeverisje të mirë, luftim të korrupsionit dhe liritë ekonomike.Kosova është parakualifikuar për programe të MCC në nëntor të 2015, ndërsa projektet e para do të aprovohen dhe fillojnë së implementuari në fillim të vitit 2018./B.J/

KRYEMINISTRI HARADINAJ: SOT, PO E KONFIRMOJMË NJË KAPITULL TË RI TË MARRËDHËNIEVE NDËRMJET KOSOVËS DHE AMERIKËS/

PRISHTINË, 20 Nëntor 2017- Gazeta DIELLI/

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, mori pjesë në konferencën për lansimin e Fondacionit Sfidat e Mijëvjeçarit në Kosovë, në të cilën ishin të pranishëm edhe kongresisti amerikan Eliot Engel, zëvendës ambasadorja amerikane në Kosovë, Colleen Hyland, Zyrtari Kryesor Operues i MCC  ( Sfidat e Mijëvjeçarit), Jonathan Nash, si dhe personalitete tjera të institucioneve vendore e ndërkombëtare në vend. 

Fjala e kryeministrit Haradinaj në lansimin e fondacionit Sfidat e Mijëvjeçarit në Kosovë:

 “Shpreh kënaqësinë dhe ju uroj mirëseardhje në këtë konferencë sot, vetëm një ditë pas përfundimit të ciklit zgjedhor në Kosovë. Është e vërtetë që ndoshta i kemi lodhur qytetarët me zgjedhje por ajo që është me rëndësi të potencohet është niveli i lartë i demokracisë që kemi arritur në zgjedhje, në vigjilje të 10 vjetorit të Pavarësisë së Kosovës.

Zgjedhjet ishin fer, transparente, demokratike dhe si të tilla janë  shtyllë e shtetësisë, por edhe e integrimit në familjen euroatlantike dhe uroj gjithë qytetarët, të gjitha partitë për suksesin dhe për mbarëvajtjen e këtyre zgjedhjeve.Sot, po e konfirmojmë një kapitull të ri të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Amerikës.Ishte kongresisti Engel që para më shumë se 30 vjetësh, i bindur nga burrat e ndershëm shqiptar, si z.Harry Bajraktari, miku ynë, dhe shumë shqiptaro-amerikan të tjerë nisën betejën në Kongresin Amerikan për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.Kongresisti Engel dhe miqtë tjerë në Kongres, në Senat, në Qeverinë Amerikane, kanë dhënë kontributin kryesor që ne fituam lirinë dhe pavarësinë dhe sot po japin një kontribut të madh edhe në zhvillimin tonë politik dhe ekonomik.

Mua para 15 vjetëve, më kanë thënë miqtë amerikanë që të fokusohem në Fondin e Korporatës së Mijëvjeçarit, por ne atëherë as nuk kishim shtet, as nuk i plotësonim kushtet.

Kaluan disa vite, e dini që disa prej atyre viteve nuk kam qenë në Kosovë, andaj gëzohem sot shumë kur shoh që këshilla e miqve amerikanë dhe puna e madhe është finalizuar dhe ne tani kemi Agjencionin Amerikan duke vepruar në Kosovë nëpërmjet Fondacionit të Mijëvjeçarit të Kosovës.
Qytetarët e Kosovës kanë qenë të informuar për nënshkrimin e marrëveshjes mes Korporatës për Sfidat e Mijëvjeçarit dhe Republikës së Kosovës. Kjo marrëveshje u nënshkrua për herë të parë në histori të këtij Agjencioni Amerikan në Kongres, falë përkrahjes së kongresistit Engel. Populli i Kosovës ju falënderon kongresist Engel.

Nuk jemi këtu vetëm të festojmë, por jemi këtu të fillojmë punën. Kjo marrëveshje sjellë sot 49 milionë dollarë për zhvillimin ekonomik të Kosovës, për sektorin e energjisë, por edhe për sektorin e drejtësisë.
Unë kam udhëzuar ministritë përkatëse, agjencionet dhe institucionet tjera, të bashkëpunojmë plotësisht në implementimin e kësaj marrëveshje. Mendoj se tri gjëra janë të rëndësishme sot, derisa po zhvillohet kjo konferencë;  E para është se ky është një grant, një donacion i pakthyeshëm nga populli amerikan. Nuk është borxh apo kredi, por një ndihmë konkrete në projekte konkrete. Kjo ndihmë ka qenë e kushtëzuar në disa kushte, ne tani i kemi plotësuar ato kushte dhe po punojmë t’i marrim rezultatet e mira të punës sonë, t’i komunikojmë ato me publikun dhe me donatorët dhe synojmë rezultate edhe më të mira; E dyta është se fushat që do të financohen nga ky grant janë fusha që i kemi përzgjedhur vetë; E treta është se ne nuk do të ndalemi derisa të sjellim edhe investime tjera.

Nëse mbajmë mirë rezultatet e qeverisjes, e që me rëndësi në luftën kundër korrupsionit, nëse përforcojmë sundimin e ligjit, unë kam marrë siguri se Kosova mund të marrë edhe shumëfishin e kësaj shume, shumë shpejtë. Fati jonë është në duart tona dhe zhvillimi ynë ekonomik varet nga puna jonë.Unë do të punoj shumë që zhvillimet pozitive të ndodhin, por edhe të raportohen dhe që në këtë punë të kemi një trekëndësh të mirë të bashkëpunimit mes Qeverisë, shoqërisë civile dhe sektorit privat.
Programi i MCC-së fokusohet në dy fusha, e para është energjetika dhe e dyta qeverisja transparente.

Sot, MCC dhe Zyra e Sfidave që punon në kuadër të Zyrës së Kryeministrit, do të prezantojë dy produktet e para të punës, analizën makroekonomike të pengesave kyçe ekonomike, por edhe një sondazh të madh, një hulumtim të tregut të punës që është financuar nga paratë amerikane, me ekspertë amerikanë, me mbi 8.500 familje kosovare.
Mendoj se është shumë me rëndësi të cekim edhe njëherë se themelimi i fondacionit sot, është rezultat i punës së përbashkët.
Falënderoj edhe presidentin Thaçi, por edhe ish-presidenten Jahjaga për ndihmesën që kanë dhënë në zhvillimin e procesit dhe nënshkrimin e marrëveshjes. Falënderoj edhe ish-kryeministrin Mustafa për kontribut. Duhet të falënderojmë edhe Koordinatorin Nacional të Sfidave të Mijëvjeçarit, Petrit Selimi, që me ekipin e tij kanë punuar shpejtë dhe mirë që këto mjete t’i sjellin në Kosovë.
Falënderim të posaçëm do t’i kushtojë Ambasadës Amerikane në Kosovë dhe USAID-it, si dhe agjencioneve të OKB-së në krye me UNDP-në, që kanë punuar bashkë këto tri vjet për të raportuar indikatorët e MCC-së, dhe për të zhvilluar programin që po finalizohet sot këtu.
Prandaj, pa e zgjatur shumë, në kuadër të ingerencave të mia, dhe konform marrëveshjes ndërkombëtare që kemi nënshkruar me Qeverinë Amerikane, po e shpalli të hapur Fondacionin eMijëvjeçarit të Kosovës.
Zoti i bekoftë Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Republikën e Kosovës, zoti i bekoftë miqtë e Kosovës dhe zoti e bekoftë aleancën tonë të përjetshme.

Kryeministri Haradinaj priti në takim Zyrtarin Kryesor Operues të MCC, Jonathan Nash

Prishtinë, 20 nëntor 2017- Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, priti në takim Zyrtari Kryesor Operues i MCC, Jonathan Nash, me të cilin bisedoi rreth lansimit të sotëm të Fondacionit Kosovar të Mijëvjeçarit, si dhe çështje tjera që kanë të bëjnë me implementimin e tij.Kryeministri Haradinaj me këtë rast falënderoi Jonathan Nash dhe SHBA-të për kontributin e gjithanshëm që kanë dhënë dhe vazhdojnë të japin për popullin dhe shtetin e Kosovës, duke thënë se Qeveria e Kosovës do të punoj fuqishëm në luftën kundër krimit dhe korrupsionit, fuqizimin e sundimit të rendit dhe ligjit, përshpejtimin e projektit të Termocentralit “Kosova e Re”, dhe aspekte tjera me rëndësi për vendin.“Populli i Kosovës do të jetë përherë mirënjohës për ndihmën që populli amerikan dhe SHBA-të, kanë dhënë për Kosovën”, tha kryeministri Haradinaj.Zyrtari Kryesor Operues i MCC, Jonathan Nash, falënderoi kryeministrin Haradinaj për pritjen, duke vlerësuar përkushtimin e tij në agjendën shtetërore.Më tej, Nash tha se ndihet mirë që ishte i pranishëm në lansimin e Fondacionit të Korporatës së Mijëvjeçarit në Kosovë, dhe vlerësoi se Qeveria e Kosovës ka qenë partner në këtë rrugëtim duke mirëpritur thellimin e mëtejmë të bashkëpunimit.

Nga Frank Shkreli/

Për shumicën e amerikanëve, imazhi i Ditës së Falënderimeve lidhet me gjelin e detit të pjekur dhe me një festë familjare që normalisht bashkon familjet.   Njihet gjithashtu edhe si një ditë paradash, qoftë ditë me borë, apo shumë e ftohtë.   Por edhe një ditë kur luhet futboll amerikan.

Por kjo festë ka një domthënje më të madhe se kaq.Dita e Falenderimeve në Amerikë është një ditë e dalluar në kalendarin vjetor të këtij vendi.   Është me të vërtetë një festë kombëtare, në të cilën përfshihen dhe marrin pjesë të gjithë qytetarët, për një qëllim të përbashkët dhe pa dallim feje, pikpamjesh politike ose origjinë etnike — vetëm e vetëm për të falenderuar Perendinë për bekimet që u ka dhenë atye individualisht, familjeve dhe vendit të tyre, ku ata jetojnë.

Pak histori në lidhje me këtë fetes tipike amerikane.   Çdo vit, Dita e Falënderimeve shënohet të ënjten e katërtë të muajit Nëntor.  Kjo festë e ka origjinën në fillim të historisë së këtij vendi kur kolonët e parë pelegrinë nga Anglia u vendosën në këtë hapësirë në shekullin e 16-të dhe të cilët, pas të korrurave të bollëkshme,vendosën që të pushonin nga puna e mundshme, me qëllim për të falënderuar Perëndinë, për të gjitha bekimet që u kishte dhënë atyre gjatë një periudhe shumë të vështirë për ta.   Thuhet se pelegrinët e parë mësuan nga indianët vendas për të mbjellur misër, fasulje dhe kunguj, ashtuqë në Vjeshtën e vitit 1621, nja 90 prej tyre, së bashku me indianët vendas, përgatitën një darkë të madhe për të shënuar ditën e parë të Falënderimeve.

Por historia e kësaj feste e ka zanafillën zyrtare në vitin 1789, pas një deklarate nga presidenti i parë i këtij i vendi, Xhorxh Uashingtoni, kur Amerika festoi zyrtarisht ditën e parë të Falënderimit ndaj Zotit, në bazë të kushtetutës së re, të caktuar si, “Një ditë Falënderimesh publike, kushtuar të Madhit Zot, Autorit të të gjithë të mirave që kanë qenë, që janë dhe që do të jenë”. Presidenti Xhorxh Uashington, duke caktuar ditën e Falënderimeve si festë kombëtare, ka përdorur një ton gjithëpërfshirës, pa preferuar ndonjë fe ose besim, por në të njëjtën kohë, ai ka theksuar edhe “Bekimet politike, morale dhe politike për demokracinë e re” – të cilat sipas tij bëjnë të mundur funksionimin e një qeverisjeje të mirë, duke perfshirë edhe “Pendimin personal dhe kombëtar”, kur është e nevojshme për të pranuar gabimet, madje edhe në nivel kombëtar, sipas Xhorxh Washingtonit.Historia amerikane shënon se në Tetor të vitit 1777, të gjitha 13 kolonitë e para amerikane të asaj kohe, u bashkuan për të festuar ditën e Falënderimeve, që në të njëjtën kohë shënoi edhe fitoren e kolonive të reja amerikane në luftën e tyre kundër Perandorisë së atëherëshme britanike.  Gjatë viteve që pasuan, festimi i kësaj dite ka pësuar disa ndryshime, por më në fund, presidenti Abraham Linkolni më 1863 ka shpallur zyrtarisht të Ënjtën e katërt të Nëntorit si Ditën Kombëtare të Falënderimeve.Disa prej presidentëve më të dalluar të Shteteve tëBashkuara, siç janë  Xhorxh Washingtoni, Abraham Linkolni dhe Franklin D, Rusvelti — kanë luajtur rol me rëndësi për të bërë  që Dita e Falënderimeve të jetë për të gjithë amerikanët, pa dallim,  një ditë për të festuar me familjet e tyre, traditat, vlerat dhe idealet amerikane.   Urata e Xhorxh Uashingtonit për Ditën e Falënderimeve ishte kuptimplotë nga pikpamja përsonale si dhe në nivel kombëtar si udhëheqës i këtij vendi por edhe , pasi i lutej Perëndisë edhe për shtetet mike të Amerikës, me uratën:  “Le të bashkohemi dhe t’i lutemi me përvjutërinë më të thellë të Madhit Zot dhe Udhëheqsit të kombeve dhe t’i kërkojmë Atij që të na fali gabimet tona kombëtare dhe mëkate të tjera dhe i lutemi të na mundësojë që në jetën tonë private ose publike të kryejmë detyrat tona ashtu siç duhet dhe siç kërkohet nga ne; që qeveria jonë të jetë gjithmonë e mençur, e drejtë dhe të zbatojë ligjet kushtetuesee me besnikëri…Që Perëndia të ruaj dhe të mbrojë të gjitha shtetet sovrane, sidmos ato që janë mike me ne dhe bekojë të gjithë ata o Zot me një qeveri të mirë, falu atyre o Përendi paqë dhe mirëkuptim”, ishte shprehur Xhorxh Wasshingtoni.

Duke i qëndruar besnikë kësaj tradite, gjatë gjithë historisë amerikane, presidentët amerikanë i kanë ofruar lutje dhe falënderime Perëndisë për bekimet ndajë këtij vendi — por pa preferuar një besim fetar ose një tjetër.

Edhe sivjet, me rastin e kësaj dite të shënuar në jetën e shoqërisë amerikane, Presidenti Donald Trump, në deklaratën e tij me rastin e Ditës së Falënderimeve të këtij viti — që festohet të ënjtën me 23 nëntor ka theksuar se, “Në këte Ditë Falënderimi – ashtu siç kemi bërë për pothuaj katër shekuj –Amerikanët falënderojnë Zotin e Plotëfuqishëm për bekimet tona të bollëkshme.   Me këtë rast ne mblidhemi së bashku me të dashurit tonë për të falënderuar Zotin për liritë tona që gëzojmë, për miqët dhe për familjet tona si dhe për Atdheun tonë të begatë”.   Në meazhin e tij, Presidenti Trump u kujtoi amerikanëve tragjeditë shokuese me të cilat është përballur vendi gjatë këtij viti, siç ishin uraganët shkatërrues, zjarret që goditën rëndë pjesën perëdnimore të Amerikës, si dhe aktet e dhunës dhe të terrorit në Las Vegas, në qytetin e New York-ut dhe në shtetin Teksas. “Ndërkohë që mbajmë zi për këto ngjarje të dhimbëshme, ne jemi si gjithmonë të bindur se vendosmëria dhe optimizmi i popullit amerikan do të triumfojnë”, u shpreh Presidenti Trump në deklaratën e tij me rastin e Ditës së Falënderimeve të këtij viti.  “Ashtu siç kanë bërë dikur pelegrinët e parë në këtë vend, Amerikanët sot janë të fortë dhe të vendosur për të mbrojtur familjet dhe të ardhmen e tyre, për të ruajtur dhe për mbështetur vlerat e tyre dhe për t’u përballur me çdo sfidë”, tha Presidenti amerikan Donald Trump, në mesazhin e tij drejtuar bashkëkombasve të vet, në shënim të Ditës së Falënderimeve, festës së përvitshme, tradicionale amerikane.

