Nga Anila DUSHI*/

Pavlina Mani , një ndër aktoret me të mira të skenës dhe ekranit,me 13 nentor mbush 70 vjeç.E spikatur ne intrepretime të shumta , në role kryesore e jo kryesore por kudo me një interpretim të mrekullueshëm dhe paraqitje karakteresh te ndryshme deri ne përsosmëri ,ka arritur që jo vetëm te ngelë në mëndjen e shikuesve te skenës apo ekranit,por dhe të merret si shembull i artistes së kompletuar e shumë planëshe që arrin të japë bindshëm karaktere peraonazhesh nga më të ndryshimit.

Që në angazhimin e parë të saj në ekran në rolin e Shpresës tek “Oshëtimë në Bregdet” (1966), aktorja mjaft e re do shënohej për interpretimin e saj bindës së vajzës së angazhuar ne luftë që nuk e përkulin torturtat.Për ketë angaxhim , regjisori Hysen Hakanai vite më parë në një intervistë të tij shprehej se “Vajza ishte duke punuar në aksionet e rinisë. E pashë e m’u duk tip interesant. E futa në film e pas filmit ndoqi shkollën për aktore, e sot është edhe bashkëshortja e regjisorit Piro Mani, Pavlina Mani”.
Me perfundimin e studimeve të larta për dramaturgji dhe punën në Teatrin Kombëtar , Pavlina Mani do shpërthente, aq sa e lejonte koha , me talentin e saj.Ndonëse pengesat nuk ishin të pakta,sidomos pas 1973 dhe “luftës kunder artit e kulturës”, ajo do arrinte që me punën e talentint e saj jo vetëm të mbijetonte bindshëm artistikisht por dhe të dallohej e futej në rradhen e më të mirëve .

Në interpretimet episodike ne kinemtografi , si nëna e Mimozës tek “Mimoza Llastica”, ajo e Arjanes tek “Qyteti më i ri në botë “, Beti tek “Gjenrali I Ushtrisë ë vdekur”, shohim karaktere që japin mesazhe bindëse përmes interpretimit realist , të nënës që mban qendrim ndaj sjelljeve të vajzës së saj , të nënës që angazhohet me botën e fëmijës apo Betit , koketës që e interpreton me klas në të gjitha drejtimet, duke na dhenë një karakter te besueshëm të vejushës që kërkon të përfitojë nga vjehrra, por qe dhe kalon nga nje gjendje emocionale tek tjetra brenda pak sekondash, dhe kjo nuk është e lehtë te realizohet dhe tregon klason e aktores.

Mësuesja e muzikës tek “Lulekuqet mbi mure” është një tjetër personazh qe Pavlina Mani e realizon mjaft mirë duke na dhenë një model interpretimi real në një film ku femrat janë pak të pranishme .”Radiostacioni,” mendoj se perben jë nga kulmet e interpretimit të Pavlina Manit në kinematografi .Mirjam Morina është personazh jo i lehtë dhe me mjaft hapesire në film, intelektualja që ka shijuar jetën mondane ,pushtimet dhe i duhet të jetojnë permbysjen e rregjimit bashkë me pasigurine profesionale. Interpretim i planit dramatik planit dramatik dhe psikologjik; karakterizohet nga një lojë që gërsheton çastet e qeta, rrëfimtare e të shtrira me ato shpërthyese, të ngjeshura dhe emocionale.Mirjan Morina e Pavlina Manit, flet dhe me veprime, me mimikën e fytyrës, me lëvizjet reale në ambjente krejtësisht të ndryshme brenda nje filmi.
Komendine” PasVdekjes” e kemi parë të vënë në skënë nga shumë trupa tetore, profeioniste, amatore apo studentësh.Por në filmin e Kujtim Cashkut kemi nje Lulushe të jashtëzakonshme që e ben të tille interpetimi i sakte e virtuoz i Pavlina Manit.Lulushja e Pavlina Manit është dhe lozonjare e delikate por dhe shperthyese dhe e vendosur, e frikësuar por dhe e gëzuar , e prerë por dhe tërhequr, dhe kjo bën që kur përmendet ky personazh, pavarësisht se janë të shumta aktoret që e kanë luajtur,ai personifikohet me interpretimine Pavlina Manit që ja ka dalë mrekullisht të jetë mbi të gjitha.

Duke vazhduar me kinematografinë, pasi për teatrin do shkruj më poshtë, Nafija tek “Rruga e Lirise” na jep intelektualen tipike te kohes, me idealet e saj perparimtare, mosbesuese tek lufta partizane dhe që me shumë se me fjalët e tekstit flet më lëvizjet e interpretimin e aktores,me mimikën e fytyrës, me plastike ,veprimet e artikulimet e natyrshme në situatat ku merr pjesë.
Pavlina Mani do na shfaqet mrekullisht ne planin komik ne interpetimet tek” Dy herë mat, “Tela per violinë apo “Stolat ne park”, ku rolet e Luizës, Marikës dhe Antigonit nuk kanë ngjashmëri me njëri-tjetrin dhe pse është e njëjta aktore.Dhë në këto interpretime shfaqet saktësia në interpretim, duke na dhenë karaktere të plota dhe të realizuara mjaft mirë, duke përdorur dhe plastikën dhe ndryshimet emocionale brenda rolit .

Një personazh i realizuar mjeshtërisht, i prekshëm për realitetin e kohës kur u be filmi ‘Në prag të jetës ‘, Ermijoni i Pavlina Manit nuk lë asnjë boshllek në paraqitjen e këtij karakteri.
Kristina tek “Fletë të Bardha” dhe pse duket si ngjashmëri me Ermionin, nisur dhe nga prania e disa aktorëve të njëjtë edhe si personazhe,është një figurë më komplekse, dhe e realizuar në çdo element , një personazh tërësisht dramatik që interpretohet mjeshtërisht dhe tregon aftësinë e talentin e mrekullueshëm te Pavlina Manit në realizimin e çdo personazhi, karakteri e figure artistike , si një artiste model e shumëplanëshe.Padyshim, një ndër interpretimet kulmore të Pavlina Manit në Kinematografi është Vera tek “Bolero”, interpretim ky i vlerësur maksimalisht ne Festivalin e Sent Etien , si aktorja me e mirë e eventit në vitin 1997. Vera është një realizim për të cilin juritë e huaja dhe prefesioniste e vlerësuan Pavlina Manin, dhe padyshim një interpretim model,ndër me të arrirët në te gjithë kinamtografine shqiptare.

Tek “Njerez dhe fate”,interpretimi i Pavlina Manit në 10 episodet e para të filmit televiziv, është më i spikaturi, më i ploti dhe më i vështiri në atë film.Ndryshimet emocionale të menjhershme në situatat e filmit, karakteri kompleks personazhit , e bën atë të papërsëritshëm dhe imponues .
Mrekullia e interpretimit të Pavlina Manit është padyshim më e dukshme në teatrin Kombëtar ku dhe punoi për tre dekada.Interpretimet e saj kanë lënë gjurmë të pashlyeshme tek spektatorët, por dhe janë vlerësuar nga kritika shpesh skpetike e kohës. Them skeptike pasi Pavlina Manit nuk ju dha ai vend që meritonte në vlerësime dhe kjo për shkak se ishte bashkëshortja e të madhit Piro Mani dhe shkëlqimi i tij errësonte shikimin e kritikëve dritëshkurtër që duke mos ja dalë t’i bënin ballë asaj që bënte Pirro si artist,linin disi në heshtje Pavlinën ndonëse ajo meritonte shumë e shumë vlerësime.

Pavlina me talentin e saj arriti t’u tregojë edhe këtyre meskinëve se të qenurit bashkëshorte e nje rregjizori të madh është obligim shumëplanësh e jo perfitim.Kjo duket ne rolet e interpretuara prej saj ne dramat me rregji të Pirros si Olivia e paparritshme tek “Nata e 12”,Madalena tek “Epok aPara gjyqit”, Nafija tek “Shënomëni dhe mua “etj.
Ndër rolet e interpretuara si përherë mjeshtrisht ne teatër kemi të planit komik dhe dramatic si Liria tek “Pallati 176”, Tushja tek “Hijet e Natës”, Matilda tek “Vizita e damës plakë”, Ledi Milford tek “Luiza Miler”,Kizi tek “8 persona plus”,mjekja tek “Ne katin e dyte është parajsa” , Nerta tek “Pas provimit te fundit”, Dafina tek” Lumi i vdekur”, Vjollca tek” Doktor Aleksi”Dava tek” Diell mbi Kaster”,Yllka tek “Ata qe duhen”,Margarita tek” Rikardi i III” etj,. role këto aspak të ngjashëm me njëri –tjetrin , dhe aspak të lëhta,por që Pavlina Mani ja doli t’i interpretonte shkëlqyer , madje dhe ato që ishin role me dublim, pra dy aktore me te njejtin rol, dhe qe Pavlina ia doli falë punës e talentit të saj të ishte triumfuese edhe ne garën e drejtpërdrejtë brenda llojit.

Inteligjente si aktore dhe me intuitë krijuese, Pavlina Mani iu imponohej spektatorëve përmes talentit të vetë. Kush ka ndjekur komedinë “Pallati 176” të Adelina Balashit ka menduar se përpara ka pasur Lirinë (e komedisë) dhe jo Pavlinën. E tërë loja aktoreske e Pavlinës është një plastikë e shkëlqyer karakteriale. Ndërsa e ndjek teksa luan në skenë, ndjen së brëndshmi dhimbje për këtë nënë, por të vjen edhe të qeshësh! Dhimbje që të bën të qeshësh!
Olivia te “Nata e dymbëdhjetë” e Shekspirit. E tjetërsuar në skenë, e futur në lëkurën e rolit, aktorja shndërrohet gjatë atyre dy orë shfaqje në një tjetër “njëri”!
Ajo shkëlqen në rolin e Ledi Milfordit tek” Luiza Miler “(Intrige dhe dashuri), duke e detyruar sallën të pushtohet nga duartrokitjet e stuhishme. Ajo krijoi figura të spikatura, sikundër edhe karaktere në të gjitha rolet që luajti, si në veprat skenike “Romeo e Zhuljeta”, “Vizita e inspektorit”, “Rikardi i tretë”, “Armiku i popullit” e të tjerë.

Talenti i Pavlina Manit ishte shumëplanësh. Serioze në shumicën e roleve, por edhe komike në mjaft të tjera, ajo i ka pas dërguar shikuesit njëriun që të bën të qash dhe, në rastin tjetër, njëriun që të bën të qeshësh.Kujtojme Kizin tek” 8 persona plus” por dhe Ana Andrejevnen tek” Revizori” i Gogolit, ku interpretimi i saj eshte i shkelqyer.

Siç e ka vënë në dukje edhe kritika e kohës, Pavlina jo thjesht interpreton, por edhe komunikon drejtpërdrejt me spektatorin përmes magjisë së fjalës, të mimikës, të lëvizjeve etj. Kësisoj, ajo ta sjellë përpara njëriun që luan. Ta sjellë të besueshëm, siç ti do të doje të ishte. Siç ti do të mund të besoje se ishte. Siç ti do të kishe pas rast të takoje një të tillë në jetë. Ndiq pjesët e telenovelës së parë shqiptare “Njërëz dhe fate” të TV Publik Shqiptar dhe do të bindesh, që kjo aktore do të të vijë jo si artiste që luan rol, por si një nënë e vërtetë që vuan. Dhe ti mbërthehesh nga ndjenja të fuqishme, së brendshme çliron emocione dhe, krejt natyrshëm e befas, përlotesh e të vjen të qash. Ja, kjo është forca shprehëse e kësaj artisteje të madhe, që mjerisht iu shkëput shumë shpejt skenës dhe shesheve të xhirimit.

Interpretimi i saj në çastet kulmore mbërrin tek dimensioni i sublimes dhe të madhërishmes. Duket si një lumë i rrëmbyeshëm, si një ujëvarë që thyhet shkëmbinjve, dhe copëtohet duke krijuar një ylber ngjyrash: shpirtin njerëzor.

Më një një zë të plotë e kumbues, shumëngjyrësh e që të ngel në mendje , me interpretimet e shumta të saj duke sjellë një galeri tipash, që ndryshojnë sipas kohës, vendit, shtresimeve sociale, ngarkesës së tyre psikologjike dhe temperamentit,Pavlina Mani është një aktore e papërsëritshme, që të imponohet me personalitetin e vet, me figurën gati të mitizuar nëpër role të shumtë, tejet serioze edhe dinjitoze, një imazh që të imponon respekt dhe të fal kënaqësi të mëdha.

Duke menduar se kemi shkruar shumë pak për këtë aktore të madhe brilante që na ka dhuruar kënaqësi të shumta , i urojme asaj dhe shumë e shumë vite jetë pasi dhe pse larg Shqipërisë ajo ka arritur majën që synon një artist duke u bërë pjesë e gjerdanit të artë të artistëve shqiptarë të skenës dhe ekranit , duke qenë një margaritar që ndriçon fuqishëm në të.

Gëzuar ditëlindjen Pavlina Mani! Mbetesh yll i artit shqiptar !Faleminderit për gjithçka që ke dhuruar ne skene,ekran e mikrofon!

• Anila Dushi ,Gazeta Pjacë

Organizuar nga e ngarkuara me punë në ambasadën e Shqipërisë pranë Selisë së Shenjtë, zonja Majlinda Dodaj, takimi u mbajt në Sallën Klementine në Vatikan, që u mbush me njerëz nga Shqipëria e nga trevat e tjera, ku banojnë shqiptarë, por edhe me arbëreshët e Italisë.

Grupi shoqërohej nga kardinali Simoni, nga pesë ipeshkvij katolikë –  imzot George Frendo, imzot Angelo Massafra dhe imzot Simon Kulli të Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë dhe dy ipeshkvij arbëreshë: imzot Donato Oliverio i Eparkisë së Ungrës dhe imzot Giorgio Gallaro i Horës së Arbëreshëve – por edhe nga krerë e përfaqësues të besimeve të tjera fetare nga Shqipëria, nga presidenti i Parlamentit shqiptar e nga ministra e autoritete të tjera politike.Dalloheshin kostumet arbëreshe e ato të veriut shqiptar, veladonët e ipeshkvijve, kapela e kuqe e kardinalit, veshjet për festë të besimtarëve, ndonjë fytyrë kureshtare e Trupit Diplomatik të akredituar pranë Selisë së Shenjtë, artistët me origjinë shqiptare, që njihen tashmë, në të gjithë botën.

Fjalët e Papës Françesku

Duke kujtuar Skënderbeun, Papa Françesku nënvizoi se Heroi kombëtar i shqiptarëve “mbrojti me guxim vlerat shpirtërore dhe emrin e krishterë, aq sa të meritonte titullin ‘Athleta Christi’. Me veprat e tij, farkëtoi identitetin kulturor shqiptar, duke u bërë simbol i padiskutueshëm lidhjeje dhe bashkimi kombëtar”. Por Ati i Shenjtë nuk mbeti në kohët e shkuara. I nxiti shqiptarët për “një impenjim të risuar të të gjithëve – institucione e qytetarë – në favor të zhvillimit të vërtetë e të ekuilibruar, në mënyrë që brezat e rinj të mos detyrohen të zgjedhin emigracionin”. U foli për “shqiptarinë” e Pashko Vasës, i cili e përdori këtë term për të “treguar identitetin shpirtëror, që i bashkonte gjithë shqiptarët, përtej dallimeve me natyrë fetare. Në Shqipëri – pohoi Papa – kjo bindje i dha shtysë bashkëjetesës paqësore ndërmjet njerëzve, që u përkisnin feve të ndryshme, duke u kthyer me kohë, në bashkëpunim e vëllazërim”. Ati i Shenjtë kujtoi atmosferën e respektit e të besimit të ndërsjelltë ndërmjet feve në Shqipëri – fakt, që e përmendi edhe gjatë udhëtimit të tij apostolik në vend, më 21 shtator 2014. E së fundi, kujtoi martirët e komunizmit dhe Nënë Terezën, shenjten shqiptare të dashurisë, duke u kërkuar të gjithëve të luten për të.

Koncerti në Teatrin Argjentina të Romës

Gjithë grupi i shqiptarëve, pas takimit me Papën Françesku, shkoi në Teatrin Argjentina, në qendër të Romës, ku në orën 20.30, 10 artistë shqiptarë me famë botërore dhanë koncertin me temë “Të bashkuar në muzikë, në kujtim të Skënderbeut”. Dua Lipa, Ermal Meta, Inva Mula, Olen Çezari, Ramë Lahaj, Genc Tukiçi, Eno Peçi, Elhaida Dani, Lorik Cana dhe Erza Muqolli, këngëtarja 8-vjeçare, aq e dashur për publikun francez: këta janë “yjet” shqiptare në koncertin e Romës për Gjergj Kastriotin. Publiku përshëndetet nga Sekretari i Shtetit të Vatikanit, kardinali Pietro Parolin.

Nesër, pritja në Urdhërin e Maltës

Nesër, në orën 10.00, delegacioni shqiptar do të pritet në Pallatin Magjistral të Urdhërit Sovran të Maltës, nga Mjeshtri i Madh, frà Giacomo Dalla Torre del Tempio di Sanguinetto. Me këtë Urdhër, Shqipëria ka lidhur marrëdhënie që nga viti 1994.

Në vitin 1968, takimi me Papën Pali VI

Para 50 vjetësh, një grup tjetër shqiptarësh takohej me Papën Pali VI, i cili u shpall shenjt nga Kisha vetëm pak javë më parë. Ishte viti 1968, koha kur komunistët rrënonin kisha e xhami dhe e deklaronin vendin ateist. E siç shkruhet në numrin e parë të atij viti, në Revistën “Shejzat” të Ernest Koliqit, në atë kohë kur vetëm shqiptarët e diasporës mundën ta takonin, Pali VI u lut që e ardhmja e kombit shqiptar të jetë e denjë për të kaluarën e tij.

Në këtë pikë të dy Papët – Pali VI atëherë e Françesku sot – e mendojnë njëlloj. U bëjnë thirrje shqiptarëve të mos flenë mbi dafinat e së kaluarës, por të ndërtojnë të ardhmen, sipas shembullit më të mirë të heronjve të tyre.(Java)

Presidenti Meta përshëndet 110-vjetorin e Kongresit të Manastirit/

Manastir, Maqedoni/Presidenti i Republikës, Sh. T. Z. Ilir mori pjesë me 17 Nentor 2018 dhe përshëndeti veprimtaritë përkujtimore të 110-vjetorit të Kongresit të Manastirit, me pjesëmarrjen e dhjetra shqiptarëve nga të gjitha trevat, Ministrit të Kulturës së Maqedonisë, Asaf Ademi, gjuhëtarëve, politikanëve e filologëve.

Pas vizitës në “Muzeun e Alfabetit të Gjuhës Shqipe” i mikpritur e i shoqëruar nga shumë banorë shqiptarë Presidenti Meta shpërndau në mënyrë simbolike 110 abetare për fëmijët shqiptarë të Manastirit.

Presidenti i Republikës i uroi mbarë kombit shqiptar gëzuar 110-vjetorin e Alfabetit të Gjuhës Shqipe duke theksuar se rikthehet me shumë emocion në Manastir.

“Të bëjmë gjithçka që kjo ndërtesë historike për shqiptarët të pasqyrojë më së miri kontributin e patriotëve shqiptarë.

Pa Kongresin e Manastirit do të kishte qenë e vështirë edhe shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë.” – u shpreh Presidenti duke shtuar se shqiptarët tashmë janë faktor progresist në shërbim të paqes, stabilitetit dhe integrimit të rajonit tonë.

Presidenti Meta vuri në dukje: “Do të dëshiroja shumë të shpreh kënaqësinë time të veçantë që ndodhem në Manstir pikërisht në këtë muze të Kongresit historik të Manstirit, të Kongresit të Alfabetit tonë, që i bashkoi të gjithë shqiptarët.

Udha e shkronjave tona për të mbërritur deri këtu, në Kongresin që u mbajt 110 vite më parë, ka qenë një udhë mjaft e gjatë, mjaft e vështirë, mjaft e përgjakshme në emër të mbijetesës dhe të ruajtjes së kombit, duke ruajtur e duke mbrojtur gjuhën e nënës dhe gjuhën e kombit tonë.

Pak ditë më parë pata kënaqësinë që në kuadër edhe të Vitit Mbarëkombëtar të Skënderbeut, bashkë me Presidentin e Italisë Mattarella të bënim një vizitë të jashtëzakonshme e historike në Kalabri dhe të vizitonim Kolegjin e ‘Shën Adrianit’. Kolegjin ku Jeronim De Rada themeloi katedrën e parë të gjuhës shqipe dhe arbëreshe atje dhe ku studiuan personalitete të jashtëzakonshme që nga Luigj Gurakuqi, Aleksandër Xhuvani, Kostaq Cipo e shumë e shumë të tjerë, të cilët kontribuuan më pas si për Kongresin e Manastirit, si për Pavarësinë e Shqipërisë, për zhvillimin e gjuhës e të kulturës shqiptare – një kontribut i jashtëzakonshëm përmes sakrificave më sublime.

Jam sot këtu që të shpreh mirënjohjen për punën që bëhet për pasurimin e këtij muzeu dhe unë shikoj dallime të rëndësishme nga vjet. Dua të falënderoj shqiptarët dhe autoritetet në Maqedoni!

Falënderoj edhe përfaqësuesit nga Kosova për kontributin që kanë dhënë për ta pasuruar më tej!

Dhe me këtë rast do të doja të dhuroja jo vetëm 110 abetare simbolike në këtë 110-vjetor duke filluar me këta fëmijë qe kemi këtu, por njëkohësisht edhe të riafirmoj angazhimin tim si President i Republikës së Shqipërisë për të bashkëpunuar më ngushtë me autoritetet e Maqedonisë dhe me të gjithë të tjerët në mënyrë që të bëjmë gjithçka që kjo ndërtesë historike gjithnjë e më shumë të pasqyrojë atë të vërtetë të madhe, atë kontribut historik për kombin tonë që dhanë këtë patriotë të jashtëzakonshëm, si Gjergj Fishta, Mid’hat Frashëri, Luigj Gurakuqi, Ndre Mjeda, Bajo Topulli, Shahin Kolonja, Gjergj Qiriazi, Grigor Cilka, Sotir Peci, Taqi Buda, Nyzhet bej Vrioni dhe Parashqevi Qiriazi, të cilët i dhanë zgjidhje një problemi madhor të kulturës kombëtare, Alfabetit të gjuhës shqipe.