Amerikanët, nga natyra janë popull optimist madje edhe në kohë të vështira dhe plot sfida me të cilat është përballur dhe përballet vendi i tyre, në fushën politike të mbrendshme dhe ndërkombëtare.   Megjithë problemet ekonomike, shoqërore dhe megjithë fatkeqsitë natyrore me të cilat u pëball ky vend gjatë këtij viti e të cilat i përmendi edhe shefi i Shtëpisë së Bardhë në mesazhin e tij, në Ditën e Falënderimeve, Amerikanët  kujtojnë ditët e para të demokracisë së tyre si dhe vështirsitë dhe fatkeqsitë e brendshme dhe të jashtme gjatë historisë së tyre, përfshirë edhe luftën civile, ndërkohë që përballë të gjitha këtyre problemeve në të kaluarën dhe atni, ata janë të vetdijshëm se jetojnë në një vend me shumë bekime për veten, për familjet e tyre dhe për kombin — dhurata të Përendisë këto ndaj këtij vendi, në të cilin çdo qytetar I këtij vendi ka të drejtë të jetojë, të punojë dhe t’i lutet Perendisë në liri të plotë dhe në mënyrën që dëshiron vet – jo vetëm Ditën zyrtare të Falënderimeve, por çdo ditë.

Ëndrrat e trashëguara për demokraci si trashëgimia jonë kulturore/

NGA MARJANA BULKU/

-Veprimtari kushtuar ditës së Pavarësisë-/

Nga Fuat Memelli/Boston/(Shihni me shume fotografi ne FB-dielli Vatra/

Të parët që “ndezën“ këtë atmosferë, ishin besimtarët e Kishës “Shën Trinia”. Pas meshës së të dielës që kaloi, besimtarët e kësaj kishe si dhe shqiptarë të tjerë, morën pjesë në veprimtarinë përkujtimore kushtuar ditës së Flamurit. Në emër të bordit të kishës, përshëndeti kryetari Gjergji Nini. Pas lutjes së rastit, Hirësia e  tij, Peshkop Ilia Ketri, ftoi pjesëmarrësit të këndojnë së bashku himnin e Amerikës dhe atë të Shqipërisë. Si të ishte një kor i madh, gjithë pjesëmarrësit kënduan dy himnet, duke përjetuar emocione të veçanta. Pastaj Hirësi Ilia tha :” Rroftë Shqiparia!” “Rroftë Amerika”.

Pas këtij “prologu” si të thuash të veprimtarisë, pesë referues mbajtën fjalën e tyre për tema që lidhen me festën e 28 Nëntorit dhe historinë e Shqipërisë.  Siç theksuan edhe vetë referuesit, për materialet e tyre ishin bazuar në botime të studjuesve, historianëve, shkrimtarëve, gazetarëve , etj. Ia pari që foli ishte  , Jani Plasa. Ai u ndal në historinë e flamurit shqitar, origjinën e tij, idealeve që ai ka shprehur apo   mbart  në ditët tona , vlerave simbolike që ka ngjyra e tij e kuqe e ndezur dhe që lidhet me karakteristikat thelbësore të popullit shqiptar siç janë : trimëria, qëndresa dhe nderimi ndaj lirisë dhe gjakut që ai ka derdhur ndër shekuj. Me shumë interes pjesëmarrësit dëgjuan informacionet që ai solli rreth lashtësisë së përdorimit të figurës të shqiponjës në stema dhe flamurë që nga koha e shtetit të Arbërit, më tej prej Kastriotëve e princërve të tjerë  arbër dhe deri në kohët moderne , ndryshimeve që i janë bërë vizatimit të shqiponjës në periudha dhe sisteme të ndryshëm ekonomiko-politike ,vlerave  që ka shprehur dhe sjellë deri sot shqiponja, sic jane : pushteti por edhe guximi e lartësimi i shpirtit shqiptar. Një moment interesant gjatë leximit të shkrimit të vet, ishte kur ai shtroi pyetjen : “Cili ka qënë flamuri që u ngrit në Vlorë më 28 Nëntor 1912 dhe kush ka qënë autori apo “pronari” i tij?” U përgjigj vetë folësi, duke sjellë mendime të ndryshme të studjuesve, disa herë kontradiktore .

Fuat Memelli në referimin e tij u ndal në historikun e himnit tonë Kombëtar. Siç dihet poezia e himnit është shkruar nga Asdreni në vitin 1908 ndërsa muzika është kompozuar nga kompozitori rumun Ciprian Porumbesku. Për herë të parë zyrtarisht himni ynë është pranuar nga Qeveria e Ismail Qemalit në vitin 1912. Siç ka shkruar Lasgush Poradeci “ kjo këngë e ngritur dhe kënduar për të parën herë nga kori i kolonisë shqiptarë të Bukureshtit, do të ishte himni i ardhëshëm”. Më tej Lasgushi duke vazhduar të flasë për himnin tonë, thekson …” kjo ngjau se populli e gjeti të pëlqyer, vetë e dëshiroi ai ashtu , nga gjiri i tij i dha trajtën dhe frymën, vetë e shënjtëroi “. Lidhur me tekstin e poezisë së Asdrenit, Lasgushi thekson:” është një akt e fakt etnikisht shqiptar” ndërsa Migjeni në poezinë kushtuar himnit të Flamurit, shkruan:” U vodh kënga nga zemra e kombit”. Lidhur me regjistrimin me nota të tij , ato ardhën të gatëshme nga Bukureshti në vitin 1908 dhe u kënduan me nota nga Banda e Lirisë së qytetit të Korçës, e përbërë nga 25 muzikantë. Regjistrimi për herë të parë në disk i himnit, është bërë në vitin 1923. Ai është kënduar dhe regjistruar nga muzikanti patriot Spiridon Ilo, së bashku me tenorin arbëresh me famë botërore, Giuseppe Mauro. Folësi u ndal edhe në tentativat e ndryshme që janë bërë për të krijuar një himn të ri me tekst e   muzikë  tjetër, por ato si të thuash nuk “ngjitën” në popull dhe kështu mbeti himni “Rreth flamurit të përbashkuar”.

Në vazhdim, Niko Dakua mbajti ligjëratën:” Kuptimi i tre fjalëve: Albëri, Albani, Shqipëri. Ai shtroi pyetjen: pse Atdheu ynë ka dy emra, emërtime të dyfishtë. I pari është Shqipëri dhe njerzit e saj quhen shqiptarë. Ky është si të thuash përdorim i brendëshëm , mes vetë shqiptarëve. Emërtimi tjetër është Albania (Allbenia) siç e përdorin të huajt për ne. Këto terma lidhen me lashtësinë e Atdheut dhe popullit tonë. Për këtë problem kanë shkruar dy studjues, Gustav Majer (gjerman) dhe Holger Pedersen (danez). Në mënyrë më të detajuar këtë problem e ka trajtuar Eqerem Çabej, i cili ka argumentuar me forcë dhe shkencërisht se shqiptarët janë pasardhës të ilirëve. Më hershëm e ka trajtuar këtë problem, qysh në shekullin e dytë pas Krishtit, është Ptolemeu, astronom dhe gjeograf i madh grek. Në hartën e botës greko-latine, që ai ka bërë e që njihej deri atëherë, Ptolemeu përmënd për herë të parë fisin ilir të Albanëve (Albanoi) siç e quan ai dhe qendrën e tyre, Albanofilis. Është provuar se ky vend gjendet në juglindje të Krujës. Aty sot ndodhet fshati Zgërdhesh.

Dardhari Sotir Pani, bazuar në librin e Mihal Gramenos “Kryengritja shqiptare” foli për udhëtimet e Mihal Gramenos e Çerçiz Topullit në zonën e Devollit, Korçës e Kolonjës. Ai u ndal në takimet që ata kanë bërë me popullin në fshatrat Çipan, Gjyres, Menkulas, Bozhigrad, Çetë, Qytezë e Sinicë të Devollit. Kur çeta e tyre ndodhej në Sinicë, u njoftuan se nga Bozhigradi po vinin turqit. Aty u ngrit një grua sinicare e tha: “ Le të vijnë turqit ta provojnë si luftojnë e si vdesin gratë e Sinicës”. Në teqenë e Melçanit kishin shkuar për të dëgjuar luftëtarët e lirisë banorë të qytetit të Korçës si dhe të fshatrave të këtij rrethi. Trimat dhe çeta e tyre kanë zhvilluar takime me popullin edhe në zonën e Kolonjës.

Në fund referoi Harallamb Prifti. Ai u ndal në ditën e fundit të jetës së Ismail Qemalit, që i përket vitit 1917. Ismaili ishte ftuar nga ish ministri i Jashtëm dhe kryeministri i asaj kohe të Italisë, por kur ai mbriti ditën e caktuar në Peruxhia, autoritetet i thanë se dy zyrtarët e lartë italianë, nuk kishin mundësi ta prisnin. Sipas tregimit të Ethemit, djalit të Ismailit, thënë ish kryetarit të bashkisë së Vlorës, Ali Asllani, i ati doli të flasë në një konferemcë shtypi me gazetarë, por në moment nuk u ndie mirë, u zverdh dhe shkoi në banjë ku e hipën të vjellat. Më pas ai vdiq në moshën 75 vjeçare. Ishte data 23 janar, në po ajo datë që kishte lindur. Para se të ndronte jetë, i kishte thënë djemve:” Bijtë e mi. Unë nuk bëra pasuri t’ja le trashëgim Shqipërisë. Po ju le një atdhe amanet. Lamtumirë!” Trupi i tij u mbajt dy javë në Itali pastaj u soll në Vlorë dhe u varros në Kaninë, në fshatin e lindjes. Më 1932 trupi i tij u rivarros në qytetin e Vlorës. Është kjo një histori e trishtë për të cilën është folur e shkruar , theksoi Harallamb Prifti.

Në këtë veprimtari pjesëmarrësit vzituan edhe dy ekspozita, atë të filatelistit të njohur, Jani Plasa si dhe atë të piktorit, Sterjo Shkodrani. Të pranishmit panë me kureshtje dhe shijuan vlerat shkencore, historike , estetike te ekspozites   “Flamuri dhe shqiponja ”  te përgatitur nga Jani Plasa. Ekspozita përmbante   rreth 20  fotografi të disa dokumenteve që  shënojnë çaste të rëndësishme të shpalljes së Pavarësisë dhe flamureve shqiptarë të përdorur me ndryshime të vizatimit të shqiponjës ndër dekada në 30 panele me  rreth  200 pulla poste shqiptare dhe më pak të huaja , 15 F.D.C.( zarfe të ditës së parë) si edhe 2 panele  me monedha e kartmonedha shqiptare me figurën e shqiponjës.

Me një fotografi para flamurit shqiptar dhe atij amerikan, u mbyll kjo veprimtari kushtuar ditës së Pavarësisë, nismëtar i të cilës ishte Peshkop Ilia. Ajo do të pasohet me veprimtari të tjera këtu në Boston. Ne emigrantët, sa herë mblidhemi të përkujtojmë ngjarje të shënuara të popullit tonë, mbushemi me emocione, pasi na duket sikur kemi mes nesh një “copëz” Shqipërie, për të cilën na djeg malli. Na duket sikur na rindizet zjarri i atdhedashurisë e patriotizmit.

NJE EMER SHQIPTAR NE LISTEN E ISH ZEVENDES ASISTENTIT TE PRESIDENTIT AMERIKAN/

Interviste me artistin  shqiptar,  gdhendesin e llullave unike,  Sidrit S. Vaqarri./

Nga Merita B. McCormack/Uashington DC/DIELLI/

Para kohesh, pashe ne faqen e  ish zevendes asistetintit te Presidentit Amerikan, Dr. Sebastjan Gorka,  nje link qe te conte tek nje emer shqiptar. Sidrit Vaqarri.

Dr. Gorka kishte reklamuar nje llulle me nje karakter te mirenjohur nga nje film mjaft i njour. U bera kurioze nga emri shqiptar dhe kerkova ta gjej se ku dhe kush ishte ky djale qe i pelqehej puna kaq shume sepse u ndjeva krenare per gjakun tim. Kur hyra tek faqja e Sidritit shoh se ai njihej mjaft mire nga shume te huaj por jo aq nga ne shqiptaret , te pakten ne shqiptaret e Amerikes. Thashe se mbase isha vetem une qe nuk e njihja por ne fakt nga biseda me te, mesoj se ai njihet nga jo shqiptaret por nga vete ne, vellezerit e motrat e gjakut nuk njihet.  Ai punon dite  e nate , mban familjen dhe kur ka kohe ben edhe pune te vecanta artistike te cilat i ben sipas porosive te personave qe jetojne jashte Shqiperise dhe qe nuk jane shqiptare. Puna e tij eshte unike, arti i tij eshte i vecante dhe doja te sillja per lexuesin e “Diellit” tone  biseden qe une bera me Sidritin . Dua te them se Sidriti eshte shume i sjellshem,  I respektuar, shume falenderues, shume korrekt  dhe i papertuar t’ju pergjgijej te gjitha pyetjeve qe une mendova se lexuesit e Diellit do te deshironin ti kishin pergjigjet.  Biseda u be me telefon dhe u plotesua me mesazhe elektronike ne internet.  Fotot jane derguar nga Sidriti vete dhe disa jane marre nga faqja e tij ne fejsbuk .  Lexim te kendshem.

Dielli- Kush eshte Sidriti? Origjina, shkolla, puna dhe kush eshte Sidriti si artist?

-Kam lindur dhe rritur ne Tirane . Jam shkolluar ne Tirane tek shkolla “Mihal Grameno”.   Jetoj ne Tirane dhe familja  ime po ashtu . Jam tironc i vjeter .

Pasionin per artin e skulptures e kam kuptuar para shume vitesh , rreth 15 vjet para  Kam qene artist per  tatuazh (tattoo) dhe kjo me shtyu te eksploroj edhe pasionin tim per skulpturen dhe gdhendjen ne dru vecanerisht.

Dielli- Kush eshte Sidriti si familjar?

-Jam i martuar, kam nje vajze te porsalindur.

Dielli- Kush jane veprat e para te artit dhe cfare materiali perdorni?

Personazhi i pare ka qene “Gandalf the grey” . E kam idhull ate personazh . E adhuroj, e kam bere dhe tatuazh ne trupin tim . Me duket si nje person i derguar nga Zoti per te bere mire . Une perdor vetem drurin e shqopes te stazhionuar .Rreth pesedhjete  vite te vjeter pasi vetem ky lloj druri, aq I stazhionuar ,  mund  qe te duroje duhanin e ndezur brenda saj . Por eshte edhe  shume i forte per ta punuar , eshte si te thuash, e forte,  si gur.  Do force e kujdes.

Dielli- .Si  ju lindi ideja e lullave me karaktere librash apo filmash?

-Une kam 20 vjet qe punoj ne fabriken e llullave ketu ne Tirane  dhe e njoh mire  te gjithe procesin e berjes se nje llulle. Keshtu  para 6 vitesh po shikoja  filimin “Lord of the Ring ” , dhe kjo me frymezoi  qe te beja personazhet e filmit ne llulla tymuese , pasi dhe vete personazhet ne film e pinin duhanin me llulle . Por edhe duke pare dokumentaret e Michelangelo’s  jam frymezuar , ne fakt ai eshte artisti im me  i preferuar .