Pa Kongresin e Manastirit, pa standardizimin e alfabetit tonë të përbashkët, pa bashkimin e të gjithë shqiptarëve rreth këtij alfabeti, do të kishte qenë e vështirë shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë katër vite më vonë në Vlorë në 1912-n.

Ndaj ne me këtë Kongres, me këtë alfabet të standardizuar e të dakortësuar këtu nga figurat më përfaqësuese të kombit tonë nga të gjitha trevat 110 vite më parë, i detyrohemi jo vetëm ekzistencës e Shqipërisë, jo vetëm ekzistencën e shtetit të Kosovës, por edhe faktin se shqiptarët, të cilët në pjesën më të madhe të historisë, për fat të keq, kanë qenë të pushtuar e të shtypur, sot janë një faktor, që po afirmohet kudo si faktor jashtëzakonisht progresist në shërbim të paqes, të stabilitetit dhe integrimit europian dhe euro-atlantik, dhe një rast shumë i mirë është roli i shqiptarëve të Maqedonisë.

Ne shpresojmë që të përfundojë shumë shpejt edhe çështja e marrëveshjes për emrin e Maqedonisë, e marrëveshjes me Greqinë, dhe Maqedonia të jetë anëtare e NATO-s dhe së bashku me Shqipërinë të çelin negociatat vitin e ardhshëm për anëtarësim në Bashkimin Europian.

Rroftë 110-vjetori i Kongresit të Manastirit!

Lavdi përjetë delegatëve të këtij Kongresi, të cilët i bënë kombit shqiptar, dhe në radhë të parë fëmijëve shqiptarë, dhuratën më të madhe: alfabetin e gjuhës shqipe!”

Më pas Presidenti Meta mori pjesë në përurimin e ekspozitave “Art i Gjilpërave” nga Zeqir Mehmeti dhe studentët e Fakultetit Filozofik të Prishtinës; në shpalosjen e “Kongresit të Manastirit – 110 vite nga Alfabeti që na bashkoi” të Prof. As. Dr. Arsim Sinanit dhe në “Ekspozitën me fotografi” të autorit Burim Ajdini.

Në Pallatin e Kulturës të Manastirit, Presidenti Meta dhe të pranishmit e tjerë të shumtë ndoqën veprimtarinë kulturore “Manastiri Feston 110 vjet” të organizuar nga Institucioni Kombëtar i Muzeut të Alfabetit të Gjuhës Shqipe të Manastirit, drejtuar nga Nuer Asllani.

-Nga takimi i zhilluar në Boston, me rastin e vitit të Heroit tonë Kombëtar-/

Nga Fuat Memelli/Boston

Kanë kaluar afro 6 shekuj nga betejat legjendare të Skëndërbeut e luftëtarëve të tij dhe jehona e tyre është e gjallë në zemrat e shqiptarëve në Shqipëri e trojet e tjera ku ata jetojnë si dhe nëpër Botë. Ato na erdhën edhe më shumë në kujtesë në këtë vit jubilar të 550 vjetorit të ndarjes së tij nga jeta, i shpalluar “Vit i Skëndërbeut” nga qeveria shqiptare. Plot veprimtari janë zhvilluar në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni e Mal të Zi si dhe ne mjaft shtete të botës  si në Itali, Francë, këtu në Amerikë, etj. Vazhdojnë ato kudo ku ka shqiptarë dhe jo vetëm. Një veprimtari e tillë u zhvillua të dielën që kaloi edhe në Boston. Ishin besimtarët e kishës shqiptare Shën Trinia që zhvilluan këtë veprimtari. Nismëtar i saj u bë peshkopi Ilia Ketri dhe e ndoqi  me përkushtim, Gjergji Nini, kryetar i bordit të kishës. Himni i flamurit amerikan dhe ai shqiptar, çelën veprimtarinë. Janë dy flamuj dhe dy himne që shoqërojnë çdo veprimtari të shqiptarëve që punojnë e jetojnë në Amerikë. Le të ndalemi te tre referimet dhe dy ekspozitat e paraqitura me këtë rast.

NËPËR FAQET E LIBRIT TË MARIN BARLETIT

Referatën e parë e  mbajti  Ivoni Plasa, ish mësuese e anglishtes në Shqipëri. Ajo solli për të paranishmit disa të dhëna e mesazhe nga vepra e Marlin Baletit “ Historia e jetës dhe bëmave të Skënderbeut, princ i epiriotëve.” Ky libër u shtyp në vitet 1508-1510 në Romë. Ai është ribotuar në vende të ndryshmë të Botës, më shumë në Europë dhe në disa gjuhë si në italisht , gjermanisht, polonisht, portugalisht, greqisht, anglisht, etj. Libri i Barletit shërbeu si burim kryesor i historianëve që studjuan dhe botuan për Skënderbeun, si dhe prej letrarëve , piktorëve e skulptorëve që nga shekulli i 16-të e deri sot. Barleti e quan Skënderbeun “perëndi e lirisë” sepse simbolizon “ditët e pavarësisë dhe lavdisë së atdheut” “ Folësja përmendi edhe fjalët lapidare të Skënderbeut kur u kthye nga Turqia në Krujë :” Lirinë nuk ua solla unë por e gjeta në mes tuaj.” Dhe më pas…” S’ju dhashë unë juve armët, po ju gjeta të armatosur, u gjeta me lirinë në kraharor, në ballë, në heshtat , në shpatat, me një fjalë kudo.” Ivoni e mbylli ligjëratën e saj për librin e Barletit me vlerësimin që i bën Fan Noli këtij libri :”Me latinishten e tij elegante dhe stilin e tij të kujdesur, fitoi  këndonjës anembanë Botës dhe e bëri të pavdekur kujtimin e Skënderbeut në Europë.”

GJURMË TË SKËNDERBEUT NË TROJET E LIBRAZHDIT

Një kumtesë tjetër që u ndoq me interes nga të pranishmit, ishte ajo me titull “ Gjurmë të emrit dhe luftës së Skënderbeut në trojet e Librazhdit”, mbajtur nga ish mësuesi i gjuhës shqipe dhe letërsisë, Niko Dako. Ai ka punuar disa vite mësues në qytetin e Librazhdit dhe ka mbledhur copëza të historisë se Skënderbeut në këtë rreth.  Emri dhe vepra e heroit tonë kombëtar, lidhet jo vetëm me Krujën por edhe në trevat e Dibrës,  Shkodrës, Tiranës, Beratit e deri në Itali. Fushë e veprimeve të Skënderbeut, kanë qënë edhe trojet e Librazhdit. Folësi u ndal kryesisht në hapërirën juglindore të Librazhdit që kap pellgun e Prërrenjasit të sotëm dhe vazhdon në grykën e Shkumbinit të sipërm , deri afër qytetit të Librazhdit. Gjurmët e Skënderbeut në këtë rreth kanë mbetur në emrat e vendeve, në legjendat që kanë gjalluar në shekuj në gojën e popullit si dhe në faqet e historisë.Toponimet gjenden në emra gurësh, shpellash, fshatrash, etj. Në Shqipëri ka 70 toponime me emrin e Skënderbeut. Nga këto 8 janë në rrethin e Librazhdit. Fshati Rajcë ka tre lagje, njëra nga të cilat quhet Rajcë-Skënderbe. Afër fshatit Bërzeshtë ka një shpellë e cila quhet “Shpella e Skënderbeut”. Një nga lagjet e fshatit Qukës, quhet “Qukës-Skënderbe”. Pranë fshatit Spathar, gjendet një gur i cili quhet “Guri i Skënderbeut”.Në të djathtë të fshatit Pishkash, ka një masiv shkëmbor që quhet “Sofra e Skënderbeut”, i cili ka një gjatësi 1300 metra dhe gjërësi 800 metra. Niko Dakua u ndal edhe në betejën e famëshme të Skënderbeut me turqit në fushën e Domosdovës ose Torviolit, siç quhej ajo dikur. Për këtë betëjë, Barleti ka shkruar:” Atë ditë luanët kanë komanduar luanë”. Folësi përmëndi edhe fakte , gojëdhëna e legjenda për Skënderbeun edhe në zonën e Sopotit, etj, të cilat ruhen deri në ditët tona.

FIGURA E SKËNDERBEUT NË LETËSINË E HUAJ

Ky ishte titulli i referatës që mbajti Jani Plasa, ish mësues i gjuhës dhe letërsisë në Shqipëri. Ai theskoi se pas vdekjes së Skënderbeut, në shekullin e 16-të në Europën Perëndimore lindi dhe lulëzoi një letërsi e frymëzuar prej qëndresës heroike të popullit shqiptar nën udhëheqjen e Skënderbeut. Kjo letërsi u shkrua në fillim në gjuhën latine e më pas në disa gjuhë të tjera e në gjini të ndryshme letrare si poezi me poema heroike, në prozë me romane e historikë e romane aventurash, në dramaturgji me drama e tragjedi, në librete oprash dhe operetash, etj. Jeta dhe vepra e Skënderbeut tërhoqi vëmëndjen e dramaturgëve së pari në Spanjë e më pas në Itali, Francë, Angli, Suedi e Poloni. Poeti i madh anglez Xhorxh Bajron në veprën e tij “Shtegëtimi i Çajd Haroldit, shkroi vargje të zjarrta për Shqipërinë, shqiptarët e Skënderbeun. Më 1866 Akademia Franceze përkujtoi 400 vjetorin e vdekjes së Skënderbeut me një program të gjerë lëtrar. Në Greqi figura e Skënderbeut ishte frymëzim për luftëtarët e lëvizjës çlirimtare greke në shekullin e XIX. Historia e Skënderbeut u përkëthye në Greqi në vitin 1812. Kollokotroni, një nga luftëtarët e shquar të kësaj lëvizje, shkruan në kujtimet e tij se këtë libër e mbante me vete. Edhe poeti madh amerikan, Henry Longfelloë, i nxitur nga Dora D’Istra, ka shkruar për Skënderbeun. “Kjo vjershë  është ndoshta më e bukura që është shkruar në gjuhë të huaj për trimin tonë kombëtar”, ka theksuar Fan Noli, i cili ka shqipëruar atë mjeshtërisht. Referuesi u ndal edhe në vepra të tjera që i janë dedikuar heroit tonë legjendar.

***

Më pas peshkop Ilia Ketri falenderoi  referuesit për  temat që trajtuan, të cilat u mirëpritën nga pjesëmarrësit. Të pranishmit vizituan edhe dy ekspozitat e paraqitura me këtë rast. E para kishte për autor skulptorin Pirro Asllani. Ai kishte sjellë një mori fotosh me pamje nga puna për ndërtimin e Muzeut “Gjergj Kastrioti- Skënderbeu “ të Krujës , ku ai ka qënë një nga artistët që ka punuar kur ndërtohej kjo vepër. Ai përmëndi një grup artistësh me emër kanë punuar aty si Janaq Paço, Zef Shoshi, Haxhi Bakalli, Niko Progëri, Bashkim Ahmeti, Gazmend Leka, Ylli Drishti, Leon Çika, etj. Ekspozita tjetër kishte për autor Jani Plasën, i cili është një koleksionist me emër. Ai kishte sjellë pulla me figurën e Skënderbeut si dhe foto të ndryshme të heroit tonë kombëtar. Në shoqërinë e kitarave të  Niko Dakos dhe Sterjo Shkodranit, pjesëmarrësit kënduan këngë patriotike nga ato të grupit “Lira” të Korçës. Ja kështu u mbyll  kjo veprimtari për Skënderbeun, heroin tonë kombëtar, i cili na bën krenarë ne shqiptarët kudo që jetojmë, në trojet shqiptare e   nëpër botë.

FESTIVALI I 28-të SHQIPTAR NE NJU JORK, MANIFESTIM KULTUROR PËR HEROIN KOMBËTAR GJERGJ KASTRIOTI-SKËNDERBEU/

NGA DALIP GRECA/*

Festivali i përvitshëm që organizon Qendra Kulturore”Nënë Tereza” pranë Kishës Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës” tashmë e ka fituar statusin e një festivali që promovon kulturën shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, duke mbledhur në Nju Jork interpretues e krijues nga shumë Shtete të Amerikës së Veriut dhe Kanadaja. Për organizatorët, ky festival, ashtu si paraardhësit pati për mision që të identifikojë, dokumentojë dhe prazantojë artistë të folklorit nga komuniteti shqiptar dhe njëkohësisht të mbajë të bashkuar komunitetin pa dallim feje apo krahine. Festivali ruan dhe përkrah traditat muzikore dhe folklorike autoktone shqiptare dhe siguron që ato të vazhdojnë të promovohen dhe të kenë vazhdimësi për brezat e ardhshëm. Festivali manifestoi begatinë kulturore të komunitetit shqiptar si pjesë identifikuese në larminë e kulturave shumëetnike këtu në SHBA.

Festivali i 28-të i nisi përgatitjet dhe u organizua duke patur në fokus Heroin Kombëtar Gjergj Kastriotin Skënderbeun, në Vitin e tij mbarëshqiptar në 550 vjetorin e vdekjes. Dhe gjithçka zhvillohej aty në skenë, nën kështjellën e lashtë të Krujës, ku lartësohej vetë heroi mbi kalin e tij, të sjellë mjeshtërisht nga skenografia e punuar bukur, evokonte historinë Kombëtare.
Organizatorët kishin improvizuar një hyrje origjinale me flamurtarët që përshkonin dy skajet e sallës duke u ngjitë më pas në skenë, ku grupi teatral përcillte atmosferën rreth heroit. Festivali është hapur me Këngë për Heroin Kombëtar, interpretuar nga Gjelosh Narkaj dhe grupi i Qendrës Nëna Terezë.
Konferencierët Esterina Frangaj dhe Fran Narkaj kanë ftuar në skenë famullitarin e Kishës “Zoja e Shkodrës” dom Pjetër Popaj, i cili i ka përshëndetë festivalistët, organizatorët, mysafirët dhe pjesmarrësit. Dom Pjetër Popaj theksoi faktin se duke qenë se ky vit ishte shpallë vit i Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit Skënderbeu me rastin e 550 vjetorit të vdekjes, edhe ky festival i dedikohet Heroit, “si figurë lavdiplote , që qëndron si një përmendore vigane e njerës nga periudhat më të egra të historisë shqiptare, por dhe që zë një vend të shquar nderi edhe në faqet e historisë botërore…”
Për dom Pjetër Popaj, Gjergj Kastrioti Skënderbeu është themelues dhe mbrojtës i Kombit tonë. Po të mos ishte ai nuk do të kishim as Shqipëri, as gjuhë shqipe, as kulturë dhe tradita kombëtare. Ai u ka uruar edhe mysafirëve mirëseardhjen dhe festivalistëve suksese në manifestimin e madh kulturor.
Ashtu si edhe më parë festivali u organizua në mjediset e Lehman Center for the Performing Arts në Bronx.
Këshilltari i Bashkisë së Nju Jork-ut z. Mark Gjonaj, pasi falenderoi organizatorët dhe pjesmarrësit, nderoi në nisje të festivalit kontributorët që japin ndihmesën e tyre për këtë festival si dhe vetë festivalin me proklamatë. Me proklamatë u nderua edhe Lehman College. Nga ana e tij z. Marjan Cubi, kryetar i Qendrës “Nënë Tereza” i dorëzoi Mirënjohje z. Gjonaj për mbështetjen që ai i jep komunitetit dhe në mënyrë të veçantë edhe në këtij festivali.
Festivali ngjiti në skenë një masë të madhe fëmijësh të lindur në SHBA, që kërcyen e kënduan shqip. Kjo është merita kryesore e organizatorëve që për dekada e përcjellin traditën e kulturën kombëtare pikërisht tek këto mosha të vogëla. Por festivali nuk është vetëm i amatorëve. Ai merr përmasat e një festivali profesionist duke patur në përgatitje artistë profesionistë të pasionuar siç janë: Mjeshtri i madh, Koreografi Bashkim Braho nga Bostoni, Joli Paparisto-mjeshtre e koreografisë nga Detroiti, mjeshtrja e Madhe Angjelina Nika, që mbanë gjallë dashurinë për vallet në treshtetshin e zonës NY-NJ dhe CT, apo koreografi mjeshtër Ramazan Këllezi me grupin e valleve”Shqiponjat e vogla” nga Toronto-Kanada.
Spektatori i shumtë duartrokiti dhe përcolli me emocion programin e pasur të festivalit. Grupi i valleve “Rozafati” interpretoi bukur “Lulet e Festivalit” nën koreografinë e Angjelina Nikës, ndërsa grupi mysafir nga Toronto” Shqiponjat e vogla” u duartrokit për vallen e koreografuar nga Ramazan Kellezi”Kur bjen fyelli e çiftelia” si dhe “Valle vajzash”. Valltaret e grupit “Gjergj Kastrioti” nga Michigani sollën vallen”Drenusha” në koreografinë e mjeshtres Joli Paparisto. Grupi i valleve të Bostonit përherë sjell diçka të re në mënyrën e interpretimit profesionist në skenën e këtij festivali. Valltarët nga Bostoni u duartrokitën për vallen me motive të Tiranës në koreografinë e mjeshtrit Bashkim Braho. Gjatë pjesës së parë të festivalit u interpretuan edhe këngë nga artistët: Frederik Ndoci”Historia e 5 Këngëve jare të kompozitorit shkodran Palok Kurti dhe “Plak Ashik”; Valbona Peraj u duartrokit për këngën”Mora testinë me mbushë ujë”, Pllumb Vatnika këndoi këngën”Moj Shqipni për ty knon zemra” etj .
Mjeshtarja e këngës popullore Merita Halili me mjeshtrin e fizarmonikës Raif Hyseni, u pritën me duartrokitje të zgjatura tek prezantuan grupin me studentë të Montclair State University, që interpretuan së bashku “Potpuri këngësh të Shqipërisë së mesme dhe instrumentale. Tom Gjergji, Shaban Lajçi dhe Agim Rugova sollën një montazh muziko letrar kushhtuar heroit kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu.
Pjesa e dytë e festivalit ngjiti në skenë Grupin e mirënjohur të Shoqërisë Kulturore Artistike”Kelmendi”, të cilët interpretuan këngë dhe valle burimore, që merituan duartrokitje të publikut. Pashuk Buja solli një këngë autentike Majë krahu, ndërkohë që këngëtarë e valltarë kënduan dhe interpretuan:”Këngë e valle( Klement Bujaj, Samuel Pllumaj, Denis Vukaj, shoqëruar nga grupi); Valle tradicionale, egzekutuar mjeshtrisht nga Gjok Rexhaj, Vera Preldakaj, Ronald dhe Matilda Koçaj; më pas Lisa Buaj u duartrokit me interpretimin”Çka ka zogu që po qanë”; më pas u inetrpretua”Pa bilbila s’ka Pranverë ( Drita Tinaj, Klaudia Hysaj, Antoneta Bujaj, Kristina Shquta, Mikela Nonaj, dhe Aleksandra Hysaj, shoqëruar nga instrumentistët Kol Vushaj, Luigj Tinaj, Alfons Rexhaj dhe Jul Vucaj.)
Gerona Hyskaj u ngjit në skenë me një kolazh nga Jugu i Shqipërisë, për t’ia lënë vendin grupit të Rozafatit në interpretimin e “Vallja e luleve” -koreografia Angjelina Nikaj. Hajro Ceka u prezantua në skenën e festivalit dhe u duartrokit me”Jehon kënga ime”, ndërsa Grupi “Gjergj Kastrioti” u ringjit për të dytën herë në skenë me vallen e koreografuar nga Joli Paparisto”Dua Shqipërinë”. Dionis Deli interpretoi “Sorkadhja”, për t’ia lënë më pas vendin humorit të Gjelosh Narkaj dhe Sebastian Tinaj.Të zotët e shtëpisë do të ringjiteshin në skenë me vallen e koreografuar nga Angjelina Nika”Valle me motive Korçare”. Nikoleta Vokrri interpretoi këngën”O sa e kanshme vjollcë ti më je”. Grupi i valleve të Bostonit nën koreografinë mjeshtrore të Donald Braho, i biri i meshtrit Bashkim Braho, sollën vallen me motive epike”Gjama e burrave”, që u pëlqye dhe u duartrokit. Vitore Rusha këndoi këngën”I kam thanë bilbilit, për t’ia lënë mbylljen e festivalit të 28-të Grupit të Valleve”Epos” që interpretoi bukur vallen”Trimat e Jutbinës” me koreografi të Eurgen Gjoka.
Festivali shënoi një sukses tjetër të merituar të artistëve të diasporës, një pjesë prej të cilëve kishin udhëtuar nga larg(Toronto dhe Michigan) për t’u ëbrë pjesë e këtij manifestimi.
Këtë festival ashtu si dhe në të shkuarën e ndoqën edhe vatranët e pranishëm në sallë me kryetarin Dritan Mishto.

*Per me shume fotografi shikoni ne Facebook

INTERVIEW WITH DIELLI’S EDITOR , MR. DALIP GRECA/

–What was the main reason for your initiative on a designated Independence issue which you started in November 2009?

– There is a list of reasons. I envisioned it as a medium of making Vatra members and the community part of the experience of the Flag Day festivities, apart from the dinner gathering which was only one night. The paper would continue to keep alive the festive atmosphere of such an event. Secondly, I intended to send a stronger message about the revival and longevity of the newspaper to the readers. After a two and a half year hiatus, the issue of November 2009 was the third in a raw, printed within one year. The September and October issue ran with 20 pages. It was my belief that the paper with triple the number of pages would convey a sense of hope that Dielli ‘The Sun’ would not set in the second century of its existence. Also, I had made a promise in front of Chairman Agim Karagjozi and Vatra’s Board that Dielli would no longer be a bulletin publication with 3-4 issues a year as had been the case in the last three decades prior to my coming abroad. It was time to have a monthly paper. In preparing the 60 page number of November 2009, I was able to allow ‘vatrans’ to be part of the Flag Day featured in the paper through congratulatory messages, interviews, photos and advertising. Besides Vatra and its members, the paper gives space to numerous organizations and businesses that support the community and the newspaper. This last point brings me to a matter of importance with respect to the special issues, namely the financial wellbeing of the newspaper. It is a fundraiser. It is well known that Dielli is published for nearly 11 decades thanks to the contributions of the members of Vatra. The big issue generates enough support in order to secure the continuation of the paper. Dielli is Vatra’s publication but it belongs to all the Albanians in the US and Canada. It has the distinctive status of being the oldest paper in record of the Albanian World from the time of the Renaissance.

-How has your initial concept evolved from its origins to the present day?
-Evolution of the special issue has been twofold, in content and in presentation. The first time it carried 60 pages, the following November we added 24 new pages and in 2011 the Independence number had 96 pages, a number which increased to 108 which is where it stands today. As far as substance, the variety of topics and subjects is diverse, and covers a lot of ground, while the page design is refined and modernized.
-What will the reader find in the pages of Dielli of November 2018?
– The special number of Nëntor 2018 which is also the Year of our National Hero Gjergj Kastrioti Skënderbeu will reflect a festive atmosphere as well as give the reader an array of articles with historical content from the time of Gjergj Kastrioti Skenderbeu raising the Flag in Kruje on Novermber 28, 1443 to the next raising of our flag by Ismail Qemali on November 28, 1912 in Vlore, there will be essays and chronicles, historical writings in both languages Albanian and English, editorials and commentaries, messages and congratulations from fellow Albanians for our Flag Day. Part of it will cover important events of this year such as the expatriation of the remains of one of the signatories of the Independence Declaration Act, the Minister of the first Government established in Vlore, Mid’hat Frasheri, etc.
-Since the events that mark the anniversary of Vatra’s Foundation and the festivities of the Independence Day are only a few months apart, how do you prepare for such large -scale activities?
– Apart from those two major gatherings, there is a third event for Dielli itself that is coming up in the next year namely the 110th anniversary of the newpaper. Vatra will convene a team for a well-deserved adequate celebration of the paper which predates the organization by three years. Dielli has been the platform for Vatra to perform some works of national importance and the paper has been an effective medium. On the 60th anniversary of Dielli, Vatra brought together the members of the community and the Arberesh of Italy in a series of activities and events in Boston and New York. The upcoming 110th anniversary may be celebrated in conjunction with Vatra’s 107th commemoration which would be beneficial to both as well as serve the community and mainly the national interests which drives Vatra.
-On your capacity as a member of the Organizing Committee, who are the main speakers and guests of honor at the November 30th event?
– Vatra has a time-honored tradition of 106 years in the celebration of the Flag Day and makes efforts to fine point the organizing aspect. This year there are two chairmen in charge of the event, Lek Mirakaj who has been with Vatra for almost three decades and Dritan Haxhia, a member of the recent years, who has mastered the art of photography and is well-qualified in the area of organizing artistic events. Therefore, they have set out to bring their new vision to this year’s celebration of independence. There will not be many speeches save the brief address of Vatra’s Chairman Dritan Mishto, and a concise greeting from the Chairwoman of the Authority on the Sigurimi Dossier. Gentjana Sula, who along with Simon Mirakaj and other representatives from the institution will be attending the evening to celebrate Independence Day with Vatra and the Albanian community.
Let me make an announcement on the topic of their visit. On December 2 2018 there will be a town hall style meeting with the Authority on the Sigurimi Dossier starting at noon at the Royal Regency Hotel. More information will be available and the guests will answer questions from the public. There will be a screening of a documentary related to the events that took place in Albania for half a century. In the evening, Vatra will award members who have been part of the organization for nearly five decades as well as other individuals who have been actively contributing in the interest of the nation.
-The last weekend of the month, specifically the 30 of November are booked by a number of organizations and associations all around the city for the occasion. What is the attraction for the participants who will attend Vatra’s celebrations?
– Vatra celebrates along with several organizations that join the Federation on this occasion as they have done continuously. The dinner will be a family event in the Albanian tradition. While trying to avoid the clamor and scramble, there will be something for everyone including the children who will come to dinner. Frederik Ndoci and Gezim Nika, two gifted artists, will be joined by performers of the community and homeland to make the evening enjoyable. There will be a professional dance group that will bring a sample of the rich variety of dances from different parts of the country.
This year’s dinner will take place at Royal Regency Hotel, where there are ample spaces and available parking. It is encouraging that up to date 90 per cent of the reservations for the main hall have been booked.
Thank you for the interview! (Rafaela Prifti)

-Jemi në rrugë të mirë Kosovë-Shqipëri për unifikim të tregut ekonomik, por jo vetëm kaq, edhe rrugëtimi ynë më tutje ka qartësi më të madhe nga takimi i sotëm/

-U theksua nevoja e arritjes së marrëveshjeve të reja dhe intensifikimi i zbatimit të marrëveshjeve të arritura me herët të cilat do të jenë në funksion të lehtësirave të ndryshme për bizneset e të dy vendeve/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul Jashari*(Me shume foto shihni ne Facebook dielli vatra)

PEJË, 26 Nëntor 2018/ Qeveritë e Kosovës dhe Shqipërisë sot në qytetin e Pejës nënshkruan 9 marrëveshje në mbledhje të përbashkët, të 5-tën, pas të parës historike në Prizren në 11 janar 2014, të dytës në Tiranë në 23 mars 2015 , të tretës në 3 qershor 2016 në Prishtinë dhe të katërtës të zhvilluar në 27 nëntor 2017 në Korçë.

Mbledhja e dy qeverive, Shqipërisë e Kosovës në Pejë, ishte paralajmëruar nga dy kryeministrat, Edi Rama e Ramush Haradinaj, në 27 gusht në konferencën për shtyp pas takimit informal të kryeministrave të vendeve të Ballkanit Perëndimor, të zhvilluar në Durrës, ndërkohë janë bërë të gjitha përgatitjet dhe ditën e djeshme ishin së bashku në Prizren  për përurimin e shtatoreve të tre liderëve historikë, Ymer Prizreni, Abdyl Frashëri dhe Sylejman Vokshi, në Kompleksin Monumental të Lidhjes Shqiptare në vitin e 140 vjetorit e në kuadër  të Vitit Mbarëkombëtar të Gjergj Kastriotit Skënderbeut.

JEMI NË RRUGË TË MIRË KOSOVË-SHQIPËRI PËR UNIFIKIM TË TREGUT EKONOMIK, POR JO VETËM KAQ, EDHE RRUGËTIMI YNË MË TUTJE KA QARTËSI MË TË MADHE NGA TAKIMI I SOTËM

Qeveria e Republikës së Kosovës dhe Këshilli i Ministrave të Republikës së Shqipërisë kanë zhvilluar në Pejë mbledhjen e pestë të përbashkët, në të cilën janë diskutuar tema të rëndësishme të marrëdhënieve mes të dy vendeve, dhe janë nënshkruar marrëveshje, protokolle dhe memorandume nga ministritë përkatëse me qëllim të thellimit të bashkëpunimit ndërshtetëror.

Në fillim të mbledhjes së përbashkët, e cila u hap me fjalët e kryeministrave, Ramush Haradinaj dhe Edi Rama, u theksua nevoja e arritjes së marrëveshjeve të reja dhe intensifikimi i zbatimit të marrëveshjeve të arritura me herët të cilat do të jenë në funksion të lehtësirave të ndryshme për bizneset e të dy vendeve.

Në vazhdim po japim fjalët e të dy kryeministrave:

Fjala e kryeministrit Ramush Haradinaj:

Zonja dhe zotërinj,

Kam nderin të shpall të hapur mbledhjen e dy qeverive, të Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës, e pesta me radhë, që po mbahet në Pejë.Jam i lumtur për të arriturat ë këtij takimi të përbashkët dhe jam i bindur se mundësia që të nënshkruajmë nëntë marrëveshje dhe protokolle, do të qojë në një të ardhme të afërt deri në unifikimin e ekonomive tona dhe jo vetëm kaq.E di që populli i Kosovës dhe ai i Shqipërisë presin më shumë nga ne dhe nga këtu do të vazhdojmë pandalshëm me punët që na presin, që janë të shumta dhe sfiduese.Me punë dhe zhvillim, ne e nderojmë sakrificën për liri të të gjithë brezave dhe vetëm me punë e zhvillim do të marrim respektin e të gjithëve. Peja, që diti t’i thotë jo ndarjes në ’99, Peja që diti t’i thotë po lëvizjeve kombëtare e patriotike, Peja e haxhi Zekës, Peja e qershorit ’99 shkrumb e hi e me shumë dhimbje, ashtu siç ishte Prekazi e Kosova, u ringrit, u ringrit për të mos u rrëzuar më kurrë dhe atë duke ndërtuar shtyllat kryesore të jetës shtetërore me shumë mund.

Sot, Kosova është palë kontaktuese me BE-në, MSA-në, zbaton prioritetet e reformës evropiane dhe njëkohësisht ka përmbushur me sukses 95 obligimet e veta, pra njëqind për qind, për liberalizimin e vizave Pra, ashtu si çdo vend tjetër e popull, edhe Kosova pret që e drejta e vet të respektohet, qytetarët e Kosovës, nga institucionet vendimmarrëse të BE-së.

Por, Kosova nuk ka mbetur vetëm duke pritur nga të tjerët, me sukses ka kryer punët e veta; në planin e sigurisë, Kosova përmbyll procesin e transformimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës, duke i dhënë mandat mbrojtës në ditët në vijim; në planin ekonomik, reformat fiskale, reformat ekonomike, aktivizimi i resurseve; e deri te investimet e mëdha në energji që po ndodhin.

Në planin rajonal, iu kemi kushtuar bashkëpunimit të ndërsjellë me të gjitha vendet, mirëpo poashtu kemi qëndruar në të drejtën tonë

Por, ajo që e shquan Kosovën, është rreshtimi me ShBA-në, si një faktor prijës global dhe me aleatët tanë strategjik.

Shqipëria, çdoherë ka mundur të llogarisë në Kosovën dhe çdoherë ka të drejtë të llogarisë në të, por edhe Kosova çdoherë ka llogarit në Shqipërinë, e kjo është dëshmuar vitin ’99, në ditët më të vështira të jetës sonë si komb.

Kosova është dhe do të jetë e popullit të vet, Kosova është e kombit tonë dhe aleatëve.

Zoti e bekoftë Kosovën!

Zoti e bekoftë Shqipërinë!

Zoti i bekoftë aleatët tanë!

Zoti Kryeministër, fjala është e juaja.

Fjala e kryeministrit Edi Rama:

 I nderuar Kryeministër Haradinaj!

 Të nderuar anëtarë të Qeverive të Republikës së Kosovës dhe të Republikës së Shqipërisë!

 Dje përkujtuam në Prizren, për të dytën herë bre nda këtij viti, amanetet dhe urdhëresat e Lidhjes Shqiptare, të cilat koha nuk i ka zbehur aspak por i ka në rendin e ditës.Sot dua të sjell këtu pasazhet e një letre që shqiptari i madh prej Kosove, At Shtjefën Gjeçovi, i dërgonte prej Pejës Faik Konicës, 120 vjet më parë, më 1898:“Zemra e nji shqiptari t’vërtet do të lakmonte bashkimin nder vedi; Gegë, Toskë të jemi njimendjet e një zemret, mos të degatohemi (ndahemi) ndër erë për në dashtshnim këtë Shqypni, kaq të mirë e të hijshme”.

E pra, për Shqipërinë, Kosova është një shtet i pavarur, sovran, i barabartë me të ngjashmit e tij, nën një regjim kushtetues demokratik dhe liberal, garancia dhe qenësia e normalizuar e të cilit është çelësi i stabilizimit përfundimtar dhe i ndërlidhjes rajonale në një pikëpamje afatgjatë.

Për Kosovën, përveç së qenuri sentimentalisht shëmbëlltyra referencë e kombndërtimit të saj, Shqipëria është shteti natyralisht më i prirur për bashkëpunim dhe më i interesuar për suksesin e Kosovës, pas lindjes se saj si shprehje e një drejtësie të munguar.

Kjo drejtësi, është në të vërtetë, e drejta ndërkombëtare dhe sot është dita për ta thënë me forcë se ajo e drejtë, e drejta ndërkombëtare, nuk njeh gjysmë-shtete, apo shtete në letër të zhveshur nga prerogativat dhe tagret e vetëqeverimit të tyre.

Kjo drejtësi, e drejta ndërkombëtare, është ajo e të drejtave të njeriut, që nuk njeh gjysmë-njerëz dhe nuk i vlerëson të drejtat themelore të lëvizjeve dhe shkëmbimeve të individëve dhe të mallrave, me gjysmë çmimi.

Ne i kemi mirëpritur dhe i mirëpresim në çdo çast të gjitha dinamikat dypalëshe e shumëpalëshe që çojnë drejt plotësimit kuadrin ende artificialisht të gjymtuar të sovranitetit të Republikës së Kosovës dhe dinjitetit të popullit dhe lëvizjes së tij të lirë. Ja pse kemi qenë dhe mbetemi të zhgënjye nga qasja e Bashkimit Evropian dhe e të gjithë atyre shteteve që janë në themel të Pavarësisë së Kosovës në raport me të drejtën për lëvizjen e lirë të qytetarëve të saj. Dhe ja pse themelimi i forcave të rregullta të armatosura të Republikës së Kosovës, ishte hapi i duhur, hapi domethënës dhe kuptimplotë ne drejtim të plotësimi të kuadrit të një shteti që nuk mund të jetë dhe nuk mund të konsiderohet nga askush një gjysmë shtet.

Por, nga ana tjetër, vonesat në procese si Interpoli, më së fundi janë shfaqje dekurajuese për qasjen e partnerëve potencialë në këtë rajon, që mjerisht ende gdhihen dhe ngrysen me mendësi dhe instrumente konfliktualiteti, por edhe me skema frikërash dhe makthesh të sforcuara, për tu viktimizuar në sytë e botës, ndërkohë që viktima, Kosova, ka shfaqur qysh në krye të herës vullnetin për ta kapërcyer të shkuarën përmes një dialogu të drejtpërdrejtë dhe të sinqertë, dialog, i cili, hiri i të vërtetës e do të thuhet, nuk është gjithmonë i drejtpërdrejtë dhe i sinqertë nga ana tjetër.

Republika e Shqipërisë, përmbushjen e kuadrit të sovranitetit të Republikës së Kosovës e sheh si një kusht që të reshtë përdorimi i Ballkanit Perëndimor si një zonë ku konfliktet janë gjithmonë kërcënim potencial. Ofiçinave të tyre, gjymtimi i këtij sovraniteti u jep dorë dhe gojë që të shpallin brishtësinë e Kosovës, si një vend që iu vjen për shtat ta mbajnë në kllapa, duke e shfaqur si kloakun e Ballkanit, herë si barkun e butë të krimit të organizuar, herë si mjekrën e fshehur të islamizmit radikal, herë si luftënxitësin e përhershëm ndëretnik. Ndërkohë që, Kosova është as më shumë e as më pak në të gjithë këto vite, shëmbëlltyra më kuptimplotë e dëshirës për paqe, shprehja më rrezatuese e respektit për minoritetet dhe nga ana tjetër, mishërimi më domethënës i vullnetit për bashkëpunim, dialog dhe ndërveprim të sinqertë.

Republika e Shqipërisë ka bindjen, që, fort e ndryshme nga ajo e aleatëve dhe shteteve më demokratike të rruzullit, nuk është se udha për zhvillimin e qëndrueshëm të rajonit kalon nga pranimi prej të gjithëve dhe pa kushte paralizuese dhe zvetënuese, të Kosovës, në besëlidhjen e shteteve të qytetëruara. Kjo është domosdoshmëri dhe jo një nga misionet.

Republika e Shqipërisë është tërësisht e angazhuar të ndihmojë në këtë proces, duke i qëndruar larg çdo veprimi që do të nënkuptonte një tutelë, apo një shoqërim të sforcuar.

 Kosova ka treguar se është absolutisht në gjendje të luajë rolin e saj ndërkombëtar, qoftë edhe në negociata, qoftë edhe me vende që dakordësitë drejt konsensusit i nënshkruajnë me dorën e djathtë, për t’i grisur më pas me të majtën, pa u tharë ende boja.

 Kosova ka bërë përparim thelbësor në rrafshin rajonal, duke marrë presidencën e radhës në Fondin e Ballkanit Perëndimor dhe në Procesin Bashkëpunimit për Evropën Juglindore (SEECP).Po ashtu, roli i saj është dëshmuar të jetë substancial edhe në angazhimet të tjera rajonale.

Sigurisht dhe këtu duhet thënë hapur dhe drejtpërdrejtë, ne nuk mund veç të konstatojmë se në dialogun me Serbinë, Republika e Kosovës ka përparuar, duke ditur të bëjë lëshimet që i gjykon të nevojshme, duke iu përmbajtur parimeve të reciprocitetit dhe sovranitetit, por duke mos e marrë mbrapsht atë që i takon.

Janë bërë përparime në shumë drejtime dhe një draft dakordësimi është në përgatitje e sipër nën mbikëqyrjen e Bashkimit Evropian, për shembull. Ama, frenezia me të cilën Serbia po bllokon pranimin e Kosovës në instanca rajonale dhe ndërkombëtare, e deri tek kurajoja e pashpjegueshme për të kërkuar tërheqjet e njohjeve të Kosovës si Republikë, nuk është thjesht shqetësuese, është sfiduese deri ne dekurajimin e vete procesit të dialogut dhe është provokuese deri në nevojën për reagime proporcionale.

Asnjë presje nuk i hiqet përfundimeve të një ish ministri britanik, sipas të cilit, “bllokimi i njohjes së Kosovës, është inkurajimi më cinik ndaj enklavave kriminale, ku bashkëpunojnë mafie po aq multietnike sa vetë popullsia e Kosovës. Përpjekjet e Serbisë” – shkruan ish ministri britanik – “kanë cenuar ekonomikisht të gjithë komunitetet pa përjashtim. Fermerët kosovarë nuk shesin dot prodhimet e tyre në Serbinë e jugut. Konteinerët, apo vagonë të tërë me frutat dhe perimet dhe prodhime të një klime të favorshme, të kërkuara në tregjet e Evropës Veriore, duhet të dilnin përditë nga Kosova. Por edhe këtu, si kudo gjetkë, Serbia bllokon. Tatimet në Serbi pajisin me certifikata firmat serbe në Kosovë, gjë që i lejon, me përjashtim të atyre të kosovarëve shqiptarë, të shesin prodhime në Serbi. Sipas Bashkimit Evropian, sistemi paralel i dokumentacionit përkatës bie ndesh me konceptin e Kosovës si një zonë e vetme tregtare doganore në të cilin vetëm autoriteti kosovar ka të drejtë të lëshojë të tillë certifikata”.

 Janë fjalët e një ish ministri britanik.

Ka edhe më.

Spektri i bllokimit të marrëveshjes së Energjisë dhe ndërprerjes së linjës 400kv midis Shqipërisë dhe Kosovës për këtë shkak, dëshmon se ndërlidhja rajonal është peng, jo i paaftësisë së rajonit për ta konkretizuar, por i një filozofie të tërë, i një strategjie të tërë, i një qasjeje të tërë bllokuese, regresive të njërit prej vendeve rrugëtimi historik natyral i të cilit duhet ta bënte të ndihej lokomotivë e integrimit.

 Po Romingu dhe lënia e Kosovës jashtë tij?

 E pra, ja se si në këtë kontekst kaq te posaçëm goditjesh te vazhdueshme pas shpine ndaj Kosovës nga ana e fqinjit të madh, merr edhe shpjegimin tarifa 100% për produktet serbe. Një vendim irracional në kushte normale, por krejt normal në kushte irracionaliteti, si ato që përvijon vijimisht qasja e dyfytyrtë e Serbisë.Kush e sheh tarifën 100% si vendim ekonomik, gabon. Jo, tarifa 100% është reagim politik. Reagim politik ndaj ekseseve të vazhdueshme të një sjelljeje suprematiste të Serbisë ndaj Kosovës.

Ministri i Punës dhe Mirëqenies Sociale i qeverisë së Kosovës më tregonte mbrëmë se si në Beograd, deri në 2 të natës, me anë të të dërguarve të Europës i kërkonin të hiqte fjalën Republika e Kosovës nga fjalimi që do mbante të nesërmen në një mbledhje të përbashkët ku edhe Kosova ishte e pranishme me vullnetin  e mirë për të nënshkruar një deklaratë të përbashkët në rrugën e paqtimit dhe të bashkëpunimit rajonal.

“What the fuck!” – do thuhej në gjuhën e Parlamentit Europian.

 Ne nuk mund të mohojmë se marrëdhëniet dypalëshe nuk janë gjithmonë pa vështirësi. Mjafton dhe shembulli mes Shqipërisë dhe Kosovës për të kuptuar se në ecurinë e këtyre marrëdhënieve ka vështirësi dhe lëre më pastaj mes Kosovës dhe Serbisë, por ama këto vështirësi janë të kapërcyeshme kur ka vullnet të mirë për të shkuar drejt një horizonti të përbashkët dhe partneriteti Shqipëri – Kosovë, në shumë aspekte, në shumë prej mangësive apo potencialeve të tij e dëshmon këtë.

 Sot, ne jemi në fazën kur duhet të konkludojmë duke pasur parasysh edhe çfarë thashë më lartë.

Zero tarifa dhe zero barriera jotarifore brenda gjashtëmujorit të parë të vitit të ardhshëm mes Shqipërisë dhe Kosovës. Nëse jemi këtu, jemi këtu për të bërë këtë e duhet ta bëjmë e nuk kemi nevojë të mblidhemi edhe njëherë. Jemi mbledhur 5 herë, sot është koha për të vënë tarifa 100% në veri dhe për të pasur tarifa zero në jug të Kosovës.

Së dyti, duhet të shkojmë drejt bashkimit doganor. Tranzit në 1 janar në Portin e Durrësit për Kosovën dhe hapa të tjerë brenda 6 mujorit të ardhshëm drejt bashkimit doganor. Kush e konsideron këtë si kërcënim, qoftë në Beograd, qoftë në Bruksel, është i mirëpritur të vijë, të ulet në tavolinë, t’i shpjegojmë që nuk është kërcënim, por është një ftesë që të gjithë të tjerët të marrin shembull nga ky bashkëpunim dhe Serbia e para të ndjekë shembullin e këtij bashkëpunimi.Njohje e plotë e gjithë dokumenteve brenda gjashtëmujorit. Boll u bënë vite të tëra pavarësi, u bënë vite të tëra mbledhje dhe shprehje qëllimesh të mira dhe sot vazdhojnë kërkohen dy palë dokumente për lopët, për viçat, për delet andej e këtej. Një palë dokumente dhe brenda 6 mujorit të parë të vitit të ardhshëm, çfarë jepet në Kosovë si dokument, duhet të konsiderohet dokument i nxjerrë në Shqipëri. Çfarë jepet në Shqipëri si dokument duhet të konsiderohet dokument i nxjerrë në Kosovë dhe sipërmarrësit shqiptarë të Kosovës apo të Shqipërisë mjafton të shkojnë në një derë dhe jo të shkojnë në dy dyer. Ne nuk jemi shqiptarët dhe serbët, ne jemi shqiptarët dhe shqiptarët.Marrëveshja për njohjen e ndërsjellë të patentave. Patentat mes Kosovës dhe Shqipërisë nuk janë patentat mes Shqipërisë dhe Greqisë që na janë dashur gati 30 vjet negociata për të arritur në një njohje reciproke. Patentat mes Kosovës dhe Shqipërisë janë patenta mes shqiptarëve dhe shqiptarëve.E tillë është edhe e gjithë lista e dokumenteve. Meqë ata nuk duan që ne të jemi pjesë e marrëveshjes së tyre të roaming, ne bëjmë marrëveshjen tonë të roaming dhe brenda 6 muajit të parë të vitit të ardhshëm, Shqipëria dhe Kosova kanë marrëveshjen e tyre dhe nuk ka më roaming mes nesh. Shëndet dhe mirupafshim!