Dielli- Cili eshte personazhi me i dashur artistik qe e ke prodhuar ne Llulle ?

-Gandafi!

Dielli- Kush eshte klientela juaj ?

-Pothuajse te gjithe klientet e mij jane Amerikane , i respektoj shume se jane njerez qe e vlersojne artin dhe bejne cdo gje per ta poseiduar vepren .  Ian McKellen si Gandalf eshte personazhi im qe me frymezon dhe qe me ka shtyre te merem me kete art .Do ta dua gjith jeten .E kam tatuazh ne trup  dhe e kam bere llulle kater  here ate karakter . Tre  llulla jane ne USA dhe nje ne Angli .

Dielli- .Me shqiptaret e Amerikes ke kontakt?

-Jo, ju  te Vatres e te Diellit  jeni te paret qe me kontaktoni per artin tim.

Dielli- A njihet dhe si njihet Sidriti ne Shqiperi ?

-Une nuk kam ndonje studio ne Tirane .Te gjithe veprat e mija kane dale nga shtepia ime , kete e kam hobi, jo biznes. Une ne shtepi banoj me nusen time Elona , dhe me vajzen tone te porsa lindur, qe quhet  Uejda  dhe qe e adhurojme te dy. Aty kam nje dhome ku ulem kur kthehem nga puna dhe cohem  vone  nga puna e gdhendjes. Gruaja dhe vajza shpesh rrine me mua e me bejne shoqeri tek une gdhend. Jane ndihmeset e mia shpirterore.

Dielli- A ju ndihmon kush ne kete pune artistike?

-Nuk kam ndihmen fizike ose materiale te askujt , pervec ndihmes se Zotit . Plus, askush nuk me ka mesuar te bej kete art .Nuk kam bere as shkolle  dhe as nuk kam pasur mesues te me udheheqe , cdo gje  eshte e mesuar vete dhe  une falenderoj  Frymen e Shenjte dhe frymezuese sepse  ka qene sepse permes ndihmes se shenjte, besoj,  qe  kam arritur deri ketu .Kam miq qe kane mbaruar  shkolla arti dhe kur  shohin punet  e mia nuk u besojne syve. Por endrra ime e madhe eshte te punoj ne kete zhaner  dhe ti sherbej nje klientele me te strukturuar ne SHBA.

Ne bote nuk kam pare asnje llulle beres te gdhende si une, pra  karaktere te njohur e te personalizuar . Puna ime e detajuar dhe pershtypja qe kam lene tek njerezit me kane ndihmuar per te promovuar punen time .Faqet me te medha elektronike ne bote kane publikuar punen time dhe idhull im po ashtu,  “Ian McKellen ” ka qene arritja ime me e madhe .Bile  s’u kam besuar syve  kur me kane publikuar  punen time  te faqja zyrtare e tij ne facebook .

Dielli- Sa kohe merr per te bere nje llulle ?

-Kohezgjatja e nje llulle pergjithesisht me merr nje muaj por edhe kjo nuk eshte se eshte fikse sepse cdo gje varet nga detajet te cilat  i ka nje personazh e duhen reflektuar ne  llulle.

Dielli- Si mund te porosisin njerezit llulla dhe sa kohe mund tju marre deri sa te mberrije produkti ?

-Kam shume njerez qe me ndjekin ne internet .  Une gjendem ne fejsbuk si “Sidrit Skender Vaqarri”  por edhe me  titullin (SVpipedesign).  Ata qe e duan artin tim te vecante me kontaktojne aty . Edhe faqet e medha te artit qe kane shperndare punet e mija ka qene nje ndihme e madhe.  Po ashtu dhe njerez me fame qe kane publikuar punet e mija .Paguhem nepermjet paypalit dhe i dergoj punet e artit  me POSTE  permes sherbimit D H L .

Dielli- A keni mbeshtetje nga institucionet qe mbeshtesin artin dhe biznesin e vogel ne Shqiperi ?

-Fatkeqesisht ky lloj arti nuk eshte shume i frekuentuar dhe nuk kam patur asnje lloj mbeshtetje te tille deri me tani.

Dielli- Cfare mesazhi keni per lexuesit e Gazetes “Dielli” ?

-Realisht Shqiperia eshte nje vend i vogel por deshira per te bere art dhe arti ne vetvete prej artisteve shqipetare ka arritur permasa boterore. Faleminderit lexuesve te Diellit qe lexojne intervisten, qe e shperndajne ate  dhe qe te mundesojne porositjen e veprave te mia artistike qe jane unike.

Dielli- Cfare mesazhi keni per 105 vjetorin e pavaresise shqiptare ?

-Uroj te gjithe shqipetaret kudo qe ndodhen  sa me shume shendet, fat, mbaresi dhe do isha shum i lumtur qe nga duart e mija te dilte nje veper e cila do jetonte ne shekuj diku neper bote, si simbol per Shqiperine qe te rrofte per jete te jeteve.

Dielli- A keni prodhuar Gjergj Kastriotin (Skenderbeun) ne ndonje Llulle?

-Nuk e kam prodhuar  dhe sigurisht qe do kisha shume deshire qe ta skalisja te madhin Skenderbe por ne qofte se do dilte dikush qe ta porosiste . E permenda edhe pak me siper qe ne Shqiperi nuk eshte se jam shume i njohur por edhe shqiptaret nuk jane gati te paguajne per te pasur kete lloj vepre.

Dielli- Cfare jane planet e se ardhmes se Sidritit, ku e sheh veten pas 10 ose 20 vitesh si artist.?

-Une si artist nuk do reshtja kurre se beri kete lloj arti. Shpresa dhe endrra ime eshte qe te krijoj vepra aty ku njerzit e vlersojne pa harruar Shqiperine time te dashur .E kam arritur ate qe doja ne nje fare menyre pasi  ne bote medoj se jam shume i njohur . Te gjithe qe meren me pipa me njohin .Por pas disa vitesh do doja te jem  edhe ne SHBA, ne vendin ku mendoj se puna ime vertet do  vlersohej si duhet.  Pra nje enderr e imja eshte te ekspozoj veprat e mia artistike ne SHBA.

Dielli- Ju faleminderit Sidrit dhe suksese!

-Ju faleminderit juve!

-EDHE FREDERIK NDOCI, ARTISTI ME ZERIN MAGJIK, ME VATRANET NE DARKEN E FLAMURIT/

-EDHE BILBILI I KENGES SE JUGUT, PERMETARI VASKE CURRI, ME VATRANET E NJU JORK-ut NE DARKEN E FLAMURIT/

– ME DATEN 26 NENTOR DITEN E DIELE,- VATRA -“Pan-Albanian Federation of America” & BASHKESIA SHQIPATRE KREMTOJNE 105 VJETORI E SHPALLJES SE PAVARSISE-FESTEN E FLAMURIT KOMBETAR/

ME ARTISTET/

ALBERIJE HADERGJONAJ

GEZIM NIKA& NIKOLETA VOKRRI

HYRJA $ 80. Per femijet deri ne 14 vjec $40

Eastwood Manor Caterers
Address: 3371 Eastchester Rd, Bronx, NY 10469
Phone: (718) 654-4200

ORA 6 PM-12.00
Per rezervime therrisni ne numrat:
– Marjan Cubi 914 316 0045
– Gezim Nika 917 596 4663
– Dritan Haxhia 646 468 8482
– Besim Malota 203 455 7167
– Shaban Lipa 917 847 8404
– Astrit Gjonpalaj 201 470 3281
– Lavdrim Comi 917 270 5733
– Anton Raja 914 483 7087
Ahmet Hoti 347-538-1243
– Dalip Greca 917 254 6103

• DEGA E VATRËS NË JACKSONVILLE FESTOI 105 VJETORIN E PAVARËSISË DHE 5 VJETORIN E THEMELIMIT/

   * Në Jacksonville, Florida”Vatra” festoi 105 vjetorin e Pavarsisë dhe 5 vjetorin e krijimit të degës së saj. Morën pjesë Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA” z. Dritan Mishto, anëtari i kryesisë së Vatrës z. Zef Balaj, kryetarët e degëve të Vatrës në Michigan z. Mondi Rakaj, kryetari i degës në Tampa-Tasim Ruko, kryetari i degës së Vatrës në Fort Lauderdale,Kolec Ndoja,Kryetarja e degës në Orlando Florisiana Ahmetaj-Metollari dhe vatranë nga degët e shtetit të Floridës./

Nga Gjergj LACUKU/

Festa e pavarsisë padyshim që është Dita ma e Shenjtë për çdo njeri e për çdo komb. Është dita e memorjes kolektive, është kunorzimi i përpjekve shekullore , është dita e lindjes dhe e shtetformimit. Fatkeqsisht , jo të gjithë kombet e kanë pas këtë fat, pra të jenë të lirë e të pamvarun.Sot Shqipnija dhe shqiptarët kudo që janë , në trojet Etnike apo në Disaporë, krenohen për arritjet e tyne në udhën e vështirë të historisë njerzore dhe rradhiten me dinjitet përkrah kombeve të tjera në piedestalin e dëshirit për me ken i lirë. Rilindasit tanë , me vizionin e tyne , mbajtën të ndezun flakën e lirisë në terrin e madh shumë shekullor.Siç thotë edhe i madhi i ma të mëdhenjëve, At Gjergj Fishta:

“ edhe shqyp na thanë se Zoti
për shqyptarë Shqypninë e fali,
se sa t’enden stina e moti,
do ta gzojn kta djalë mbas djali.”

Komuniteti Shqiptar i Jacksonville , Florida, nën kujdesin e degës së Federatës “Vatra,” organizoj një mbramje festive me rastin e 105 vjetorit të pamvarsisë dhe 5 vjetorit të krijimit të saj  nën iniciativën dhe përkushtimin e z.Adriatik Spahiu. Moderatorja e kësaj mbrëmje madhështore, Zonja Shpresa Gallaj, bëri prezantimimin dhe përshëndetjen e rastit , duke ju urue në emën të Vatrës gjithë shqiptarve kudo që ndodhen “Gëzuar Festën e Pavarsisë.” Në këtë Festë madhështore, na nderoi me ardhjen e tij , Kryetari i  Federatës Panshqiptare të Amerikës, z.Dritan Mishto, ish konsull i Shqipnise po ketu ne Amerike.
Gjithashtu, nuk munguan edhe personalitete të tjera të Vatrës, si z. Zef Balaj , që edhe pse largue prej Shqipnisë në moshë të vogel në vitin 1951, pra vetëm 8 vjeç, ai jo vetëm që nuk e harroi kurrë vendin e tij por përkundrazi, gjithë jetën e tij ia ka kushtue dhe vazhdon me ia kushtue çështjes Shqiptare në trojet Etnike. Në këtë mbramje morën pjesë edhe Kryetarët e degve të tjera ; nga dega e Orlandos, zonja Florisiana Ahmetaj-Metollari, qe gjithemone kerkon te bëje ma te miren ne pasqyrimin e vlerave te komunitetit. Prej Fort Lauderdale, z.Kolec Ndoja, një ndër aktivistët kryesorë të lëvizjeve antikomuniste në Shkodrën e vitit 1990. Po ashtu ,nga Tampa, na nderoi z.Tasim Ruko,një personalitet i rrespektuem në komunitetin Shqiptar dhe një demokrat i vërtetë, që edhe pse familjarisht persekutue prej regjimit komunist gjakatar, ai gjithëmonë mendon vetëm për të ardhmen e Shqipnisë në mënyrë që të mos përsëritet e kalumja e hidhun. I pranishëm ishte edhe z.Mondi Rakaj , Kryetari i degës Vatra në Michigan.
Në ngjarje të tilla nuk kishin si të mungonin edhe yjet e kangës dhe skenës Shqiptare .Kangëtari me famë Botnore, që këndon në shumë gjuhë të Botes,Frederik Ndoci, fitues i shumë çmimeve, dy herë fitues i Festivalit të Kangës në RTSH, i rreshtuem në 50 baritonët ma të mirë të Botës, me zanin e tij të rrallë këndoi Himnet Kombëtare të Shqipnisë dhe të Atdheut tonë të dytë-Amerikës- kësaj Demokracie të ndërtueme mbi vlera Universale.Një mirënjohje e madhe shkon për Vaskë Currin, ose siç njihet ndryshe me emnin”Bilbili i Përmetit,”i cili me origjinalitetin e tij mbetet një perlë e pazëvensueshme e kangës qytetare fisnike të Përmetit . Z. Curri ka një karrierë prej shumë dekadash tue u ba mishërim i kangës së në bashkëpunim me të madhin e klarinetës Shqiptare, të ndjerin Laver Bariu.
Një ndër përfaqësusit ma të denjë të kangës folklorike të trevave të Veriut EpikoMartir, kreshniku i kangës Arbnore, një ndër ma të mëdhenjte e skenës, Gëzim Nika prej Tropojes Iliriane , nuk mund të na mungonte. Zani i tij buron si gurrat e maleve, ushton si era e bjeshkëve ,melodioz si lulet e Luginës së Valbonës kur vallzojnë n’blerim të Prillit.Zani i tij si za bilbilit . Kangëtarja tjetër , Lushnjarja e famshme, Griselda Pepa, interpretoi me zanin e saj të ambël kangë prej Shqipnisë së Mesme dhe asaj të Jugut. Kanga e saj ,”Trëndafil do bëhem,” e lulëzoj sallën që vallëzonte kandshëm nën tingujt plot melodi . Çdo kangë e saj e gjallëronte atmosferën, i mbushte të pranishmit me energji të reja dhe nuk pushonin vallzimet e kërcimet . Edhë kangëtarja e njohun, Vida Kunora, solli me vedi kangët tradicionale të Malsisë së Shkodrës, ato kangë që burojnë prej shpirtit të paster e fisnik të trevave ku është ruajtë pothujse i paprekun origjinaliteti Shqiptar.
Fjalën e rastit e mori Kryetari Vatrës , z.Dritan Mishto, ku ndër të tjera theksoi se Pavarësia është ngjarja ma e shënume për çdo popull në Botë. Edhe ne si Shqiptarë në Diasporë duhet të jemi gjithemonë të gatshëm në shërbim të së mirës së përbashkët”-u shpreh z.Mishto. E në këtë rast më erdhi ndërmend porosia e At Gjergj Fishtës; “s’ka çka duhet flamuri Shqiptar ndër ne, n’kjoftë se dashni s’kem për Atdhe.”Pra tue dashtë ma shumë vendin, aq ma krenar ka me u valevit flamuri Ynë Komëbtar.
Ndër kremtime të tilla, tue ken larg vendlindjes , nuk ka se si të mos përmallohemi për gjithëçka që kena njoftë, për çdo gja që kena lan mbrapa. Njeriu mund ta zgjedhin vendin se ku me jetue por vendlindjen kurrë. Asnjë her të mos harrojmë Heronjtë, martirët e heshtun që në vitet e tiranisë komuniste, mbajtën të gjallë filling shpresës se e mira ka me mbizotnue mbi të keqen, drita mbi errsinën , dashnia mbi urrejtjen , jeta mbi vdekjen, toleranca mbi dasitë.
“Dersa t’mundem me ligjrue
E sa gjall me frymë un jam,
Kurr Shqypni, s’kam me t’harrue,
Edhe n’vorr me t’përmendë kam.” – janë disa prej vargjeve të Fishtës kushtue Atdheut. E ky leitmotiv  i Fishtës duhet të jetë pjesë e frymëmarrjes tonë në mënyrë që Atdheun ta duam pa kushte. Ne shpeshherë dëgjojmë ndër biseda mes miqve e shokve “ po të ishte Shqipnija mirë, do kisha me jetue atje.” Un kisha me than se Shqipnija është mirë kur ne jemi të mirë për të. Kenedi ka pas than një shprehje të madhe ; “mos kërkoni se çka mund të baj vendi juaj për ju por kërkoni çka mund të bani ju për vendin tuej.”Rilindasit tanë na kan lan porositë ma të çmueshme;
“Shqipëri, të qofsha falë,
të kam mëmë e më ke djalë.”
………Sonte, Shqiptarët këtu në Jacksonville, Florida, krijuan atmosferën e vendlidjes sa vetëm prania e Flamurit Amerikan pranë Flamurit tonë na kujtonte se jemi këtu në Amerikë. Prandaj, shqiptarët kanë edhe një arsye ma shumë për ta dasht kët vend , jo vetëm thjesht si vendi ku jetojmë, por mbi të gjtha si vendi ma aleat i Shqipnisë në momentet kyçe e jetike për popullin tone. Ishte mbështetja e tyne e madhe që na mundëson festimim e pavarsisë së Shqipnisë , tue na mbrojtë edhe njëherazi prej copëtimit të matejshëm fill mas Luftës së Parë Botnore e ma vonë tue kontribue për pavarsinë e Kosovës, si një ndreqje e asaj që ndodhi më 1913 kundrejt kufijve Shqiptarë.
Ma vonë, fjalën e mori edhe Kryetari i Vatrës në Jacksonville, z.Adriatik Spahiu, që i bani një përmbledhje të shkurte 5 vjetorit të krijimit të degës Vatra këtu në Jacksonville. Deri tani si komunitet kemi organizu çdo vit Festën e Pavarësisë dhe për herë të parë kemi organizue gjithashtu “ Festivali Shqiptar në Jacksonville “ për tre ditë rresht. Kemi kremtuar “Ditët e Naimit ,” Rilindasit të madh që ja kushtoj jetën çështjes Shqiptare – u shpreh zoti Spahiu. Mbi të gjtha, hapja e Shkollës Shqipe është arritja ma e madhe sepse nëpërmjet saj, i jepet mundësia brezit të ri që të mësojë Gjuhën Shqipe, tue pasë parasysh porosinë e Fishtës ;
“Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
qi këtë gjuhë të Perëndis’,
trashigim, që na la i Pari,
trashigim s’ia len ai fmis;
edhe atij iu thaftë, po, goja,
që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;
qi n’gjuhë t’huej, kur s’asht nevoja,
flet e t’veten e lèn mbas dore.”
Në festa të tilla, shqiptarët jo vetëm që kanë mundësi me u bashkue por mbi të gjitha me i ruajtë e me ju trashigu brezave që vijnë traditat e kulturës tonë.Le të shërbejnë organizime të tilla nga Vatra si një zjarr që do ta mbajë gjithmonë të ndezun flakën e dashnisë për Atdhe.Zoti e Bekoftë Shqipninë e Amerikën , popujt e të dy vendeve dhe mbarë njerzimin!
***
P.S.

Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA”, z.Dritan Mishto së bashku me anëtarin e Kryesisë së Vatrës, z. Zef Balaj kryen  një vizitë ngushllimi në shtëpinë e njerit prej Vatranve. z. Aleks Lukaj, babai i të cilit u nda nga jeta para pak kohësh.

-Ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi: Do të jemi bashkë në bashkimin evropian sepse ëndërra jonë është evropiane. Shqipëria dhe Kosova, dy shtete – një komb/

-Kryeministri Ramush Haradinaj: Pavarësia e Shqipërisë – 28 Nëntori na bëri zot shtëpie në një pjesë të atdheut tonë. Pavarësia e Kosovës na bëri zot shtëpie në Kosovë/PRISHTINË, 24 Nëntor 2017-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Ambasada shqiptare në Kosovë shënoi 105 vjetorin e shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, me një ceremoni në Prishtinë me shumë të ftuar, mes të cilëve kryeministri Ramush Haradinaj e kryetari i Kuvendit, Kadri Veseli, si dhe përfaqësues të tjerë institucionalë e politikë.

Ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Qemal Minxhozi, ka pritur të ftuarit dhe ka uruar gëzuar festën për jetë e mot.

“Do të jemi bashkë në bashkimin evropian sepse ëndërra jonë është evropiane. Shqipëria dhe Kosova, dy shtete por një komb, japin shembullin e tyre të një bashkëpunimi, të qëndresës për të qenë pjesë e familjes evropiane”, u shpreh ai në ceremoninë e zhvilluar mbrëmë.Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj tha se gjaku, gjuha dhe flamuri na kanë bërë shqiptarë me mijëra vjet dhe na mbajnë edhe sot.

“Pavarësia e Shqipërisë, 28 Nëntori na bëri zot shtëpie në një pjesë të atdheut tonë. Pavarësia e Kosovës falë sakrificës shekullore të popullit të Kosovës, shqiptarëve kudo që janë, dhe luftës heroike të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës të prirë nga komandantit legjendar Adem Jashari na bëri zot shtëpie në Kosovë”, theksoi ai.

Kryeminsitri Haradinaj u shpreh se ajo që sot më bën krenar si shqiptar është fakti se kemi përcaktimin tonë euroatlantik, përcaktim i cili na bashkon rrugës.

“Gjaku, gjuha dhe flamuri na kanë mbajtur të bashkuar dhe do të na mbajnë gjithnjë, por edhe organizimet tjera që i kemi si shqiptarë do të na ofrojnë”, tha kryeministri Haradinaj, i lumtur që po festohet Dita e shqiptarëve, 28 Nëntori.

Kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli ka shkruar në ‘facebook’ për pjesëmarrjen “në pritjen e Ambasadës së Republikës së Shqipërisë, për Festën e 28 Nëntorit”, duke theksuar se “105 vjetori i pavarësisë së Shqipërisë i gjen shqiptarët si komb më të fortë se kurrë, më të konsoliduar dhe më të sigurt për të ardhmen euro-atlantike”.

Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, duke u bazuar në Ligjin për festat zyrtare, ka vendosur që 28 Nëntorin, si ditë e shqiptarëve, ta shpallë ditë pushimi.

“Kryeministri Haradinaj e shpallë ditë pushimi 28 Nëntorin që njihet tradicionalisht si Dita e Flamurit, për t’i respektuar vlerat historike dhe kulturore si dhe traditat e mira familjare e shoqërore”, theksonte njoftimi i dërguar dje pasdite nga qeveria e Kosovës.

Ligji për festat zyrtare në Republikën e Kosovës, i miratuar në Kuvend në 21 maj 2008, ditën e 28 Nëntorit e përcakton si “Dita e shqiptarëve”- një nga “ditët memoriale”  e jo si një nga festat zyrtare, kur pushohet.

Dekretimi i  këtij ligji si dhe i 40 ligjeve tjera të  dala nga paketa e Propozimit Gjithpërfshirës për Zgjidhjen e Statusit të Kosovës të Kryenegociatorit Martti Ahtisaari-Emisarit Special të OKB-së, ishte një nga zhvillimet e ditës së 15 qershorit 2008 të hyrjes në fuqi të Kushtetutës, e cila është miratuar nga Kuvendi  para 9 vitesh në 9 prill, më pak se dy maj pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

Në Kosovë 28 Nëntori i Pavarësisë së Shqipërisë dhe Ditë e Flamurit Kombëtar është festuar tradicionalisht edhe kur ishte e ndaluar, e tash festohet edhe për Pavarësinë e Kosovës të shpallur në 17 Shkurtin historik 2008.

Në vitin1968 në Kosovë 28 Nëntori festohej edhe me demonstrata në Prishtinë e qytete tjera kosovare me kërkesa për Kosovën Republikë, për Kushtetutë, për Universitet e të tjera për të drejtat e shqiptarëve.

– ME DATEN 26 NENTOR DITEN E DIELE,- VATRA -“Pan-Albanian Federation of America” & BASHKESIA SHQIPATRE KREMTOJNE 105 VJETORI E SHPALLJES SE PAVARSISE-FESTEN E FLAMURIT KOMBETAR-

ME ARTISTET

FREDERIK NDOCI

ALBERIJE HADERGJONAJ

GEZIM NIKA& VASKE CURRI

NIKOLETA VOKRRI

HYRJA $ 80. Per femijet deri ne 14 vjec $40

Eastwood Manor Caterers

Address: 3371 Eastchester Rd, Bronx, NY 10469

Phone: (718) 654-4200

ORA 6 PM-12.00

Per rezervime therrisni ne numrat:

– Marjan Cubi        914 316 0045

– Gezim Nika          917 596 4663

– Dritan Haxhia      646 468 8482

– Besim Malota      203 455 7167

– Shaban Lipa         917 847 8404

– Astrit Gjonpalaj   201 470 3281

– Lavdrim Comi      917 270 5733

– Anton Raja           914 483 7087

Ahmet Hoti 347-538-1243

– Dalip Greca          917 254 6103

-Përkujtohet dita e Shpalljes së Pavarësisë/  Nga Fuat Memelli/Per me shume fotografi saloni ne Facebook(dielli vatra)

Dy ishin arsyet që sivjet te sheshi i bashkisë së qytetit të Bostonit, u mblodhën shqiptarë  më shumë se çdo vit për të festuar ditën e shpalljes së  Pavarësisë:  së pari sepse ishte jubile ( 105 vjetor) dhe së dyti, koha e bukur që mbajti.-Jemi me zotin, – tha një shqiptar, prandaj mbajti koha aq e mirë. Nesti Nune ishte ndër të parët që kishte ardhur te sheshi ku do festohej. Me vete ka dy simbole të kësaj dite të shënuar: në krye  një kapele me stemën e flamurit tonë dhe  në qafë një shall kuq e zi me fjalën :” Albania”. Një orë e ca para se të fillonte veprimtaria, te sheshi jehonin këngët shqiptare. Prindër, fëmijë , njerëz të të gjitha moshave, fiksojnë foto nën palët e flamurit që i valvit era. Duan ta kenë kujtim nga kjo ditë, flamurin që na mbush me aq shumë dashuri e krenari për vendin tonë. Pas çeljes së veprimtarisë nga i riu Manol Jovani, fjalën e mer kryetari i Shoqatës “Mass.Besa” Mark Kosmo, i cili lexoi përshëndetjen e kryetarit të bashkisë së Bostonit, Marty Ëalsh, që uronte shqiptaro-amerikanët për këtë ditë të shënuar.

Një fjalë përshëndeteje pasoi nga Van Kristo, konsull Nderi i Shqipërisë në Boston, veteran i Luftës së Dytë Botërore, i cili ka ndihmuar mjaft familje shqiptare në vitet e para të ardhjes në Boston, për t’u ingranuar në jetën amerikane. Me një oratori të bukur e me një zë kumbues, Peshkop Ilia Ketri, bëri lutjen për Ditën e Flamurit e më pas një përshëndetje ku midis të tjerash theksoi: “Më 28 Nëntor, 83 baballarët e kombit në Kuvendin e Vlorës, pas  vjet rrobërie, shpallën Pavarësinë e Shqipërisë. Duke folur për kontributin e diasporës së Amerikës për pavarësinë e vendit tonë, ai theksoi:” Njerëz të përkushtuar si Fan Noli, Faik Konica, Sotir Peci, Thoma Nashi, Kosta Çekrezi, etj, u shquan në këto përpjekje. Presidenti i Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Ëoodroë Ëillson, ka një meritë të veçantë për mbrojtjen e Shqipërisë nga coptimi i fqinjëve tanë”. Peshkop Illia  e mbylli fjalën e tij me vargjet e Nolit:” Mbahu nëne mos ki frikë/se ke djemtë në Amerikë!” Pastaj atmosferën e “pushtojnë” tingujt e flamurit amerikan dhe atij shqiptar.Guri Stefani, që shquhet për recitimet e tij, ndërsa ngrihej flamuri ynë nga Van Kristo, recitonte vargjet e poezisë së Nolit: “O flamur gjak, o flamur shkabë/ o vend e vatër/ o nënë e babë/ lyer me gjak/ djegur me flakë/ flamur i kuq/ flamur i zi…”Në emër të Shoqatës “Kosova” të Bostonit, përshëndeti Agim Sejdiu, i cili ndër të tjera theksoi :” Në ditën e shënuar të pavarësisë së Shqipërisë, ka ditlindjen heroi i luftës së Kosovës, Adem Jashari. Po këtë ditë u bë edhe dalja publike e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës”. Me veshje kombëtare, nxënës të shkollës shqipe këtu në Boston, si Rajan Pani, pasardhës I familjes patriote Pani si dhe dy vogëlushe të tjera, recituan poezi të bukura kushtuar ditës së flamurit. Duke ecur në gjurmët e prindërve dhe gjyshërve të tyre, vogëlushët mbajnë ndezur zjarrin e shqiptarizmës.

Në emër të Shoqatës “Mass.Besa” Petrit Alibej, i cili ishte edhe organizatori kryesor i kësaj veprimtarie, theksoi:” Ne sot përulemi me nderim e respekt para atyre burrave e grave që luftuan për lirinë dhe pavarësinë e atdheut tonë të shtrenjëtë. Na takon ne pasardhësve të tyre, ta mbajmë ndezur zjarin e dashurisë për atdheun e ta përcjellim atë te brezat që vijnë”. Poeti popullor Sami Hajdini, recitoi një poezi të shkruar prej tij për flamurin. Tek reciton, sytë i mban te flamuri, sikur ai ia dëgjon fjalët: ”Valo flamuri ynë kuq e zi, valo në Kosovë e Shqipëri, në Preshevë e Çamëri “, ishin disa nga vargjet e poezisë së xha Samiut. Në shesh pastaj nisin vallet e grupit  “Bashkimit Dance”. Me vallëtaret e reja, bashkohen edhe shumë pjesëmarrës. Kështu, me  atmosferën e valleve shqiptare, mbyllet  pjesa e parë e veprimtarisë së shqiptarëve të Bostonit për ditën e Pavarësisë.

MBRËMJEN FESTIVE E “NDEZIN” KOSOVARËT

Festimi i ditës së Pavarësisë nga shqiptarët e Bostonit, vazhdoi me darkën e organizuar nga Shoqata “Mass.Besa”. Një sallë e bukur e stolisur me flamujt shqiptarë  dhe amerikanë, ishte “skena” e dytë e kësaj feste. Veprimtarja e “Mass.Besës”, Iris Hoxha, e cila ishte edhe një organizatoret kryesore të kësaj mbrëmje, çeli veprimtarinë. Pastaj përshëndeti Mark Kosmo, i cili ve urimit për këtë ditë te shënuar, theksoi se javën e ardhëshme do fillojë një fushtatë sensibilizilimi për të mbledhur fonde për familjet në nevojë.  Një lajm  të veçantë dha në këtë mbrëmje, Agron Gjerasi, i cili  njoftoi për hapjen së shpejti të një qendre për pensionistët shqiptarë në qytetin e Kuincit. Për këtë punë ai po punon prej disa muajsh dhe së shpejti kjo qendër do të hapet. Aty do ketë një sërë shërbimeh falas për pensionistët si për shëmbull: do të meren me makinë nga shtëpitë e tyre, do ketë veprimtari të ndryshme, drekë falas, shërbime mjekësore për ata që dëshirojnë, mësime fillestare të gjuhës së anglishtes, të kompjuterit, etj.  Në emër të shoqatës “Kosova” përshëndeti kryetari, Nexhat Ibishi, i cili ndër të tjera theksoi:”Në këtë ditë të shënuar, ne kosovarët i jemi mirënjohës Amerikës për kontributin e saj për çlirimin e Kosovës. Në këtë vend të lirisë, ne gjetëm lirinë e munguar gjatë regjimit sërb”.