Pika e unifikuar kufitare e Morinës dhe lehtësimi total i qarkullimit të njerëzve e mallrave mes dy shteteve është hapi që ne do ta hedhim. Unifikimi i gjithë të dhënave të sistemeve tona të përbashkëta për hyrjen në kufijtë e Kosovës dhe në kufijtë e Shqipërisë, në funksion të kufirit të Kosovës dhe të Shqipërisë, është detyra që duhet ta marrin dhe ta kryejnë të dy Ministritë e Brendshme. Të dhënat për të gjithë personat që hyjnë e dalin, duhet të jenë të dhëna në perimetrin e jashtëm të Kosovës dhe të Shqipërisë. Brenda perimetrit duhet të funksionojmë si një kufi pa kufi. Shëndet dhe jemi gati t’i presim të gjithë ata që janë të shqetësuar t’ua shpjegojmë si është kjo punë.

Të gjitha këto do t’i japin një impuls jo të neglizhueshëm shkëmbimeve tregtare, por do të jenë, mendoj unë, një mesazh domethënës për të gjithë partnerët, për Serbinë në radhë të parë. Unë e kam thënë dhe i qëndroj edhe sot. Marrëdhënia jonë me Serbinë eshët strategjike për afat të gjatë, por, nëse Serbia e shikon këtë si shprehje të një nevoje të njëanshme, gabon. Jo, është një nevojë e dyanshme dhe për këtë nevojë të dyanshme, Serbia duhet të jetë e gatshme të ulet në tavolinë me një fytyrë, jo me dy fytyra. Madje me tre në fakt, një fytyrë për Kosovën, një për Shqipërinë dhe një tjetër për komunitetin ndërkombëtar. Të zgjedhë cilën fytyrë do të përdori në marrëdhënie me shqiptarët dhe ne jemi të gatshëm t’i rrimë përballë me të njëjtën fytyrë që do të zgjedhë Serbia.

Dhe e fundit fare, unë ftoj Kryeministrin Haradinaj që të bashkohet me mua në nevojën që të vendosim një fond për dy Ministritë e Jashtme dhe dy Ministritë e Jashtme të fillojnë punën për të bërë një dokument analitik dhe strategjik; Shqipëria, Kosova dhe rruga e bashkimit të shqiptarëve në horizontin e vitit 2025.

Një dokument demografik, ekonomik, social i sistemeve politike dhe të gjitha këto sëbashku. Natyrisht, e di se çfarë do të thonë menjëherë në Beograd, apo kudo qoftë tjetër, por unë kam parasysh, bashkimin e shqiptarëve si një domosdoshmëri në rrugën e bashkimit evropian dhe Bashkimi Evropian duhet t’i japi fund qasjes së dyfytyrtë. Një fytyrë për Shqipërinë, një fytyrë për Kosovën. Shqipërisë i thotë do hapim negociatat sot, do hapim negociatat nesër. Kosovës i thotë do liberalizohemi sot, do liberalizohemi nesër dhe ndërkohë, ajo që ndodh, është që Serbia vazhdon hap kapituj dhe po ia del duke përdorur tre fytyra, ndërkohë ne kemi një fytyrë.

Fytyra jonë është kuq e zi dhe me fytyrën tonë kuq e zi, ne jemi gati t’i qëndrojmë përballë të gjitha sfidave kuqezi që janë sfida të përbashkëta për të rritur ekonominë, prosperitetin e për të garantuar ardhmërinë e kombit tonë, e kombit tonë shqiptar me dy shtete. Dy shtet që i duam të integruara në Bashkimin Evropian, dy shtete që i qëndrojnë të gjitha parimeve të të drejtës ndërkombëtare dhe i qëndrojnë të gjitha amaneteve të të parëve tanë. Të parët tanë i kemi të përbashkët, dy shtete që nuk kanë ndërmend të mbeten si vrima e fundit e kavallit në historinë e lodhshme të muzikës së këtij kontinenti, qoftë në Bruksel, qoftë në Beograd.

Shumë faleminderit!

Në mbledhjen e pestë të përbashkët ndërmjet Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë janë dhënë dy informata dhe janë nënshkruar 6 Marrëveshje, dy Protokolle dhe një Memorandum, nga ministrat përkatës të dy qeverive.

Informata e parë ka të bëjë me të arriturat për vendosjen e Pikës Doganore të Republikës së Kosovës në Portin e Durrësit dhe informata e dytë ka të bëjë me Deklaratën e objektivave të përbashkëta për themelimin e Dhomës Ekonomike Bilaterale Shqipëri – Kosovë.

Pas përfundimit të mbledhjes, u zhvillua ceremonia solemne e nënshkrimit të marrëveshjeve në ndërmjet dy qeverive.

Marrëveshjet, protokollet dhe memorandumet e nënshkruara ndërmjet ministrive përkatëse të Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë, janë si më poshtë:

1. Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës për bashkëpunimin, nxitjen e biznesit dhe të informimit të diasporës”.
2. Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës për njohjen reciproke të patentë shoferëve”.
3. Protokolli për Kryerjen e veprimtarive të përbashkëta të kontrollit doganor në pikën e përbashkët të kalimit kufitar Morinë-Vërmicë” në mes të Ministrisë së Financave të Republikës së Kosovës dhe Ministrisë së Financave dhe Ekonomisë të Republikës së Shqipërisë.
4. Marrëveshja për bashkëpunim në fushën e borxhit publik, financimeve të huaja dhe marrëdhëniet me institucionet Financiare Ndërkombëtare.
5. Marrëveshja për heqjen e çmimeve të shërbimeve Roaming për rrjetet publike të komunikimeve të lëvizshme ndërmjet ministrive përgjegjëse për fushën e komunikimeve elektronike të Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës.
6. Marrëveshja për “Bashkëpunim në fushën e Rinisë.”
7. Marrëveshja ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës për Bashkëpunim në fushën e shëndetësisë.
8. Protokolli ndërmjet Ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural të Republikës së Shqipërisë  dhe Ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural të Republikës së Kosovës,  për njohjen e bilaterale dhe unifikimin e modeleve të certifikatave  shëndetësore, veterinare dhe fito sanitare që do të shoqërojnë ngarkesat e kafshëve të gjalla, produkteve me origjinë shtazore dhe produktet bimore gjatë importit, eksportit dhe tranzitit midis Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës
9. Memorandumi i Mirëkuptimit ndërmjet Agjencisë për pronësinë industriale të RKS dhe Drejtorisë së përgjithshme të pronësisë industriale të Republikës së Shqipërisë.

Pa takimit të dy qeverive, kryeministrat, Haradinaj e Rama, mbajtën një konferencë për media, me c ‘rast, kryeministri Haradinaj tha se atë që do të veçonte sot, është një studim analitik për shqiptarët në vitin 2025, që është një perspektivë për atë se si do të udhëtohet nga këtu e tutje.“Jemi në rrugë të mirë Kosovë – Shqipëri për unifikim të një tregu ekonomik, por jo vetëm kaq edhe rrugëtimi ynë më tutje ka qartësi më të madhe nga takimi i sotëm”, tha kryeministri Haradinaj.

-Përkujtohet dita e Pavarësisë-/

Nga Fuat Memelli/

I ftohti , nuk i pengoi shqiptarët e Bostonit për të përkujtuar të dielën që kaloi, 28 Nëntorin, ditën e Pavarësisë. Ashtu si çdo vit, u mblodhën te bashkia e këtij qyteti. Flamuj shqiptarë, shalle, shqiponja, plisa të bardhë, stema e simbole të tjera shqiptare, spikasin në këtë ditë të shënuar. Këto simbole nuk janë vetëm në duart apo  veshjet e tyre. Mbi të gjitha ato janë në zemrat e shqiptarëve, pasi siç ka thënë Volteri “Atdheu është vendi ku rrobërohet shpirti”. Në këtë mozaik ngjyrash, bie në sy familja e Vendim Lushajt me origjinë nga fshati Tërbaç i Vlorës. Që nga kryefamiljari e deri te më i vogli, të pesë pjesëtaret e kësaj familje, kanë me vete ngjyrat e flamurit. -Flamurin dhe shallet i kemi marë në Shqipëri, ndërsa shqiponjat i kam stampuar vetë, thotë Andi, djali i djali i Vendimit dhe Lumturisë. Petrit Alibej, një nga veprimtarët e palodhur të shqiptarëve të Bostonit dhe një nga organizatorët kryesorë të kësaj veprimtarie, është veshur me veshje tradicionale të Kosovës , si për të thënë :” Edhe unë jam me Kosovën.”Një grupi korçarësh që nuk i duken ngjyrat e flamurit, i pyes: -Ku i kini ngjyrat juve? Dhe ata nxjerrin nga xhepat çelsa me flamurin , stilolapsa ku është stampuar shqiponja, etj. Sheshi i bashkisë është stolisur me dy flamujt: atë shqiptar dhe amerikan. Shumë vetë shkojnë aty dhe bëjnë foto. Duan t’i kenë si kujtim nga kjo ditë jo vetëm për vete por edhe për t’ja dërguar njërëzve të tyre në Shqipëri, si për t’i thënë: ”Edhe ne festuam ditën e Pavarësisë.” Në shesh jehuan tingujt e flamurit amerikan. Më pas, ndërsa vzhdonte himni  shqiptar, kosovari Shemsi Shehu, ngriti flamurin tonë.

NE NA NGROH ZJARRI I DASHURISË PËR ATDHEUN

Pas himneve të flamurit amerikan dhe atij shqiptar, u bënë disa përshëndetje. Ata që flasin janë të moshave e profesioneve të ndryshme por të gjithë i bashkon 28 Nëntori i Pavarësisë, kur plaku Ismail Qemali ngriti flamurin në Vlorë. Në fillim u lexua përshëndetje e kryetarit të bashkisë së Bostonit, zotit Marty Ëalsh. Pas uronnnte shqiptaro-amerikanët për 106 vjetorin e shpalljes se pavarësisë, ai vlerësonte kontributin në masë të madhe të këtij komuniteti për pasurimin e historisë, kulturës, biznesit dhe diversitetit të këtij qyteti. Pastaj e mori fjalën veprimtari i palodhur i shqiptarëve të Bostonit, Petrit Alibej, i cili foli për përpjekjet e popullit shqiptar që nga koha e Skënderbeut ,vazhdoi me Lidhjen Shiptare të Prizrenit nga e cila kanë kaluar 140 vjet. Më pas vlerësoi kontributin e burrave të shquar të kombit tonë, si Ismail Qemali, Hasan Prishtina,Isa Boletini etj, për shpalljen e Pavarësisë. Në mbyllje të fjalës së tij ai recitoi vargje të poezisë së ….. të poetit Lefter Çipa: Nga kjo baltë e kësaj toke/mer një grusht e shtrydhe fort/pika gjaku do kullojë/ luftën e madhe tregon… Si të ishte një aktor profesionist, Guri Stefani recitoi plot pathos poezinë e famëshme te Nolit: “Himni i Flamurit”..” O flamur gjak/ o flamur shkabë/o vend e vatër/ o nënë e babë/ lagur me lot/djegur me flakë/ flamur i kuq/ flamur i zi…..Sami Hajdini, megjithëse i moshuar, nuk mungon asnjëherë në këtë ditë të shënuar. Ai recitoi vargje që i ka thurur vetë:- Folë moj shqiponjë, folë/ aty ngjitur në flamur/  gjithë botës i trego/ se ti shqipe s’plakesh kur’….Si një buqedë e veçantë lulesh, ishte përshëndetja e nxënësve të shkollës shqipe të Bostonit. Nën kujdesin e mësueses së përkushtuar, Vjollca Avrami si dhe mësueseve të tjera, fëmijët recituan poezi për flamurin, për Skënderbeun, etj. Kjo shkollë ka 40 nxënës dhe 5 mësuese. Këta fëmijë kanë lindur në Amerikë por të nxitur nga prindërit e tyre , vazhdojnë shkollën shqipe për të mos harruar gjuhën e të parëve. Peshkop Ilia Ketri, i kudondodhur në veprimtaritë e shqiptarëve të Bostonit , pasi bekoi flamurin tonë theksoi :” Sot është ditë e ftohtë, por ne nuk ngrijmë, se na ngroh zjarri i dashurisë për atdheun , për Shqipërinë tonë. Megjithëse jemi mijra km larg, dashuria e malli për Shqipërinë, nuk shuhen kurrë.” Në emër të shoqatës “Kosova’ përshëndeti veprimtari i palodhur i saj , Hafiz  Kabashi, ndërsa në emër të shoqatës “Çamëria” përshëndeti Vera Gjata.-Sot e kam ditë punë por nuk mund të rija pa ardhur t’ju përshëndes në këtë ditë të shënuar. Në emër të shoqatës Mas.Besa sivjet përshëndeti kosovari, Shemsi Shehu, i cili shquhet jo vetëm si veprimtar por edhe për shpirtin e tij të bamirësisë. Në fund e morën “fjalën” vallëtarët e grupit “Bashkimi Dance”. Ky grup ka mbi 20 vjet që është krijuar dhe ka dhënë shfaqje jo vetëm në Boston por edhe Neë York e  qytete të tjerë të Amerikës . Me vallëtarët bashkohen edhe shumë pjesëmarrës e kështu rrethi zgjerohet e i ngjan një vale të bukur deti.

SOLIDARITET

Në mbarim të veprimtarisë pranë bashkisë së Bostonit, shumë nga pjesëmarrësit shkuan në restorantin shqiptar “Alba”, me pronar shkodranin, Leonard keka. Krahas këngëve e valleve, pjesëmarrësit dhanë fonde për degën e Shodrës të Shoqatës së Invalidëve Para e Tetraplegjikë, të cilat kanë kushte të vështira. Nga kontributet e dhuruara nëpërmjet internetit si dhe atyre që u mblodhën te “Alba”, u grumbulluan gjithësej 3450 dollarë, që do dërgohen në Shkodër për shoqatën e mësipërme. Ky kontribut ka një simbolikë të veçantë, pasi u mblodh në prag të ditës së Pavarësisë.

106 VJETORI I PAVARËSISË SË SHQIPËRISË, CEREMONI NË KËSHILLIN E BASHKISË TË NJU JORK- ut/

– Dita e Flamurit Kombëtar Shqiptar, Festimi i Pavarësisë së Shqipërisë, nderohet me një ceremoni emocionuese në Council Chambers- New York City-/

– Sekretarja e Federatës Panshqiptare të Amerikës Nazo Veliu nderohet nga Këshilli Bashkiak i Nju Jorkut-

– U nderuan: Dr. Elez Biberaj, Gani Shehu, Nazo Veliu, Ilirjan Rusi, Gjekë Gjonlekaj, Rexhë Xhakli-(Per me shume fotografi shihni ne Facebook dielli vatra)-

Kronika: Ora 5:15 minuta e mbasditës së datës 27 Nëntor 2018 Shqipëtarë nga të gjitha krahinat dhe trojet shqiptare filluan të mblidhen në  City Hall, në Bashkinë e New Yorkut për të kremtuar 106 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë. Ky celebrim I Ditës së Pavarësisë ishte organizuar nga NYC Council Spiker, zoti Corey Johnson, zoti Mark Gjonaj si dhe nga nje grup i madh anetarësh të tjerë të Këshillit të Bashkisë së Nju Jorkut.

Në momentet e futjes së pjesmarrësve në Bashkinë e New Yorkut sipas traditës shqiptare  miqtë dhe të ftuarit u gostitën me ushqimin dhe ëmbëlsirat e shijshme shqiptare.

Në orën 6 të mbrëmjes filloi ceremonia e festimit të 106 vjetorit të Pavarësisë ku mirëseardhjen e jo vetëm të shqiptarëve por edhe shumë qytetarëve të tjerë amerikanë të nacionaliteteve të ndryshme e prezantoj Lidia Curranaj. Këngëtari i mirënjohur shqiptar Riad Ymeri me zerin e tij brilant përcolli himnin e SHBA dhe Himnin Shqiptar, kohë në të cilën në sallën e ceremonisë erdhenu futën dy djem të veshur me kostume Kombëtare shqiptare, te cilët mbanin të flladitur ndër duar dy Flamuj, Flamurin Amerikan dhe Flamurin Shqiptar. Ata shoqëroheshin nga tre policë ,e uniformat e policisë amerikane, që i jepnin solemnitet castit ceremonial.

Famullitari i Kishës Katolike Shqiptare dom Pjetër Popaj me një fjalim atdhetar tregoj përpjekjet e shqiptareve për pavarësi dhe luftën për Liri në të gjithë historinë e tyre. Një përshëndetje të vecantë bëri edhe Ambasadorja e Shqipërisë në Kombet e Bashkuara, Besiana Kadare dhe Konsullja e Pergjithshme e Kosoves  zonja Teuta Sahatcia.

I pari këshilltar shqiptar në bashkinë më të madhe në SHBA, Zoti Mark Gjonaj pasi uroi festën e Pavarësisë, falenderoi mbështetsit, foli për 106 vjetorin e Pavarësisë së Shqipërise, informoi të pranishmit edhe për Shqipërinë e Shqiptarët. Ai theksoi se sot shqiptarët janë të ndarë në pesë shtete të ndryshme jo për faj të tyre, por ai vuri në dukje se edhe pse janë të ndarë e të coptuar përsëri ata e kanë ruajtur identitetin e tyre nëpërmjet, gjuhes, zakoneve dhe traditave të tyre.

Në ceremoni u theksua se kur i pyet shqiptarët se cfarë janë ata nuk përgjigjen në bazë të përkatësive të tyre fetare me krenari atë përgjigjen se janë shqiptar. Pas kësaj Zoti Mark Gjonaj filloj të bëjë përshkrimin e secilit honores duke i thirrur ata një nga një. E vecanta e kësaj ceremonie festive ishte sepse Honorees ishin nga të gjitha trevat shqiptare qofshin këto brenda apo edhe jashtë territorit të Republikës së Shqipërisë.Të nderuarit ishin nga Shqipëria, Kosova, Camëria, shqiptarët e Maqedonisë, Shqiptarët e Malit të Zi si dhe shqiptarët e Luginës së Preshevë-Bujanovcit:

1.Elez Biberaj

2.Gani Shehu

3.Nazo Veliu

4.Ilirjan Rusi

5.Gjekë Gjonlekaj

6.Rexhë Xhakli

Të nderuari e kësaj ceremonie pasi falenderuan organizatorët, treguan nga vinin e cfarë kishin mundur të bënin këtu në ndihmë të komunitetit shqiptar për të mbajtur të gjallë gjuhën, traditat dhe zakonet shqiptare. Këtë gjë më mirë se kushdo e shpalosi Grupi i valleve “ROZAFATI” nën drejtimin e Mjeshtres Angjelina Nika. Në fund Imam Tahir Kukaj pasi falenderoi jo vetëm organizatorët por edhe pjesmarrësit në këtë ceremoni festive që tashmë po bëhet traditë në  City Hall ai ashtu si edhe Father Peter Popaj e bekoj ditën e Flamurit dhe të Pavarësisë së Shqipërisë. Mbylljen e bëri zonja Lidia Curanaj.(Korresp i Diellit)

– Ish gazetari i Zërit të Amerikës për 32 vjet, autori i librit “RRËFIME LIRIE- Shtegtimi i një mësuesi shqiptar nga burgjet serbe te Zeri i Amerikës”- Vizitoi Vatrën në Ditën e Pavarësisë/

 – Ai dhuroi për bibliotekën e Vatrës librin”RRËFIME LIRIE”; për arkën e Vatrës  $500.00 si dhe punimin në dru”KOSOVA”/

Ish gazetari i Zërit të Amerikës, vatrani Shaqir Saliu, kishte zgjedhur 28 Nëntorin e Pavarësisë për të vizituar Vatrën, si pararendëse e Pavarësisë së Shqipërisë, e themeluar 7 muaj para Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Z. Saliu tha se ndjehej i respektuar që pritej nga bordi i Vatrës me Kryetarin Dritan Mishto. Vatra historike e Nolit dhe Konicës, tha ai, është ylli polar për pavarësinë e Shqipërisë. Qoftë për jetë një VATËR e ngrohtë dhe udhëheqëse në shtegtimin e Kombit tonë!

Mysafirit ia uroi mirëseardhjen kryetari i Vatrës z. Dritan Mishto. Ai tha se Vatrës i bën nder vizita e një vatrani si z. Shaqir Salihu, që ka punuar shumë vjet në Zërin e Amerikës. Jeta e tij nga izolimi dhe represioni serb në liri, dhe puna në Zërin e Amerikës, është një histori interesante. Më pas z. Mishti i preznatoi mysafirit veprimtarinë e Vatrës. Në fokus të Federatës  Panshqiptare të Amerikës”Vatra”, krahas të tjerave, janë vendosë marrdhëniet e Shqipërisë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Këtij qëllimi i kanë shërbyer edhe shumë veprimtari të organizuara nga Vatra, ose në bashkupunim me organizatat e tjera që veprojnë këtu në SHBA ose në vendlindje. Kemi ftuar dhe kanë ligjëruar këtu në Vatër edhe figura të njohura të Zërit të Amerikës si Dr. Elez Biberaj, redaktor përgjegjës për redaksitë në gjuhët Evropiane në Zërin e Amerikës, Frank Shkreli, ish drejtor për Euro-Azinë, anëtari i Këshillit të Vatrës , ish gazetar i Zërit të Amerikës Idriz Lamaj e të tjerë. Vatra ka konstatuar se Shqipëria ka pasë më shumë se një rast kur ka paraqitë votë kundër Amerikës, ndërkohë që Shtetet e Bashkuara të Amerikës kanë bërë aq shumë për Kombin shqiptar.