Më vonë, kur u duk sikur u mbyllën përshëndetjet , e mori fjalën poeti Namik Selmani.”Është hera e parë që unë festoj ditën e Pavarësisë këtu në Amerikë, tha ai, prandaj nuk ka si të mos jem i emocionuar”. Pastaj ai recitoi vargjet e një poezie që e kishte shkruar aty për aty: “ Gëzuar vëllezër/në festa nëntorësh/ të ngremë një urë gëzimi/ me harqe ylberi/që nisin nga Adriatiku/ e mbarojnë në Boston”. Këngët e kënduara nga Gëzim Nika dhe Ludmilla Baballëku si dhe vallet e grupit “Bashkimi Dance”, vazhduan për orë të tëra. Të gjithë kërcyen, por ata që e “ndezën” atmosferën e kësaj mbrëmjeje, ishin kosovarët e paranishëm. Këngët e vallët e Kosovës , i ngrohin zemrat e tyre të malluara për atdheun. “Xhamadani vija vija” këngë e cila tashmë është bërë si një himn për shqiptarët, u këndua aq bukur nga të gjithë. Verrimtarët e palodhur kosovrë, Rita Saliu, Hafiz Kabashi, të kudondohur në veprimtarëitë e shqiptarëve në Boston e më gjërë, nuk rreshtin së kërcyeri .” Sot është ditë e shënuar dhe duhet të gëzojmë” thonë ata. Kjo natë e paharruar, na solli të gjithëve pranë Shqipërinë, Kosovën dhe trojet e tjera shqiptare, na solli rrahje të fuqishme zemre për popujt tanë. Siç ka thënë  Horaci “ Qiellin por jo shpirtin, ndryshojnë ata që shkojnë përtej detit”.

NË FESTËN E FLAMURIT, VATRA SHPALLI  5 VATRANËT E PËRJETSHËM- 50 VJET  VATRANË E QYTETARË SHEMBULLORË SHQIPTARO- AMERIKANË/

NGA DALIP GRECA(per me shume foto shko ne Facebook dielli vatra)/

Në Darkën e Flamurit, Federata Vatra, nisi për të parën herë që të nderoj me titullin”Vatranë të Përjetshëm” ata që kanë 50 vjet anëtarësi aktive në Federatën Panshqiptare të Amerikës “VATRA” dhe që në të gjithë jetën e tyre kanë qene dhe janë qytetarë shembullore shqiptaro-amerikanë.

Kryetari i Vatrës, duke iu drejtuar sallës së mbushur si rrallë ndonjëherë tjetër, tha se sonte ne po nisim vlerësimin e vatranëve aktivë, të atyre që kanë 50 vjet e më shumë anëtarësi në Vatër dhe kanë dhënë kontribut të rëndësishëm në VATER. Qëllimi është i dyfishtë, të vlerësojmë ata që dhanë gjithcka për Vatrën dhe të nxisim të rinjtë që të bëhen pjesë aktive e kësaj trashëgime historike Kombëtare këtu në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Këtë qëllim kishte edhe përzgjedhja e bijëve dhe biajve të vatranëve të vjetër për t’ua dorëzuar ata Proklmatën e mirënjohjes vatranëve që u nderuan.

I pari që është vlerësuar ishte anëtari aktiv i Vatrës edhe sot(packa se është me probleme shëndetsore dhe vjen në veprimtaritë e Vatrës me karrocë), Z. Jonuz NDREU. Kryetari i Vatrës, duke lexuar motivacionin e nderimit, tha se z. Jonuz Ndreu, përfaqësues i një fisi të nderuar, që i kanë dhënë Shqipërisë heronj kombëtar si Elez Isufi(Nderi i Kombit), “Piramidën e Kufijëve” të Shqipërisë, Cen Elezi e të tjerë. Z. Jonuz Ndreu, për 50 vjet ka qenë një vatranë bujar, shembullor, ashtu sic ka qenë dhe një qytetar shembullor, veteran i Ushtrisë amerikane. Ai i bën nder Vatrës dhe ne sonte e nderojmë me Proklamatën”Vatran i përjetshëm….”

I riu David Balaj, i biri i vatranit Zef Balaj, ka lexuar motivacionin e proklamatës për vatranin Julian Cefa. Julian Cefa, që kishte ardhe me bashkshorten dhe që e shoqëronte një përfaqësi e degës së Vatrës të Michiganit me kryetarin Mondi Rakaj me zonjën e fëmijët dhe themelusin e degës Alfons Grishaj me zonjën, u ndje shumë i emocionuar nga velrësimi dhe me fjalë shpirti përcolli mirënjohje e emocione.

I riu vatran Ilir Cubi, i biri i arkëtarit të Vatrës dhe anëtar i kryesisë Marjan Cubit, ia dorëzoi Proklamatën vatranit Zef Përndocaj, pasi lexoi motivacionin e nderimit. Përndocaj që ka qenë pjesë e bordit të Vatrës që në vitet ’70 të shekullit të shkuar dhe anëtar aktiv, dhurus bujar, me humorin e vet karakteristik, tha se:” e vlerësoj nderimin që po më bëni, por mos mendoni se me këtë proklamatë do të më përcillni nga Vatra,…. këtu më koni dhe 50 vite të tjera….”

Tonin Mirakaj, ka qenë i nderuari i radhës. Z. Tonin Mirakaj ka qenë zëvendës Kryetar i Federatës Vatra dhe aktiv në bordin e saj për shumë dekada. Ai falenderoi kryetarin e Vatrës për nderimin dhe cmoi trasferimin e vonuar të Vatrës tek brezi i ri. Po ashtu një vlerësim të vecantë bëri ai për Gazetën”Dielli” e cila po vijon traditëne  saj më të mirë në 108 vitet e botimit.

Ja pershendetje e plote e z. Mirakaj:

U falem nderes Ju Zoti kryetar, dhe kryesise se Federates Vatra, qe me keni  nderue  ne ket  kremtim, qe organizuet, me rastin e 105 vjetorit te pamvaresise , se  Shqiperise.

Te jesh antar i Vatres, dhe pjese e strukturave udheheqse ne disa mandate,eshte ndere i mjeftuarshem, qe per mue ka sjelle kenaqesi per me se 56 vjet, dhe kjo kenaqesi po vazhdon pa nderpreje. Ne Vater, gjate te gjith  kohes, qe kame qene aktiv, kam gjete dhe bashkepunue me patriot shqiptar qe me perpjekje, energji dhe ndihma financiare,pa kursim, kan bere te mundur jetegjatesine e Vatres, per me se nje shekull.

Cka me gezon mue ne ket kohe, dhe te tjere vatran te vjeter, eshte tranzicioni qe po merr forme konkrete ne vitet e fundit, nga na te moshuarit, tek te rinjet, qe eshte ngjarje pak e vonuar, por e mirepritur nga vatranet dhe i gjith komuniteti Shqiptar Amerikan.

Ky tranzicion z. Kryetar, jep shprese se Vatra po riorganizohet, nga kryesia tek deget e vjetra dhe te reja, ne qytete te ndryshme te Amerikes,dhe po rritet me element te rinje, intelektual te vendosur,qe me siguri garantojne nje te ardheshme te shkelqyer, per Federaten  Pan-Shqiptare te Amerikes ,Vatra.

Kujtoj me shume admirim, nje porosi nga i ndieri  Ibrahim Rugova, me 1989, ne viziten e tije te pare ne Amerike: Ruejeni Vatren se u duhet Shqiptarve, tha  Ibrahim Rugova!

Gazeta “Dielli”, qe dikure me zor e  kemi botue me 8 faqe, sot botohet rregullisht me 40 faqe, e numbri special me  108 faqe. Dielli “on-line” dhe ne “leter”,eshte mjet komunikimi ne mes te kryesise dhe vatranve, dhe ne mes te Vatres dhe te  gjith kominitetit. Lexohet gjithashtu nder zyre te larta shtetrore, si edhe qarqe diplomatike qe interesohen me dijte per Kosoven dhe Shqiperine. Ne nje takim ne Washington, gjate kohes se krizave ne Kosove, nje zyrtar Amerikan tha: E njofim gjendjen ne Kosove, nga se ne mes te tjerash lexojme edhe gazeten Dielli. Mirenjohje editorit z. Dalip Greca dhe bashkepuntorve te tije, per pune te shkelqyeshme ne botimin dhe shperndarjen ne kohe te  gazetes Dielli.

Tuej u falenderue dhe njehere, uroj me zemer ju z. kryetar, te gjith vatranve dhe te gjith shqiptarve, festen e pamvaresise kombetare. Uroj gjithashtu,suksese te vazhduarshme ne bashkimin e shqiptarve rreth flamurit dhe Kombit t’one Shqiperise! Gezuar Festen!…

Për t’ia dorëzuar Proklamatën e nderimit z. Zef Balaj, biznesmenit, vatranit prej 50 vitesh në Vatër, anëtarit të tanishëm  të Kryesisë së Vatrës dhe anëtar i bordit të Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane, ishte përzgjedhur gazetarja Rafaela Prifti, vajza e ish sekretarit të Vatrës për një dekadë, shkrimtarit të njohur, Naum Prifti.

Vatrani Zef Balaj në fjalën e tij falenderuese përcolli mesazhin e afrimit të rinjëve në Vatër sepse Vatra ka në themel të veprimtarisë së vet cështjen Kombëtare. Ai tregoi momentet e para të 50 vitevet ë shkuara, kur trokiti për herë të parë në Vatër dhe qëndrimin kosekuent të vatranëve antikomunist.

Veprimtaria e nderimit të vatrnëve me 50 vite anëtarësi në VATËR, e përfshirë brenda Festës së Pavarësisë, firmosur nga Kryetari i Vatrës, z. Dritan Mishto në një ditë të shenjtë se Dita e Flamurit, merr një rëndësi simbolike për të ardhmen e Vatrës dhe veprimtaritë e saj në shekullin dytë të jetës së saj aktive.

Fjala e Kryetarit të Federatës Panshqiptare Vatra z. Dritan Mishto, mbajtur në darkën e Festës së Pavarësisë/

Të nderuara Zonja dhe Zotërinj!/

Të Nderuar Klerikë!/

I Nderuar Z. Mark Gjonaj, Anëtar i zgjedhur i Këshillit Bashkiak të NY/

Të nderuar Përfaqësues të Organizatave dhe Shoqatave pjesëmarrëse!/

Me lejoni që në emër të Federatës Panshqiptare Vatra të uroj secilin prej Jush, Diasporën shqiptare dhe Shqiptarët kudo në botë  “Gezuar Festën e Pavarësisë”.

 Ne vijmë në këtë festë me një ndjenjë të madhe krenare, kur shohim se në këto 105 vjet, nuk ka pjesë të historisë së Shqipërisë dhe cështjes shqiptare, që nuk gjendet prania mendore, fizike, materiale dhe shpirtërore e Federatës Panshqiptare Vatra. Kjo na bën sot të jemi më të përunjur dhe jashtëzakonisht mirënjohës për gjithë punën kolosale të korifenjve të kombit, njëkohësisht edhe të Federatës sonë, Konicës e Nolit dhe të gjithë drejtuesve të saj ndër vite.

Koha që jetojmë shtron sfida të mëdha për Federatën tonë, ka cështje kombëtare të cilat kërkojnë zgjidhje, ka cështje arsimore dhe kulturore që kërkojmë praninë tonë, ashtu sic ka edhe cështje të tjera të fuqizimit të kapaciteteve ekonomike të diasporës. Sot nuk gjendet asnjë zë tjetër më i fuqishëm dhe me më shumë moral se Federata Jonë për të ngritur dhe mbrojtur këto cështje me rëndësi jetike, ndaj Ne jemi të vendosur për të qenë dhe mbetur në krye të punëve të mira.

Të dashur anëtarë të Federatës,

Në këto 105 vjet, Federata Vatra ka bashkëpunuar ngushtësisht me Qeveritë e Shteteve të Bashkuara. Ndaj edhe sot, nga kjo darkë ne i shprehim mirënjohjen më të thellë Shteteve të Bashkuara për punën madhështore që kanë bërë ndaj Shqipërisë, Kosovës dhe tërë cështjes sonë.

Ne e garantojmë me solemnitet Qeverinë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Presidentin Trump se veprimtaria e Federatës Panshqiptare Vatra do të jetë gjithnjë në përputhje të plotë me programin e tyre qeverisës. Me këtë rast, në emër të Federatës Panshqiptare Vatra dhe më gjerë dua të falenderoj Presidentin Trump për të gjithë përpjekjet e tij titanike për ngritjen e autoritetit të Shteteve të Bashkuara në botë. Federata Vatra ka qenë është dhe do të jetë gjithnjë në krah të cdo nisme që do të ndërmarrë Qeveria Amerikane dhe Ne do të kryejmë me seriozitet të plotë detyrat tona si një shtyllë e fuqishme e forcimit të marrëdhënieve mes shqiptarëve dhe Shteteve të Bashkuara.

 Zonja dhe Zotërinj!

Të gjithëve na shqesojnë rezultatet e ulta qeverisëse në trojet tona. Federata Panshqiptare Vatra ndjek me vëmendje të madhe veprimtarinë e qeverive të atjeshme dhe deklaron me përgjegjësi të plotë se ne do të jemi kritikë të ashpër të situatave të krijuara dhe nuk pajtohemi me këto situata.

Ndaj, I bëjmë thirrje klasës politike në Shqipëri, Kosovë e kudo që Ditën e Pavarësisë, ta shohin si Ditën e Përgjegjësisë, përgjegjësi ndaj qytetarëve dhe mbarë kombit.

 Të dashur pjesëmarrës,

Në mënyrë të pandërprerë, Federata Panshqiptare Vatra ka festuar Ditën e Pavarësisë për 105 vjet. Kushdo që kthen kokën pas mahnitet nga vitaliteti I Federatës sonë. Festa të tjera do të vijnë. Do të kalojnë dekada dhe shekuj, e sërish, Vatra do të jetë aty, stoike, e fortë dhe e lartë si Zeusi i Kombit shqiptar, sepse rrënjët e saj janë atdhedashuria, mencuria, ndershmëria dhe trimëria. Ndaj këto ngjarje historike le të na shërbejnë si shtysa për më shumë energji pozitive, bashkëpunim dhe mirësi, që ta bëjmë diasporën shqiptare dhe mbarë kombin shqiptar më të fuqishëm dhe më të begatë.