Nuk e kam lexuar librin tuaj, me përjashtim të disa fragmenteve në mediat online, prandaj dhe nuk mund të bëj një vlerësim, tha kryetari i Vatrës, por tash që na e dhuruat do ta lexoj.

Më pas e kanë marrë fjalënë Agim Rexhaj -zv/Kryetar i Vatrës, Lek Mirakaj, Pashko Camaj, Mehmet Kadrija, Sylë Lajçi,Frederik Ndoci, Asllan Bushati dhe editori i Diellit, Dalip Greca.

Gazetari Shaqir Salihu është autor i librit”RRËFIME LIRIË- Shtegtimi i një mësuesi shqiptar nga burgjet serbe te Zeri i Amerikës”. Duke folur për librin dhe motivet që e shtynë për ta shkruar, ndër të tjera autori u shpreh:”-DEMOKRACIA VDES NË ERRËSIRË”- Kjo thënie ndodhet në ballinën e një prej gazetave më të mëdha e më të mira në botë “The Ëashington Post” dhe është motoja e kësaj gazete. Është kjo arsyeja, që kjo gazetë, dhe media të tjera të mëdha, luftojnë përditë për të nxjerrë në dritë ato që të paktën një ose disa njerëz nuk duan që të dalin. Thelbi i Demokracisë Amerikane, që është më e madhja dhe më  e konsoliduara në botë, është motivi që shtyn gazetarët që në një mënyrë ose një tjetër të tregojnë të vërtetën.Më ka intriguar shumë historia dhe mençuria e një burri të moçëm, Atë Zef Pllumi. Vuajtjet e tij nga diktatura komuniste në Shqipëri, i hodhi në letër në librin e tij të famshëm”Rrno për me tregue”. Arsyet që më shtynë që të shkruaja librin tim ishin të ngjajshme. Rrova dhe mbijetova për të treguar. Natyrisht nuk vuajta sa dom Zefi, por ama vuajta, dhe vuajta goxha.Vuajta dhunën dhe represionin serb. U flaka në burgjet serbe në qeli të lagështa e të errëta, ku nuk hynte aspak rrezja e diellit.U torturova dhe u detyrova të degdisem përtej Atlantikut. Mendova se vuajtjet e mia do të merrnin fund, kur pas shumë vitesh me vështirësi, u rehatova në një punë që më sillte më pranë Atdheut, por për fat të keq konstatova se kishim probleme të mëdha si popull. Armikun më të madh e kishim mes njeri-tjetrit.”

Më pas ai ka treguar për punën e tij 32 vjeçare në Zërin e Amerikës dhe krenarinë që ndjenë për kontributin modest që ka dhënë si shërbim në gjuhën shqipe.

Duke analizuar gjendjen e shqiptarëve në Ballkan ai përcolli mesazhin: Vetëm nëse identifikojmë dhe demantojmë përçarësit mund të bashkohemi si Komb i fortë në Ballkan. Edhe në librin”Shtigje Lirie” shtoi ai, flitet shumë për bashkimin dhe përçarësit. Flitet për ne si Komb në përgjithësi, por edhe për ngjarje e përjetime personale në veçanti. Nuk është vetëm përplasja me të ndryshmin ajo që na ka lënë pas, por edhe ajo me të ngjajshmin.Jo vetëm lufta me hasmin, por edhe me vëllanë. Këto mbeten plagë ende të pashërushme për Kombin tonë fatkeqsisht dhe na bën që të mbetemi pas.

Rrfëime Lirie:”Shtegtimi i një mësuesi shqiptar nga burgjet serbe te Zëri i Amerikës”, i ka të gjitha. Është histori personale, është roman, është poezi, ka dramë dhe romancë; ka luftë dhe paqe; ka pranga dhe liri, ka intrigë dhe çiltërsi; ka gjak; ka lot dhimbjeje dhe lot gëzimi. Mbi të gjitha, tha ai në mbyllje të fjalës së tij; në këtë libër gjithkush mund të gjejë një histori të detajuar të një prej mediave më të mëdha shqipfolëse dhe që ka më shumë ndjekës; Zëri iAmerikës.

500. Shaqir Salihu dhuroi për bibliotekën e Vatrës librin”RRËFIME LIRIE”; për arkën e Vatrës $500.00 si dhe punimin në dru”KOSOVA”-

Gazetari Shqir Salihu shkroi në librin e mysafirëve :

“Ishte kënaqësi e veçantë që u takova sot, në këtë ditë të shenjtë për shqiptarët, me Vatranët në selinë e Vatrës historike.Vatra është një monument dhe tribunë kombëtare. Jam krenar që jam antëtar i saj.

Me respekt

Shaqir Salihu

28 Nëntor 2018.

Nga Frank Shkreli/

Javën e parë të Nëntorit, në krye të një delegacioni zyrtar,  Presidenti i Republikës së Shqipërisë Z. Ilir Meta ndërmori një vizitë historike në   në Kalabri të Italisë, në kuadër të Vitit të shpallur Mbarë-Kombëtar të Heroit tonë, Gjergj Kastriotit -Skënderbeut.  Gjatë kësaj vizite zyrtare, Presidenti Meta, është takuar edhe me homologun e tij, Presidentin e Italisë, Z. Sergio Mattarella.  Në fillim të vizitës së tij në komunitete arbëreshe të Italisë, Presidenti Meta vuri në dukje raportin e ngushtë mes Shqipërisë e Kalabrisë, ndërsa shtoi se, “Kalabria është shumë e rëndësishme për ne, sepse këtu është zemra e bashkësisë arbëreshe të zhvendosur në Itali që në Mesjetë, të cilëve u jemi mirënjohës që kanë ruajtur gjuhën, traditat, zakonet, identitetin, që nga koha e Skënderbeut.  Është meritë e tyre, por edhe e kalabrezëve dhe italianëve, që i kanë mirëpritur”, është shprehur Presidenti Meta, me atë rast.  Ndërsa, Presidenti italian Sergio Mattarella, në mesazhin e tij dërguar para dy ditësh Presidentit Meta me rastin e Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë shprehet se: “Përkujtimi i përbashkët së fundmi i figurës së Gjergj Kastriotit Skënderbeu, forcoi më tej jo vetëm marrëdhëniet dypalëshe por edhe ndjenjën e ndarjes bashkërisht të faqeve të rëndësishme të historisë – siç u dëshmua konkretisht nga pakica arbëreshe mjaft aktive – si dhe të horizonteve të përbashkëta në gjirin e familjes evropiane dhe të komunitetit euro-atlantik”.

-Ne Foto: 25.IV.1968: Prof. Koliqi i paraqet Shëjtnisë së Tij Palit VI Kryetarin e «Vatrës», z. Anthony Athanas. Në mes shifen: Arbëreshët: Shkelqësia Emzot Perniciaro dhe Dr. Rozolin Petrotta.  Foto e marrë nga revista Shëjzat.)/

Fatkeqësisht, janë pak njerëz që mund ta dinë se një meritë të madhe, për të mos thënë ndoshta meritat kryesore për ruajtjen e gjuhës, identitetit, traditave, kulturës arbëreshe si dhe forcimit të marrëdhënieve shqiptaro-italiane — për të cilat folën dy presidentët — i takon arbëreshit Dr. Rozolin Petrota: Sipas dy miqëve dhe bashkëpuntorëve të tij të ngushtë, Prof. Ernest Koliqit dhe Prof. Karl Gurakuqit, Dr. Petrotta e dinte mirë se ruajtja e traditave e shpëtoi nga cenimi dhe nga izolimi komunitetin arbëresh, nepër rrëmujat historike prej pesë shekujsh.  Në kuadër të Ditës së Pavarësisë së Shqipërisë, vlen të përmendet edhe vlersimi i këtyre dy burrave të cilët kanë shkruar se Dr. Petrota – një trashëgues dhe ruajtës i traditës arbëreshe,  ishte gjithashtu edhe një pjesëtar i spikatur i asaj breznie që përgatiti 28 Nëntorin fatlum, më 1912, një ngjarje kjo të cilën arbëreshi Petrota e ndoqi dhe e përkrahi nga Italia, ashtu si çdo nismë tjetër në dobi të vendlindjes së të parëve të tij.  Prof Koliqi ka shkruar për mikun e tij të ngushtë arbëresh, Dr. Petrotën se ai ishte trashëgues dhe ndjekës i traditës arbëreshe, ndërkohë që, “Ushqente bindjen se zvetnimi i rrjedhun nga mospërfillja e traditave, dobësonte vetitë ma të zgjedhuna të gjakut të trashiguem”.  Ai admirohej nga ata që e kanë njohur, si një njeri i cili për qëllim kryesor kishte lartësimin e vlerave arbërore.  Atdhedashuria e tij”, ka shkruar Ernest Koliqi, iu shmangte “Shafqjeve të bujshne që mbulojnë shterpësi ndjesishë të vërteta ndërsa tregohej në vepra të mbara e të frytshme”.

Njëra prej këtyre “veprave të mbara”, rezultat i punës së tij të vendosur për promovimin e identitetit, kulturës dhe gjuhës arbëreshe në Itali, ishte themelimi i Qendrës Shqiptare për Studime Ndërkombëtare, pranë Universitetit të Palermos, në vitin 1948, me dekret të Presidentit të Republikës Italiane, që u pasua më vonë me hapjen e Institutit për Studime Shqiptare në Romë, në vitin 1959, nën drejtimin e Prof Ernest Koliqi, gjithashtu me dekret të Presidentit të Italisë.  Me bashkpunimin e Gaetan Petrotës (të vëllait), Karl Gurakuqit, Namik Resulit, At Zef Valentinit dhe Ernest Koliqit, ishte arbëreshi Dr. Rozolin Petrota ai i cil,i në të vërtetë, luajti rolin kryesor në themelimin e këtyre dy instituteve tepër me rëndësi, në Palermo dhe Romë — të cilat jo vetëm kanë promovuar por kanë mbajtur gjallë identitetin, gjuhën dhe kulturën arbëreshe në Itali, për të cilën folën Presidenti Ilir Meta dhe Presidenti Italian Sergio Mattarella gjatë vizitës së tyre në fillim të këtij muaji, në komunitetet arbëreshe të Italisë së Jugut.Karl Gurakuqi ka vlerësuar lartë punën e kolegut të tij të ngushtë arbëresh dhe rolin që ai ka luajtur në ruajtjen e identitetit të shqiptarizmit arbëresh duke thënë se, “Nuk besoj se më idhnohen Arbëreshët e Sicilisë nëqoftse pohoj se po të hiqet Rozolin Petrota nga lista e atyne që i mbajtën gjallë ndjenjat atdhetare shqiptare në popullsinë arbëreshe siciliane, nuk mund të bahet më një histori e saktë e tyre.  Rozolini është i mbrami i radhës së ndritëshme të Arbëreshve që ia ndritë faqet shqiptarizmit në Itali”, ka shkruar Prof. Karl Gurakuqi me rastin e vdekjes së arbëreshit të madh, Dr. Rozolin Petrotës në shtator të vitit 1969.

E përkujtojmë sot Dr. Rozolin Petrotën edhe për një arsye tjetër në këtë vit kushtuar Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit – Skendërbeu, pasi një vit para se të ndërronte jetë, Dr. Petrota organizoi, kuvendin e fundit të jetës së tij në Nëntor të vitit 1968 — takimin e madh përkujtimor me rastin e 500-vjetorit të kalimit në amëshim të Prijësit të Shqiptarëve.  Nën drejtimin e tij, në kujtim të Skendërbeut – në Qëndren Ndërkombëtare të Studimeve Shqiptare në Palermo – u mblodhën arbëreshë, vatranë, shqiptarë nga Kosova, trojet e tjera shqiptare dhe nga diaspora, studiues dhe albanologë të huaj dhe shqiptarë të arratisur nga vendlindja.  Ata që kanë qenë të pranishëm — shumë prej të cilëve nuk jetojnë më — më kishin thënë se ai takim historik kishte mbetur përgjithmonë në kujtimet e tyre.  Jam i bindur se si i tillë do të mbetet edhe në analet historike të kulturës shqiptare në përgjithësi.

Si kryeorganizatori i takimit në Palermo me rastin e 500-vjetorit të kujtimit të vdekjes së Gjergj Kastriotit-Skenderbe në vitin 1968, Dr. Petrota iu drejtua, arbëreshve dhe shqiptarëve të mbledhur atje nga mbarë Evropa dhe Shtetet e Bashkuara, me disa fjalë vëllazërore, siç janë botuar në revistën “Shëjzat:

”…Kemi këtu studiuesë dhe miqë shqiptarë, arbëreshë e albanologë, nga Siqilia, nga Kalabrija, nga Italia, nga Kosova, nga Austria, nga Gjermania dhe nga Shtetet e Bashkuara t’Amerikës.  Shqiptarë dhe Arbëreshë: Jemi gjithë këtu bashkë pa dallim feje, dialekti e rryme politike.

Na Arbëreshët, stërnipëra të atyre mërgimtarëve të ikur nga Arbërija qintra vjet më parë, të cilët të parët e të gjithëve kanë bërë të valvitet në Itali Flamuri i Skenderbeut – e kanë bërë të kumbojnë lartë e me nderë gjuhën tonë. Shqiptaro-Amerikanët, mërgimtarët më të rinjë, të cilët të përbashkuar në Vatrën e Fan Nolit e të Faik Konicës, nga Amerika i kanë dhënë kumbim të ri e depërtim kërkesave të Kombit Shqiptar.Shqipëtarët profugë më të vonshëm, të cilët, sikurse ata më të vjetërit, kanë marrë udhën e mërgimit për të mbajtur besën në vlerat ideale.

Si njëherë Skenderbeu kje Kryetrimi i të tërë ushtrisë mprojtëse të qytetërimit dhe Flamuri i tij kje shënji i bashkimit të të gjithë Shqiptarëve, po kështu edhe sot të gjithë na ka mbledhur emëri dhe kujtimi i tij.Na po vërejmë me zemër vëllazërore të thellë, të gjithë profugët e sotëm, të cilët në vehten e tyre dhe ndër familjet e tyre, mbajtën zi dhe ruajtën plagët e vuajtjevet të tyre, por mburren duke dijtur se përfaqësojnë akoma Shqipërinë e Skënderbeut.Dhe vërej me admirim ata që ndër vuajtjet dhe varfërinë e mërgimit, akoma e gjejnë shtegun për të ndritësuar me vepra ndërtonjëse, veçanërsisht kulturore, emërin e Atdheut.Na vërejmë me mirënjohje të veçantë të gjithë studjuesit e miqët e huaj, të cilët me studimet e tyre dëftojnë se sa shumë i çmojnë vlerat e vërteta të Shqipërisë.

 Por neve, përfaqësues të gjithë institucioneve kulturore arbëreshe dhe veçanësisht neve të Qëndrës Ndërkombëtare të Studimeve Shqiptare të Palermos, trashëgimtarë të së moçmës dhe lëvdimplote, “Lidhje Italo-Arbëreshe” të na lejohet të ndihemi vëllëzër në mënyrë të veçantë me miqët dhe bashkatdhetarët t’anë shumë të dashur të Federatës “Vatra”, ka përfunduar përshëndetjen e tij arbëreshi Dr Rozolin Petrota, me rastin e 500-vjetorit të kujtimit të vdekjes së Gjergj Kastriotit-Skenderbe më 28 Nëntor, 1968 në Palermo.

Atë organizim në Palermo 50-vjetë më parë, frymëzuesi dhe inciatori i të cilit ishte vet Dr. Petrota, bashk-kohësit dhe bashkpuntorët e tij të ngushtë, e kishin cilësuar si vepra e tij e fundit e shkëlqyeshme dhe e mrekullueshme, që kurorëzoi një veprimtari patriotike 50-vjeçare, si shtylla kryesore e patriotizmit të Arbëreshëve të Italisë.   Një patriotizëm ky, të cilin Petrota – ndër të tjera — e shfaqte në shumë artikuj të çmueshëm, ndërsa në vitin 1919 së bashku me të vëllain Gaetanin, kishin filluar botimin e revistës “Rassegna italo-albanese”, ku sipas një vlerësimi të Prof Karl Gurakuqit, shiheshin shkrime me vlerë mbarë kombëtare shqiptare.  “Me anën e këtyre artikujve”, shkruan Gurakuqi, “Rozolini mpronte me energji çështjet shqiptare, kufijtë etnikë të Shqipënisë, vetqeverimin e plotë të Atdheut shqiptar, ndërsa luftonte lakmitë e kufitarvet anmiq të Shqipënisë, të cilët me dredhi të ndyta përpiqeshin të shembin themelet e shtetit të posa lindun”.

Kjo, pra është arsyeja që këtë javë të Pavarësisë së Shqipërisë dhe në mbylljen e vitit kushtuar 550-vjetorit të Heroit Kombëtar Gjergj Kastriotit-Skenderbeut, meriton të kujtohet jeta dhe veprimtaria atdhedashëse e arbëreshit Rozolin Petrotës – ndoshta një emër pak i dëgjuar por me shumë merita për kauzën kombëtare — i cilësuar nga bashkohësit e tij si shtylla kryesore e shqiptarizmit të arbëreshëve të Italisë.

Fjala e Kryetarit të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, Dritan Mishto  në Darkën e festimit të 106 vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë/

Në emër të Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA kam nderin e lartë t’Ju uroj Gëzuar Festën e Flamurit, Rroftë Pavarësia Jonë.

Ne sot jemi dëshmitarë se si Federata jonë feston në mënyrë të pandërprerë për 106 vite Festën e Flamurit. Komuniteti shqiptar është zgjeruar me shqiptarë nga të gjitha trevat dhe Ne, Vatra ndjehemi shumë mirë që kjo festë festohet gjithandej. Por, askund tjetër kjo festë nuk të dhuron më shumë emocion sesa këtu, me Vatrën tonë të dashur. Ndaj, dua t’Ju falenderoj nga zemra dhe t’ju shpreh mirënjohjen më të thellë, që keni ardhur të nderoni Flamurin dhe Federatën VATRA.

Jam i lumtuar dyfish që sipas traditës 106 vjecarë, klerikët tanë janë të pranishëm dhe dua t’i shpreh respektin tim më të thellë Dom Pjetër Popaj, Imam Edin Gjoni dhe Father Hieromonk Nikodhim, të cilët kanë qenë gjithmonë me ne duke mbajtur lart amanetin e të parëve tanë për ruajtjen dhe ushqimin e harmonisë fetare.

Të mbledhur përherë e më shumë bashkë, si në këtë darkë madhështore, Ne tregojmë fuqinë dhe rritjen e pandërprerë të VATRËS, e cila është Nder mbi Nder i Kombit dhe autoriteti moral më i fuqishëm në botën shqiptare. Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA do të qëndrojë fort kundër të gjithë atyre që po e plagosin vendin tonë në mënyrë të pamëshirshme, me korrupsion, me kanabizim, me varfëri, me vrasjen e shpresës për të ardhmen, me largimin masiv të të rinjve, dhe c’ka është me e keqja, me rikthimin e mentalitetit dhe simboleve të komunizmit. Ndaj, ashtu si në kohët e shkuara kur VATRA ishte në ballë të zgjidhjes së halleve të shqiptarëve, edhe sot, ne jemi të vendosur dhe të bashkuar për të qenë një grusht i fortë për cilindo që e sheh vendin tonë dhe shqiptarët si plackë për t’u zhvatur.

Kohët e fundit, disa individëve u ka lindur një “dashuri” për Federatën VATRA. Por, këtë “dashuri” nuk e shprehin duke bashkëpunuar në zgjidhjen e problematikave të rënda, që po i marrin frymën shqiptarëve në Shqipëri dhe Ballkan. Këtë “dashuri” e shprehin duke hedhur baltë. Por, VATRA të dashur vëllezër dhe motra është një udhëtare që nuk do të ndalojë kurrë dhe nuk do të stepet në rrugën e saj për përmbushjen e misionit, që i ka dhënë historia. Ashtu sic thotë Wilson Churchill: “Nëse udhëtari do të kthejë kokën pas lehjes së cdo qeni, nuk do të arrijë kurrë në destinacion”.

Prandaj, VATRA dhe Shqipëria moderne,  si të lidhura pazgjidhshmërisht do të jenë bashkë në rrugën e tyre derisa të arrijnë në destinacionin tonë historik, duke zgjidhur të gjitha cështjet shqiptare të mbetura dhe duke u bërë dëshmitarë të të vërtetave të mëdha historike.

Ndaj, cdo Vatran sot ka të drejtën morale të thërrasë deri në kupë të qiellit:

Jam Shqiptar se jam  Vatran!

Jam Vatran se jam Shqiptar!

Rroftë Federata Panshqiptare e Amerikës VATRA!

Rrofshin Shqiptarët kudo ndodhen!

Zoti bekoftë Shtetet e Bashkuara të Amerikës!

– VATRA dhe “Albania Heritage Foundation of Tampa Bay” organizuan një manifestim të shkëlqyer në Ditën e Flamurit/

– Këngëtarët superstarë Frederik Ndoci, Gëzim Nika dhe Ermira Babaliui e mbajtën të ndezur festën deri pas mesnatës/

– Performancë e shkëlqyer e grupit të valleve “Shqiponja”, pjesmarrëse në Festivalin Folkorik Ndërkombëtar në St.Peterburgs…/

– Recituesit e Shkollës Shqipe”VATRA” përcollën vargje me frymë atdhetare/

Nga Luan Kalana*/

Fotografitë- Gearta A Kraja/(Per me shume fotografi shihni ne facebook-dielli vatra)

Shqiptarët e Diasporës, zemra e Shqipërisë . -Mbrëmje madhështore festive familjare ,Festa e Flamurit në Clearwater -Tampa Bay Florida me pjesmarrjen e këngëtarëve superstar Gëzim Nika, Frederik Ndoci, Ermira Babaliu si dhe një performancë e shkëlqyer e grupit të valleve “Shqiponja”të vajzave shqiptare ,me një repertor të ri vallesh nga të gjitha krahinat e vendit me kostume kombëtare. Pas Himnve Kombëtare,të dy vendeve tona SHBA dhe të Shqipërisë të kënduara nga vajzat shqiptare,në skenë u ngjitën vogëlushët , studentet e Shkollës Shqipe “VATRA” që recituan në shqip, vargje për Shqipërinë.Ata u duartrokitën me emocione nga pjesamarrësit e shumtë që kishin mbushur pallatin e Sportit,të ardhur dhe nga qytete të tjera të shtetit të Floridës ; si nga Naples,Miami,Janksoville, Orlando e të tjerë.

Artistja koreografe Anisa Papadhima “hoste” e mbrëmjes ftoi në shesh palestër grupin e valleve” Shiponja ” të vajzave shqiptare, të cilat erdhën pas suksesit të bujshëm në skenën e Festivalit të 44-Folkorik Ndërkombëtar në St.Peterburgs. Ato ngritën peshë publikun pjesamarrës sikur të ishin shqiponja të vërteta që “fluturonin” në sallë.

Në mes të një entusiazmi të papërshkruar mbajti fjalën e rastit kryetari i degës së “Vatrës” të Tampës, z.Tasim Ruko. Ai theksoi momentet historike të lirisë që nga ngritja e Flamurit 28 nëntor 1912 deri në ditët tona duke përmendur edhe Pavarsinë e Kosovës dhe të përpjekjet për liri, përpjekjet e popullsisë çame për të fituar të drejtat e tyre legjitime për t’u kthyer në shtëpitë e tyre, tek varret e të afërmëve, dhe njohja e genocidit mbi popullsinë e pavarur çame. Përshëndeti në emër të shoqatës “Albania Heritage Foundation of Tampa Bay,” znj.Ersi Pasko, organizatore e mbrëmjes festive bashkë me degën e “Vatrës”,që vlen të përgëzohen për një organizim të përsosur të këtij evenimenti historik. Hapi siparin e këngëve kantoutori i mrekullueshëm Frederik Nodoci,duke ftuar pjesmarrësi të ngriheshin në kmbë dhe të këndonim së bashku këngën “Për Mëmëdhenë” me vargjet himn “Eja ,eja ,mbidhuni këtu- këtu, bashkë me Ne..”

Këndonin të gjithë njëzëshëm si një kor i përbashkët…Sa bukur…Ishte zëri i Diasporës, zemra e Shqipërisë. Plot emocione dhe me duartrokitje u ndoqën këngët atdhetare të këngëtarit aq popullor Gezim Nika, i cili zbriti nga skena në sallë dhe këndonte live dhe kërcente së bashku me pjesmarrësit. Gaz dhe hare, motra e vëllezërit shqiptarë të gjithë bashkë brohorisnin e këndonin për Shqipërinë “kuq e zi”. Gjatë mbrëmjes festive pati dhe momente emocionale të papërshkruara që lanë mbresa të pashlyeshme tek pjesmarrësit në sallë.Aktivistja e dalluar e komunitetit shqiptar znj Emine Idrizi, i dhuroi një buqetë me lule këngëtares korçare Ermira Babaliu për interprtimine palodhur të këngëve qytetare dhe ato të serenatave korçare. Me duartrokitje u pritën, edhe dhënia e stimujve moralë ,aktivistëve të dalluar të komunitetit shqiptar nga Dr.Ardian Kraja, lideri i komunitetit shqiptar, i cili falenderoi dhe i dhuroi nga një çmim simbolik veteranëve patriotë të palodhur z.Isuf Spahia dhe z.Metat Idrizi. Nuk mund te lëmë pa përemendur fotografen e re profesioniste të talentuar e të palodhur të komunitetit ,Gearta A. Kraja,e cila si një kroniste e vërtetë , shkrepte aparatin duke regjistruar gëzimin dhe mbresat e mbrëmjes. Mbrëmja E Flamurit Kuq e Zi vazhdoi deri pas mesnate mes këngëtarëve, me këngë e valle papushim.Gëzuan shqiptarët e Diasporës, Festën e bukur të Flamurit. Ky eveniment është një mesazh historik për vëllazërimin dhe bashkimin e Kombit Shqiptar. Të rrojë Shqipëria në shekuj!.

* Luan Kalana,-Sekeretar i degës së Shkrimtarëve dhe  artisteve në Clearwater& Gearta A.Kraja,-fotografe dhe dancer e grupit te valleve Shqiponja”

24 nentor 2018 Florida SHBA.

GEORGE H. W. BUSH (1924 – 2018)/

• Presidenti i 41-tё i Shteteve tё Bashkuara ( dhe babai i tё 43-it) vdiq nё moshёn 94 vjeç. Nё Shtёpinё e Bardhё pёr njё mandat, mbylli erёn e Luftёs sё ftohtё dhe udhёhoqi luftёn e parё tё Gjirit./

-Bushi i vjetёr i humbi zgjedhjet e vitit 1992, i tradhёtuar nga kriza ekonomike e brёndёshme dhe nga qёndrimi i tij, i pёrceptuar nga njerёzia si shumё i ftohtё dhe aristokratik. Duke u marrё me qytetarё qё ndjeheshin tё varfёruar, i ngushёllonte me mesazhe tё shkurtёra e tё ngrira. U mund nga njё guvernator i panjohur i Arkansasit, qё dinte tё arrinte zemrёn e njerёzisё: “Ndjej vuajtjen tuaj”. Deri nё ngёrdheshjen e njohur: “It’s the economy, stupid”. Kёshtu kanguri i vogёl Klinton zuri vendin e drejtuesit tё fundit tё brezit tё luftёs botёrore./

Shkruar nga Massimo Gaggi/ Corriere Della Sera/

NEW YORK 1966: presidenti Lyndon Johnson arrin nё Houston pёr tё mbёshtetur kandidatin demokrat tё Texasit qё kёrkon t’i marrё vendin nё Kongres George H. W. Bushit, deputetit republikan nё fuqi. Bushi dёrgoi gjithё personelin e zyrёs sё tij zgjedhore pёr tё duartrokitur presidentin qё kishte ardhur t’a sulmonte. Njё anekdotё e vogёl qё thotё shumё se sa ёshtё ndryshuar nё pak dhjetёvjeçarё politika amerikane: stil e brendi. Nuk ёshtё e rastit qё  njё personazh, i cili mё parё se tё fitonte presidencёn, kishte qёnё njё pronar i pasur nafte, shefi i Cia-s nё vitet qё e majta shikonte shёrbimet e fshehta me armiqёsi, dhe zёvendёs i Reagan-it tё adhuruar nga e djathta mё konservatore, nё çastin e vdekjes merr nderime mё tё ngrohta nga demokratёt se sa nga republikanёt.

Barack Obama qan “atdhetarin dhe shёrbyesin e pёrunjur tё Shtetit, tё cilit i detyrojmё njё mirёnjohje tё pakufishme”, ndёrsa ёshtё i ngrohtё edhe lavdёrimi i Bill Clintonit (i cili e mundi nё 1992 mbas njё fushate tё ashpёr zgjedhore), ai i Al Gore-t e tё tjerё drejtuesve demokratё. Natyrisht edhe republikanёt i bёjnё nderimet presidentit tё tyre, por nё mёnyrё mё tё thatё. Donald Trump ka vendosur tё marrё pjesё nё funeralin e tij dhe ka lёshuar njё komunikatё nё tё cilёn nderon shtetarin mbasi e ka lavdёruar nё tuitet e para pёr dhuntitё e tij njerёzore dhe lidhjet e tij me familjen.

Me gjasё ёshtё njё pasqyrim i ndryshkut qё ishte ndёrmjet dy presidentёve: Trump-i i arritur nё Shtёpinё e Bardhё duke kriminalizuar drejtimin e vjetёr tё mishёruar, djathtas, pikёrisht nga familja Bush. Dhe Georgi plak qё, megjithёse nё njё stil shumё tё matur, nuk mungonte tё bёnte tё pёrbirohej pёrçmimi i tij pёr mёnyrёn e vrazhdё tё tё bёrit politikё tё Trump-it qё njё herё, duke braktisur urtёsinё tradicionale, e pёrcaktoi madje si njё mitdhёnёs.

Nё njё karrierё publike, tё zgjatur nё gati 70 vite, presidenti i 41-tё i Shteteve tё Bashkuara, i vdekur nё moshёn 94 vjeç, ka qёnё protagonist i njё Amerike tashmё tё fshirё: ajo nё tё cilёn politikanёt , tё djathtё e tё majtё, bashkёndanin tё njёjtat vlera, kishin njё etikё tё pёrbashkёt. Madje ishin t’aftё tё flijoheshin, jo vetёm me fjalё, pёr Vendin e tyre. Ishin mёsuar tё qeverisnin duke mbajtur gjithmonё nё vёmёndjen e duhur kompetencёn dhe urtёsinё.

Ishte njё kushtim qё Bushi tregoi qё nga vitet e rinisё: bir i njё senatori tё Conecticut, i rritur nё kamje e gati pёr tё hyrё nё universitetet mё tё çmuara tё Amerikёs, 18 vjeç braktisi gjithshka, mbas sulmit japonez tё Pearl Harbor-it, pёr t’u rekrutuar nё Marinё. Qe piloti i ri i US Navy. U dekorua si hero i luftёs mbasi u rrёzua me aeroplanin e tij mё 1944.

Mbas mbarimit tё luftёs u diplomua nё Yale e pastaj u shpёrngul nё Texas, ku nё moshёn 40 vjeçare ishte njё milioner i naftёs. Por politika e tёrhiqte mё shumё se sa biznesi: dy mandate nё Kongres, pastaj role diplomatikё si ambasadori i ShBA nё OKB e mё pas nё Kinё, pastaj shef i Cia-s. Mbas viteve pёrkrah Reagan-it si zёvёndёs i tij, zgjedhja president mё 1988. Nё Shtёpinё e Bardhё qёndroi vetёm pёr njё mandat, por nё vite tejet tё ngjeshura pёr politikёn e jashtёme amerikane e botёrore: sot kujtohet mbi tё gjitha pёr Luftёn e Gjirit tё vitit 1991 qё e pa protagonist absolut, por George H. W. Nё Shtёpinё e Bardhё ka mbyllur erёn e “Luftёs sё ftohtё” e ka mbarёshtuar me urtёsi stinёn e rёnies sё Murit tё Berlinit e tё shkёrmoqjes sё BRSS, deri nё ribashkimin e dy Gjermanive. Ka dhёnё njё ndihmesё tё rёndёsishme nё çarmatimin me Traktatin pёr pakёsimin e armёve strategjike mё 1991.

Mbas mёsymjes sё Kuvajtit nga ana e Irakut Bushi i vjetёr dijti tё ndёrtojё njё bashkёlidhje shumё tё gjёrё, pothuajse planetare, kundёr Sadam Hysejnit. Ajo e janarit 1991 qe njё luftё rrufe. Por mbas çlirimit tё Kuvajtit dhe shkatёrrimit tё ushtrisё irakene, presidenti amerikan  e ndaloi marshimin para se t’arrinte nё Bagdad. Mos shfronёsimi i diktatorit iraken nё atё kohё ngjalli mjaft dyshime. Ai e shpjegoi me vullnetin pёr tё mos krijuar njё fuqi pushtimi tё pёrherёshme: nёse do tё kishin pushtuar kryeqytetin amerikanёve do t’u duhej tё qeverisnin Irakun. Atё e bёri 12 vjet mё vonё i biri George i riu, i 43-ti president amerikan, me pёrfundime shkatёrrimtare, qё sё mbrami, i kanё kthyer dinjitet zgjedhjeve politike tё njё presidenti, sot i konsideruar njё drejtues i madh i politikёs sё jashtёme tё ShBA.

Megjithё sukseset e tij ndёrkombёtare, Bushi i vjetёr i humbi zgjedhjet e vitit 1992, i tradhёtuar nga kriza ekonomike e brёndёshme dhe nga qёndrimi i tij, i pёrceptuar nga njerёzia si shumё i ftohtё dhe aristokratik. Duke u marrё me qytetarё qё ndjeheshin tё varfёruar, i ngushёllonte me mesazhe tё shkurtёra e tё ngrira. U mund nga njё guvernator i panjohur i Arkansasit, qё dinte tё arrinte zemrёn e njerёzisё: “Ndjej vuajtjen tuaj”. Deri nё ngёrdheshjen e njohur: “It’s the economy, stupid”. Kёshtu kanguri i vogёl Klinton zuri vendin e drejtuesit tё fundit tё brezit tё luftёs botёrore.

“Corriere della Sera”, 2 dhjetor 2018   E pёrktheu Eugjen Merlika

….Prej muratorit të antikuitetit e deri te krijuesit e kohërave moderne, prej Mimarit e deri te Sokoli, talenti i arkitektit Shqiptar vazhdon të pasuroj thesarin botëror./

Teksti dhe Fotografija: Ilir Rizaj/

Vala e re e arkitektëve të talentuar Shqiptarë  që jetojnë dhe veprojnë në vende Perendimore është duke u shtuar çdo ditë. Eshtë kjo një dukuri jo e papritur, nësë kemi parasysh se arkitektët kryesorë në Perandorine Otomane kan qenë me prejardhje nga mjedisi jonë, me Mimar Sinanin në krye, që njihet si një nga krijuesit më gjenial në këtë lami.

Arkitekti Sokol Malushaga jeton dhe vepron në New York, është bashkëpronar me Eduard Malushin në Ari Group, kompani arkitektonike-ndërtimore që është e specializuar në projekte ultra-luksoze në Manhattan.

Sokoli ka studjuar arkitekturën në Cooper Union, një nga kolegjet më të respektuar në botë. Punimi që lidhet me tezën e tij të diplomës (1997), është zgjedhur të shfaqet në Cooper Union në ekspozitën Arkiva dhe Objekti – Virtuale dhe Fizike, ekspozitë që ka për qëllim t’i bëj homazh pedagogëve të këtij institucioni, duke prezentuar projektet e studentëve të tyre të 50 vjetëve të fundit.

Prej një numri shumë të madh të studentëve, janë zgjedhur vetem 35 teza të diplomës për këtë ekspozitë. Punimi i Sokolit, që ka si subjekt koncepin e murit dhe tullës, shfaqet në mesin e projekteve nga disa prej arkitektëve dhe pedagogëve të sotëm me fame botërore, që kane studjuar në Cooper Union, si Daniel Libeskind, Diane Lewis, Elizabeth Diller e të tjerë.

Sipas Sokolit, projekti i tij është një studim i kufijve që definohen me prezencën e mureve dhe ri-ndërtimin e tyre të vazhdueshëm: kufijtë e një dhome, shtëpije, rruge dhe qyteti gjithmonë janë definuar me mur…muret jane të gjalla, kanë rrënjë, që te ngritet muri, një sacrificë është bërë.

Sokol Malushaga ia kushton këtë projekt vendlindjës së tij Pejës, duke theksuar në vazhdim se Peja është njohur si qytet i zejeve të shumta, një prej tyre edhe tullë-mbaruesve, kështu që rrjedhimisht tulla dhe muri e simbolizojnë dialogun mes të vjetrës dhe te resë, që mundesojnë struktura qe kurrë nuk kryhen.

Prej muratorit të antikuitetit e deri te krijuesit e kohërave moderne, prej Mimarit e deri te Sokoli, talenti i arkitektit Shqiptar vazhdon të pasuroj thesarin botëror.

-Që para afër tre dekadave, Presidenti historik i Kosovës Dr. Ibrahim Rugova hapur përcaktonte pozicionin gjeopolitik kosovar dhe shpallte idenë për Kosovën shtet të pavarur/-“I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”, theksonte shumë prerë  Ibrahim Rugova në  6 tetor 2005, në takimin e parë  me Grupin Negociator/

– “Objektivi kryesor është pavarësia e Kosovës. Do të punojmë në të gjitha segmentet që të jetë një pavarësi e qëndrueshme, që do t’u përgjigjet të gjithë qytetarëve të Kosovës, në të mirë të të gjithë qytetarëve të Kosovës”,  theksonte Presidenti Rugova në 23 dhjetor 2005 – në takim të fundvitit të tij të fundit, ku  paralajmëronte formimin edhe të dy ministrive të reja – të Ministrisë së Mbrojtjes dhe asaj të Punëve të Jashtme/

SPECIALE – Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI/

PRISHTINË, 2 Dhjetor 2018/ Para 74 viteve,  në 2 dhjetor 1944 në fshatin Cercë, komuna e Istogut, ka lindur Ibrahim Rugova, i cili kujtohet si Presidenti historik i Kosovës dhe arkitekti i pavarësisë.

Përfaqësues institucionalë e politikë dhe qytetarë i bëjnë homazhe Presidentit historik dhe vizitojnë familjen e tij.

Kryeministri i Republikës së Kosovës,  Ramush Haradinaj, ka bërë homazhe në vigjilje të ditëlindjes së Presidentit historik.

Sot, në homazhe, në emër të Kryesisë së Lidhjes Demokratike të Kosovës, nënkryetari Agim Veliu ka vlerësuar lartë figurën e Rugovës duke theksuar se ishte arkitekt i pavarësisë së Kosovës.

“Rugova ishte Presidenti i parë i Kosovës, i cili ëndrrat shekullore të popullit për liri, pavarësi e demokaci i projektoi bukur dhe i udhëheqi ato deri në realizimin e tyre”, tha ai.

Në vizitën Familjes Rugova, më emër të kryesisë së LDK-së ka folur sekretari i përgjithshëm, Ismet Beqiri, i cili ka vlerësuar lartë punën, jetën dhe veprën e Presidentit historik të Kosovës. 

 Në veprimtaritë përkujtimore theksohet se  në lëvizjen për liri e pavarësi Rugova u bë simbol i rezistencës me përkrahjen e gjithë popullit të Kosovës, elitës intelektuale, patriotëve dhe të botës demokratike perëndimore.

Që para afër tre dekadave, Rugova hapur përcaktonte pozicionin gjeopolitik kosovar dhe shpallte idenë për Kosovën shtet të pavarur. “Zgjidhja më e mirë është Kosova e pavarur e neutrale, e hapur ndaj Shqipërisë e Serbisë dhe një administrim civil ndërkobëtar si fazë kalimtare”, theksonte e ritheksonte ai.

Rugova, derisa ishte kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, në 23 dhjetor 1989 u bë themeluesi dhe lideri i Lidhjes Demokratike të Kosovës, e cila më shumë se parti politike lindi si lëvizje gjithëpopullore për liri, pavarësi e demokraci.

Pas Deklaratës Kushtetuese të 2 Korrikut e Kushtetutës së 7 Shtatorit 1990, që shpallte Kosovën Republikë, si dhe Referendumit për Pavarësi të fundshtatorit 1991, në 24 maj 1992 Rugova në zgjedhjet e para pluraliste nacionale parlamentare e presidenciale u zgjodh Presdiednt i Republikës së Kosovës, e cila atëherë nuk u njoh ndërkombëtarisht, megjithatë ishte dhe njihej si deklarim i fuqishëm i vullnetit kombëtar, politik e demokratik.

Si gjithmonë, edhe në 4 mars 2002, duke u inauguruar në Parlamentin e Kosovës President i pas zgjedhjeve të para nacionale të pasluftës – në liri, Rugova shprehej: “Çdo ditë ne të gjithë duhet të zgjohemi me një mendim të bukur: ‘Çfarë të mire mund të bëjmë sot për Kosovën?’”.

Pavarësia e Kosovës, në të mirë të gjithë qytetarëve të saj, dhe si i vetmi kompromis, theksohej e ritheksohej vazhdimisht nga Rugova.

 “I vetmi kompromis për Kosovën është pavarësia, dhe ky është optimumi i gjithë shqiptarëve në rajon”, theksonte shumë prerë  Ibrahim Rugova në  6 tetor 2005, në takimin e parë  me Grupin Negociator, formimi i të cilit me përfaqësim nga maxhoranca e opozita dhe shoqëria civile ishte një moment me shumë rëndësi për unitetin në vend si dhe për bisedimet për statusin e Kosovës të udhëhequra nga i dërguari i posaçëm i Sekretarit të Përgjithshëm të OKB-së, Presidenti Martti Ahtisaari, e pastaj edhe nga Treshja SHBA-BE-Rusi në angazhimet shtesë.

Me Presidentin historik të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, intervistën e parë ekskluzive e kam zhvilluar për Agjencinë Telegrafike Shqiptare para më shumë se 24 viteve, derisa bisedonim gjatë ditën e enjëte të 22 shtatorit 1994, në zyrën e tij, ku sot është muzeu – Shtëpia e Pavarësisë së Kosovës. Ishte atëherë kohë e rëndë e okupimit dhe dhunës serbe kundër shqiptarëve të Kosovës. “Një represion masiv në Kosovë ka rritur tensionet politike këtu dhe në rajon, ndaj është e domosdoshme prania ndërkombëtare”, e përshkruante situatën dhe e kërkonte zgjidhjen Presidenti Rugova, në intervistën ku fliste edhe për “lidhjet konfederale apo bashkimin me Shqipërinë” të Republikës së Kosovës, si dhe për një “politikë globale që sa më parë të bjerë muri mes shqiptarëve”.

Në intervistë, Presidenti Rugova tek fliste atëherë si për ëndërra parashikonte ngjarjet që pasuan, theksonte se “kishte kërkuar një mbrojtje për Kosovën para një viti e gjysmë, një protektorat ndërkombëtar civil, një administratë civile, që do të vendosej për një kohë në Kosovë, që të normalizohet jeta dhe më pas të bisedohej me serbët për ardhmërinë e Kosovës”.
“Bisedimet shqiptaro-serbe duhet të zhvillohen në prani të një pale të tretë të autorizuar, që do të garantonte edhe dialogun edhe rezultatet e dialogut dhe që natyrisht do ta udhëhiqte atë. Kjo palë e tretë duhej të gjendej nga SHBA-të, Kombet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian”, theksonte Rugova.
Ai besonte se mbrojtja ndërkombëtare në Kosovë do të mbërrinte. 

“Në planin ndërkombëtar ideja për mbrojtje ndërkombëtare në Kosovë shqyrtohet, do të thotë është marrë në konsiderim, dhe shikohen mundësitë si të aplikohet kjo dhe si të veprohet në këtë drejtim”, shprehej Presidenti Rugova.
Pyetjes se çfarë do të thotë politikë globale shqiptare dhe si mund të realizohet ajo në praktikë, në kushtet e ndarjes së shqiptarëve me shumë kufij, Presidenti Rugova iu përgjigj: “Kjo politikë do të shembë muret mes shqiptarëve”.