 Rroftë Kombi ynë,

Rroftë Federata Panshqiptare Vatra,

Zoti bekoftë Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

-Në Kosovë zhvillohet ceremonia e ndërrimit të komandës në KFOR, Gjeneral Majori Salvatore Cuoci komandant i ri/

-Në pranverën e vitit të luftës e lirisë 1999 në Kosovë u dërguan 37.200 ushtarë të KFOR-it nga 36 shtete. Aktualisht KFOR-in e përbëjnë  rreth 4.600 trupa nga 31 shtete/

-KFOR ka forcuar paqen në Kosovë dhe tërë rajonin. Presidenti Thaçi  dekoron komandatin e deritashëm të KFOR-it, Gjeneral Majorin Giovanni Fungo, me Medaljen Ushtarake për Shërbim në Kosovë/

SPECIALE-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI. Në 12 Qershorin historik 1999 me kolonën e forcave të para të NATO-s hyri në Kosovë/

PRISHTINË, 15 Nëntor 2017/ Forca paqeruajtëse e NATO-s në Kosovë, KFOR prej sot do ketë komandant të ri Gjeneral Majorin Salvatore Cuoci. Ai mori detyrën nga Gjeneral Majori Giovanni Fungo  në ceremoninë e ndërrimit të komandës sot në mesditë në kampin e KFOR-it  “Film City”, në Prishtinë, ku ishte i pranishëm edhe komandanti i Komandës së Forcave të Përbashkëta në Napoli, Admirali James G. Foggo III.Në ceremoni morën pjesë edhe presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, kryeministri Ramush Haradinaj, zëvendëskryeministri dhe ministri i Punëve të Jashtme, Behgjet Pacolli e përfaqësues të tjerë institucionalë kosovarë.Presidenti i Republikës së Kosovës, Hashim Thaçika falënderuar gjeneralmajorin, Giovanni Fungo për punën e tij për të forcuar paqen dhe stabilitetin në Kosovë, derisa i ka uruar sukses komandantit të ri të KFOR-it, Salvatore Cuoci.Sipas tij, koha kur ka shërbyer si komandant i KFOR-it, gjenerali Fungo ka qenë kohë e zhvillimeve të rëndësishme në Kosovë.Presidenti ka thënë se në këtë kohë, Kosova ka mbajtur dy palë zgjedhje të suksesshme dhe ka vazhduar procesin e integrimit të plotë të pjesës veriore të Kosovës në shtetin e Kosovës.“Këto dy procese i kemi përmbyllur me sukses, por gjatë realizimit të tyre jemi përballur me sfida të mëdha që kanë kërcënuar edhe sigurinë në Kosovë. Angazhimi i KFOR-it, me vendosmëri por edhe me kujdes, ka kontribuar në evitimin e çfarë incidenti apo dhune”, ka shtuar Presidenti.

Ai është shprehur mirënjohës për tërë forcën e KFOR-it, të gjithë ushtarëve që kanë shërbyer dhe shërbejnë në të. Presidenti ka thënë se KFOR-i vazhdon të gëzojë besimin më të lartë të të gjithë qytetarëve të Kosovës.“Siç e kam thënë edhe vitin e kaluar, KFOR-i në Kosovë jo vetëm ruan paqen por edhe e ndërton paqen. E duke e forcuar paqen në vendin tonë, ndërton paqe në tërë rajonin e Ballkanit”, ka theksuar ai.Presidenti ka thënë se Kosova mbetet e përkushtuar për dialogun me Serbinë dhe kërkojmë një marrëveshje të re që do të shtrojë rrugën për normalizim të plotë të marrëdhënieve në mes të Kosovës dhe Serbisë.Ai ka folur edhe për FSK-në, Presidenti ka theksuar se duke iu falënderuar bashkëpunimit me KFOR-in dhe NATO-n në përgjithësi, FSK-ja sot është një forcë profesionale, multietnike, në shërbim të të gjithë qytetarëve të Kosovës.Këtë të hënë mora pjesë në ceremoninë e gradimit të pesë nënoficerëve të ri të FSK-së, që të gjithë nga komunitetet jo-shumicë. Është ky edhe një hap tjetër drejtë përmbushjes së aspiratës sonë për një forcë profesionale. FSK tani është e gatshme për kompetenca të reja dhe për mision të ri”, ka shtuar ai.Presidenti në fund ka dekoruar gjeneralin Fungo me Medaljen Ushtarake për Shërbim në Kosovë.Gjenerali Fungo në ceremoninë e ndërrimit të komandës ka falënderuar përkushtimin e trupave të KFOR-it të treguar gjatë mandatit të tij, si dhe bashkëpunëtorët e tjerë, përfshirë edhe institucionet e Kosovës, duke u shprehur se moto e tij gjatë kësaj kohe ka qenë besimi dhe përkushtimi.Komandanti i deritashëm i KFORI-it, Fungo ka thënë se u dëshiron qytetarëve të Kosovës “të gjitha të mirat në të ardhmen e ndritur e cila ju pret, e të cilën ju e meritoni plotësisht”.Pas ceremonisë së ndërrimit të komandës, komandanti i Komandës së Forcave të Përbashkëta në Napoli dhe komandanti i ri i KFOR-it prononcohen për media.Komandanti i derisotëm i KFOR-it, Gjenera Majori Giovanni Fungo, i cili ka marrë detyrën në 1 shtator 2016 nga Gjeneral Majori Guglielmo Luigi Miglietta, në takimet e lamtumirës me krerët e inistitucioneve të Kosovës  ka vlerësuar se gjatë këtij viti është krijuar një ambient edhe më i qetë për të gjithë.Në vitin 1999 të lirisë së Kosovës – hyrjes së farcës paqeruajtëse e shpëtimtare të NATO-s,  komandanti i parë i KFOR-it ishte gjenerali britanik, Michael Jackson. Lufta e para me shumë se 18 viteve në Kosovë përfundoi me Marrëveshjen e Kumanovës, ndërmjet NATO-s dhe RFJ-së, që u nënshkrua në 9 qershor e  hyri në fuqi në 11 qershor 1999.

Sekretari i përgjithshëm i NATO-s në atë kohë, Havijer Solana, në 10 qershor 1999 kishte lëshuar urdhrin për ndalimin e bombardimit dhe Këshilli i Sigurisë së OKB-së miratoi Rezolutën 1244, sipas të cilës në Kosovë u dërguan 37.200 ushtarë të KFOR-it nga 36 shtete.Aktualisht KFOR-in e përbëjnë  rreth 4.600 trupa nga 31 shtete.

Në Kosovë para më shumë se 18 viteve nisi të ndodhte liria dhe paqja: Ishte ora 05 e 17 minuta e mëngjesit në 12 qershorin historik 1999. Në atë orë e ditë të lume tanket e para të NATO-s të përcjella nga helikopterët hynin në Kosovë. Ishte ora kur nga kolona e tankeve të forcës më të madhe planetare, NATO-s, që kalonin kufirin e Kosovës nga Maqedonia në Bllacë-Han të Elezit, po jepja lajmin e madh për të gjithë shqiptarët dhe botën…Raportoja për Agjencinë Telegrafike Shqiptare – agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë (ATSH)  dhe Radio Televizionin Shqiptar (RTSH), i akreditur te NATO-KFOR edhe për gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja.

“Kosova ishte shembulli më i mirë i reagimit të NATO-s ndaj sfidës më të madhe të sigurisë në atë kohë në Evropë”, u vlerësua në konferencën rajonale “NATO dhe Ballkani Perëndimor: Dinamikat rajonale në periudhën e sfidave globale të sigurisë”, të zhvilluar gjatë dy ditëve të kaluara në Prishtinë, ku ishin krerët e Presidencës, Kuvendit e Qeverisë kosovare, përfaqësues të lartë të NATO-s, mes të cilëve Ndihmës Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s për Diplomaci Publike, Tacan Ildem,  si dhe ekspertë rajonalë e ndërkombëtarë.Komunikata e dërguar nga KFOR me rastin e ndërrimit të komandës vitin e kaluar theksonte se, Forca e Kosovës, siç është përcaktuar me Rezolutën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së 1244, do të vazhdojë që në mënyrë të paanshme të përparojë një ambient të qetë dhe të sigurt dhe të ruajë lirinë e lëvizjes në mbarë Kosovën, duke siguruar stabilitet dhe ofruar siguri për të mirën e të gjithë njerëzve në Kosovë.

Situata duket alarmante, pasi parashikimet janë për një mot me reshje të dendura edhe në orët në vijim. Reshjet e shiut do të vijojnë të derdhen mbi vendin tonë, të paktën deri ditën e diel, ndërsa Shtabi i Emergjencave Civile është në gatishmëri të plotë, për t’i ardhur në ndihmë njerëzve të prekur nga përmbytjet.

Vendi është goditur nga një mot i rënduar me reshje të shumta shiu të cilat pritet të vazhdojnë me intensitet edhe me të lartë, te paktën deri në fundjavë. Një elektricist i operatorit të sistemit të shpërndarjes Osshe ka humbur jetën në Fier, ndërsa po përpiqej të rregullonte një difekt. Tre të tjerë kanë mbetur të lënduar në Shkodër. Në të gjithë vendin është ndërprerë procesi mësimor dhe nesër shkollat do të qëndrojnë të mbyllura.

Probleme janë vënë re më së shumti në disa zona në rrethinat e Tiranës, ku ka patur përmbytje të banesave dhe është bërë evakuimi i disa familjeve. Evakuime të banorëve ka patur edhe në Shkodër. E bllokuar që prej pasdites është autostrada që lidh Tiranën me Durrësin. Në mbrëmje është bllokuar dhe rruga dytësore, për shkak të ujit që e ka mbuluar në disa segmente të saj. Probleme ka patur edhe në disa akse të tjera rrugore. Policia ka angazhuar në operacione evakuimi edhe forcat e saj speciale, ndërkohë që në terren kanë dalë edhe njësi të ushtrisë.

Situata e rënduar ka shkaktuar edhe problem me energjinë. Sipas një komunikate të Komitetit të Koordinimit të Emergjencave Civile dhe Krizave, “ka pasur problem furnizimi me energji të dy hidrovorëve të Velipojës, që ndërkohë është zgjidhur. Janë pa energji rreth 75,000 mijë abonentë dhe nuk janë në funksionon 62 fidera”.

Autoritetet i kanë bërë thirrje qytetarëve që të evitojnë lëvizjet në zonat e rrezikuara, apo ku vërehen rrjedha uji, si dhe të kontaktojnë me to për çdo situatë rreziku.

Gjendja duket e renduar gate dites se permet:përmbytja në autostradën Tiranë-Durrës, rrezikon Vjosa, del nga shtrati Shkumbini,Gjirokastër, Përroi i Cullos çan argjinaturën.

-Kryeministri Haradinaj, homazhe dhe vizitë familjes: Presidenti Rugova, në mënyrë të përkryer, orkestroi rreshtimin me Perëndimin, miqësinë e përhershme me SHBA-në, besimin e palëkundur në ndërhyrjen e NATO-s dhe mbi të gjitha kishte besimin në fuqinë e popullit të Kosovës, veprime të cilat i paraprinë lirisë dhe pavarësisë dhe vazhdojnë të jenë themel i vizionit tonë si shtet…Rugova ka qenë Presidenti i parë i Kosovës dhe e kam për nder që kam punuar me të/

-Në 3 dhjetor 2004, Rugova është rizgjedhur herën e fundit President, ndërsa Haradinaj është zgjedhur herën e parë Kryeministër i Kosovës/

-Presidenti historik Rugova në vitin 2005: Haradinaj, një  figurë e shquar në luftën për liri e pavarësi dhe tash në skenën politike të Kosovës së lirë/

-Që para afër tre dekadave, Rugova hapur përcaktonte pozicionin gjeopolitik kosovar dhe shpallte idenë për Kosovën shtet të pavarur. “Zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur e neutrale, e hapur ndaj Shqipërisë e Serbisë dhe një administrim civil ndërkobëtar si fazë kalimtare”, theksonte e ritheksonte ai/

-ISA MUSTAFA: Rugova ka vënë themelet e shtetndërtimit të Kosovës/

 -Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë, ka theksuar Presidenti Rugova në një intervistën ekskluzive në jubileun e 60-vjetorit të gazetës tradicionale të Kosovës Rilindja, botuar në 12 Shkurt 2005. Kjo ishte intervista e fundit, një nga intervistat ekskluzive që ka zhvilluar me Presidentin Rugova korrespondenti i tashëm i Gazetës DIELLI/

SPECIALE – Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

PRISHTINË, 2 Dhjetor 2017/ Para 73 viteve,  në 2 dhjetor 1944 në fshatin Cercë, komuna e Istogut, ka lindur Ibrahim Rugova, i cili kujtohet si Presidenti historik i Kosovës dhe arkitekti i pavarësisë.

Sot, për nder të ditëlindjes, Kryeministri Ramush Haradinaj e përfaqësues të tjerë institucionalë e politikë i bënë homazhe Presidentit historik dhe vizitojnë familjen e tij.

Kryeministri Haradinaj para mediave të pranishme tha se sot në ditëlindjen e Presidentit Rugova, nderojmë jetën dhe veprën e vlefshme që ka bërë për Kosovën.

“Sot nderojmë te varri i Presidentit Rugova, e nderojmë në ditëlindjen e Presidentit Rugova. Jeta dhe vepra e tij ka qenë çdo herë lajm i mirë për Kosovën, pra një punë e vlefshme historike dhe sot në ditëlindje i themi faleminderit”, tha Kryeministri Haradinaj.

Pas homazheve Kryeministri Haradinaj vizitoi familjen e Presidentit historik Rugova, ku u prit nga bashkëshortja e Presidentit, Fana, djemtë, vajza dhe familjarët.

Familjarët e Presidentit Rugova e falënderuan Kryeministrin Haradinaj për vizitën dhe kujdesin e vazhdueshëm, duke thënë se bashkëpunimi i tij me Presidentin ka qenë çdo herë i mirëpritur në të mirë të vendit.

 “Presidenti Rugova ka qenë lajm i mirë për Kosovën dhe ju, e ne jemi me fat që e patëm. Ishte Presidenti i parë, historik i Kosovës dhe ai do t’i mbijetojë shekujt. Faleminderit President Rugova!”, ka thënë kryeministri Haradinaj.

Ndërsa, në ‘facebook’, Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj ka shkruar:

“Presidenti Rugova, në mënyrë të përkryer, orkestroi rreshtimin me Perëndimin, miqësinë e përhershme me SHBA-në, besimin e palëkundur në ndërhyrjen e NATO-s dhe mbi të gjitha kishte besimin në fuqinë e popullit të Kosovës, veprime të cilat i paraprinë lirisë dhe pavarësisë dhe vazhdojnë të jenë themel i vizionit tonë si shtet.

Rugova ka qenë Presidenti i parë i Kosovës dhe e kam për nder që kam punuar me të. Në kujtesën time do mbesin, para së gjithash, virtytet e larta që e shquanin Rugoven, njerëzorja dhe falja, porosi hyjnore që e bënin një burrështetas të madh e një mik të jashtëzakonshëm.

Jemi me fat që të patëm.

Urime ditëlindja President Rugova!”.

Në 3 dhjetor 2004, Rugova është rizgjedhur herën e fundit President, ndërsa Haradinaj është zgjedhur herën e parë Kryeministër i Kosovës. Në  7 dhjetor 2004, pas zgjedhjes në krye të institucioneve të zgjedheve të dyta parlamentare në Kosovën e lirë, Rugova e Haradinaj kanë pasur takimin e parë në Rezicencën Presidenciale në Velani, Prishtinë.

 Presidenti historik Rugova në vitin 2005 deklaronte me shumë vlerësim se, “të gjithë e dimë  se zoti Haradinaj është një figurë e shquar, dhe ishte një  figurë e shquar, në luftën për liri e pavarësi dhe tash në skenën politike të Kosovës së lirë”.

 Që para afër tre dekadave, Rugova hapur përcaktonte pozicionin gjeopolitik kosovar dhe shpallte idenë për Kosovën shtet të pavarur. “Zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur e neutrale, e hapur ndaj Shqipërisë e Serbisë dhe një administrim civil ndërkobëtar si fazë kalimtare”, theksonte e ritheksonte ai.

Rugova, derisa ishte kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, në 23 dhjetor 1989 u bë themeluesi dhe lideri i Lidhjes Demokratike të Kosovës, e cila më shumë se parti politike lindi si lëvizje gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci.

Pas Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990, që shpallte Kosovën Republikë, si dhe Referendumit për Pavarësi të fundshtatorit 1991, në 24 maj 1992 Rugovanë zgjedhjet e para pluraliste nacionale parlamentare e presidenciale u zgjodh Presdiednt i Republikës së Kosovës, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik.