“Praktikisht mund të themi se politika globale shqiptare ka nisur të realizohet. Përkundër pengesave të shumta, që ka sidomos Kosova, sot kemi kontakte të ndryshme, bashkëpunim, qoftë në planin kulturor, në planin arsimor, në planin politik. E kam thënë disa herë, por vazhdimisht duhet të përsëriten gjërat, se për herë të parë ne shqiptarët po bashkëpunojmë në planin politik”, theksonte Presidenti historik i Kosovës.
“Në këtë politikë globale shqiptare respektohet vullneti politik i shqiptarëve të Kosovës, pastaj i shqiptarëve në Maqedoni, i shqiptarëve në Mal të Zi e në Preshevë, Bujanovc e Medvegjë. Do të thotë se kemi një vizion se ç’duhet të bëjmë në këtë drejtim. Dhe, mund të them se politika globale shqiptare përditë është prezente dhe realizohet hap pas hapi, nuk është diçka abstrakte”, shprehej ai.
Rugova vlerësonte se, “politikë globale është se sot Shqipëria më shumë se kurrë e ndihmon çështjen e Kosovës dhe çështjen shqiptare në planin ndërkombëtar”. “Po ashtu, edhe Kosova me institucionet e saj, brenda dhe jashtë, e ndihmon Shqipërinë dhe në këtë plan ka një bashkëpunim, një mirëkuptim dhe një marrëveshje, që nuk e kemi pasur më parë ne shqiptarët”, vijonte ai. 

Në 11 tetor 1991, në Prishtinë, ishte miratuar Deklarata politike e Këshillit Koordinues të Partive Politike Shqiptare në Jugosllavi, kryetar i të cilit ishte kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Ibrahim Rugova.  Deklarata kishte tre opsione për zgjidhjen e çështjes shqiptare.

Presidenti Rugova në intervistën që zhvilloja vlerësonte se, “ky është një dokument mjaft i rëndësishëm, që i përfshinë të gjitha, pra edhe vizionin e një uniteti e një integrimi shqiptar” , se “opcioni i parë ishte një Kosovë e pavarur e neutrale”, dhe “që shqiptarët në Maqedoni si element i rëndësishëm i atij shteti apo asaj republike, që është në zhvillim e sipër,  të jenë shtetformues, ndërsa shqiptarët në Mal të Zi dhe në Preshëvë, Bujanoc e Medvegjë të kenë një vetadministrim, një autonomi lokale”.

Me Presidentin historik Dr. Ibrahim Rugova isha edhe në konferencat e shumëta për shtyp që mbante para, gjatë e pas luftës në Kosovë, ku bëja pyetje e merrja përgjigje, kam zhvilluar edhe intervista tjera ekskluzive për gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja, jam takuar edhe në raste të tjera…

Më pak se një muaj para se të kaloi në amshim njeriu që bëri epokë, Presidenti historik Rugova – Presidenti i lëvizjes së fuqishme gjithëpopullore demokratike për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës, në ditën e përvjetorit të themelimit të LDK-së,  partisë-lëvizje, që e udhëhiqte që nga fillimi, regjistrova fjalët-mesazhin e tij, si një amanet, në Rezidencën në lagjen Velania të Prishtinës, në 23 dhjetor 2005.
“Objektivi kryesor është pavarësia e Kosovës. Do të punojmë në të gjitha segmentet që të jetë një pavarësi e qëndrueshme, që do t’u përgjigjet të gjithë qytetarëve të Kosovës, në të mirë të të gjithë qytetarëve të Kosovës”,  theksonte Presidenti Rugova në atë takim të fundvitit të tij të fundit, ku  paralajmëronte formimin edhe të dy ministrive të reja – të Ministrisë së Mbrojtjes dhe asaj të Punëve të Jashtme.

Ibrahim Rugova u shua në 21 janar 2006. Më shumë se gjysëm milioni njerëz u mblodhën në Prishtinë, gjithë bota nderoi në përcjelljen e fundit për Presidentin historik, i cili prehet në amshim në lagjen Velania te Bregu i Diellit, të kryeqytetit të Kosovës.

DR. IBRAHIM RUGOVA

Presidenti Historik i Kosovës

Shënime biografike: letrare dhe politike

Ibrahim Rugova lindi më 2 dhjetor 1944 në fshatin Cercë, komuna e Istogut. Më 10 janar 1945 komunistët jugosllavë ia pushkatuan të atin, Ukën dhe gjyshin Rrustë Rugova, që kishte qenë luftëtar i njohur kundër çetave çetnike që po depërtonin në Kosovë gjatë Luftës së Dytë Botërore.

Ibrahim Rugova shkollën fillore e kreu në Istog, të mesmen e kreu në Pejë, më 1967. Fakultetin Filozofik – Dega Gjuhë e Letërsi Shqipe e kreu në Prishtinë. Gjatë vitit akademik 1976-77 qëndroi në Paris, në Ecole Pratique des Hautes Etudes, nën mbikëqyrjen e Prof. Roland Barthes-it, ku ndoqi interesimet e veta shkencore në studimin e letërsisë, me përqendrim në teorinë letrare. Doktoroi në fushën e letërsisë në Universitetin e Prishtinës, më 1984. Në vitin 1996 Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh anëtar korrespondent i Akademisë së Arteve dhe Shkencave të Kosovës. Në fillim ishte redaktor në gazetën e studentëve Bota e re dhe në revistën shkencore Dituria (1971-72), që botoheshin në Prishtinë. Një kohë punoi edhe në revistën Fjala. Mandej, për afro dy dekada, Dr. Ibrahim Rugova veprimtarinë e vet shkencore e zhvilloi në Institutin Albanologjik si hulumtues i letërsisë. Një kohë ka qenë kryeredaktor i revistës Gjurmime albanologjike të këtij Instituti. Me krijimtari letrare u mor që nga fillimi i viteve gjashtëdhjetë.

Dr. Ibrahim Rugova më 1988 u zgjodh kryetar i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, që u bë bërthamë e fuqishme e lëvizjes shqiptare, e cila kundërshtoi sundimin komunist serb dhe jugosllav në Kosovë.

Si intelektual me nam që i jepte zë kësaj lëvizjeje intelektuale e politike Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh, më 23 dhjetor 1989, nga themelimi kryetar i Lidhjes Demokratike të Kosovës, partisë së parë politike në Kosovë që sfidoi drejtpërdrejt regjimin komunist në fuqi. LDK, nën udhëheqjen e Dr. Ibrahim Rugovës, u bë shpejt forca politike prijëse në Kosovë, duke mbledhur shumicën e popullit rreth vetes. Në bashkëpunim me forcat e tjera politike shqiptare në Kosovë si dhe me Kuvendin e atëhershëm të Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova dhe LDK-ja përmbyllën kornizën ligjore për institucionalizimin e pavarësisë së Kosovës. Deklarata e pavarësisë (2 korrik 1990), shpallja e Kosovës Republikë dhe miratimi i kushtetutës së saj (7 shtator 1990), referendumi popullor për pavarësinë dhe sovranitetin e Kosovës, mbajtur në fund të shtatorit 1991, qenë prelud për zgjedhjet e para shumëpartiake për Kuvendin e Kosovës, mbajtur më 24 maj 1992. Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Republikës së Kosovës. Dr. Ibrahim Rugova u rizgjodh President i Republikës së Kosovës në zgjedhjet e mbajtura në mars të vitit 1998.

Nën udhëheqjen e Dr. Ibrahim Rugovës LDK-ja fitoi shumicën e votave në zgjedhjet e para lokale të sponsorizuara ndërkombëtarisht në Kosovën e pasluftës në tetor të vitit 2000 si dhe n zgjedhjet e para nacionale në vitin 2001 dhe në zgjedhjet e dyta lokale të vitit 2002. LDK fitoi edhe zgjedhjet e fundit nacionale më 2004.

Dr. Ibrahim Rugova u zgjodh President i Kosovës në mars të vitit 2002 dhe u rizgjodh edhe më 2004.

Dr. Ibrahim Rugova vdiq më 21 kallnor 2006 në Prishtinë dhe u varros në Bregun e Diellit me nderimet më të mëdha të popullit të Kosovës.

Në përvjetorin e vdekjes së Ibrahim Rugovës, më 21 janar 2007, Presidenti i Kosovës, Dr. Fatmir Sejdiu, dekoroi Presidentin historik të Kosovës me Urdhrin “Hero i Kosovës”, titulli më i lartë në vendin tonë që u jepet figurave historike shqiptare dhe të Kosovës që kanë bërë “vepra trimërie për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës”.

Ibrahim Rugova ka botuar këto vepra:

– Prekje lirike, Rilindja, Prishtinë, 1971,
– Kah teoria, Rilindja, Prishtinë, 1978,
– Bibliografia e kritikës letrare shqiptare 1944-1974, Instituti Albanologjik, Prishtinë, 1976 (së bashku me Isak Shemën),
– Kritika letrare (nga De Rada te Migjeni), Rilindja, Prishtinë, 1979 (së bashku me Sabri Hamitin),
– Strategjia e kuptimit, Rilindja, Prishtinë, 1980
– Vepra e Bogdanit 1675-1685, Rilindja, Prishtinë, 1982,
– Kahe dhe premisa të kritikës letrare shqiptare 1504-1983, Instituti Albanologjik, Prishtinë, 1986
– Refuzimi estetik, Rilindja, Prishtinë, 1987,
– Pavarësia dhe demokracia, Fjala, Prishtinë, 1991,
– Çështja e Kosovës, Dukagjini, Pejë, 1994,
– Kompleti i veprave të Ibrahim Rugovës në tetë vëllime, Faik Konica, Prishtinë, 2005

Çmimet dhe titujt ndërkombëtarë të Ibrahim Rugovës:

– Më 1995, Dr. Ibrahim Rugovës iu dha Çmimi për paqe i Fondacionit Paul Litzer në Danimarkë.
– Më 1996, Dr. Ibrahim Rugova u shpall Doktor Nderi (Honoris Causa) i Universitetit të Parisit VIII, Sorbonë, Francë.
– Më 1998, Dr. Ibrahim Rugovës iu nda Çmimi Saharov i Parlamentit Evropian.
– Në vitin 1999, Dr. Rugova mori Çmimin për paqe të qytetit Mynster, Gjermani, ndërsa u shpall qytetar nderi i qyteteve italiane: Venedik, Milano dhe Breshia.
– Në vitin 2000, Dr. Ibrahim Rugova mori çmimin për paqe të Unionit Demokratik të Katalonisë “Manuel Carrasco i Formiguerra” në Barcelonë, Spanjë.
– Në vitin 2004 Dr. Ibrahim Rugova u nderua me Çmimin e Evropës, Senator Nderi nga Fondacioni panevropian Coudenhove-Kalergi.
– U nderua gjithashtu nga Komonuelthi i Pensilvanisë (SHBA), “Mik i Shteteve të Bashkuara të Amerikës”.

Takim Botëror i Poezisë, Strasburg/

Nga Fotaq Andrea-Strasburg/*

Në datat 19-24 nëntor 2018, u mbajt në Strasburg, konsideruar si kryeqyteti i Europës, Takimi Botëror i Poezisë, organizuar nga Shoqata Mo-Zar (Mots-Arts), në bashkëpunim me Forumin Botëror të Demokracisë (Këshilli i Europës), me Bashkinë e Qytetit të Strasburgut si dhe me pjesëmarrje poetësh, shkrimtarësh e studiuesish nga pesë kontinente, nën drejtimin e një Komiteti shkencor përbërë nga profesorë universitetesh europiane, konferencierë, shkrimtarë, botues, doktorë në Letra, etj. dhe kryesuar nga Enrique Uribe, profesor në Universitetin e Strasburgut.

Në Takim, ndër poeteshat, poetët e studiuesit që morën pjesë nga mjaft vende – nga Franca, Portugalia, Spanja, Maroku, Çadi, Kanadja, Irani, Iraku, Belgjika, Rusia, Bullgaria, Rumania, Greqia, Venezuela, Kolumbia, Anglia, Shtetet e Bashkuara, Palestina, Peruja, Gjermania, Algjeria, etj. -, merrte pjesë edhe autori i këtij shkrimi për të përfaqësuar Shqipërinë, ku mbajti kumtesën “Shqiptarët një popull poet” më datën 23 nëntor në Villa Schützenberger, si dhe prezantoi në mënyrë të veçantë dy poetë shqiptarë: poetin martir të demokracisë Havzi Nelën, dhe poetin Moikom Zeqo në Kinema Odysée më 24 nëntor 2018 me poezi që i kishim përkthyer posaçërisht për këtë ngjarje të shënuar.

Takimi botëror i Poezisë u udhëhoq nën moton “Poezi, çfarë ke për të na thënë?”, ku poetë, studiues, botues, librarë, amatorë të poezisë, studentë e gjimnazistë që mbushën sallat për një javë rresht kishin shumë për të thënë në këtë periudhë të cilësuar “Krizë e shoqërisë, Krizë e poezisë”, përballë apatisë së masës njerëzore për mbrojtjen e demokracisë dhe paqes në botë, për kultivimin dhe ruajtjen e tyre nëpërmjet institucioneve demokratike dhe bashkimit e bashkëpunimit mes popujve, duke kundërshtuar çdo fatalizëm, çdo humbje besimi në regjimin demokratik dhe integrimin europian. Në Manifestin e miratuar në përfundim të veprimtarisë, titulluar: “Ruhu Europë, Europa për Europianët”, u vu në dukje fuqimisht se poetët dhe poezia janë në gjendje të rigjallërojnë besimin në vlerat demokratike, se pasioni poetik nuk është thjesht e vetëm në varg, por se atë e përjetojmë të gjithë përditë si qytetarë të këtij universi harmonik që na bashkon mrekullisht, dhe më në fund se poezia mbetet thelbësisht e pandashme nga vetë nocioni i lirisë e i besimit në shoqërinë njerëzore, themeli për ta mbajtur përherë gjallë këtë poezi, siç parashikonte poeti peruvian Cesar Vallejo që më 1937: “Europë, po të kujtojmë: “Ruhu për veten tënde!… Ruhu për të ardhmen…!”  

Paraprakisht, në takim me kryetarin e shoqatës Mots-Arts Enrique Uribe Carreño, i paraqitëm Komitetit drejtues të aktivitetit një abstrakt të kumtesës sonë si dhe dymbëdhjetë poezi të përzgjedhura nga poetë shqiptarë, klasikë e të sotëm (në frëngjisht), nga N. Frashëri, Migjeni, Çajupi, L. Poradeci, D. Agolli, I. Kadare, F. Arapi, Xh. Spahiu, M. Ahmeti, M. Velo, P. Shllaku, D. Çomo. Kërkuam me këtë rast t’i bëhej nderim i veçantë në Takim poetit martir shqiptar Havzi Nela (varur më 1988 nga regjimi komunist – dy vjet para shembjes së Murit të Berlinit), poezia e të cilit “Quand je mourrai” (“Kur të vdes”), së bashku me foton e tij të botoheshin në faqen web kushtuar kësaj ngjarjeje. Kjo kërkesë e jona u miratua menjëherë.

Në kumtesën tonë, për gati një orë e gjysmë, bëmë një historik të shkurtër të poezisë shqipe ndër shekuj, duke u ndalur konkretisht në tre etapa të zhvillimit të poezisë: asaj rilindëse, post rilindëse dhe poezisë së sotme, si dhe duke paraqitur pikëtakimet e poezisë shqipe me poezinë europiane e posaçërisht me poezinë frënge. Vumë në dukje se që më 1847, Lamartin, i shkruante poetit arbëresh De Rada se “poezia ka ardhur nga brigjet tuaja dhe duhet të rikthehet atje”. Po ashtu, në vitet ’40 të shek. XX, një artikull në italisht për kombin shqiptar mbante si titull “Gli Albanesi, un popolo di poeti et di soldati”. Më 1989, një personalitet i njohur francez Xavier Diniau, ish sekretar shteti dhe ish sekretar i përgjithshëm i asamblesë parlamentare të frankofonisë, në një shkrim kushtuar Shqipërisë, vinte në dukje: “Atdheu shqiptar… është krijuar nga poetët”. Veç kësaj, Alain Bosquet dhe Michel Métais, që në vitet ’70, duke prezantuar Kadarenë tek lexuesi francez, nxirrnin në pah shpirtin poetik ndër shekuj të popullit shqiptar dhe po në atë periudhë, dy poezi të Kadaresë do të figuronin për vite me radhë në një Antologji letrare për sistemin e shkollës së mesme franceze (kolegjet e gjimnazet).

Që në fillim, theksuam dallimin midis poezisë gojore, tradicionale dhe tepër të pasur nga njëra anë dhe nga ana tjetër, poezisë së shkruar, të kultivuar apo “savante”, sipas termit të përdorur nga prof. Alexandre Zotos në Antologjinë e tij “Poezia shqipe” me mbi 70 autorë  (botuar më 1996). Vumë në dukje se është pikërisht poezia gojore ajo që përbën bazën themeltare të vetë poezisë së shkruar, shtratin historik të saj. Tradita e fortë e poezisë gojore shqipe, së bashku me folklorin e pasur, njihet që në mesjetën e hershme dhe një libër për poezinë epike shqipe është botuar në Francë më 1968, titulluar “Chansonnier des preux albanais”, (Eposi shqiptar i kreshnikëve), që përmban shumë vëllime në origjinal për këngët historike shqipe me zanafillë në shekujt XI-XII dhe që trajtojnë ngjarje të ardhjes së sllavëve në Ballkan në shekujt VI-VIII. Theksuam në këtë mes pikëtakime të eposit shqiptar me eposin frëng dhe se Këngët e Rolandit (eposi francez) përmbajnë disa strofa për kalimin e frankëve të Karlit të Madh në Shqipëri gjatë periudhës së Kryqëzatës së parë.

Nga ana tjetër, tërhoqëm vëmendjen se kjo poezi gojore është e pasur në zhanre të ndryshme, dhe arrin kulmin e vet me këngët polifonike të Jugut të Shqipërisë dhe këngët me lahutën monokorde të Veriut të Shqipërisë, për të cilat ka shkruar edhe Prosper Merimé. Një lloj i tretë kënge krejtësisht të veçantë përbën korpusi i këngëve çame të Epirit të Veriut, apo të shqiptarëve të Greqisë, pa harruar këngët e shqiptarëve të Italisë (arbëreshëve), apo ato të shqiptarëve të Kosovës. Nëse kënga dhe poezia gojore janë tejet të zhvilluara historikisht në Shqipëri, kjo ndodh thjesht për faktin se gjuha e shkruar ishte e ndaluar gjatë pushtimit  osman prej pesë shekujsh të vendit. Nga ku dhe rëndësia e poezisë gojore, e baladave, legjendave, këngëve epiko-historike, që jo vetëm përcilleshin lehtë me gojë nga brezi në brez për shekuj të tërë, por ishin edhe një përgjigje e drejtpërdrejtë e popullit ndaj pushtimit të egër osman, dhe kur populli i thjeshtë, për çdo ngjarje brenda fshatit, qytetit, krahinës, për çdo bir të tij martir, për çdo bëmë të lartë thurte menjëherë këngë për të pavdekësuar çastin epiko-historik e për të përjetësuar me lirizëm çdo gëzim e dashuri të njeriut shqiptar me jetën dhe natyrën. Në këtë kuptim, theksuam se poezia në Shqipëri është po aq e lashtë sa dhe vetë gjuha shqipe, një degë e veçantë, origjinale, në familjen e gjuhëve europiane.

Katër tiparet themelore të poezisë shqipe:

1. Poezia gojore ka qenë shkollë për lëvizjen patriotike shqiptare, që e ka shoqëruar krejt Rilindjen shqiptare dhe i ka shërbyer në pikën më të lartë zgjimit të ndjenjës kombëtare. Tërë promotorët e Rilindjes shqiptare (rilindësit) kanë qenë para së gjithash poetë, dhe tërë përpjekjet e tyre u kurorëzuan me aktin e shpalljes së pavarësisë më 28 nëntor 1912. Pikërisht, kjo është forca madhore e poezisë së angazhuar militante, të motivuar dhe të mbështetur masivisht.
2. Poezia gojore i ka shërbyer fuqishëm vetë emancipimit të shoqërisë mesjetare dhe feudale shqiptare për ta afruar sa më shpejt me botëkuptimin përparimtar të kohëve moderne, dhe në këtë kuptim, kjo poezi emancipoi edhe vetveten duke u afruar me shkollat poetike europiane.
3. Poezia gojore çeli perspektiva të reja zhvillimi drejt një poezie që përdor bukurinë e gjuhës për ta bërë këtë edhe më shprehimisht artistike dhe të pasur në figura letrare. Synohet drejt idealit të poezisë së kulluar artistike dhe në këtë mes vumë në dukje forcën shprehëse të vargut shqip, aftësinë e gjuhës shqipe nga pikëpamja gramatikore, që lejon zhvendosje të lehtë leksiku dhe veshje të tij bukur artistikisht.
4. Më në fund, poezia e kultivuar në këtë mënyrë ia kthen monedhën e vet poezisë popullore, domethënë, mban gjallë frymën poetike të këtij popullit poet.

Tre etapat (moshat) klasike të poezisë shqipe (sipas prof. Zotos) janë:

Etapa e parë: Rilindja shqiptare, që shkon nga vitet ’40 të shek. XIX (me De Radën), deri në vitet ’20 të shek. XX;

Etapa e dytë: është ajo e lulëzimit të poezisë realiste e kritike kur shohim të formohet rryma progresiste e viteve ’20-30’ dhe që kulmon me Migjenin. Ky autor i fuqishëm shqiptar, ndër poetët e parë modernë njihet për forcën e fjalës, me varg të lirë e të ngjeshur, por edhe të shkurtër: “Unë jam djepi juaj, dhe ndoshta varri juaj”, shkruan ai për vargun e tij poetik. Për herë të parë shohim tek ai lindjen e prozës poetike shqipe.

Etapa e tretë: është ajo e izolimit dhe e hermetizmit të vendit gjatë sistemit komunist, konkretizuar me rrymën e soc-realizmit, që zgjati rreth pesëdhjetë vjet dhe që kulmoi në vitet 60-70, kur poezia veshi petkun zyrtar të ideologjisë sunduese, po ku dalluan edhe poetë disidentë, që i largoheshin rrymës ideologjike e për më tepër që u persekutuan e u dënuan rëndë për mospajtim me sistemin në fuqi. Mbi 200 intelektualë të shquar, shkrimtarë, artistë, poetë, përkthyes, etj. njohën shtypje, tirani, martirizim dhe ndër të tjerë përmendëm fatin tragjik të poetëve martirë të demokracisë Trifon Xhagjika, Vilson Blloshmi, Genc Leka dhe Havzi Nela, duke u ndalur konkretisht në vargun e tyre të lirë e fuqishëm dhe në vdekjen torturuese, me pushkatim apo varje.

Një etapë e katërt vazhdon sot me poezinë e quajtur moderne të autorëve të rinj poetë.

Në zbërthimin e këtyre etapave u ndalëm në mënyrë të veçantë në poezinë e Rilindjes shqiptare, para, gjatë dhe pas saj, duke vënë në dukje se poezia e Budit dhe e Bogdanit në shekujt XVI-XVII, edhe pse me theks kënge tradicionale të krishterë, ishte para së gjithash përgjigje e drejtpërdrejtë e regjimit osman.

Në etapën përgatitore të Rilindjes dhe të poezisë së saj të angazhuar u dalluan fillimisht poetët e diasporës shqiptare, pasuar drejtpërdrejt nga poetët brenda vendit: De Rada, si shtylla e fillimit të Rilindjes njihte nga afër poezinë klasike dhe romantike europiane të shek. XIX dhe mbante lidhje epistolare me Lamartinin, Hygoin, Mistralin dhe Dora d’Istrian. Këtu u ndalëm posaçërisht te figura e Dora d’Istrias, duke qenë se ky vit përkon me 190 vjetorin e lindjes së saj dhe 130 vjetorin e vdekjes. Duke vënë në dukje origjinën e saj shqiptaro-rumune dhe duke theksuar lidhjet e ngushta që ajo mbante me rilindësit tanë, ngritëm lart figurën e saj si princeshë e kulturës evropiane, që ka kapur e zbërthyer thelbin e shpirtit poetik të mbarë popujve të  Europës me 30 esetë e saj të mrekullueshme, botuar në Revistën prestigjioze franceze “Revue des Deux Mondes”, nëpërmjet të cilave nxjerr në pah e zbërthen me penë të fuqishme lidhjen e ngushtë kombësi – poezi popullore. Me këtë rast, në prani të Znj. Ana Maria Girlenau, pedagoge dhe drejtore e departamentit të studimeve rumune UNISTRA (e cila na miratoi në propozimin tonë), formuluam kërkesën që Pllaka përkujtimore që mban emrin e Dora d’Istrias (Helena Ghica) në një nga sheshet e Strasburgut të pasqyrojë origjinën e vërtetë të saj si shqiptaro-rumune dhe jo vetëm rumune. Theksuam se ky propozim i yni i bën nder jo vetëm Rumanisë, por edhe Shqipërisë në kuadrin e Europës së Bashkuar, duke qenë se shumë herë vetë Dora d’Istria ka pohuar origjinën shqiptare të saj dhe të krejt familjes princërore Gjika. Shpresojmë që kjo kërkesë e jona të merret parasysh nga autoritetet e Bashkisë së Strasburgut, dhe të ndiqet nga përfaqësia shqiptare pranë Këshillit të Europës.

Poezia shqipe shfaqet që në fillim të shekullit XIX në përmbledhjet e këngëve historike dhe heroike të Greqisë, përkthyer frëngjisht nga M. Mépomucène dhe L. Lemercier, si dhe në antologjinë e përgatitur nga Claude Fauriel, ku zinin vend heronjtë dhe udhëheqësit arvanitas të Revolucionit grek dhe të pavarësisë së Greqisë (1821-1824), për të cilët do të kushtonte vargjet më të bukura të “Orientaleve” të tij vetë Viktor Hygoi, duke ngritur lart bëmat e shqiptarëve. Po ashtu, vend të nderuar zinin këtu edhe Udhëpërshkrimet e konsullit frëng Pouqueville nëpër Shqipëri e në pashallëkun e Janinës kur flet veçanërisht për këngët polifonike, si dhe punimet e filologut frëng Auguste Dauzon për poezinë popullore shqipe, të gjuhëtarit Louis Benloew për metrikën e poezisë popullore shqipe, etj. Por, interesimi i publikut në Villa Schützenberger u bë edhe më i madh kur vumë në dukje se në dy raste konkrete historike, poezia shqipe, e sublimuar në këngë do të shërbente si “melhem” shërimi për dy gjeni të mëdhenj të letërsisë botërore: për Shateaubriand-in, pararendësin e romantizmit francez dhe emër i madh i Letrave frënge, dhe për Lord Bajronin, poetin e ndritur të Letrave angleze, i cili mbante përherë një shpurë shqiptarësh besnikë gjatë udhëtimeve të tij nëpër Greqi e Shqipëri. Në fakt, do të ndodhte që Shatobriandi i madh do të sëmurej rëndë, me temperaturë të lartë në Kerathia (Athinë) dhe do të strehohej për një javë rresht në kasollen e një arvanitasi, ku një vashë shqiptare do përkujdesej për atë duke i njomur ballin me napë me uthull, pa e ndërprerë këngën e saj shqipe gjatë tërë ditës (“në gjuhë të panjohur”, thotë poeti i “Kujtimeve përtej varrit”), dhe pikërisht ajo këngë shqipe do të shndërrohej në shtrat shërimi të vetë poetit dhe politikanit të madh frëng Shatobriand. Ja pra, forca e poezisë së kënduar shqipe, e asaj kënge-poezi, që mban gjallë mbi të gjitha shpirtin e paepur të popujve!

Po ashtu, Bajroni, që do të përjetësonte shqiptarët, veshjet, armët dhe këngët e tyre, u sëmur rëndë gjatë udhëtimeve nëpër Epir, dhe trimat e tij shqiptarë të pandarë e mbajtën mbi supe në shtrat prej druri dhe pikërisht, në përhumbje të plotë nga ethet, do të ndiqte mes erërave, shiut, furtunës, tallazeve, jehonën e këngës polifonike shqipe (labe), që vinte nga thellësitë e kohërave, atë këngë që ishte bërë për të burim frymëzimi për vargjet hyjnore të “Çajld Haroldit”. Ai është ndër të parët autorë të huaj që sjell të transkriptura edhe dy këngë të lashta shqipe në epistolarin e tij.

Tipar themelor i poezisë së Rilindjes shqipe është se tërë promotorët e saj janë poetë, ashtu sikurse tërë arsimtarët e shkollave të para shqipe të çelura në fund të shekullit XIX janë poetë. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për ideologët e lëvizjes politike të Rilindjes dhe për drejtuesit e kryengritjeve të armatosura që ishin në një pjesë të mirë edhe këta poetë. Pikërisht një fakt i tillë i përgjithëson shqiptarët si popull poet e luftëtar dhe se pavarësia shqiptare është fryt i shpirtit rilindës e liridashës të këtij populli. Numërohen mbi njëqind poetë rilindës shqiptarë të njohur për poezitë e tyre militante të fuqishme, e ndër ta vend të nderuar zë Naim Frashëri, i konsideruar edhe si poeti kombëtar shqiptar.

Temat kryesore të poezisë rilindëse shqiptare janë: dashuria për atdheun, dashuria për gjuhën amtare, glorifikimi i historisë e i heronjve të Shqipërisë, konkretisht Skënderbeut, Heroit kombëtar shqiptar, për nder të të cilit ky vit u shpall “Viti Skënderbeu – 2018”, që po festohet me madhështi në mbarë kombin shqiptar me rastin e 550 vjetorit të vdekjes së tij.

Domosdo, detyra kryesore e Rilindjes shqiptare ishte pavarësia e vendit, çlirimi nga zgjedha e perandorisë osmane, por kjo detyrë e shenjtë shkonte më larg: drejt emancipimit të mbarë shoqërisë, drejt progresit të saj dhe integrimit në familjen e madhe evropiane. Në këtë drejtim, poezia e kultivuar dhe e angazhuar shqipe kishte një theks mjaft kritik dhe nuk është aspak rastësi nëse motoja e Rilindjes Shqiptare ishte: “Mos shikoni kishë e xhamia, feja e shqiptarit asht shqiptaria”. Janë në fakt, vargjet më të fuqishme të poetit Pashko Vasa në poezinë e tij “O moj Shqypni”. Ngaqë kërcënimi i konflikteve fetare rëndonte ashpër në Shqipëri. Po ashtu, vend i rëndësishëm i njihej që në atë kohë emancipimit të gruas shqiptare dhe rolit të shkollave për të luftuar analfabetizmin masiv.

Vlen të theksohet roli që luajti Diaspora shqiptare gjatë periudhës së Rilindjes kombëtare – e cila ishte në kontakt të drejtpërdrejtë me poezinë europiane – duke përgatitur botime të shumta tekstesh shkollore dhe përmbledhjesh poetike, sidomos në Rumani, Itali, Bullgari, Francë, Belgjikë, Egjipt, etj. Në këtë mes, Faik Konica, një personalitet i shquar shqiptar me përmasë europiane, sa shkrimtar, botues, gjuhëtar, përkthyes aq edhe poet me varg elegant, dhe që vepronte në Francë, Belgjikë e Angli, mbante lidhje të ngushta me poetin e shquar Guillaume Apollinaire dhe ndiqte nga afër zhvillimet e poezisë simboliste dhe të krejt plejadës së poetëve simbolistë. Revista e tij “Albania” pasqyron ndër të tjerë, edhe mjaft poetë evropianë e botërorë, klasikë e modernë.

Lidhur me moshën e tretë klasike të poezisë shqipe, në Takimin botëror të Poezisë u ndalëm në mënyrë të veçantë te poezia “Kur të vdes” e poetit martir Havzi Nela, të cilën e recituam dy herë gjatë takimeve tona me lexuesin frëng të poezisë, pasi theksuam fatin e tij tragjik dënuar me varje nga diktatura komuniste, dhe akoma më tragjik “varrimi” i tij në një vrimë të mbetur bosh nga heqja e një shtylle elektrike në një vend të humbur, që u gjet me vështirësi pas pesë vjet kërkimesh. Edhe vetë nuk i mbajtëm dot lotët gjatë recitimit, dhe duartrokitjet që pasuan, dhe lotët tek disa të moshuar, ishin si një tufë lule, me simbolikë tashmë botërore, mbi varrin e Havzi Nelës, ashtu siç ishte edhe dëshira e tij e fundit në poezinë e tij: “Kur të vijë pranvera/Kur bilbili nis me këndue/Mbi vorrin tim me gurë e ferra/Nji tufë lule me ma lëshue”.  Po ashtu, përshtypje të thellë tek të pranishmit bëri vdekja tragjike me pushkatim e poetit Trifon Xhagjika që më 1963, si dhe komenti ynë për poezinë e tij “Atdheu është lakuriq”, ku poeti denoncon fuqishëm kastën në fuqi për të keqen që i ka futur në trup, kokë, shpirt krejt atdheut, në prag të vetizolimit, hermetizmit dhe diktaturës komuniste.

Vend të veçantë i kushtuam poezisë së Moikom Zeqos, ku bëmë këtë prezantim për autorin dhe recituam në frëngjisht poezinë e tij nga më të fundit “Psalmi 160”:

“Moikomi, i vetmi në botë që mban një emër të tillë kaq origjinal, ka një korpus voluminoz poezie, të cilën e praktikon me zell, eth e përkushtim që nga adoleshenca e tij. Është sot Boris Viani shqiptar, duke qenë ai vetë njëkohësisht historian, arkeolog, poet, piktor, shkrimtar, gazetar, filolog, publicist, erudit. Mjeshtër i lirisë së fjalës, e kërkon forcën shprehëse të verbës poetike në një përmasësi (dimensionalitet) të shumëfishtë, duke shkuar gjer në kufijtë e përtej-përmasësisë (supra-dimensionalitetit). Të shkruash ndryshe, është tipari themelor i poezisë së tij që i hedh rrënjët në poezinë futuriste, surrealiste, simboliste, si dhe në një univers tepër origjinal, ku bota njerëzore, artistike, letrare, madje filozofike pasqyrohet nëpërmjet forcës magjike të verbës së tij poetike. E ndjen veten sa në parajsë të bukurisë artistike, ku vallëzojnë nimfa të botës shpirtërore me krahë fluturash e pilivesash, aq edhe në ferrin e lumenjve infernalë, ku fjalët grinden, duke mbjellë erëra e stuhi. Poet me tejdukshmëri të larmishme, i etur për metafora e alegori, Moikomi dallohet nga universalizmi i tij poetik brenda një marrëdhënieje të ngushtë kohë-hapësirë, njeri-natyrë, dhe realitet metafizik-realitet sensual. Është arkitekti i fjalës poetike shqipe par exellence.

Edhe më thjesht, vargu është tek ai një emocion i përhershëm, duke testuar pareshtur të shkuarën, të tashmen e të ardhmen, është burimi i tij i pashtershëm jetësor e krijues. Moikomi di të pikturojë me fjalë, duke zotëruar mjeshtërisht ritmin dhe muzikalitetin e vargut shqip, duke xhongluar me tropet dhe duke u bashkëngjitur ide e figura letrare nga më të çuditshmet e më të ndryshmet.

Është i përkthyer në shumë gjuhë.”

Kjo Kumtesë e jona u ndoq me interesim nga të pranishmit.

© Ndalohet ribotimi i këtij shkrimi pa lejen e autorit.

…studentët duket se e kanë seriozisht dhe po tentojnë t’i japin një leksion , jo vetëm Qeverisë, por edhe Opozitës : Një Qeveri nuk rrëzohet me deklarata e me vidio- përgjime, por me forcën e protestave masive.Studentët i kanë dhënë fund protestës për sot, por ata janë shprehur se do të mblidhen sërish nesër për të vijuar rezistencën e tyre deri sa të plotësohen edhe 4 kushtet e tjera. Cilat jane kerkesat? Kliko siper dokumentit te meposhtem…/

Protesta e studentëve të Universiteteve shqiptare hyri në ditën e dytë dhe forca e saj erdhi në rritje. Kur Qeveria e pa se forca e protestës studentore mund të risjellë Dhjetorin e dytë dhe përmbysjen e saj, nxitoi të nxjerrë sot shpejt e shpejt Vendimin nr.723, që shfuqizon pagesën e tarifave. Madje për ta bërë më të besueshme Kryeministri e shoqëroi lajmin e anulimit edhe me origjinalin e fotografuar të Vendimit të firmosur. Cfarë shkruhet në Vendim:” Këshilli i Ministrave bën zyrtar premtimin e dhënë nga ministrja Lindita Nikolla në mesditë se qeveria do të tërhiqej nga vendimi.Ministrja informon studentët për shfuqizimin e pikës 4 të VKM-së nr.288Studentët nuk do t’i nënshtrohen tarifës së shkollimit për kredit për detyrimet apo lëndët përsëritëse. Qeveria ‘Rama’ vendosi që të zyrtarizojë shfuqizimin e VKM nr. 228 për tarifat e studentëve përsëritës.Këshilli i Ministrave bën kështu zyrtar premtimin e dhënë nga ministrja Lindita Nikolla në mesditë se qeveria do të tërhiqej nga vendimi.”….

Por studentët duket se e kanë seriozisht dhe po tentojnë t’i japin një leksion , jo vetëm Qeverisë, por edhe Opozitës : Një Qeveri nuk rrëzohet me deklarata e me vidio- përgjime, por me forcën e protestave masive.Studentët i kanë dhënë fund protestës për sot, por ata janë shprehur se do të mblidhen sërish nesër për të vijuar rezistencën e tyre deri sa të plotësohen edhe 4 kushtet e tjera. Cilat jane kerkesat? Kliko siper dokumentit te meposhtem…

“Nesër në orën 8 mblidhemi tek ministria dhe marshojmë deri kryeministrisë. Dekanët e fakulteteve të mbajnë përgjegjësi për të plotësuar kushtet për institucionet”, tha një përfaqësuesve të Këshillit Studentor.

Studentët kërkojnë gjithashtu edhe përgjysmim të tarifave për shkollimin e tyre. Por Ministria e Arsimit ka thënë se kjo është dicka që vendoset nga vetë fakultetet, jo nga qeveria. Të presim se si do të rrjedhin nesër zhvillimet.Bottom of Form

Ish-zv.ministri: Dekanët të bëjnë publike diplomat dhe doktoraturat

Pas protestës së sotme të studentëve ka reaguar edhe ish-zv.ministri i Arsimit, Taulant Muka, i cili dorëhoq dy javë pas emërimit në këtë post. Muka thotë se protestat e studentëve nuk duhet të ndalen vetëm tek heqja e tarifës për provimet e mbartura. Sipas tij dekanët duhet të bëjnë publike diplomat e tyre, masterat dhe doktoraturat. Ja çfarë shkruan Muka.

Rinia shqiptare tashmë po bashkohet nën një zë: Dije dhe arsim cilësor! Forca rinia, jemi të gjithë me ju!

Politikanët ju quajnë ngelësa dhe barrë për shoqërinë?! Sot do ju këshilloja të shtoni edhe një kërkesë në listën tuaj: të gjithë politikanët dhe rektorët/dekanët të bëjnë publike diplomat e tyre, doktoraturat e tyre për të parë nivelin e tyre arsimor. Shumica e politikanëve shqiptarë, që qeverisin dhe në opozitë, nuk kanë diploma, prandaj ata nuk e duan arsimin dhe dijen- prandaj nuk e duan rininë. Sot ata janë bashkë, sepse sot ata kanë frikë nga ju!

Por ju keni forcën e dijes me vete, një forcë që nuk e mposht asgjë! Largoni çdo politikan që ju bashkangjitet në protestë, ata duan t’ju përdorin! Mos u ndalni në kërkesën tuaj për dije! Vetëm një universitet cilësor mund t’ju sigurojë një të ardhme prosperiteti! Sot jemi të gjithë me ju, ju jeni shpresa!

NIKO KIRKA U KACAFYT DISA HERE ME VDEKJEN DHE … E ZMBRAPSI…./

Komuniteti shqiptar përcolli me nderime e respekt atdhetarin, qëndrestarin, antikomunistin e pakompromis Niko Kirka, i cili ndërroi jetë të dielën me 2 Dhjetor 2018, në orën 7 e 10 minuta të mëngjesit në spitalin Calvary në Bronks, në prani të familjes.

Ditën e Martë, 4 Dhjetor, komuniteti shqiptar bëri homazhe në Shtëpinë Mortore”Farenga Brodher”, më Allerton Ave në Bronx, ku ishte vendosur i rrethuar me kurora me lule arkmorti me trupin e  të ndjerit.

Komuniteti, familje, individë, organizata, ngushëlluan Familjen Kirka. Të Mërkurën në orën 10 e 30 të mëngjesit në Shtëpinë Mortore”Farenga Brothers”, u organizua ceremonia përcjellëse. Lutjet dhe ritet fetare i bëri fadher Nikodhim, prift i kishës Orthodokse St. Nicholas në Nju Jork.

Fjalën përcjellëse e ka mbajtë nipi i Niko Kirkës, Zhani Lito. Ai përcolli elegjinë kushtuar dajës së tij, Niko Kirka. E japim të plotë: ” Një shprehje e vjetër thotë se vetëm vdekja dhe taksat janë, dhe gjithëmonë do të jenë,  të sigurta. Por një person, që unë kam menduar se e vinte këtë të ashtuquajtur”siguri” të vdekjes , në pikëpyetje, ishte Niko Kirka. Arsyeja që unë mendoja këtë gjë të pabesueshme është sepse Niko Kirka gjatë jetës së tij e ka parë vdekjen disa herë në sy dhe vdekja është mbrapsur. Niko Kirka e pa vdekjen shumë afër në burgun e Korçës, si një 19 vjeçar, kur sigurimi e kishte futur  në qilarin e atyre që po pushkatoheshin, me qëllim që t’ia thyenin shpirtin. Vdekja u kacafyt me Niko Kirkën në kënetën e vdekjes, në Maliq, dhe në kampet e tjera të Shhqipërisë komuniste, por gjithëmonë Niko Kirka, triumfoi, mbijetoi dhe vdekja u zmbraps. Aq e fuqishëm ishte mbijetesa e Niko Kirkës në kampin e përqëndrimit të Vloçishtit, sa që një hoxhë i burgosur atje, me lot në sy, i tha Nikos: Vetëm Ti dhe Krishti jeni ringjallur!

Po pse Niko Kirka ishte kaq i fuqishëm? Çfarë e mbante Nikon të fortë kur të tjerët thyheshin dhe vdisnin?

In the Bible-John 8:32 Then you will know the truth, and the truth will set you free.

E vërteta- Të tregohet e Vërteta!-, ky ishte Misioni që Niko i kishte vënë vetes. Të jetonte që të tregonte të vërtetën mbi komunizmin, ishte ky “sekreti” që e fuqizonte dhe e bënte të thyente vdekjen. Ishte misioni që i kishte vënë vetes për të treguar të vërtetën për të Atin, Kristo Kirkën, patriotin dhe vatranin e lavdishëm, që komunizmi e burgosi, e la pa varr, dhe u mundua që ta fshijë nga historia.

Ky mision i dha fuqi dhe kurajo. Qëllimi i këtij misioni e bëri të palëkundur para vështirësish të pa imagjinuara dhe të pafund. Ky qëndrim i kaliti karakterin dhe e bëri të vendosur deri në fund, derisa t’ia arrinte qëllimit të tij madhështor dhe historik, Niko Kirka kurrë nuk u lëkund në besimin se komunizmit do t’i vinte fundi dhe e vërteta do të triumfonte. Dhe Niko Kirka ia arriti qëllimit të tij. Komunizmi u thye, bëmat famkeqe të komunizmit u njohën botërisht dhe libri i Kristo Kirkës, dhe i jetës së tij, është botuar dhe historianët shqiptarë e lexojnë dhe nderojnë kujtimin e Kristo Kirkës.

Sot ne jemi mbledhur me dhimbje në zemër dhe lot në sy për Nikon tonë të dashur, por të gjithë e dimë se Nikoja gjithëmonë do të jetë pranë nesh si shembull i karakterit të pathyeshëm….

Persona si Niko Kirka kurrë s’vdesin, ata janë si ushtarët që “Fade Away” si e përshkruan gjeneral Macarthur.

Dajë i dashur Niko, ti tani je mes të dashurëve tanë dhe ne të gjallët pacim bekimin tënd!

I përjetshëm qoftë kujtimi i Niko Kirkës!”

Një mesazh ngushëllues për familjen dhe vlerësues për të ndjerin Niko Kirka, si antikomunist  dhe qëndrestar përballë diktaturës dhe komunizmit, që ende është në këmbë, përcolli  Dr. Gjon Bucaj.

Varrimi i të ndejrit u bë në Farnclif Cemetery, NY, ku preheshin eshtrat e Mitd’hat Frashërit dhe ku prehen eshtrat e nacionalistëve të tjerë që kanë ndërruar jetë në Nju Jork si: Zef Pali, Luan gashi, Sefer Mujo e të tjerë.

Më pas familja ka shtruar drekën për shpirtin e njeriut të tyre të dashur Niko Kirka në restorantin”Maestro’s”.

Prehu në Paqë Niko Kirka!

*(Per me shume fotografi shihni ne Facebook-dielli vatra