Si gjithmonë, edhe në 4 mars 2002, duke u inauguruar në Parlamentin e Kosovës President i pas zgjedhjeve të para nacionale të pasluftës – në liri, Rugova shprehej: “Çdo ditë ne të gjithë duhet të zgjohemi me një mendim të bukur: ‘Çfarë të mire mund të bëjmë sot për Kosovën?’”.

Pavarësia e Kosovës, në të mirë të gjithë qytetarëve të saj, dhe si i vetmi kompromis, theksohej e ritheksohej vazhdimisht nga Rugova.

 “I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”, theksonte shumë prerë  Ibrahim Rugova në  6 tetor 2005, në takimin e parë  me Grupin Negociator, formimi i të cilit me përfaqësim nga maxhoranca e opozita dhe shoqëria civile ishte një moment me shumë rëndësi për unitetin në vend si dhe për bisedimet për statusin e Kosovës të udhëhequra nga i dërguari i posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Presidenti Martti Ahtisaari, e pastaj edhe nga Treshja SHBA-BE-Rusi në angazhimet shtesë.

Presidenti historik i Kosovës, Ibrahim Rugova në intervistën e parë ekskluzive që kam zhvilluar për ATSH-në para 23 viteve, derisa bisedonim gjatë ditën e enjëte të 22 shtatorit 1994, në zyrën e tij, ku sot është muzeu – Shtëpia e Pavarësisë së Kosovës, po edhe në raste të tjera, e falënderonte e vlerësonte shumë Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë.

“Falënderoj Agjencinë Telegrafike Shqiptare për informimin nga Kosova e për Kosovën. Edhe kjo që pata rastin të bisedoj për këtë agjenci, që reprezenton Shqipërinë dhe çështjen shqiptare, është një hap në politikën globale, në integrimet shqiptare. Edhe ne bëjmë përpjekje që këtu në Kosovë përmes Qendrës sonë për Informim të kemi një agjenci të vogël, e cila raporton për situatën e përditshme në Kosovë. Duhet një bashkëpunim midis këtyre dy institucioneve dhe institucioneve të tjera në Kosovë dhe në Shqipëri”, theksonte Presidenti Rugova në intervistë.

Ajo intervistë e parë e një presidenti të Kosovës për Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë zhvillohej në kohë të rënda të okupimit e dhunës kundër shqiptarëve të Kosovës. “Një represion masiv në Kosovë ka rritur tensionet politike këtu dhe në rajon, ndaj është e domosdoshme prania ndërkombëtare”, e përshkruante situatën dhe e kërkonte zgjidhjen Presidenti Rugova, në intervistën ku fliste edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Në intervistë, Presidenti Rugova tek fliste atëherë si për ëndërra parashikonte ngjarjet që pasuan, theksonte se “kishte kërkuar një mbrojtje për Kosovën para një viti e gjysmë, një protektorat ndërkombëtar civil, një administratë civile, që do të vendosej për një kohë në Kosovë, që të normalizohet jeta dhe më pas të bisedohej me serbët për ardhmërinë e Kosovës”.
“Bisedimet shqiptaro-serbe duhet të zhvillohen në prani të një pale të tretë të autorizuar, që do të garantonte edhe dialogun edhe rezultatet e dialogut dhe që natyrisht do ta udhëhiqte atë. Kjo palë e tretë duhej të gjendej nga SHBA-të, Kombet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian”, theksonte Rugova.
Ai besonte se mbrojtja ndërkombëtare në Kosovë do të mbërrinte.
“Në planin ndërkombëtar ideja për mbrojtje ndërkombëtare në Kosovë shqyrtohet, do të thotë është marrë në konsiderim, dhe shikohen mundësitë si të aplikohet kjo dhe si të veprohet në këtë drejtim”, shprehej Presidenti Rugova.
Pyetjes se çfarë do të thotë politikë globale shqiptare dhe si mund të realizohet ajo në praktikë, në kushtet e ndarjes së shqiptarëve me shumë kufij, Presidenti Rugova iu përgjigj: “Kjo politikë do të shembë muret mes shqiptarëve”.

“Praktikisht mund të themi se politika globale shqiptare ka nisur të realizohet. Përkundër pengesave të shumta, që ka sidomos Kosova, sot kemi kontakte të ndryshme, bashkëpunim, qoftë në planin kulturor, në planin arsimor, në planin politik. E kam thënë disa herë, por vazhdimisht duhet të përsëriten gjërat, se për herë të parë ne shqiptarët po bashkëpunojmë në planin politik”, theksonte Presidenti i Kosovës.
“Në këtë politikë globale shqiptare respektohet vullneti politik i shqiptarëve të Kosovës, pastaj i shqiptarëve në Maqedoni, i shqiptarëve në Mal të Zi e në Preshevë, Bujanovc e Medvegjë. Do të thotë se kemi një vizion se ç’duhet të bëjmë në këtë drejtim. Dhe, mund të them se politika globale shqiptare përditë është prezente dhe realizohet hap pas hapi, nuk është diçka abstrakte”, theksonte ai.
Rugova vlerësonte se, “politikë globale është se sot Shqipëria më shumë se kurrë e ndihmon çështjen e Kosovës dhe çështjen shqiptare në planin ndërkombëtar”. “Po ashtu, edhe Kosova me institucionet e saj, brenda dhe jashtë, e ndihmon Shqipërinë dhe në këtë plan ka një bashkëpunim, një mirëkuptim dhe një marrëveshje, që nuk e kemi pasur më parë ne shqiptarët”, vijonte ai.

Në 11 tetor 1991, në Prishtinë, ishte miratuar Deklarata politike e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, kryetar i të cilit ishte kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Ibrahim Rugova.  Deklarata kishte tre opsione për zgjidhjen e çështjes shqiptare.

Presidenti Rugova në intervistë vlerësonte se, “ky është një dokument mjaft i rëndësishëm, që i përfshinë të gjitha, pra edhe vizionin e një uniteti e një integrimi shqiptar”, se “opcioni i parë ishte një Kosovë e pavarur e neutrale”, dhe “që shqiptarët në Maqedoni si element i rëndësishëm i atij shteti apo asaj republike, që është në zhvillim e sipër,  të jenë shtetformues, ndërsa shqiptarët në Mal të Zi dhe në Preshëvë, Bujanoc e Medvegjë të kenë një vetadministrim, një autonomi lokale”.

Ibrahim Rugova u shua në 21 janar 2006. Më shumë se gjysëm milioni njerëz u mblodhën në Prishtinë, gjithë bota nderoi në përcjelljen e fundit për Presidentin historik, i cili prehet në amshim në lagjen Velania te Bregu i Diellit, të kryeqytetit të Kosovës.

 NGA BIOGRAFIA

1944
Më 2 dhjetor u lind Ibrahim Rugova në fshatin Cerrcë, të komunës së Istogut, në një familje të madhe që kishte prejardhjen nga krahina e Rugovës, apo siç njihej në ato anë, në familjen e Sadri Elezit. Familja është e njohur për tradita kombëtare dhe për qëndresë të pareshtur kundër pushtuesve. Familja i takon fisit Kelmendi, nënfisi Lajçi, e vendosur në fshatin Malaj të Rugovës, ku edhe sot i ka pronat e saj.
Sadri Elezi në historinë shqiptare njihet si pjesëmarrës, përfaqësues i trevës së Rugovës në tubimet e besëlidhjeve shqiptare te Verrat e Llukës dhe të Besëlidhjes së Pejës, “Besa -Besë”, të tribunit popullor, Haxhi Zekës. Gjatë asaj kohe të kryengritjeve të mëdha shqiptare kundër sundimit të Turqisë, Sadri Elezi ka qenë krah i djathtë i Haxhi Zekës dhe në betejat e shqiptarëve kundër ushtrisë turke 1908-1912, disa herë ka qenë i plagosur. Sadri Elezi ka pasur plagë, nga të cilat edhe ka vdekur dhe varri i tij është buzë minares së Xhamisë së vjetër të Istogut.
Dyndjet e kësaj familjeje në Rrafsh të Dukagjinit pasojnë pas njohjes së Sadri Elezit me tribunin e Pejës, Haxhi Zeka. Së pari familja vendoset ndërmjet dy luftërave botërore në Gllaviçicë të Pejës, pastaj në Bajicë fshat buzë Drinit të Bardhë te Banja e Istogut, dhe së fundit në Cerrcë, ku është edhe sot. Por shumë pasardhës të saj jetojnë edhe në Prishtinë dhe në shumë shtete të Evropës, më së shumti në Gjermani, Austri, Luksemburg, Zvicër dhe Itali.

 NTERVISTA EKSLUZIVE E  PRESIDENTIT HISTORIK TË KOSOVËS, DR. IBRAHIM RUGOVA,   DHËNË NË JUBILEUN E 60 VJETORIT GAZETËS TRADICIONALE SHQIPTARE TË KOSOVËS RILINDJA, BOTUAR NË 12 SHKURT 2005

Në këtë ditë të 73 vjetorit të lindjes, Gazeta DIELLI riboton intervistën ekskluzive të Presidentit Historik të Kosovës Dr. Ibrahim Rugova, dhënë në jubileun e 60 vjetorit gazetës tradicionale shqiptare të Kosovës Rilindja, botuar në 12 Shkurt 2005. Kjo është intervista e fundit – një nga intervistat ekskluzive që ka zhvilluar me Presidentin historik Rugova korrespondenti i tashëm në Kosovë i Gazetës DIELLI, Behlul JASHARI.
Intervista e plotë është kjo:
Mbititull: INTERVISTA EKSKLUZIVE E PRESIDENTIT TË KOSOVËS, DR. IBRAHIM RUGOVA, GAZETËS RILINDJA NË JUBILEUN E 60-VJETORIT, BOTUAR MË 12 SHKURT 2005
Titulli në faqen 1 e 2:

PAVARËSIA E KOSOVËS ËSHTË E MIRA E TË GJITHË QYTETARËVE DHE DO TA QETËSOJË RAJONIN
Titulli në faqen 3: Shumë institucione ndërkombëtare e kanë kuptuar se Pavarësia e Kosovës duhet të bëhet sa më shpejt
Titulli në faqen 4: Rilindja ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës
***
Kosova dhe populli i saj janë sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë, të jemi një antar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë, ka theksuar Presidenti Rugova në një intervistën ekskluzive në jubileun e 60-vjetorit të gazetës Rilindja.
“Edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare,kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës”, ka deklaruar z. Rugova.
“Unë insistoj, edhe nstitucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë, edhe më e drejtë, edhe më më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, tha presidenti Rugova në intervistën për gazetën Rilindja.Presidenti i Kosovës vlerëson se njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. “Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia”, tha z. Rugova.
Pavarësia e Kosovës do të kishte efekt pozitiv edhe për të gjithë fqinjët tanë, ka theksuar z. Rugova dhe ka shtuar se “këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.”
“Njohja sa më e shpejtë e Pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës”, ka
deklaruar z. Rugova.
——————–
Presidenti i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, në intervistën ekskluzive për gazetën Rilindja të jubileut të 60-vjetorit, i vlerëson lart zhvillimet dhe proceset që shpiejnë drejt statusit final – Pavarësisë së Kosovës, për çka ai pret njohje të drejtpërdrejtë nga SHBA-të dhe BE-ja, e mandej edhe nga vendet fqinje e të tjera. Me këtë rast Presidenti Rugova priti në Rezidencën e tij kryetarin e Këshillit Drejtues dhe kryeredaktorin e Rilindjes, Behlul Jashari, i cili ia dhuroi Pllakatin e Jubileut të 60-vjetorit të kësaj gazete tradicionale të Kosovës, të punar me ar e argjend nga argjendarët e Prizrenit, qytetit historik ku më 12 shkurt 1945 doli numri i parë i gazetës së parë të Kosovës. Presidenti Rugova dha përkrahjen e plotë për
të drejtën dhe ridaljen e Rilindjes duke e vlerësuar “pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar dhe do të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës”. Presidenti Rugova uroi për Jubileun e gazetës Rilindja, e cila gjatë gjashtë dekadave, është në jetën dhe në familjet e kosovarëve.
RILINDJA: Z.President, Pavarësia e Kosovës, nga një vizion e kërkesë e dëgjuar fillimisht nga Ju para më se 15 vjetëve, për çka populli i Kosovës në shtatorin e vitit 1991 u deklarua edhe me referendum me 99, 87 për qind të votave, tashmë është bërë çështje debati apo edhe angazhimi ndërkombëtar. Në Bruksel, në konferencën “Kosova drejt statusit final”, u tha se ka ardhur koha që statusi final i Kosovës nuk mund të presë më, ndërkohë që Grupi Ndërkombëtar i Krizave, edhe në Raportin më të ri për Kosovën, zgjidhje sheh Pavarësinë. Si i vlerësoni këto zhvillime?
PRESIDENTI RUGOVA: Këto zhvillime të fundit i vlerësoj pozitive, sepse që gjashtë vjet pas luftës në liri, ne kemi bërë progres, prandaj edhe bashkësia ndërkombëtare, shumë institucione të ndryshme ndërkombëtare, kanë kuptuar se Pavarësia duhet të bëhet edhe të realizohet sa më shpejt, çfarë do ta qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës. Dhe, natyrisht, atë që e përmende ti, prej një vizioni, prej një vullneti, që ishte i popullit, dhe që u vërtetua më 1991, pastaj periudhat që erdhën më vonë, ishte një çështje që u ngrit dhe u avancua me organizimin tonë që e bëmë, që u organizuam si popull, si shoqëri, si shtet. Dhe, jemi sot këtu që të kryhet edhe formalisht, apo zyrtarisht, si doni t’i themi, edhe njohja e Pavarësisë së Kosovës, që Kosova dhe populli i saj më në fund të jetë një anëtar i bashkësisë së kombeve të botës së lirë.
RILINDJA: Ky vit është paralajmëruar si Vit i Kosovës, shumë i rëndësishëm, madje edhe vendimtar. Çka do të sjellë vera, mesi i këtij viti, kjo kohë e caktuar nga komuniteti evroatlantik për Vlerësimin Gjithpërfshirës të Standardeve dhe çështjen e Statusit final të Kosovës?
PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, unë insistoj, edhe institucionet e Kosovës, që sa më parë të njihet Pavarësia e Kosovës në mënyrë të drejtpërdrejtë, direkte, pra nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nga Unioni Evropian, që pastaj do ta njihnin edhe fqinjët tanë. Kjo është rruga më e mirë edhe më e drejtë, edhe më e shëndetshme për situatën në këtë pjesë të Evropës dhe të botës. Ndërsa është pikëpamja tjetër, apo rruga tjetër ndërkombëtare, që të bëhet një vlerësim i progresit në Kosovë, i normave, apo që u thonë standarde, por ato janë, unë them, më shumë norma ndërkombëtare prioritare për integrim në Bashkimin Evropian dhe në NATO. Dhe, natyrisht, tash do të jetë një vlerësim i kohëpaskohshëm. Ju e dini, Këshilli i Sigurimit ka bërë një vlerësim në fund të nëntorit, pastaj do të ketë edhe vlerësime të tjera, edhe vlerësimet që do të shkojnë gradualisht, edhe që do të thuhet se Kosova i ka përmbushur normat që janë paraparë dhe të bisedohet për Pavarësi, unë nuk po them statusi final me eufemizëm apo me diçka tjetër. Po, unë mendoj se kjo rruga që të njihet drejtpërdrejt është shumë më e mirë e më efikase dhe do të qetësonte këtë pjesë të Evropës e të botës, edhe po punoj në këtë rrugë, në rrugën e parë më shumë jam përqendruar, natyrisht edhe në rrugën e dytë që së bashku me bashkësinë ndërkombëtare këtu në Kosovë t’i avancojmë këto çështje.
RILINDJA: Që të arrihet me kohë dhe suksesshëm në cak, a ka edhe një fuqizim të dinamikës në ecje dhe prioritete në përmbushjen e Standardeve? Dhe, cilat janë prioritetet?
PRESIDENTI RUGOVA: Është stabiliteti politik, si për çdo vend që duhet të integrohet në Bashkimin Evropian, pastaj mbrojtja e minoriteteve apo e grupeve etnike, apo si doni t’u themi, dhe është edhe një reformim i administratës së përgjithshme, një reformim i pushtetit lokal, që kërkohet nga shumë vende për integrim në Bashkimin Evropian. Dhe ne, siç e dini, kemi filluar në këto çështje të punojmë që nga viti i kaluar, pastaj sivjet më shumë, është një dinamikë më e madhe e Qeverisë së re, natyrisht edhe e UNMIK-ut, sepse ne, së bashku me UNMIK-un, duhet t’i ecim këto punë, dhe me kalimin e kompetencave, duhet të zhvillohen këto më shumë. Po punojmë, pra, që të arrijmë dhe të bëhet një vlerësim pozitiv për afrim në Bashkimin Evropian sa më shpejt.
RILINDJA: Grupi i Kontaktit, që takohet rregullisht edhe në Prishtinë, ka theksuar domosdoshmërinë e pjesëmarrjes së serbëve kosovarë në procesin politik në Kosovë, duke e vlërësuar këtë si rrugën më të mirë për zgjidhjen e shqetësimeve të ligjshme të tyre. Nga diplomatë perëndimorë krijimi i një shoqërie tolerante dhe multietnike shihet si një standard përmbyllës i të gjitha standardeve për Kosovën. Ju vazhdimisht angazhoheni dhe bëni thirrje që serbët e Kosovës të marrin pjesë në procese dhe të integrohen në institucionet e në shoqërinë kosovare. Si i vlerësoni zhvillimet në drejtim të këtyre kërkesave e qëllimeve?
PRESIDENTI RUGOVA: Shikoni, sa u përket komuniteteve, në këtë rast serbëve, ne i kemi vendet e rezervuara në Parlament për të gjitha minoritetet – 20 vende, 10 i kanë serbët, në Qeveri minoritetet tash i kanë 3 ministri – 2 serbët, një të tjerat. Ata duhet t’i marrin këto vende, dhe kanë filluar t’i marrin një grupacion i bashkësisë apo i minoritetit serb, dhe kjo është ajo jeta demokratike që mund të zhvillohet edhe brenda tyre, por edhe brenda Kosovës, dhe shpresojmë se do ta kuptojnë dhe do të marrin pjesë edhe në Parlament, ku një grupacion merr pjesë, dhe duhet edhe ata të vendosin të integrohen në shoqërinë e në shtetin e Kosovës. Prandaj, kjo është edhe e ardhmja e tyre. Dhe, ne nga ana jonë, i kemi kryer obligimet, edhe natyrisht si njerëz edhe si politikë, ne insistojmë dhe tregojmë gjithnjë e më shumë vullnet të mirë, por edhe ata duhet të tregojnë një vullnet të mirë për të punuar në institucionet e në shoqërinë e Kosovës.
RILINDJA: Ju vazhdimisht theksoni garancitë për të drejtat dhe interesat e të gjitha komuniteteve në Kosovë. Në një Kosovë të ardhme me standarde të plotësuara që çojnë në integrimet evroatlantike dhe me status pavarësinë, që është vullnet i shumicës dërrmuese, çfarë do të jenë të drejtat dhe garancitë për të gjithë qytetarët, për të gjitha komunitetet?
PRESIDENTI RUGOVA: Do të jenë sipas normave ndërkombëtare, që janë paraparë në kuadër të Unionit Evropian, të OKB-së, pastaj edhe të normave tona brenda Kosovës – do të thotë garanci dhe mundësi të zhvillimit edhe të ruajtjes së identitetit të tyre. Prandaj, ne edhe në këtë gjendje që jemi, pra nën mbikëqyrje, nën administratë ndërkombëtare, kemi bërë mjaft. Sot, gjuhët e të gjitha komuniteteve përdoren në Kosovë edhe zyrtarisht edhe praktikisht, pastaj mos të flasim për mundësitë e ndryshme, në emisionet edhe në Televizionin Publik të Kosovës, radiot private, tekstet, shkollat. Plus, ne edhe i financojmë ekstra, për shembull, për komunitetin serb vendbanimet e tyre, që kanë buxhet special nga komunat përkatëse. Dhe, jemi mjaft tolerantë, që me kohë ata do të kuptojnë dhe do të fillojnë integrimin e tyre.
RILINDJA: A ka vend për frikën se Pavarësia rrezikon interesat e ndonjë komuniteti në Kosovë, siç mundohen ta paraqesin disa qarqe e propaganda?
PRESIDENTI RUGOVA: Jo, jo, s’ka frikë, sepse bashkësitë etnike, komunitetet, apo minoritetet, duhet të pranojnë edhe vullnetin e shumicës. Natyrisht, si shumicë, pra si shumicë shqiptare, ne do të kujdesemi të bëjmë një shtet me norma demokratike, me norma integruese të brendshme dhe me garantimin e të gjitha të drejtave.
Natyrisht, s’dua ta komentoj një propagandë negative që bëhet për një komunitet a tjetër, se ka frikë, etj. Por, mos ta harrojmë, është frika e shumicës, momentalisht, e shumicës shqiptare për të ardhmen. Prandaj, me njohjen e Pavarësisë do të hiqet kjo frikë dhe marrëdhëniet njerëzore do të relaksoheshin, do të ishin shumë më të lehta, sepse të gjithë e kemi përjetuar luftën, situatat e rënda, humbjet, etj. Dhe, unë po them, njohja e Pavarësisë do t’i rregullonte edhe marrëdhënet e brendshme. Edhe për minoritet, grupet etnike, është edhe një fitore, është edhe një përfitim nga Pavarësia. Në shtetin e Kosovës nesër do të jenë, edhe sot janë, deputetë, ministra, nuk mund të bëhen lehtë. Prandaj, janë edhe përfitimet praktike, njerëzore, që edhe ata do t’i kenë dhe do të jenë të garantuara.
RILINDJA: Ju vlerësoni se Pavarësia e Kosovës është edhe në të mirën e vendeve fqinje, se do ta qetësojë rajonin. Si janë kuptuar dhe pritur këto mesazhe Tuajat në fqinjësi?
PRESIDENTI RUGOVA: Në fqinjësi, me Shqipërinë kemi marrëdhënie të mira, siç e dini, të gjithë shqiptarët në këtë pjesë të Evropës dhe të botës, janë deklaruar për Pavarësinë e Kosovës, do të thotë e përkrahin vullnetin politik.
Me Maqedoninë, kemi marrëdhënie të mira në ngritje e sipër, edhe atje tash ka mendime më pozitive se, nuk iu pengon Pavarësia e Kosovës. Mali i Zi në heshtje, ne kemi marrëdhëine të mira në qarkullim, etj.
Ndërkaq, për Serbinë dihet, ata i kanë ato pretendimet e tyre, ngarkesat historike, etj., që dëshirojnë të dominojnë, etj. etj. Por, do të ishte mirë edhe për vetë Serbinë që, ata do të merreshin me punët e veta dhe nesër ne të gjithë si vende të pavarura, pra Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi nëse do veç apo bashkë me Serbinë, Serbia, Bosnja, të integrohemi, të jemi në Unionin Evropian, dhe kjo është zgjidhja më e mirë, edhe perspektiva e të gjithëve, do të kishte efekt pozitiv për të gjithë fqinjët tanë. Këtë, një pjesë e fqinjëve, pjesa më e madhe, kanë filluar ta kuptojnë.
RILINDJA: Ju lutem, çfarë janë tash marrëdhëniet e Kosovës me vendet fqinje dhe si i shihni në të ardhmen marrëdhënet e një Kosove të pavarur me fqinjët e saj, shtetet e tjera në rajon?
PRESIDENTI RUGOVA: Po, gjithsesi, me njohjen e Pavarësisë do të ndërtojmë më lehtë marrëdhënie të mira fqinjësore dhe do të ndërtojmë. Unë thashë, me Shqipërinë janë të mira, me Maqedoninë janë në ngritje e sipër, me Malin e Zi ka marrëdhënie, me Serbinë momentalisht janë të bllokuara, sepse është një vend që nuk i njeh dokumentet e Kosovës, nuk e njeh ende atë që ka ndodhur pas vitit 1999, pas ndërhyrjes së NATO-s. Do të ndërtojmë marrëdhënie të mira me të gjithë, pastaj pas njohjes së Pavarësisë, është shumë më lehtë, sipas normave ndërkombëtare të fqinjësisë së mirë dhe të interesit reciprok.
RILINDJA: Marrëdhënet e realiteteve të reja mes Kosovës dhe Shqipërisë, edhe sipas shumë vlerësimeve, janë bërë shembull për rajonin. Ky zhvillim erdhi pas thyerjes së kufirit të hekurt që ekzistonte një periudhe të gjatë të kufizimeve të mëdha dhe ndalimeve të marrëdhëieve dhe komunikimeve. Si e shihni të ardhmen e këtyre dy vendeve, jo vetëm në marrëdhëniet e tyre, por edhe në integrimet evroatlantike?
PRESIDENTI RUGOVA: Po, ne gjithsesi do të kemi gjithnjë e më shumë marrëdhënie të mira me Shqipërinë në të gjitha fushat. Ju e dini, tashmë kemi edhe Marrëveshjen për Tregti të Lirë, pastaj, marrëveshje të ndryshme për bashkëpunim ekonomik, kulturor, etj., dhe gjithsesi do të ndikojë pozitivisht ndërtimi, nuk është e tepërt ta themi, i Autostradës Prishtinë – Durrës, që do të hapte edhe një lidhje tjetër të Kosovës me botën. Dhe, gjithsesi synimet tona, të të dy vendeve, janë integrimi në Bashkimin Evropian, pra Shqipëria, Kosova dhe vendet e tjera, dhe kjo është perspektiva dhe në këtë plan po punojmë me të gjithë.
RILINDJA: Ju lutem, edhe një pyetje që ka të bëjë me të ardhmen: Si e shihni zgjidhjen e çështjes së shqiptarëve edhe në Maqedoni, në Mal të Zi dhe në Luginë të Preshevës? Në fillim të viteve 90-të, këto çështje ishin të përfshira në Dokumentin e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare, që Ju e udhëhiqnit, dhe vlerësohet se në realitetet e reja janë apo do të jenë në proces të realizimit.
PRESIDENTI RUGOVA: Ai është një dokument i rëndësishëm, si i themi Dokumenti i tri opcioneve që ishin atëherë. Dhe, natyrisht, koha e vërtetoi se opcioni për Kosovën e pavarur doli zgjidhja dhe mori legjitimitet gjithnjë e më të madh edhe tek ne edhe në botë. Dhe, siç e dini, atje, në atë dokument, insistohet që shqiptarët në Maqedoni të jenë element i shtetit të Maqedonisë, që ka filluar të realizohet, pastaj shqiptarët në Mal të Zi të kenë administratën e vet dhe të gjitha të drejtat, e po ashtu edhe në Luginën e Preshevës. Tash ka progres edhe në Mal të Zi, në Luginë të Preshevës gjërat po shkojnë më ngadalë, por ka një progres të vogël në këto çështje dhe natyrisht do të insistohet që të realiziohen. Pra, ky ishte ai vizioni që e patëm atëherë dhe që po funksionon. Dhe, mund të them, ishte dokumenti që shqiptarët e kuptuan se duhet të organizohen, duhet të forcohemi gjithkund aty ku jemi. Sot, edhe njohja sa më e shpejtë e pavarësisë së Kosovës do të ndihmonte edhe qetësimin e të gjithë shqiptarëve në këtë pjesë të Evropës dhe të botës.
RILINDJA: Z. Presidenti, Ju falenderojmë shumë për këtë intervistë për gazetën tradicionale të Kosovës “Rilindja”, që në këtë 12 Shkurt ka Ditën e Jubileut të 60-vjetorit. Kemi edhe një falenderim të madh për përkrahjen Tuaj për krijimin e kushteve për punën e “Rilindjes”, të drejtën legjitime të saj.
PRESIDENTI RUGOVA: Unë Ju përgëzoj për këtë përvjetor Jubilar, pra 60-vjetorin e Rilindjes, dhe dëshirojmë që kjo gazetë sa më shpejt të konsolidohet. Duhet të shikojmë të gjejmë një zgjidhje për Rilindjen, që të mund të vazhdojë si një gazetë tradicionale. Ne duhet të kemi edhe mjete të informimit të formave të ndryshme, mund të gjejë, ta ketë atë formën të një informacioni dhe prezentimi të çështjeve shtetërore, nëse nesër do ta pranojë Rilindja apo dikush tjetër. Dhe, gjithsesi do të gjendet në mozaikun e masmeriumeve të Kosovës. Ne do t’i shikojmë të gjitha mundësitë dhe do të ndihmojmë në këtë plan dhe do t’ju përkrahim. Rilindja është një gazetë që është një pjesë e historisë së Kosovës dhe që ka ndihmuar zhvillimin e Kosovës në përgjithësi. Natyrisht, tash edhe Rilindja duhet të gjendet në këtë çështjen e tregut të mediumeve. Dhe, duhet t’i ketë ato të drejtat që i takojnë si shtëpi botuese, ose si shtëpi informacioni. Sepse ishte një gjigant i masmediumeve, i botimeve për atë kohë, e sot, tash, duhet ta gjejë rolin e vet si gazetë, e të vazhdojë të ndihmojë zhvillimin dhe perspektivën e Kosovës. Prandaj, do të keni përkrahjen tonë dhe do të shikojmë gjitha mundësitë administrative si do të ecin.
Pra, Urime edhe një herë dhe Gëzuar!
RILINDJA: Shumë faleminderit Z.President.

  ***

ISA MUSTAFA: Rugova ka vënë themelet e shtetndërtimit të Kosovës/

-Kryetari i LDK-së, Akademik Isa Mustafa bëri homazhe te shtatorja e ish-Presidentit Rugova/

PRISHTINË, 2 Dhjetor 2017-Gazeta DIELL/-Për nder të ditëlindjes së ish-Presidentit Historik Dr. Ibrahim Rugova, Kryetari i LDK-së, Akademik Isa Mustafa, bashkë me kryesinë e LDK-së dhe bashkëpunëtorë nderuan jetën dhe veprën e tij.Kryetari Mustafa tha se ish-Presidenti Rugova është dhe do të mbetet një prej figurave më të rëndësishme jo vetëm për LDK-në por edhe për shtetin e Kosovës, i cili ka vënë themelet e shtetndërtimit të Kosovës, ka punuar për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës duke qenë kështu Presidenti i parë historik i Kosovës.“Ai do të nderohet gjithmonë nga LDK-ja dhe bashkë do ta çojmë përpara veprën e Presidentit Rugova, të zhvillojmë një demokraci të mirëfilltë ashtu siq ai e ka paramenduar dhe i ka vënë themelet, gjithmonë duke u përshtatur me ecuritë bashkëkohore dhe evropiane dhe në bashkëpunim me SHBA-të sepse gjithmonë ka qenë porosi e tij të mbajmë miqësi me SHBA-të dhe BE-në”, ka thënë kryetari Mustafa, cituar në njoftimin e dërguar nga LDK.

VATRANET NE 35 VJETORIN E VEPRIMTARISE ARTISTIKE TE GEZIM NIKES….GEZUAR DITELINDJEN GEZIM NIKA